Morgunblaðið - 30.08.1974, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. ÁGUST 1974
18
Þingsályktunartillaga:
Fresta ber lokun
Keflaví kurs j ónvarps
— Stefnuyfirlýsing
f gær var lögð fram á Alþingi
tillaga til þingsályktunar um
frcstun á takmörkun á styrklcika
útsendinga sjónvarpsstöðvar á
Keflavfkurflugvclli. Flutnings-
maður er Albert Guðmundsson,
alþingismaður.
Tillagan cr svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela rfkis-
stjórninni að hefja nú þegar
samninga við yfirstjórn Banda-
rfkjamanna á Keflavfkurflugvelli
um að fresta um óákveðinn tfma
takmörkun á styrkleika útsend-
inga og breytingum á útsend-
ingargeislum sjónvarpsstöðvar
Keflavíkurflugvallar. Jafnframt
fclur Alþingi rfkisstjórninni að
láta fara fram athugun á, hvaða
möguleikar eru til staðar fyrir
tsland að kemast f samband við
Sovézkir
kafbátar
á kreiki
London, 29. ágúst. Reuter.
F'JÓKIR sovézkir kafbátar eru á
leið til Miðjarðarhafs og flug-
vólar ýmissa NATO-landa
fylgjast með ferðum þeirra, að
þvf er Atlantshafsbandalagið til-
kynnti f kvöld.
Kafbátarnir sigldu vestur fyrir
trland og munu sigla fram hjá
Gíbraltar um helgina. 1 fylgd með
þeim er birgðaskip.
Kafbátarnir cru 2.000 lestir
hver, af gerðinni „Foxtrot". Þeir
munu eiga að leysa af hólmi ein-
hverja af kafbátum þeim, sem
Rússar hafa nú á Miðjarðarhafi.
Stóri-messudag-
ur í Skálholti
A SUNNUDAG, 1. september,
verður hinn svonefndi Stóri-
messudagur haldinn f Skálholti f
sjötta sinn. Allmargir prestar,
organistar og leikmenn safnast þá
saman á staðnum og halda heilagt
frá morgni til kvölds.
Barnaguðsþjónusta hefst í
kirkjunni að venju kl. 10 árdegis.
Síðan verður lesmessa kl. 11.30,
tíðagerð kl. 1. e.h., messa kl. 2,
almenn samkoma kl. 3.30, messa
kl. 5, messa kl. 6.30 og náttsöngur
kl. 9 sxðdegis.
Torfærukeppni
Stakks verður
á sunnudaginn
BJÖRGUNARSVEITIN STAKK-
UR Keflavík/Njarðvík mun
halda torfæruaksturskeppni
sunnudaginn 1. september n.k. kl.
14.00 f námunda Ilagafells við
Grindarvfkurveg.
Keppnin hefur verið árlegur
fjáröflunarliður tal viðhalds og
endurnýjunar á tækjabúnaði
sveitarinnar og nýtur sífellt auk-
inna vinsælda.
Mikil aðsókn
reykingafólks
ISLENZKA bindindisfélagið
stendur fyrir námskeiði til að
hjálpa fólki að hætta reykingum.
Námskeiðið verður í Árnagarði og
hefst sunnudaginn 1. sept. kl.
20:30.
Fullpantað er nú á þetta nám-
skeið, en í athugun er að hafa
annað námskeið kl. 6 sömu dag-
ana (1. — 5. sept.). Innritun í það
námskeið fer fram þessa daga í
síma 13899.
útsendingar erlendra sjónvarps-
stöðva gegnum hið alþjóðlega
fjarskiptakerfi, Telstar, og þá um
leið afla upplýsinga um kostnað
við slfkt.“
í greinargerð með tillögunni
segir þingmaðurinn m.a., að hann
vilji koma í veg fyrir að skertur
verði réttur fólks í lýðfrjálsu
landi til valfrelsis um sjónvarps-
efni, sem í boði er hverju sinni.
Slík skerðing á valfrelsi almenn-
ings sé vanmat á menningu
þjóðarinnar, sem þoli, að sínu
mati, hvers konar menningarsam-
skipti við aðrar þjóðir. Þing-
maðurinn segir hvorki Alþingi né
ríkisstjórn hafa rétt til íhlutunar
um það, hvaða dægrastyttingu
eða fjölmiðil fólk velur sér innan
veggja eigin heimila, svo fremi
það brjóti ekki í bága við Iands-
lög.
Þingmaðurinn telur öll fjar-
skiptatæki, hvort heldur eru í um-
sjón varnarliðsins eða íslenzkra
yfirvalda, öryggistæki, sem gætu
komið að miklu gagni, ef skyndi-
lega þyrfti til að grípa í neyðartil-
fellum.
Þá telur þingmaðurinn það
skyldu stjórnvalda við þjóðfélags-
þegnana, að þeir fái að njóta, svo
fljótt sem auðið er og kostnaðar-
hlið þess máls leyfir, aðgangs að
beinu sambandi við sjónvarps-
sendingar erlendra stöðva, á sama
hátt og tíðkast um útvarpsnotkun.
Að lokum segir þingmaðurinn í
greinargerð sinni, að höft og
bönn, sem brjóti í bága við rétt-
lætismeðvitund einstaklinganna,
séu tilgangslaus, og nái ekki fram
að ganga.
— Eins og hnýsa
Framhald af bls. 3.
hann anzi mikla roku og stökk og
náði þá út rumum 100 metrum af
hjólinu. Mér tókst þó að nUdda
honum upp að landinu f rólegheit-
um og þá kom Jón teilernum á
hann.
— Hvernig flugu tók hann?
— Black Doctor nr. 2 með Iftilli
rauðri fjöður.
— Hvað var hann langur?
— Hann var 120 cm, hængur.
mikið leginn, og eru menn á þvl,
að hann hafi verið 36—37 pund
nýrunninn I ána.
— Þetta er væntanlega þinn
stærsti lax?
— Já, sá langstærsti, þeir
veiðast ekki margir svona stórir.
Við óskum Adam til hamingju
með metlax sumarsins.
— Eru þeir að
fá’ann
Framhald af bls. 3.
á nýjum svæðum. Við slepptum ný-
lega 6000 slíkum seiðum og ætluð-
um að hafa þau 12000, en gátum
ekki fengið fleiri. Þá slepptum við
2000 tveggja ára seiðum í ána í vor.
Anni er skipt i 4 svæði, tvö silunga-
svæði með 8 stöngum og tvö laxa-
svæði með 4 stöngum. Yfirleitt fæst
ekki lax á silungasvæðunum og svo
öfugt á laxasvæðunum, Nú eru ís-
lendingar við veiðar, en útlendingar
voru lengst af í sumar."
Norðurá
Þættinum ætlar að ganga erfið-
lega að ná í tölur um veiði í Norður-
á. Guðrún Kristjánsdóttir ráðskona í
veiðiheimilinu hafði aðeins bók um
veiðina i ágúst og er hún um 2 70
laxar, en hjá Stangveiðifélagi
Reykjavíkur var okkur sagt, að félag-
ið væri ekki búið að fá allar bækur.
Hins vegar er vitað, að veiðin i
Norðurá hefur verið miklu lélegri i
sumar en undanfarin ár, og sáratreg
veiði hefur verið undanfarið Er þar
um að kenna vatnsleysi eins og alls
staðar hér sunnanlands
Laxá í Leirársveit
Sigurður Sigurðsson í StóraLamb-
haga sagði og svipaða sögu; þar er
vatnsleysið alla að drepa Talsverður
lax er í á’nni, en aðeins um 680
laxar komnir á land. Veiði þar lýkur
1 5 sept
— Sprenging
Framhald af bls. 32
hausti sl. 10 ár, að því er sænskir
jarðskjálfafræðingar segja.
Sprengingin í gær mældist 6,6
stig á Richterkvarða í Uppsölum.
Þetta mun vera fyrsta margra
megatonna kjarnorkusprengjan,
sem Rússar sprengja neðanjarðar,
síðan Nixon var í Moskvu og Rúss-
ar og Bandaríkjamenn undirrit-
uðu bann við kjarnorkuspreng-
ingum af ákveðinni stærð, þ.e.
yfir 150 kílótonn. En sprengingar
á minni kjarnorkusprengjum
hafa haldið áfram.
— Tenging
Framhald af bls. 15
hefði ekki verið ætlunin, hefði
það verið tekið skýrt fram eftir
tilkynninguna um geimskotið á
mánudaginn.
I þess stað bentu tilkynningarn-
ar um ferðina til þess, að tenging
yrði reynd og að geimfararnir
yrðu lengi úti í geimnum.
Brezkur áhugamaður telur, að
Sojus 15 geti hafa farið fram hjá
Saljut og eytt of miklu eldsneyti.
Hann sá til geimskipanna í gær og
fjarlægðin milli þeirra var tölu-
verð.
Sérfræðingar telja, að Rússar
hefðu tæpast reynt næturlend-
ingu í stað þess að bíða f nokkrar
klukkustundir og lenda i björtu
nema Sojus hafi skemmzt eða
eldsneytisbirgðirnar hafi verið
orðnar litlar. Veikindi eða slys á
geimförunum eru nánast útilok-
uð.
— Öll ríki
Framhald af bls. 2
Annars vegar Eystrasalt og hins
vegar sá hluti Atlantshafs, sem við
deilum með Dönum og Norð-
mönnum. Það er augljóst, að ef
sænskir sjómenn verða útilokaðir frá
einhverjum hluta þessara svæða,
þar sem þeir hafa veitt í áratugi, þá
skaðar það hagsmuni okkar. Við
höfum þess vegna reynt að vinna að
málamiðlunarlausn í Caracas, en
þetta er mjög erfitt mál. Aðalatriðin í
þessum efnum liggja hins vegar
fyrir, en aðeins er eftir að gera út um
smáatriði sem þessi".
— Það hefur verið talað um, að
Finnar búsettir i Sviþjóð, fái þar
kosningarétt. hvað viltu segja um
það?
„Finnarnir fá rétt til að kjósa í
sveitastjórnarkosningum árið 1975.
Reyndar gildir þetta ekki aðeins um
þá, heldur einnig um alla aðra út-
lendinga, sem búsetu hafa í Sviþjóð.
Það er til athugunar i nefnd á vegum
Norðurlandaráðs, hvort þetta verði
gert að norrænni reglu, sem ég vona
að verði Þetta veltur hins vegar á
lögum einstakra ríkja, en okkar af-
staða er skýr".
— Hvað hefur helzt verið til
umræðu á fundum ykkar ráðherr-
anna?
„Það eru þessi gömlu mál Við
erum að undirbúa allsherjaþing
Sameinuðu þjóðanna og erum að
reyna að finna leiðir til sameigin-
legrar afstöðu í ýmsum málum"
— Vonandi
Framhald af bls. 2
ar vandamál, sem alls staðar koma
við og flestar þjóðir stríða við I
mismunandi ríkum mæli.
— Nú hefur komið til tals, að
Finnar, búsettir í Svíþjóð, fái þar
kosningarétt I byggðakosningum. Er
sennilegt, að sú þróun verði, að
Norðurlandabúar geti kosið hver i
þvi landi, sem þeir dveljist i á
Norðurlöndum ef þetta verður ofan
á?
— Þetta hefur enn ekki verið til
lykta leitt. En við mundum vissulega
fagna því, enda eru um 300 þúsund
Finnar í Sviþjóð og því nokkuð rétt-
lætismál þarna á ferðinni. Það má
vel vera, að síðan verði framhaldið,
að við getum neytt kosningaréttar
til byggðakosninga hver hjá öðrum.
En hvergi hygg ég þetta þó vera eins
aðkallandi og í Sviþjóð, sakir þess
hve þarna er um mikinn fjölda að
ræða
Karjalainen itrekaði síðan, að
hann hygði gott til laxveiða um
helgina Hann sagðíst eiga hér
marga og góða vini og kunningja og
ferð til íslands væri sér jafnan til-
hlökkunarefni.
Framhald af bls. 1
munasamtök þau, sem hlut eiga
að máli.
2. Utgjöld rfkisins og annarra
opinberra aðila: Gætt sé ítrasta
sparnaðar í rekstri ríkisins og op-
inberra stofnana og ríkisútgjöld-
um sett ákveðin takmörk miðað
við þjóðartekjur. Komið verði á
sem haganlegustu fyrirkomulagi
opinberrar þjónustu jafnhliða
eðlilegri verkaskiptingu á milli
rikis og sveitarfélaga og aukinni
yfirsýn og aðhaldi að útgjalda-
áformum.
3. TEKJUÖFLUN RÍKIS OG
SVEITARFÉLAGA: Haldið verði
áfram athugunum, sem staðið
hafa yfir á þessu sviði. Á almenn-
ar launatekjur skal ekki lagður
tekjuskattur. Skattar fyrirtækja
séu miðaðir við það, að þau búi
við hliðstæð skattakjör og gerist í
nágrannalöndum okkar. Tekin sé
upp virðisaukaskattur í stað sölu-
skatts og stefnt að staðgreiðslu-
kerfi skatta svo fljótt sem verða
má.
Réttarstaða iandshlutasamtaka
verði ákveðin og sveitarstjórnar-
lög endurskoðuð. Sveitarfélögum
séu falin aukin verkefni og fjár-
hagslegur grundvöllur þeirra
endurskoðaður til þess að tryggja
sjálfstæði þeirra og framkvæmda-
getu.
4. Skipan lánamála: Endurskoð-
að sé skipulag og starfsemi fjár-
festingarsjóða og lánastofnana í
því skyni að tryggja eðlilega og
samræmda starfsemi þeirra og
hagkvæmni í rekstri. í því sam-
bandi komi notkun verðbréfa-
markaðar, verðtrygginga og vaxta
til athugunar m.a. f þvi skyni að
auka fjáröflun til þeirra innan-
lands jafnframt þvi, sem dregið
verði úr erlendum lántökum.
5. Verðlagsmál: Undirbúin sé
ný löggjöf um verðmyndun, við-
skiptahætti og verðgæzlu. Stefnt
sé í átt til almenns eftirlits neyt-
enda með viðskiptaháttum til að
tryggja heilbrigða samkeppni og
eðlilega verðmyndun verzlunar-
og iðnfyrirtækja til bættrar þjón-
ustu fyrir neytendur. Haft sé sam-
ráð við hagsmunasamtök þau,
sem hlut eiga að máli.
Framkvæmdir
og uppbygging
Byggðasjóður verði efldur og
verkefni hans endurskoðuð í þvi
skyni að samræma aðgerðir í
byggðamálum og sett verði heild-
arlöggjöf um þau efni. Framlag
til sjóðsins nemi2% af útgjöldum
fjárlagafrumvarps.
Endurskoðuð verði lög um
Framkvæmdastofnun ríkisins og í
— Viðbrögð
Framhald af bls. 2
unni minnzt á ýmis félagsleg mál-
efni, sem gert var hátt undir höfði
i stjórnarsamstarfi Alþýðuflokks-
ins við Sjálfstæðisflokkinn.
Alþýðuflokkurinn mun taka
mið af hagsmunum láglaunafólks
í andstöðu sinni við núverandi
ríkisstjórn. Andstaða hans mun
þó vera ábyrg og málefnaleg,
sagði Benedikt Gröndal að lokum.
Karvel Pálmason, þingmaður
SFV, sagði efnislega:
Formaður Framsóknarflokks-
ins, sem lofaði vinstri stjórn í
kosningabaráttunni, hefur nú
ekki einungis myndað stjórn með
Sjálfstæðisflokknum, heldur og
fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Hann
hefði myndað hægristjórn og
helmingaskiptastjórn.
Annarleg sjónarmið tveggja að-
ildarflokka að vinstri viðræðum
hefðu komið í veg fyrir myndun
vinstri stjórnar.
Stefnuyfirlýsing stjórnarinnar
væri svo óskýr, að erfitt væri um
hana að fjalla. Forsmekk stefn-
unnar hefði þó almenningur feng-
ið fyrir fáum dögum, þegar hinn
nýi þingmeirihluti hefði fryst
kaupgjaldið á sama tíma og bú-
vöruverð hefði hækkað verulega.
Síðan rakti þingmaðurinn
stefnumörkun SFV í kosninga-
baráttunni. Sagði hann að sam-
tökin mundu fylgja fast fram
því sambandi mörkuð stefna um
það hvernig haga skuli áætlana-
gerð og framkvæmdum m.a. í eft-
irtöldum greinum:
Endurnýjun fiskiskipaflotans.
Endurbætur hraðfrystihús-
anna.
Uppbygging vinnslustöðva
iandbúnaðarins.
Þróun iðnaðar.
Skipan ferðamála.
Opinberar framkvæmdir.
Byggðaþróun f samráði við
sveitarfclög og samtök þeirra.
Lögö verði áherzla á aukinn
hraða í virkjun islenzkra orku-
gjafa, bæði til iðnvæðingar og í
þvi skyni að gera íslendinga óháð-
ari innfluttri orku. Meðal brýn-
ustu verkefna eru.
1. Að hraða stórvirkjunum og
gera áætlun um virkjun vatns- og
varmaorku landsins þannig, að
næg orka verði fyrir hendi til
almenningsþarfa og aukins iðnað-
ar og iðju.
2. Að tryggja sem fyrst með
nýjum virkjunum næga raforku á
Norðurlandi og öðrum landshlut-
um, sem eiga við orkuskort að
búa.
3. Að koma upp hitaveitum
hvar sem aðstæður leyfa en
tryggja öðrum sem fyrst raforku
til húshitunar.
4. Endurskoða skal skipulag,
stjórn og eignaraðild orku-
öflunar- og dreifingarfyrirtækja.
200 sjómílna
landhelgi
Ríkisstjórnin mun fylgja fram
ályktun Alþingis frá 15. febrúar
1972 um útfærslu landhelginnar i
50 sjómilur.
Stefna ríkisstjórnarinnar er að
færa fiskveiðilandhelgi íslands út
í 200 sjómílur á árinu 1975 og
hefja þegar undirbúning þeirrar
útfærslu. Jafnframt verði áherzla
lögð á nauðsynlega friðun fiski-
miða og fiskistofna með skynsam-
lega nýtingu veiðisvæða fyrir
augum.
Öryggi landsins
tryggt:
(Sjá stefnuyfirlýsingu stjórnar-
innar í öryggismálum á forsíðu
blaðsins i dag).
Stjórnarskráin
endurskoðuð:
Stjórnarskráin verði endur-
skoðuð á kjörtímabilinu. Auk
þess mun ríkisstjórnin beita sér
fyrir endurbótum á löggjöf og
stjórnarframkvæmd eftir því sem
þörf krefur.
þeirri stefnumörkun um hags-
muni láglaunastétta og uppbygg-
ingu landsbyggðarinnar. Samtök-
in myndu veita stjórninni harða
andstöðu, í samræmi við sjónar-
mið jafnaðar- og samvinnustefnu,
en vera málefnaleg f allri afstöðu
sinni.
— Bretland
Framhald af bls. 1
ráðherra vilji gjarnan vera Frjáls-
lynda flokknum hjálplegur, þar
sem það kæmi sér verr fyrir
thaldsflokkinn en Verkamanna-
flokkinn, ef hann ynni á í kosn-
ingunum.
Frjálslyndi flokkurinn hlaut 6
milljón atkvæða í kosningunum
28. febrúar, en aðeins 15 þing-
menn af 635.
Verkamannaflokkurinn hefur
síðan verið í forystu minnihluta-
stjórnar, en virðist nú bjartsýnn á
að geta unnið starfhæfan meiri-
hluta.
Wilson ávarpar þing verkalýðs-
sambandsins í Brighton í næstu
viku og bollalagt hefur verið,
hvort hann boði þá nýjar kosning-
ar, þótt nú sé talið sennilegra, að
hann dragi tilkynninguna lengur.
Efnahagsmálin munu setja svip
sinn á kosningabaráttuna og því
verður að mestu leyti barizt um
sömu málefni nú og í kosningun-
um í febrúar.