Morgunblaðið - 30.08.1974, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. ÁGÚST 1974
Norrænt hafnaþine
haldið í Reykjavík 4
1 GÆR hófst á Hótel Esju f
Reykjavfk norrænt hafnaþing. 60
fulltrúar sækja þetta þing, sem er
f fyrsta skipti haldið hér á landi.
Þinginu Ifkur f dag.
Forráðamenn hafna á Norður-
löndum hafa haft með sér sam-
starf síðan 1962, og eru þingin
haldin annað hvert ár. Þau sækja
hafnarstjórar og forráðamenn
borga.
Aðalmál þingsins hér eru tvö, í
fyrsta lagi mengun hafanna af
völdum hafna og skipa og í öðru
lagi fjármál hafna. Urðu mjög líf-
legar umræður um þessi mál á
þinginu í gær. Áætlað er að þing-
fulltrúar fari til Vestmannaeyja f
dag.
Biskup vísiterar
Ráðherrar hinnar nýju rfkisstjórnar á þingfundinum í gær. A myndinni til vinstri eru þeir Gunnar Thor-
oddsen, Ölafur Jóhannesson og Geir Hallgrímsson forsætisráðherra, en á myndinni til hægri eru Matthí-
as Bjarnason, Matthfas Á. Mathiesen, Vilhjálmur Hjálmarsson og Halldór E. Sigurðsson. Einar Ágústs-
son var fjarverandi á fundi utanríkisráðherra Norðurlanda.
Frá sameinuðu þingi í gær:
Viðbrögð við stefnuyfirlýsingu
BISKUP tslands, hr. Sigurbjörn
Einarsson, mun um helgina vfsi-
tera sóknir f Rangárvallaprófasts-
dæmi. Ferð biskups hefst í dag,
og verður dagskráin sem hér seg-
ir:
Föstudaginn 30. ágúst kl. 11:
Keldnakirkja. Sama dag kl. 14:
Oddakirkja. Sama dag kl. 21:
Stórólfshvolskirkja. Laugar-
daginn 31 ágúst kl. 14: Akur-
eyjarkirkja. Sunnudaginn 1.
september kl. 14: Breiða-
bólstaðarkirkja. Sama dag kl. 17:
Hlíðarendakirkja. Guðsþjónusta
verður í öllum kirkjum.
í upphafi fundar í sam-
einuðu Alþingi í gær gerði
Geir Hallgrfmsson, forsæt-
isráðherra, grein fyrir
stefnuyfirlýsingu ríkis-
stjórnar sinnar, og er hún
birt í heild á forsíðu blaðs-
ins í dag. Er forsætisráð-
herra hafði lesið stefnuyf-
irlýsinguna, sagði hann:
„Ég hefi nú greint frá stefnuyf-
irlýsingu rfkisstjórnarinnar. Af
ásettu ráði er hún ekki í löngu
máli, enda verður frekari grein
gerð fyrir þeim málum, er ríkis-
stjórnin mun beita sér fyrir, í
stefnuræðu forsætisráðherra,
þegar regluiegt þing kemur sam-
an í haust.
Herra forseti.
Ríkisstjórnin væntir þess að
eiga gott samstarf við alla þing-
menn. Það er von mín og ósk, að
víðtæk samstaða megi takast með-
al þings og þjóðar um lausn að-
kallandi vandamála, öllum lands-
mönnum til hagsbóta og heilla."
Ragnar Arnalds, formaður Al-
þýðubandalagsins, sagði efnislega
m.a., í umræðu um stefnuyfirlýs-
inguna: Hægri stjórn hefur tekið
við af vinstri stjórn. Landsfólkið
mun verða þess vart á misjafn-
lega þægilegan hátt. Samstjórnir
Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks hafa löngum reynzt hinar
íhaldssömustu.
Yfirlýsing stjórnarinnar er um
fátt stefnumarkandi, raunar al-
mennt spjall um sjálfsagða hluti,
sem flestir eru sammála um, en
hvergi sagt hvað gera skuli til
lausnar vandans né hvernig.
Varðandi landhelgismálið er at-
hyglisvert, að hvergi er á það
minnzt, á hvern veg skuli haldið á
málum, er bráðabirgðasamkomu-
lagið við Breta rennur út. Það ýtir
undir þann ugg, sem Alþýðu-
bandalagsmenn hafa látið í ljós
varðandi framvjndu þessa máls.
I einu er stefnumörkunin þó
skýr, í svonefndum öryggismál-
um. Þar er stefnan öll í anda
Sjálfstæðisflokksins. Auðséð er,
að háttv. utanríkisráðherra er
kominn á annað skip, með annað
föruneyti, og hefur vent sínu
kvæði í kross.
Þingmaðurinn taldi, að búast
mætti við harkalegum aðgerðum,
sem bitna myndu á láglaunafólki.
Lífskjörum almennings myndi
stefnt f hættu. Vinnufriði væri
stýrt inn á háskalegt ófriðartíma-
bil. Slfkt gæti orðið þjóðinni dýrt.
Að lokum lýsti þingmaðurinn
andstöðu Alþýðubandalagsins við
ríkisstjórnina og stefnu hennar.
Benedikt Gröndal, varaform.
Alþýðuflokksins, sagði efnislega
m.a.: Reynslan af starfi Sjálfstæð-
isflokks og Framsóknarflokks
hefur verið miður góð og kallað
fram öfl íhalds og sérhagsmuna,
en þokað frjálslyndari öflum í
skugga. Peningaöfl þjóðfélagsins
eru helzt innan þessara flokka.
Stjórn þeirra verður því stjórn
forstjóranna en ekki fólksins.
Stefnuyfirlýsingin sjálf segir
fátt og er lítt stefnumarkandi,
nema í utanríkismálum, Þar er
stefnan nokkuð skýrt mörkuð og f
samræmi við yfirlýsingu meiri-
hluta þjóðarinnar í sfðustu Al-
þingiskosningum. Alþýðuflokkur-
inn er í meginatriðum sammála
þessum þætti stefnuyfirlýsingar-
innar.
Segja má, að stefnuyfirlýsingin
f jalli um markmið, sem allir séu í
sjálfu sér sammála um, en úrræð-
in til að ná þeim markmiðum eru
ekki nefnd. Allt bendir til, að
stjórnarflokkarnir hafi gert með
sér leynisamning um sjálf úrræð-
in, sem ekki hefur séð dagsins
ljós. Þá er athyglisvert, að kosn-
ingaloforð Sjálfstæðisflokksins
um 200 mflna landhelgi 1974 er
nú yfirfært á árið 1975.
Hvergi er f stefnuyfirlýsing-
Framhald á bls. 18
Vonandi tekst að ná jákvæðu alþjóða-
samkomulagi í hafréttarmálum
Rætt við Ahti
Karjalainen,
utanríkisráðherra
Finnlands
AHTI Karjalainen, utanrlkisráð-
herra Finnlands. hefur komið oft
til Islands áSur, og I stuttu samtali
við blaðam. Mbl. f gær lét hann
þau orð falla, að heimsóknir hing-
að væru mjög ánægjulegar.
Karjalainen sagðist ætla að bregða
sér I lax á laugardag, en hann
hefur áður rennt fyrir laxi og þá
fyrir norðan og sagðist hafa fengið
nokkra, þótt enginn hefði verið
stór. Á morgun föstudag, að lokn-
um ráðherrafundinum, mun
Karjalainen einnig afhjúpa minnis-
töflu, um gjöf Finnlands til Vest-
mannaeyinga, en þeir hafa gefið
hingað mörg hús, sem þegar hafa
verið reist.
Karjalainen sagði, að andrúms-
loftið á utanríkisráðherrafundinum
væri prýðilegt. Þar væri rætt í bróð-
erni og af áhuga um fjölda mörg
mál Nefndi hann til dæmis öryggis-
mál Evrópu, almenn alþjóðamál, at-
burðina í Portúgal, á Kýpur og í
Grikklandi, svo og i nýlendum
Portúgala í Afríku og fleira.
Einnig væru tekin til meðferðar
mál, sem teldust smærri, en skiptu
Norðurlönd meginmáli og svo ýmis-
legt annað, sem upp kæmi hverju
sinni Þessir haustfundir utanrikis-
ráðherranna miðuðu ekki hvað sizt
að þvi, að fulltrúar Norðurlanda
bæru saman bækur sínar, áður en
Allsherjarþing Sameinuðu þjóðánna
hefst í New York Sagðist Karjalain-
en vera sannfærður um nytsemi
þessara funda og teldi að þeir væru í
fyllsta máta nauðsynlegir
Karjalainen sagði aðspurður, að
hann hefði ekki sótt ráðstefnuna i
Caracas. Sin skoðun væri, að þar
hefði framvinda mála verið mjög á
þá lund, sem búast hefði mátt við,
undirbúningur og byrjunarviðræður.
Siðan mætti ætla, að á þeim ráð-
stefnum sem fyrirhugaðar væru á
næsta ári um hafréttarmál, tækist að
móta jákvæða stefnu og ná einingu
um alþjóðasamþykkt.
Stærstu málin i finnskum stjórn-
málum og finnsku þjóðlifi nú eru
efnahagsmálin, að sögn ráðherrans.
— í Finnlandi er ætlað, að verð-
bólgan verði um 1 7% á þessu ári,
sagði hann, — og vitaskuld er
keppikefli okkar að hafa hemil á
henni, þótt það hafi langt frá tekizt.
Sömuleiðis er halli á utanríkisvið-
skiptum okkar og eru þessi tvö mál
það, sem mest orka fer í að halda I
skefjum. Ég veit, að þetta eru reynd-
Framhald á bls. 18
Ahti Karjalainen.
• •
011 ríki Sameinuðu þjóðanna
verða að
taka afstöðu
Finnar fá kosningarétt í Svíþjóð
„Það er svo, að margir hafa mis-
skilið, hvað hlutleysi táknar, og vilja
líta á það þannig, að hlutlaust land
megi ekki taka afstöðu. Okkar hlut-
leysi felst i því að vera ekki þátttak-
endur i varnar. eða hernaðarbanda-
lögum og að segja ekki öðrum þjóð-
um stríð á hendur". Þetta sagði
Sven Andersson utanríkisráðherra i
viðtali við Morgunblaðið í gær,
þegar hann var spurður um álit sitt á
þeirri gagnrýni, sem Svíar hafa
orðið fyrir vegna afskipta sinna af
málum, sem sumir hafa viljað kalla
innanríkismál.
„Við höfum sérstaklega verið
gagnrýndir fyrir afstöðu okkír til
Vietnam málsins. Nú er það svo, að
samkvæmt Parisar samkomulaginu
eru tveir striðandi aðilar, annars
vegar stjórnin í Saigon og hins
vegar Frelsishreyfing Vietnam. Við
höfum veitt þeim siðarnefnda
aðstoð, ekki til vopnakaupa heldur
til uppbyggingar, því að eins og
kunnugt er ræður frelsishreyfingin
Rætt við Sven
Andersson, utan-
ríkisráðherra
Svíþjóðar
yfir svæði, sem verst hefur orðið úti
í bardögum. Vegna þessarar að-
stoðar höfum við orðið að fá opnaða
skrifstofu frelsishreyfingarinnar í
Stokkhólmi, svo að við getum samið
við hana beint um ráðstafanir á
fjármagni frá Svíþjóð. Mér er Ijóst,
að við höfum verið gagnrýndir mikið
fyrir þetta, en ég álít, að hvert
aðildarland Sameinuðu þjóðanna
verði að taka afstöðu, og við sem
smáríki höfum eðlilega samúð með
öðrum smáríkjum, sem verða fyrir
þrýstingi frá stórveldunum."
— Hefur hlutleysistefna ykkar
verið dregin i efa í Sviþjóð?
„Nei, um hana er fullkomin sam-
staða allra flokka"
— Er nokkuð talað um nýjar
kosningar i Sviþjóð?
„Það var talað um kosningar fyrr í
ár, en nú eru þær ekki lengur til
umræðu. Ástæðan er sú, að sam-
staða hefur náðst með rikisstjórninni
og Þjóðarflokknum um stuðning við
mikilvæg mál, eins og skattalækk-
anir og almannatryggingar, sem
koma fyrir þingið I haust. Við þetta,
að samstaða borgaraflokkanna rofn-
aði, urðu líkurnar á kosningpm
litlar, þannig að ekki er búizt við
þeim, fyrr en kjörtimabilinu lýkur
árið 1975".
— Nú eru uppi auknar kröfur
um 200 mflna efnahagslögsögu.
Mun það skaða hagsmuni Svia, ef
slík lögsaga verðuralmenn regla?
„Við höfum tvö höf að fást við.
Framhald á bls. 18
Sven Andersson heilsar Einari Ágústssyni