Morgunblaðið - 14.03.1975, Qupperneq 3

Dr. Sigurður
Þórarinsson
ftyturfyrirlestur
DR. SIGURÐUR Þórarins-
son, prófessor, flytur fyrir-
lestur á vegum íslenzka
mannfræðifélagsins, er
fjallar um breytingar byggð-
ar f ljósi öskulagarann-
sókna. Verður fyrirlestur-
inn haldinn f Háskóla is-
lands — stofu nr. 101 í Lög-
bergi kl. 20.30 miðvikudag-
inn 19. marz nk. Öllum er
heimill aðgangur.
Án meðvilundar
PILTURINN, sem varð und-
ir vegg f nýbyggingu f Foss-
vogi s.l. föstudag, liggur enn
á gjörgæzludeild Borgar-
sjúkrahússins. Hann hefur
verið meðvitundarlaus frá
þvf skömmu eftir slysið og
er talinn vera f lffshættu.
Pilturinn, sem er tvítugur
að aldri, hlaut mikla áverka
í brjóstholi.
Harður árekst-
ur varð í gœr
HARÐUR árekstur varð
milli tveggja bifreiða í Kjós
síðdegis í gær. Báðar bif-
reiðirnar eru stórskemmdar
og þrennt sem var í bilun-
um slasaðist. Þar af hlaut
karlmaður fótbrot, en karl-
maður og kona skárust f
andliti. Báðir bflarnir eru
frá Akranesi.
Áreksturinn varð um
klukkan 14.30 í gær á þjóð-
veginum við bæinn Eyri i
Kjós. Að sögn rannsóknar-
lögreglunnar i Hafnarfirði
virtist sem bílarnir heföu
báðir verið á miðjum vegin-
um er þeir skullu saman.
Við áreksturinn stór-
skemmdust báðir bílarnir
sem eru af Vauxhall Viva og
Volkswagengerð. 1 öðrum
bílnum voru roskin hjón.
Hlaut maðurinn fótbrot og
konan skarst í andliti. í hin-
um bílnum var ökumaður-
inn einn. Skall höfuð hans í
framrúðuna og skarst hann
töluvert á andliti.
Saga Gimli
kemur út á
aldarafmœlinu
SNEMMA i júní kemur út í
Kanada Gimli Saga, en bók-
in er gefin út af Kvenna-
stofnuninni í Gimli i tilefni
aldarafmælis landnámsins í
Nýja íslandi og er saga
byggðanna frá 1875 til 1975.
Þarna er skráðar 150 fjöl-
skyldusögur og þar að auki
stutt ágrip, sem fjallar um
aðrar fjölskyldur á Gimli.
Bókin er 800 bls» að stærð
með 400 myndum og í ljós-
bláu bandi, skreyttu gylltri
mynd af víkingastyttunni á
Gimli. Ethel Howard hefur
búið bókina til prentunar.
Samræmd vinnsla
sjávarafla
FRUMVARP til laga um
samræmda vinnslu sjávar-
afla og veiðar var afgreitt
frá neðri deild Alþingis, eft-
ir 3. umræðu í gær, meó 27
atkvæðum gegn 4. Frum-
varpið verður nú sent efri
deild til umræðu og af-
greiðslu.
MORGUNBLAÐIÐ, FOSTUDAGUR 14. MARZ 1975
Heildarvelta SIS 15,4
milljarðar á árinu 1974
Frá fundi samvinnumanna
að Hótel Sögu.
HEILDARVELTA Sambands
íslenzkra samvinnufélaga nam á
árinu 1974 15,4 milljörðum króna
og hafði aukizt frá árinu áður um
tæplega 37%. Þessar upplýsingar
komu fram á fundi, þar sem
samvinnumenn ræddu um
efnahagsvandann að Hótel Sögu
hinn 10. marz sfðastliðinn.
Samkvæmt upplýsingum, sem
Erlendur Einarsson forstjóri
veitti á fundinum, var ekki unnt
að gefa upplýsingar um
rekstrarstöðu SlS, þar eð
rekstursreikningur þess lá ekki
fyrir. Launagreiðslur SlS á
síðasta ári námu 988 milljónum
króna og höfðu aukizt frá árinu
áður um rúmlega 52%.
1 ræðu Erlends Einarssonar
kom m.a. fram, að vaxtabyrði SÍS
hefði aukizt til muna vegna
hækkunar vaxta. Þannig uróu
vaxtagjöld að frádregnum
vaxtatekjum 324 milljónir króna
á móti 217 milljónum 1973 og er
hækkunin milli ára 49,6%.
Gengistap Sambandsins á árinu
1974 nam 343 milljónum króna,
þar af um 120 milljónir vegna
vörukaupalána og 223 milljónir
vegna langtimalána.
Um stöðu kaupfélaganna sagði
Erlendur Einarsson:
í árslok 1974 námu skuldir
kaupfélaganna við Sambandið
(þ.e. skuldir umfram inneignir)
329 m.kr., samanborið við 84
m. kr. í árslok 1973. Er aukningin
þannig 245 m.kr. Að venju juku
félögin skuld sína við Sambandið
eftir því sem á leið árið, Þannig
var heildarskuld allra félaganna
156 m.kr. í lok marzy451 m.kr. í
lok júní, 699 m.kr. i lok
september og 731 m.kr. i lok
október. i lok nóvember að
fengnum afurðalánum, komast
félögin í nokkra inneign, eða 33
m.kr., en i lok des. 1974 var skuld
þeirra éins og áður segir 329 m.kr.
Þessi mikla sveifla i
reikningsviðskiptum kaupfé-
laganna, sagði Erlendur, verð-
ur meiri og örðugri viðfangs
með hverju ári. Hún end-
urspeglar hina árstíðabundnu
þróun i útlánum kaupfélaga í
dreifbýlinu til viðskiptamanna
sinna.Er hér einkum um að ræða
útlán til bænda, en einnig koma
hér til bráðabirgðalán til
húsbyggjenda og fleiri aðila.
Þessi lánastarfsemi, sagði
Erlendur, hefur um mjög langt
skeið verið þýðingarmikill þáttur
í þjónustu samvinnufélaganna við
hinar dreifðu byggðir landsins.
Nú er þetta fjármögnunarvanda-
mál dreifbýlisins svo stórt i snió-
um, að hvorki kaupfélögin né
Sambandið fá við það ráðið, nema
til komi stóraukin fyrirgreiðsla,
bankakerfisins.
Aðeins 1000
lestir af st-
loðnu frv
J ar í stað id
10 þúsui
Iðnþróunarsjóður hefur
lánað 1429 milljónir kr.
HINN 20. febrúar sl. var haldinn
í Helsinki fundur stjórnar Iðn-
þróunarsjóðs. t stjórn sjóðsins
eiga sæti fulltrúar fimm Norður-
landa. Fyrir fundinum lágu til-
lögur frá framkvæmdastjórn
sjóðsins um lánveitingu til
þriggja fyrirtækja að upphæð
samtals 51.0 millj. kr., og voru
þær samþykktar. Einnig sam-
þykkti stjórnin tillögu fram-
kvæmdastjórnarinnar um 7.7
millj. kr. styrkveitingu til hag-
ræðingaraðgerða í skipasmlðaiðn-
aði.
Á sl. ári veitti Iðnþróunarsjóð-
ur lán til 43 fyrirtækja, alls 434,2
millj. kr. Sextán umsóknum var
synjað, en 12 umsóknir voru óaf-
greiddar í árslok. Utborguð lán á
árinu 1974 námu 401,2 millj. kr.
Lög um Iðnþróunarsjóð tóku
gildi hinn 1. marz 1970, og eru því
nú liðin rétt 5 ár frá stofnun hans.
I árslok 1974 hafði sjóðurinn
samþykkt alls 171 lán að upphæð
samtals 1.429,5 millj. kr. Skipting
lána eftir iðngreinum er eftirfar-
andi:
millj. kr.
Matvælaiðnaður 53.5
Vefjar-
og prjónaiðnaður 174.9
Fataiðnaður 51.0
Trésmiði og
húsgagnaiðnaður 252.5
Pappírsiðnaður 104.1
Skinna- og
leðuriðnaður 44.7
Efnaiðnaður 56.9
Steinefnaiðnaður 47.3
Málmiðnaður 222.6
Skipasmiðaiðnaður 77.0
Ýmisiðnaður 46.4
Þörungavinnslan,
Reykhólum
Lán til annarra sjóða
um hagræðingaraðgerðir og sér-
fræðiþjónustu. Hefur sjóðurinn
þar átt góða samvinnu við inn-
lenda og erlenda aðila. Ennfrem-
ur hefur Iðnþróunarsjóður veitt
Framhald á bls. 18
Ólöf Pálsdóttir sýnir
í Gentofte-ráðhúsi
K.höfn. 13. marz
Frá fréttaritara Mbl.
BORGARSTJÖRNIN í Gentofte
býður árlega listamönnum að
sýna verk eftir sig í ráðhúsi
borgarinnar. Að þessu sinni hófst
sýningin ö.marz og voru yfir 500
manns við opnun hennar.
I sýningunni tekur þátt 21
listamaður, 19 málarar og 2
myndhöggvarar, Ólöf Pálsdóttir
og Helen Schou. Ólöf er eini
útlendingurinn sem var boðin
þátttaka, bæði nú og sl. ár. Sýnir
hún 5 verk eftir sig, 3 úr bronsi og
2 úr gibsi.
I fyrra keypti Gentofte-borg eitt
verk eftir frú Ólöfu.
Hinn kunni teiknari Otto C.
birti teikningu af einu verka
hennar i Berl. Tidende.
Fundur Dansk-færeyska fé-
laasins í Islandshúsinu í Höfn
o
K.höfn, 14. marz
DANSK-færeyska félagið í Kaup-
mannahöfn hélt nýlega samkomu
í húsi Jóns Sigurðssonar í Kaup-
mannahöfn. Formaður félagsins
dr. phil. A.H- Kamp setti fundinn
og stjórnaði honum. Sigurður
Bjarnason sendiherra flutti þar
ræðu um Island i nútið og framtíð
og sýndar voru tvær islenzkar
kvikmyndir.
Fjöldi Dana og Færeyinga sótti
samkomuna. Er þetta í fyrsta
skipti, sem Dansk-færeyska félag-
ið heldur fund i íslandshúsi.
Dansk-islenzku félögin halda þar
hinsvegar oft fundi sina, auk ís-
lendingafélaganna. - Fréttaritari.
ENN hefur lítið sem ekkert
verið hægt að frysta af loðnu
og nú mun láta nærri að
heildarfrystingin nái um
800 lestum, en forsvars-
menn Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna og sjávaraf-
urðadeildar S.Í.S. höfðu
fastlega gert ráð fyrir, að
hægt yrði að frysta 6—10
þús. lestir af ioðnu á þessari
vertíð.
Eyjólfur ísfeld Eyjólfsson
framkvæmdastjóri Sölumið-
stöóvar hraófrystihúsanna
sagði, að frystingin væri svo
lítil, að vart tæki að tala um
hana, og hús S.H. væru að
Iíkindum búin að frysta um
500 lestir í stað 5—6 þús-
unda, sem þeir hefðu vonazt
til. ,,0g ég reikna ekki með
að hægt verði að frysta
miklu meira, nema ef ný
ganga skyldi koma á miðin,
en fæst bendir til þess."
Hann kvað ástæðuna fyrir
þessu einkum þá, að loðnan
hefði stöðvazt lengi á Hroll-
augseyjasvæðinu á leið sinni
vestur með landinu og eftir
að hún gekk i vestur hefði
hún fyllzt af átu. Nú væri
átumagnið farið að minnka,
en loðnan komin fast að
hrygningu, þannig að hrogn-
in væru mjög laus i henni og
þvi mjög hæpið, að hægt
yrði að frysta hana.
Eyjólfur sagði, að það
væri leitt að hugsa til þess
að ekkert væri hægt að
frysta, þar sem um metver-
tíð væri aó ræða, en það réði
víst enginn við náttúruöflin.
Þetta kæmi sér mjög illa fyr-
ir marga, bæði verkendur og
kaupendur.
Ólafur Jónsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri sjávaraf-
urðadeildar S.Í.S., tók i
sama streng og sagði, að
Sambandsfrystihúsin væru
vart búin að frysta meira en
300 lestir í stað nokkurra
þúsunda.
105.0
224.8
1.429,5
Samkvæmt lögum um Iðnþró-
unarsjóð er heimilt að verja allt
að 10% af stofnfé sjóðsins i lán
með sérstökum kjörum, eða fram-
lög m.a. til tækniaðstoðar, rann-
sókna og markaðsathugana.
I árslok 1974 hafði sjóðurinn
samþykkt styrkveitingar og lán
með sérstökum kjörum, samtals
að upphæð 42.7 millj. kr. Mestum
hluta þessa fjár hefur verið varið
til úttekta á iðngreinum og til
stuðnings við samstarf fyrirtækja
11 þúsund tonna meiri
þorskafli en í fyrra
FISKIFÉLAG Islands hefur gefið
út bráðabirgðatölur um heildar-
fiskaflann frá áramótum til
febrúarloka. Kemur þar fram að
þorskaflinn fyrstu tvo mánuði
ársins er töluvert meiri en I fyrra
eða 52.731 tonn en var um 41
þúsund tonn á sama tíma í fyrra.
Bátaaflinn er þó svipaður og f
fyrra — 24.390 eða röskum 500
tonnum meiri en f fyrra en hins
vegar var togaraaflinn 28.341
tonn á móti 17.276 f fyrra.
Bátaaflinn er mestur á svæðinu
frá Hornafirði til Stykkishólms
eða 15.436 tonn á móti 14.095
tonnum í fyrra, á Vestfjörðum var
hann 5.504 á móti 4.769 tonnum í
fyrra, á Norðurlandi 2.463 tonn á
móti 3.617 tonnum í fyrra og er-
lendis var landað 347 tonnum á
móti 623 tonnum i fyrra.
Loðnuaflinn um sl. mánaðamót
var orðinn 284.734 tonn á móti
340.006 í fyrra, rækjuaflinn var
samtals 1.676 tonn núna fyrstu
tvo mánuðina en var 1.307 tonn i
fyrra en hins vegar var hörpu-
diskveiðin töluvert minni núna
eða 166 tonn á móti 348 tonnum í
fyrra.