Morgunblaðið - 11.05.1974, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. MAl 1974
15
Nú er Mitter
and sterkari
París 10. maí — AP
FRANCOIS Mitterand, fram-
bjóðandi vinstri manna f ann-
arri umferð frönsku forseta-
kosninganna, hefur möguleika
á að sigra Valery Giscard
d'Estaing, frambjóðanda hægri
manna mjög naumlega með
50% atkvæða gegn 49%. Þetta
kom fram í nýrri skoðanakönn-
un, sem birtist f dag f franska
fhaldsblaðinu L'Aurore, og
snerist þannig hlutfallsfylgi
frambjóðendanna við frá því
sem var er L’Aurore birti síðast
skoðanakönnun, eða fyrir
tveimur dögum. Sýna þessar
sveiflur hversu gffurlega tvf-
sýnar og spennandi kosning-
arnar 19. maf virðast ætla að
verða.
L’Aurore segir ennfremur að
samkvæmt könnuninni megi
gera ráð fyrir því að 16% kjós-
enda séu enn óráðnir um hvert
þeirbeina atkvæði sfnu.
Meðfylgjandi myndir sýna
Giscard í hópi stuðningsmanna
að aflokinni fyrstu umferð
kosninganna, og Mitterand
ávarpa sfna menn við sama
tækifæri.
Enn ófriður
í nýlendunum
Lissabon, 10. maí, AP — NTB.
FRANCISCO da Costa Gomes
yfirmaður varnarmála Portúgals
hélt f dag til Mosambiquc, en
hann er á ferð um nýlendur
Portúgals í Afrfku til þess að
kynna sér ástandið í landinu, en
þar hafa afríkanskir skæruliðar
drepið nfu manns undanfarna
þrjá daga. Er þessi ófriður talinn
talsverður hnekkir fyrir hin nýju
stjórnvöld Portúgals, sem hvatt
hafa nýlendumenn til að leggja
niður vopn.
Heima í Lissabon er de Spinola
hershöfðingi enn að reyna að
mynda þjóðstjórn, og er talið, að
tilraunir hans séu nú að komast á
lokastig. Mario Soares leiðtogi
portúgalskra sósíalista, sem tal-
inn er mjög lfklegur sem næsti
utanríkisráðherra landsins, hvatti
landsmenn f dag til að vera harðir
í horn að taka gagnvart liðsmönn-
um hinna pólitfsku lögreglusveita
fyrrverandi ríkisstjórnar, svo og
Hækka vexti
New York, AP.
A.m.k. fimmtán bandarískir
bankar hafa tilkynnt hækkun á
útlánsvöxtum upp f 11*4%, þeirra
á meðal fjórir stærstu viðskipta-
bankar Bandaríkjanna: Bank of
America, First National City
Bank, Chase Manhattan Bank og
Hanover Bank.
öllum öðrum flugumönnum henn-
ar, og koma í veg fyrir að þeir
komist úr landi. Hann sagði, að
þrátt fyrir það að hinir nýju vald-
hafar hefðu fullkomið vald á
ástandinu, væri ekki óhugsandi,
að stuðningsflokkar stjórnarinnar
gömlu reyndu með tíð og tíma að
koma af stað gagnbyltingu, t.d.
eftir 2—3 mánuði.
Forstöðumenn þriggja stofnana
Sameinuðu þjóðanna, sem fara
með málefni nýlendna,
aðskilnaðarstefnu Suður-Afríku
og málefni Suðvestur-Afríku,
skoruðu í dag á Portúgalsstjórn
að hefja þegar samningaviðræður
við frelsishreyfingarnar í
nýlendunum um sjálfstæði
þeirra.
Stjórn Hartlings fékk óvænta traustsyfirlýsingu danska þjóðþingsins:
Reynt að ná samkomulagi um
efnahagsmálin um helgina
Ólga í
Madrid
Madrid, 10. maí — AP.
LÖGREGLAN f Madrid smalaði
saman hundruðum stúdenta við
háskólann í borginni fyrirað hafa
haldið óleyfilega fundi í dag, og
var talsverð ólga! f Madrid
vegna þessara og svipaðra at-
burða, sem átt hafa sér stað und-
anfarna þrjá daga. Starfsemi há-
skólanna í Madrid og annars stað-
ar á Spáni var sögð eðlileg að öðru
leyti, en þó bar mjög á f jarvistum.
Undirrót og tilefni þessarar
ókyrrðar er talið vera ástandið í
nágrannalandinu Portúgal, þar
sem bylting átti sér stað fyrir
skömmu, eins og kunnugt er.
Kaupmannahöfn, 10. maí
frá fréttaritara Morgunblaðsins
Jörgen Harbor.
BtJIZT er við vfðtækum
viðræðum dönsku stjórn-
málaflokkanna nú um
helgina og er undir niður-
stöðum þeirra komið,
hvort Paul Hartling for-
sætisráðherra boðar til
nýrra kosninga á næst-
unni. Úrslitin gætu ráðizt
þegar á morgun, eftir fund
stjórnarinnar — ef hún
kýs fremur að segja af sér
en láta fara fram atkvæða-
greiðslu um tillögur sfnar
í efnahagsmálum á næsta
fundi þingsins nk. þriðju-
dag — en lfklega verður
það ekki fyrr en þingið
kemur saman.
Komið var í veg fyrir, að
forsætisráðherra boðaði til
kosninga þegar sl. nótt,
þegar Erhard Jacobsen
fcrmaður miðdemókrata
lagði fram tillögu um
traustsyfirlýsingu tii
handa ríkisstjórninni, sem
samþykkt var með níutíu
atkvæðum gegn sextíu og
fjórum. Á móti voru m.a.
þingmenn jafnaðarmanna,
Sósialfska þjóðarflokksins
og kommúnista. Var þing-
fundum þá frestað til
þriðjudags.
Tildrög þessa ástands í dönsk-
um stjórnmálum nú eru tillögur f
skatta- og efnahagsmálum, sem
nkisstjórnin lagói fram á mið-
vikudag og fimmtudag. Þar er
gert ráð fyrir lækkun beinna
skatta, sem nemur 10 milljörðum
danskra króna, og að þess fjár
verði í staðinn aflað með ýmsu
öðru móti, svo sem hækkun á sölu
skatti og sparnaði í ríkisútgjöld-
um, þar á meðal gjöldum, er fara
til mennta- og heilbrigðismála. 1
tillögunum er gert ráð fyrir fastri
greiðslu sjúklinga fyrir læknis-
þjónustu, sem hefur verið ókeyp-
is.gjöldum fyrir útlán í bökasöfn-
um, að aðgangur að háskólum og
öðrum æðri menntastofnunum
verði ekki lengur ókeypis, að hætt
verði ríkisstuðningi við fram-
leiðslu mjólkurafurða, aö barna-
lffeyrir verði skattlagður, náms-
styrkjum verói fækkað, en náms-
lánum fjölgað, sömuleiðis að elli-
lifeyrisþegar geti sjálfviljugir
frestað því til sjötugs að taka bæt-
ur.
Loks vill stjórnin leggja 25%
gjald á ýmsar vörutegundir, svo
sem útvarps- og sjónvarpstæki, ís-
skápa og bifreiðar og er markmið-
ið með því að draga úr innflutn-
ingi. Af hálfu Efnahagsbandalags
Evrópu hefur þessi fyrirætlan
þegar verið gagnrýnd og Danir
sakaðir um að ætla að fylgja þar
fordæma Itala sem i síðustu viku
gerðu ýmsar ráðstafanir til að
draga úr innflutningi.
Stjórnarandstaðan, sem hefur
meirihluta í danska þjóðþinginu,
hefur tekið þessum tillögum
stjórnarinnar mjög dræmt, enda
þótt þingmenn allra flokka séu á
einu máli um að grípa verði til
róttækra ráðstafana í dönsku
efnahagslífi. Hallinn á greiðslu-
jöfnuði Dana við útlönd hefur
aukizt ískyggilega á síðustu mán-
uðum og gjaldeyriseign minnkað
um einn milljarð danskra króna
sl. fjóra mánuði, þrátt fyrir stór-
lán erlendis frá.
Flokkarnir vinstra megin
stjórnarinnar vilja ekki fallast á
tillögurnar af því að þeir telja
þær koma verst við þá, sem lökust
hafi kjörin í þjóðfélaginu. Þeir,
sem hægra megin standa, svo sem
Mogens Glistrup og hans menn,
telja þær ráðstafanir hins vegar
ónauðsynlegar, sem ætlað er að
draga úr neyzlu, og segja sparnað-
artillögur stjórnarinnar varðandi
ríkisreksturinn ekki ganga nógu
langt.
Paul Hartling sagði í gærkveldi,
að hann gæti ekki haldið áfram
stjórnarstarfi, ef tillögur þessar
yrðu felldar, eða dregið verulega
úr áhrifum þeirra. Hvatti hann og
eindregið til þess, að þær yrðu
samþykktar ínnan tveggja sólar-
hringa.
Tillögurnar voru ræddar á
maraþonfundum og í nótt virtust
allir komnir á þá skoðun, að þær
væru í raun fallnar og stjórnin
yrði að fara frá. En þá kom Er-
hard Jacobsen henni til bjargar á
elleftu stundu sem fyrr segir.
NIXON er enn harður af sér,
þrátt fyrir sfminnkandi fylgi
meðal þjóðar og stjórnmála-
manna. Myndin er tekin á fundi,
er forsetinn hélt I fyrradag.
Afsagnarkröfum rign-
ir yfir Nixon forseta
Washington, Chicago, 10. maf
-AP.
STÖÐUGT fjölgar þeim flokks-
bræðrum Richard Nixons Banda-
ríkjaforseta, sem Iýsa yfir van-
trausti á hann og krefjast jafnvel
tafarlausrar afsagnar hans. Hefur
alger skriða vantraustsyfirlýs-
inga dunið yfir sfðan forsetinn
afhenti úrdrætti úr hljóðritunum
Hvíta hússins vegna Watergate-
málsins fyrir 10 dögum. Leiðtogi
þingflokks republikana f full-
trúadeildinni, John Rhodes.bætt-
ist f gær f hópinn og sagði, að
Nixon „ætti að velta því fyrir sér
•að segja af sér“, þrátt fyrir það að
hann teldi ekki enn svo komið, að
forsetinn væri ófær um aðstjórna
landinu. Og hann bætti við: „For-
setinn hefur ekki haft heillavæn-
Ieg áhrif á stöðu Repúblikana-
flokksins."
□ Annar af þingmönnum
repúblikana, öldungadeildarmað-
urinn Richard Schweiker, skor-
aði f dag á forsetann f bréfi til
hans að segja af sér vegna þess,
að Watergate-úrdrættirnir „af-
hjúpa fullkomna hunzun á því
siðferðismati, sem þessi þjóð er
reist á“. Þingmaðurinn, sem löng-
um hefur verið ósammála Nixon í
ýmsum málum, segir ennfremur,
að opinberun úrdráttanna muni
„óhjákvæmilega eyðileggja getu
yðar til að stjórna landinu svo
árangur verði af það sem eftir er
kjörtfmabilsins".
□ Fimm bandarfsk dagblöð,
sem áður hafa stutt Nixon, bætt-
ust f dag f hóp þeirra blaða. sem
krafizt hafa afsagnar forsetans.
Þau eru: The Los Angeles Times,
The Cleveland Plain Dealer, The
Omaha World-Herald, The
Kansas Afternoon Star og The
Kansas Morning Times.
Gerald Warren aðstoðarblaða-
fulltrúi Hvíta hússins sagði ígær,
að þrátt fyrir slíkar áskoranir
hefði forsetinn alls ekki i hyggju
að segja af sér.
Gerald Ford varaforseti sagði í
dag, að hann litá svo á, að þótt
Bandaríkjaþing ákærði forsetann
ranglega og dæmdi, þá væri ekki
unnt að áfrýja þeim dómi fyrir
hæstarétti; þingið hefði síðasta
orðið. Sumir hæstaréttardómarar
í Bandaríkjunum munu vera á
öndverðri skoðun. Þá sagði Ford,
að þrátt fyrir það að hann teldi
Watergate-úrdrættina sýna, að
Nixon væri ekki sekur um glæp-
samlegt athæfi, þá hefðu þær af-
hjúpanir á, afbrotum háttsettra
aðila innan stjórnarinnar, sem átt
hafa sér stað að undanförnu, ver-
ið .xothögg á traust bandarísku
þjéðarinnar til stjórnar sinnar",
og væri þetta vantraust að komast
á mjög alvarlegt stig. Þeir Nixon
og Ford héldu fund með sér í dag,
og er það fyrsti fundur þeirra
síðan Ford hóf að gefa heldur
berorðar yfirlýsingar um stöðu
forsetans.