Morgunblaðið - 22.03.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. MARZ 1974
7
lístir&leitkhússpjall

Eftir Árna Johnsen
Sumir útvarpsráðsmanna eru í
öngum sínum vegna tilveru Kefla-
vikurútvarpsins og sjónvarpsins
og skil ég þá mæta vel, en ég skil
ekki hvers vegna þeir sjá ekki
bjálkann i eigin auga. Af hverju
gefið þið islenzkunni ekki byr
undir báða vængi f samkeppninni
á tónlistarmarkaðinum fyrir unga
fólkið. Það er unga fólkið, sem
verður fyrir mestum áhrifum i
þessum efnum og það er ykkar að
verja það, en ekki gleyma ykkur i
einhverjum bragðlitlum erlendum
útþynntum hugmyndaheimi.
Hjálpið íslandi úr því að þið viljið
hjálpa einhverjum, eða er það ef
til vill ókurteisi við
heimsmenninguna? Það virðist til
dæmis vera rikjandi nú hjá sjón-
varpinu að 30% efnisins sé banda-
rískt, 30% rússneskt, 30%
skandinaviskt og svo er islenzku
efni og efni frá öðrum þjóðum
skotið inn i af tilviljun.
Það eru um 2000 fiðluleikarar í
heiminum, sem eru hreint frábærir
fiðluleikarar. Auðvitað verður eitt-
hvert nafnið þekktast þótt
eigandinn hafi ekkert meira til
brunns að bera en sá sem nýtur
ekki frægðarinnar. Einnig þar eru
menningarmafíurnar.
Við skulum njóta þess sem
heimurinn hefur upp á að bjóða i
listum, en við skulum hætta að
Enskudaðureða
íslenzkt söngmál
Ein plágan sem herjará íslenzka
tungu um þessar mundir er sú
árátta margs ungs fólks að semja
visur og texta við lög á enska
tungu. Gjarnan fylgir sú skýring
eða afsökun með að það sé svo
erfitt að koma hugsun sinni á
framfæri á íslenzku. Ja, öðruvisi
mér áður brá.
Þessi ósiður hefur vaðið uppi á
Norðurlöndunum i mörg undan-
farin ár, en lengi vel stóðum við
með pálmann i höndunum, eða
þar til fyrir tæpum tveimur árum
að skömmin gekk i garð. Það
komst i tizku að flytja allt efni
fyrir unglinga á ensku og ef text-
inn var nógu mikið bögglauppboð
þá var kjötbollan, sem kom upp úr
krafsinu ennþá sætari biti. Um
tima var sá sem flutti efni sitt á
islenzku með tónlistinni, talinn
vera að syngja sitt siðasta, alveg
að tísta út sálminn.
Sem betur fer eru hinar Norður-
landaþjóðirnar nú farnar að finna
hjá sér skömmina og mál hverrar
þjóðar er nú aftur á uppleið i
textum og visum, en sömu sögu er
ekki að segja um island, því mið-
ur, þvi hér koma út plötur á plötur
ofan með lögum eftir islenzka höf-
unda og textarnir eru á ensku.
Hvað er til eymingjalegra fyrir
mann, sem á islenzku að móður-
máli.
Ugglaust kemur margt tii i
þessu efni, en liklega á hin er-
lenda tónlist, sem berst til lands-
ins, mestan þátt i þessu og um
leið sá siður íslenzka rikisútvarps-
ins að leggja alla áherzlu á að
buna öllu þessu erlenda efni inn í
fjölmiðla sina á sama tima og
þeim sem burðast við að fremja
texta sina á islenzku er svo gott
sem úthýst í þessu menningar-
musteri þjóðarinnar.
Ráðamenn virðast vera svo
skelfing hræddir við að láta, sem
flesta spreyta sig i þágu islenzkrar
menningar, því þá getur
menningarstiginnruglast hjá þeim
og sú röð sem þeir eru að keppast
við að koma mönnum í.
Það má lengi þrátta um það
hvort það sé yfirleitt hægt að fiska
upp einhverja menningu i söng-
lögum, en auðvitað er það hægt.
Dægurlög ganga að visu yfir, en
vísur og þjóðlög hafa sannað sig
sem menningararfur, auk þess
sem söngurinn hefur mikil áhrif á
hverjum tima og textinn sem hon-
um fylgir ekki sízt.
Það er fjarri þvi að ég telji það
rétt að útiloka erlenda tónlist, en
menningarvitar fjölmiðlanna ættu
að gefa islenzkum aðilum sin
tækifæri einnig. Að visu geta þeir
það ekki ef þeir ætla að taka
tilraunina mjög alvarlega, því
stundum hefur verið boðið upp á
slika texta islenzka, að maður
hefur hátt og i hljóði beðið þess að
þeir hefðu verið fluttir á ensku.
Samt sem áður á að leggja meiri
rækt við gerð islenzkra söngtexta.
Sumir þeirra, sem hafa samið á
ensku, hafa staðið með heims-
frægð í kokinu og þá þýðir auð-
vitað ekki að mæla á islenzka
tungu. Slíku ryki kyngir enginn.
f kvæði sinu Lestin brunar, segir
prófessor Jón Helgason um
erlendu stúlkuna:
„Þú átt blóðsins heita hraða
hugarleiftur kvik;
auðlegð min er útskersblaða
aldagamalt ryk."
En ætli það sé ekki aldagamla
„rykið", íslenzka tungan, sem lifir
af erlend ástarævintýri, það er að
segja ef íslenzkt æskufólk sýnir
tungu sinni þá virðingu sem henni
ber — og kennararnir lika.
snobba svo sem gert hefur verið
fyrir erlendri list úr þvi að það þarf
að vera á kostnað eðlilegrar
hvatningar og uppbyggingar á
islenzkri list.
Ég hef hér aðallega fjallað um
gerð visna og söngtexta á íslandi
og þá eingöngu vegna þess að þar
er höggvið nærri lifskviku þjóðar-
innar, okkar eigin tungu, en viða
má finna brotnar pottaleifar á öðr-
um sviðum menningar okkar og
þær leifar verða ekki settar saman
með UHU-lími þótt það limi vel.
Okkar menning er rótgrónari en
svo að við limum hana upp með
erlendum áburði, hún verður að
halda áfram að vaxa upp úr okkar
eigin kviku.
Það á um fram allt að vanda
flutning alls talaðs efnis fyrir ungt
fólk og að sjálfsögðu skrifaðs
einnig, en stjórn ríkisútvarpsins
mætti fara að hugsa meira um
fólkið i landinu og minna um eigin
hugmyndaheim, sem þeir reyna
svo að fylla upp í með of miklu af
innfluttu efni sem tollheimtir á
kostnað islenzkrar menningar.
Þess verður vonandi ekki langt
að biða að ungt fólk, sem finnur
hjá sér þörf til þess að tjá sig í
textum og vísum, snúi sér
eingöngu aftur að íslenzkunni og
sjái metnað sinn i þvi að nota sitt
eigið tungumál. Okkar eigið land,
okkar eigin þjóð, mál okkar skiptir
fyrst og fremst máli. Látum ekki
veraldargruggið ganga of langt
inn í okkar heim, a.m.k. ekki
fyrstu 1 00 árin i lífi hvers og eins.
Hættum þessu daðri við erlend
mál i okkar búningi, upp með
islenzkuna, hún hefur dugað vel i
siðustu 1100 ár og mun ekki duga
síður i næstu 1100.
ELDRI KONA óskar eftir 1—2ja herbergja ibúð Reglusemi. Upplýsingar i sima 25104. BARNAKOJUR TIL SÖLU vel með farnar. Upplýsingar í síma 41 605 til kl. 7 daglega.
VILKAUPA 2ja drifa benzinbil, jeppa Vibon eða hliðstæðan bíl með palli eða skúffu, eða bil með verðlitlu húsi Simi 50572—50173. TVEGGJA HÆÐA HÚS TILSÖLU i Njarðvik, 2 íbúðir 110 fm. 3000 fm. lóð fylgir. Tilboð óskast. Uppl i síma 83256
VÖRUBÍLLTIL SÖLU Scania Vabis L 56 árgerð '64 14 tonna heildarþungi. Upplýsingar i sima 92-6010 PÍPULAGNINGAMEISTARI með tvo lærlinga, getur tekið að sér stór verk eða einbýlishús Upplýsingar gefnar i síma 52970 eftir kl. 7 á kvöldin.
SANDGERÐI Til sölu rúmgóð kjallaraíbúð með góðum greiðsluskilmálum. Fasteignasalan, Hafnargötu 27, Keflavík. Sími 1420. YTRI-NJARÐVÍK Til sölu nýtt einbýlishús ásamt bílskúr, fullfrágengið. Fasteignasalan, Hafnargötu 27, Keflavík. Sími 1420.
KEFLAVÍK Til sölu 3ja herb. kjallaraíbúð með góðum kjörum. Fasteignasala Vilhjálms og Guðfinns. Símar 1263 og 2890. KEFLAVÍK — NJARÐVÍK Einhleypur skrifstofumaður óskar eftir litilli íbúð eða góðu herb strax. Tilboð leggist inn á afgr. Mbl. i Keflavík merkt: „íbúð — 957".
SAMYRKJUBÚSKAPUR Hafa einhver ung, dugleg og reglusöm hjón áhuga á samyrkju- búskap? Upplýsingar í síma 25978 milli kl. 6—8, i kvöld og næstu kvöld GRINDAVÍK Til sölu 3ja herb. kjallaraibúð Sér- inngangur. Hagstæð kjörð. Fasteignasala, Vilhjálmsog Guðfinns. Simar 1 263 og 2890.
TILSÖLU mjög vel með farinn og lítið ekinn Taunus 1 7 M '66 st. Upplýsingar að Lindargötu 30. Simi 21445. Kvöldsími 1 7959. TEK AÐ MÉR viðgerðir og stillingar á BAADER fiskvinnsluvélum. Upplýsingar í síma 97-8339.
KEFLAVÍK Til sölu úrval af 3ja herb. íbúðum. Góðir greiðsluskilmálar. Fasteignasalan Hafnargötu 27, Keflavík. Sími 1420. HAFNARFJÖRÐUR OG NÁGRENNI Saltað hrossakjöt. Úrvals dilkasalt- kjöt. Athugið opið til 17.30 á föstudögum. Lokað á laugardög- um Kjötkjallarinn, Vesturbraut 1 2.
HAFNARFJÖROUR OG NÁGRENNI Úrbeinað hangikjöt 598 kr. kg. Nautahakk 395 kr. kg. Nautabuff 595 kr kg Ódýru rúllupylsurnar. Kjötkjallarinn, Vesturbraut 1 2. ytl WH* ER EITTHURfl FVRIR HLLR
T résmiÓavélar Óska eftir að kaupa trésmíðavélar. Tilboð sendist Mbl. fyrir laugardag merkt Trésmíðavélar 4924.
Verzlunin er opin
á laugardögum
frá kl.9-12.
Fallegar
fermingargjafir
°La ngholts vegi 84 Simi35213 ^Holtsapótekshúsinu