Morgunblaðið - 05.12.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 1974
7
THE OBSEHVER
._C2T^.
_______£ -<»M'___
Eftir Robert
Chessyre
Stríð
gegn
IRA
í KJÖLFAR sprengjuárás-
anna miklu á tvær krár !
Birmingham, þar sem 19
manns fórust og tugir manna
særðust illa, hefur Neðri mál-
stofa brezka þingsins sam-
þykkt hörð refsilög, sem eiga
sér enga hliðstæðu á friðar-
tímum. „Styrjöld skollin á"
sagði í fyrirsögn eins dag-
blaðanna.
Höfundur þessara nýju
laga er Roy Jenkins innanrík-
isráðherra, og segir hann
sjálfur að þau séu mjög
ströng. Fela þau í sér stór-
aukin völd lögreglunnar, og
minnkuð mannréttindi
þeirra, sem grunur leikur á
að séu félagar í írska lýðveld-
ishernum, IRA. Voru þau
samtök bönnuð, og sá sem
uppvis verður að þvi að vera
félagi í samtökunum getur
átt yfir höfði sér allt að fimm
ára fangelsisvist.
Frá lokum siðari heims-
styrjaldarinnar hafa engin
brezk lög gengið svo nærri
almennum réttindum. Nýju
lögin endurspegla réttilega
ótta og reiði almennings, og
þótti nauðsynlegt að koma
þeim á meðan svo mikil
gremja ríkti hjá almenningi,
að hætta var á víðtækum
hefndaraðgerðum gegn sak-
lausum Irum búsettum á
Bretlandi. í Birmingham
einni búa um 110 þúsund
Irar, og eru þeir þvi um 10%
borgarbúa.
Samkvæmt nýju lögunum
er lögreglunni heimilt að
handtaka grunaða hefndar-
verkamenn án handtökuskip-
unar, halda þeim fyrstu tvo
sólarhringana án formlegrar
ákæru, og i fimm daga til
viðbótar með sérstöku sam-
þykki innanríkisráðherrans til
að yfirheyra þá og rannsaka
málsatvik.
Aukið eftirlit verður með
ferðum grunsamlegra íra til
Bretlands, og auðveldara
verður að banna þeim land-
göngu og vísa úr landi þeim,
sem fyrir eru. Ef IRA skiptir
um nafn verða samtökin
bönnuð hverju nafni sem þau
nefnast.
Viðbrögðin við tilkynningu
Jenkins um gildistöku lag-
anna voru þrjár sprengingar í
miðri London. Var öllum
sprengjunum komið fyrir i
póstkössum, sem tættust í
sundur. Var þetta á mesta
annatimanum fyrir lokun
verzlana, og sæiousi luuugu
manns.
Jenkins-lögin, sem þarf að
endurnýja á sex mánaða
fresti, verða aðallega til þess
að draga úr áhyggjum
almennings. Varla má búast
við að önnur áhrif þeirra
verði mikil. Sérstök lög hafa
lengi gilt á Norður-írlandi og í
írska lýðveldinu, og verður
vart séð að þau hafi orðið til
þess að draga úr ofbeldis-
starfsemi. Hafa írar óspart
gert grín að lögunum. „Það
hefur aldrei skaðað neinn hér
þótt starfsemi IRA hafi verið
bönnuð," sagði einn félags-
mannanna í Belfast.
Stuðningsmenn almennra
mannréttinda halda því sum-
ir fram að svona neyðarráð-
stafanir verði aðeins til að
torvelda baráttuna gegn
hefndarverkum. Brezka
mannréttindaráðið hefur sent
öllum þingmönnunum bréf
þar sem því er haldið fram að
víðtækar lögregluaðgerðir
gegn ákveðnum þjóðfélags-
hópum hafi hingað til aðal-
lega leitt til aukinnar samúð-
ar með öfgahópum á borð
við IRA.
Rétt er að í hvert skipti
sem valdsvið brezka hersins
á Norður-írlandi hefur verið
víkkað — eins og þegar hon-
um var heimilað að handtaka
menn án dómsúrskurðar —
hefur samstaða kaþólikka
eflzt. Hugsanlegt er að félög-
um öfgasamtakanna á Bret-
landi reynist auðveldara að
leita aðstoðar og hælis í írsk-
um borgarhverfum ef IRA
tekst að benda á hugsanlega
misnotkun lögreglunnar á
þessum ný-auknu völdum.
Margir hægrisinnar hafa á
hinn bóginn lýst þeirri skoð-
un sinni að Jenkins hafi
ekki gengið nógu langt, og
þeir krefjast þess að dauða-
refsing verði á ný lögleidd í
Bretlandi ef um hryðjuverk er
að ræða. Hefur þessi krafa
hlotið vaxandi hljómgrunn
meðal þingmanna íhalds-
flokksins. En meðan Verka-
mannaflokkurinn fer með
stjórn, og vissulega meðan
Jenkins gegnir embætti inn-
anríkisráðherra, er mjög ótrú-
legt a-ð hengingar verði lög-
leiddar á ný.
Helztu rökin gegn dauða-
refsingu eru þau að irsku
lýðveldissamtökin hafa jafn-
an þrifizt á píslarvottum. For-
usiumenn uppreisnarinnar i
Dublin árið 1916 gegn Bret-
:im voru óþekktir og nutu
lítils stuðnings þar til þeir
voru teknir af lífi. Vísan um
James Connolly — einn
þessara forustumanna — er
gott dæmi um þann eldmóð,
sem írsku píslarvottarnir
vekja:
„Theytold me how Connolly
was shot in the chair,
His wounds from the battle
all bleeding and bare,
His fine body twisted, all
battered and lame —
They soon made me part of
the patriot game."
(Þeir sögðu mér hvernig
Connolly var skotinn í stóln
um. Bardagasár hans öll
blæðandi og nakin. Velgerð-
ur líkami hans snúinn, illa
leikinn og líflaus. Þeir gerðu
mig fljótt að þátttakanda i
leik ættjarðarvinanna.)
Það var ekki öfundsvert
hlutverk Jenkins að brúa bil-
ið milli andstæðra skoðana
þeirra, sem kröfðust
almennra mannréttinda og
hinna, sem vildu hefndir.
Hann hlýtur að lifa i þeirri
von að lögreglan — sem
með aukinni reynslu nær
betri og betri árangri i leit
sinni að sprengjutilræðis-
mönnum — handtaki réttu
mennina og fái þá dæmda.
Jenkins hefur einnig
áhyggjur af þvi að reiði
almennings geti leitt til gagn-
aðgerða gegn írum á Bret-
landi og eigum þeirra. Fyrst
eftir sprengjuárásirnar í
Birmingham var benzin-
sprengjum varpað inn í mörg
hús þar, meðal annars inn í
irskan klúbb, prestshús, irskt
byggingarfélag og krá. Þá
gerðist það einnig í mörgum
verksmiðjum að starfsmenn
lögðu niður vinnu, og i einni
bílasmiðju þurfti að senda
starfsmennina heim þegar lá
við átökum milli enskra og
írskia verkamanna.
Leiðtogar verkalýðssam-
takanna reyna að kveða nið-
ur þessa árekstra. Einn þeirra
sagði: „Hefndaraðgerðirnar
breiðast út og hafa áhrif á
alla þjóðina. Sprengjutilræði
og gagnaðgerðir geta vakið
hóflausar og óviðráðanlegar
kenndir." Margir írar, sem
búið hafa í Englandi mestan
hluta ævi sinnar, viðurkenna
Framhald á bls. 22
Ung stúlka óskar eftir starfi i fata- eða snyrti- verzlgn. Hef unnið í fataverzlun. Get byrjað strax. Uppl. i sima 1 2227 eftir kl. 5 e.h. Óska eftir að kaupa Volvo Laplander. Má vera ógangfær. Tilboð sendist afgr. Mbl. merkt: „Volvo — 8805" sem fyrst.
Hey Nokkur tonn af heyi óskast. Upp- lýsingar i síma 14950. 2ja — 3ja herb. íbúð i Vesturbænum óskast til leigu. Vinsamlegast hringið í sima 20298 eftirkl. 6.
Sumarbústaðarland Til sölu afar fallegt kjarri vaxið land hentugt fyrir sumarbústað. Uppl. i sima 201 99. Keflavik Til sölu ný efri hæð í tvibýlishúsi að mestu fullgerð. Sérinngangur og þvottahús. Fasteignasalan Hafnargötu 27, Keflavik, simi 1420.
Bókhaldsþjónusta Viðskiptaskrifstofan, Austurstræti 10, 5. h. Simi 1 3995. Þjóðhátiðarmynt til sölu 2 sérunnin sett (Proof) á tækifæris- verði. Uppl. i sima 37203.
Eignarlóð — Mosfellssveit 1200 fm eignarlóð á einum feg- ursta stað sveitarinnar undir ein- býlishús til sölu. Listhafendur vinsamlegast sendið tilboð til Mbl. merkt: Glæsilegt útsýni 4648. Milliveggjaplötur aftur tilb. til afgr. Stærðir 60 x 60 x 5 cm, 50 x 50 x 7 cm, 50 x 50 x 9 cm, 50 x 50 x 10 cm. Uppl. i símum 85210 og 8221 5. Á kvöldin og um helgar 71566.
Ráðskona óskast i sveit i nágrenni Reykjavíkur. Simi 99-1 1 74.
\ N '
N
Rowenfe
Hárþurrku-
hettan
Löng snúra með 3 hita-
stigum.
Húsbyggjendur — Verktakar
Smíða glugga, opnanlega glugga, svalarhurðir
og garðrennihurðir.
Þ. Þórarinsson,
Kársnesbraut 128,
sími 43430.
HNNSMR
loðhOfur
úr ekta skinni afýmsum gerðum.
ÍÍ«AAa^úJ/
VtO LÆ KJAHTORQ Æ