Morgunblaðið - 20.07.1974, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JULl 1974
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjórn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10 1 00.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjaid 600,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasolu 35,00 kr. eintakið.
Ifyrradag bárust
Geir Hallgrímssyni for-
manni Sjálfstæðisflokksins
svör fráfarandi stjórnar-
flokka, Framsóknarflokks,
Alþýðubandalags og Sam-
taka frjálslyndra og vinstri
manna, við tilmælum hans
um, að efnt yrði til við-
ræðna fulltrúa allra stjórn-
málaflokka um lausn þess
efnahagsvanda, sem við
þjóðinni blasir, en í kjölfar
þeirra umræðna var gert
ráð fyrir, að skýrð yrðu
sjónarmið flokkanna í öðr-
um þjóðmálum áður en
gengið yrði til samninga
um stjórnarmyndun.
Þessir þrír flokkar svöruðu
allir á þann veg, að þeir
væru tilbúnir til þess að
taka þátt í viðræðum allra
stjórnmálaflokka um efna-
hagsmál, en litu ekki á slík-
ar viðræður sem lið í til-
raunum Geirs Hallgríms-
sonar til stjórnarmynd-
unar.
Þetta eru furðuleg við-
brögð hjá þessum þremur
flokkum. Það er að sjálf-
sögðu í krafti þess umboðs,
sem Geir Hallgrímsson hef-
ur frá forseta íslands til
þess að reyna myndun
meirihlutastjórnar, sem
hann hefur snúið sér til
formanna allra stjórnmála-
flokka með formleg tilmæli
um slíkar viðræður og að
sjálfsögðu ber að líta á
þessa ósk hans sem lið í
tilraunum hans til
myndunar nýrrar ríkis-
stjórnar. Viðræður full-
trúa allra stjórnmálaflokka
um efnahagsvandamálin
hefðu tvímælalaust stuðlað
að því að draga fram, milli
hvaða stjórnmálaflokka
málefnaleg samstaða gæti
tekizt um lausn efnahags-
vandans og önnur þjóðmál.
Og með því að bjóða öllum
flokkum til slíkra viðræðna
hefur Geir Hallgrímsson
sérstaklega undirstrikað
það, að þörf er víðtækrar
þjóðarsamstöðu um lausn
þeirra vandamála, sem við
er að etja.
En eftirtektarverður
munur er þó á svari Fram-
sóknarflokksins annars
vegar og Alþýðubandalags
og Samtaka frjálslyndra og
vinstri manna hins vegar.
Alþýðubandalagið tekur
sérstaklega fram í svari
sínu, að það vilji myndun
ríkisstjórnar án þátttöku
Sjálfstæðisflokksins og
Samtök frjálslyndra og
vinstri manna Iýsa því yfir,
að þau vilji myndun ríkis-
stjórnar á öðrum grund-
velli, sem augljóslega ber
að skilja í samræmi við
yfirlýsingar Samtakanna
fyrir kosningar þannig, að
þau vilji heldur ekki ríkis-
stjórn með þátttöku Sjálf-
stæðisflokksins.
í svarbréfi Framsóknar-
flokksins er hins vegar
ekkert slíkt skilyrði sett
fram. Það, sem hefur því
komið út úr tilmælum
Geirs Hallgrímssonar til
fulltrúa allra flokka, er í
fyrsta lagi, að Alþýðu-
flokkurinn er tilbúinn til
þátttöku í viðræðum allra
flokka um lausn efnahags-
vandans og myndun nýrrar
ríkisstjórnar, eins og sér-
staklega er tekið fram í
svarbréfi Alþýðuflokksins,
og Framsóknarflokkurinn
lokar engum leiðum til
samstarfs viö Sjálfstæðis-
flokkinn í ríkisstjórn eins
og Alþýðubandalag og
Samtök frjálslyndra og
vinstri manna hafa gert.
Eðlileg niðurstaða virðist
því sú, að kannað verði,
hvort grundvöllur er til
myndunar ríkisstjórnar
þessara þriggja flokka,
Sjálfstæðisflokks, Fram-
sóknarflokks og Alþýðu-
flokks.
1 samræmi við þetta
sendi Geir Hallgrímsson
formaður Sjálfstæðis-
flokksins Framsóknar-
flokknum og Alþýðu-
flokknum bréf í gær, þar
sem hann óskar eftir við-
ræðum við fulltrúa þessara
flokka um myndun þriggja
flokka ríkisstjórnar. Er nú
beðið eftir svari þeirra við
þeim tilmælum, en ljóst er,
að slík ríkisstjórn mundi
hafa þann styrk innan
þings og utan, sem nauð-
synlegur er til þess að
takast megi að fást við
efnahagsvandamálin með
nokkrum árangri.
ÞRIGGJA
FLOKKA STJÓRN ?
,<*»**•
Hagkvæm eða
óhagkvæm?
HLJÓÐFRÁA Concorde-þotan
ensk-franska er sffellt umræðu-
efni f enskum og frönskum
blöðum. Eins og margoft hefur
komið fram leikur mikill vafi á
þvf hvort rekstur fiugvélar
þessarar getur nokkurn tfma
borið sig. Vangaveltur hafa
verið uppi um það, a.m.k. f
Bretlandi, að hætta alveg fram-
leiðslu þessarar vélar, afskrifa
þann tilkostnað, sem þegar er
orðinn og Ifta á þennan stór-
glæsilega farkost sem eins
konar Edsel-bíl flugvéla-
iðnaðarins, dæmi um mistök,
sem bezt er að gleymist sem
fyrst, eins og Ford Edsel-bfiinn
hér um árið.
Concorde-þotan, sem margir
muna eftir hér frá því í fyrra,
þegar ein reynsluvélin lenti í
Keflavík, þykir óhagkvæm sak-
ir þess hve farþegarými hennar
er lítið og hlutfallslegur
reksturskostnaður hár. En flug-
hæfileikar hennar þykja frá-
bærir. Nýlega vann Concorde
það afrek að fljúga á milli
Boston og Frakklands og til
baka á níu mfnútum skemmri
tíma en Jumbo-þotan Boeing
747 þurfti til að fara aðeins
aðra leiðina, frá Parfs til
Boston. En það flug, þótt mikið
tækniafrek væri, svaraði ekki
spurningunni um arðsemi vél-
arinnar.
British Airways, brezka rfkis-
flugfélagið, sem á fimm
Concorde-vélar í pöntun, hefur
gert rekstursáætlun fyrir vélar
sfnar og samkvæmt henni mun
árlegt tap af rekstri vélanna
nema um 25 milljónum sterl-
ingspunda, eða um 5,7 milljörð-
um fslenzkra króna.
En Frakkar eru ekki jafn
svartsýnir á framtíð þotunnar.
Vikuritið L’Express gerði ný-
lega samanburð á reksturs-
áætlunum British Airways og
Air France, en það félag á
fjórar vélar f pöntun. Að sögn
blaðsins eru forsendur í áætlun
flugfélaganna tveggja ekki al-
veg sambærilegar. Bretar
reikna með um 50—60% sæta-
Concorde-þota á Logan flugvelli við Boston eftir hið frækilega fiug þaðan til Frakklands og til baka.
nýtingu en Frakkar 72%
meðalnýtingu. Bretar gera ráð
fyrir 20% lágmarksskatti á
öllum flugleiðum, en Frakkar
aðeins 10% skatti. Bæði félögin
búast við, að flugstundafjöldi
verði rúmlega 2800 klst. fyrir
hverja vél á ári og sömuleiðis
gera bæði félögin ráð fyrir því,
að kostnaður við hverja flug-
stund verði 4200—4300 pund.
Að gefnum þessum forsendum
búast Bretar við risavöxnu tapi,
eins og áður segir, en Frakkar
telja hins vegar að náðst geti
jöfnuður á rekstri fjögurra véla
þeirra á fjórða rekstursári, þ.e.
1978—79.
L’Express bendir einnig á, að
flugfélögin tvö muni ekki nota
véiina á sömu flugleiðum. Brit-
ish Airways hyggst nota sínar
Concorde-þotur á flugleiðunum
frá London til Tokyo, Sydney,
New York og Washington. Air
France ráðgerir að nota sínar
vélar á leiðunum frá París til
Rio de Janeiro, Tokyo, Austur-
landa nær og New York.
Margir óvissuþættir eru vita-
skuld enn þá í dæmum beggja
félaganna. Þannig gera Bretar
t.d. ráð fyrir, að vélar þeirra fái
að fljúga hraðar en hljóðið yfir
sovézkt landsvæði og báðir
reikna með, að lendingar hljóð-
frárra þota verði leyfðar á
Kennedy-flugvelli í New York.
Þá er einnig gert ráð fyrir, að
önnur flugfélög, sem keppa við
British Airways og Air France,
taki ekki Concorde-vélar í notk-
un og því muni þessi tvö félög
sitja ein að þeim farþegum,
sem allt vilja til vinna að kom-
ast á áfangastað sem fyrst.
Þar með er komið að kjarna
vandans. Framleiðendur
Concorde-vélanna, British Air-
craft Corporation og Société
nationale des industries
aérospatiales, vilja auðvitað
selja sem flestar vélar til að
hafa upp í hinn gífurlega fram-
leiðslu- og rannsóknakostnað.
En því fleiri vélar sem seldar
verða því meiri verður halli
British Airways og Air France,
að sögn L’Express. Sem stendur
virðast flugfélögin tvö ekki
þurfa að óttast þenn^n mögu-
leika, því meðan ekki hefur tek-
izt að færa sönnur á hag-
kvæmni Concorde, hafa önnur
flugfélög en þessi tvö hætt við
kaup á vélinni og sjö vélar af
þeim sextán, sem nú er verið að
smíða, eru óseldar.