Morgunblaðið - 01.11.1974, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. NÖVEMBER 1974
I
Saga
hans
er
ævintýri
líkust
Rætt við hinn landskunna athafnamann
Einar Guðfinnsson um hann sjálfan og
fyrirtæki hans í Bolungarvík, en í dag
í DAG eru liðin nákvæm-
lega 50 ár síðan ungur at-
ar Guðfinnsson að nafni ‘ eru nákvæmlega 50 ár síðan það var stofnað
festi kaup á eignum fyrir-
tækisins Hæstikaupstaður-
Nathan & Olsen í Bolung-
arvík. 1. nðvember 1924
hefur sannarlega reynzt
happadagur fyrir Bolung-
arvík. Allir landsmenn
kannast við Einar Guð-
finnsson og þá stórkost-
legu uppbyggingu sem orð-
ið hefur í Bolungarvík
beint og óbeint fyrir hans
tilstilli. Hann er af kynslóð
aldamótamanna sem ólust
upp í sárri fátækt, en með
dugnað og bjartsýni í veg-
arnesti settu á laggirnar
atvinnurekstur, svo hver
hönd hefði verk að vinna.
Og hann gerði betur en
flestir aðrir, hann stýrði
fyrirtæki sínu framhjá
hættum efnahagssveiflna
og kreppu, þannig að í dag
á 50 ára afmælinu, er það
eitt glæsilegasta og bezt
rekna fyrirtæki landsins.
Um það sannfærast menn
þegar þeir koma til Bol-
ungarvíkur. Og þeir veita
því Ifka athygli, að fólk
hefur það gott í Bolungar-
vík. Það er m.a. að þakka
Einari Guðfinnssyni og
fjölskyldu hans en synir
hans þrfr hafa um árabil
starfað með föður sfnum
að framgangi fyrirtækis-
ins. Saga Einars Guðfinns-
sonar er ævintýri Ifkust,
eða eins og hann orðaði
það sjálfur við blaðamann
Frystihúsið er búið öllum nýjustu tækjum eins og sjá má á þessari mynd úr
vinnusalnum. Nýir frystiklefar hafa verið teknir í notkun og þar eru notaðir
lyftarar.
Mbl., sem heimsótti hann f
Bolungarvfk á dögunum,
„nánast eins og lygasaga“.
Erindið var að eiga samtal
við Einar um hann sjálfan
og fyrirtækið á þessum
merku tfmamótum. Um
fjölmörg opinber störf og
stjórnsýslu verður ekki
fjallað hér.
2Vi eyrir fyrir pundið
„Ég er fæddur 17. maí 1898 á
Litlabæ í ögurhreppi í Norður-lsa-
fjarðarsýslu. Móðir min var
Halldóra Jóhannsdóttir, ættuð úr
Skagafirði, en faðir minn var
Guðfinnur Einarsson frá Hvita-
nesi, sonur Einars Hálfdanarson-
ar bónda þar, en hann var bróðir
Helga Hálfdanarsonar lektors.
Foreldrar minir eignuðust 14
börn. Komust 9 þeirra til fullorð-
insára og eru 7 þeirra á lífi í dag.
A Litlabæ ólst ég upp til 17 ára
aldurs. Á þessum árum gekk fisk-
ur í Skötufjörð og ég byrjaði mjög
ungur að róa til fiskjar með föður
mínum. Lífsbaráttan var hörð og
foreldrar minir unnu myrkranna
á milli til að afla lífsviðurværis,
og við systkinin hjálpuðum til
eins og við gátum. Sjósóknin og
verkun aflans var okkar lífs-
brauð. I þá daga var gildi
peninganna heldur ólíkt þvi sem
það er nú. Ég man t.d. eftir því, að
pabbi seldi pundið af ýsunni
upp úr salti á 2'A eyri.
Árið 1915 fluttum við frá Litla-
bæ út í Tjaldtanga f Súðavikur-
hreppi, og þar átti ég heima í 4 ár.
Þaðan reri ég og tók á móti fiski
fyrir Hæstakaupstað-Nathan &
Olsen. Þar eignaðist ég litla
skektu og siðar sexæring, sem ég
kallaði Tóta, og reri ég honum á
vetrum frá Bolungarvik.
Haustið 1919 giftist ég Elisa-
betu Hjaltadóttur frá Bolungar-
vik, og fluttum við strax til
Hnífsdals. Tók ég þar á móti fiski
fyrir sama félag og varð fljótlega
íshússtjóri. Ég var 4 ár i Hnifsdal
og eignaðist á þeim árum tvo
mótorbáta, 4—5 tonn að stærð.“
Til Bolungarvíkur
„Eftir að hafa keypt fisk fyrir
aðra í nokkurn tima, vildi ég fara
sjálfur að kaupa fiskinn, en til
þess hafði ég ekki aðstöðu í Hnífs-
dal. Svo var það árið 1924 að
Hæstikaupstaður-Nathan & Olsen
dró saman seglin og hætti bæði í
Hnífsdal og Bolungarvík. Félagið
átti töluverðar eignir í Bolungar-
vík, en engar í Hnífsdal. Varð það
úr að ég keypti eignir félagsins
hér í Bolungarvík, en þær voru
verzlunarhús, 2 fiskhús og 2 ver-
búðir. Var afsalið gefið 1. nóvem-
ber 1924, og við það miða ég stofn-
dag fyrirtækisins, þótt ég hafi
byrjað með bátana nokkrum ár-
um áður. Ég tók mótorbátana 2 og
árabátinn með mér til Bolungar-
vikur. Sjálfur fluttist ég ekki bú-
ferlum til Bolungarvikur fyrr en í
marz 1925. Ég fór undir eins að
kaupa fisk af árabátum fyrir eig-
in reikning bæði úr Bolungarvík
og norðan úr Jökulfjörðum og
Grunnvík. Fyrst saltaði ég fiskinn
og seldi svo fiskkaupmönnum
hann upp úr saltinu, þvi ég fékk
ekki peninga hjá bankanum út á
veiddan fisk eins og nú tíðkast.
Þetta varð mér reyndar til góðs,
þvi á þessum árum fór fiskverð
lækkandi. Ég seldi minn fisk
fyrirfram og slapp við tap og hélt
góðri atvinnu. En þeir sem
keyptu fiskinn og lágu með hann
töpuðu miklu fé og urðu margir
gjaldþrota. A þessum árum tíðk-
aðist það, að framleiðendur
seldu fiskinn útflytjendum hver
Matvöru- og vefnaðarvöru-
verzlanirnar f hinu nýja
húsnæði gefa verzlunum f
Reykjavík ekkert eftir að
glæsileik.