Morgunblaðið - 10.09.1975, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 1975
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10 100.
Aðalstræti 6, sími 22 4 80
Áskriftargjald 800.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 40,00 kr. eintakið
Útflutningsbætur
og niðurgreiðslur
Morgunblaðið hefur
undanfarið ítrekað
fjallað um einstakar fram-
leiðslugreinar íslenzks
þjóðarbúskapar, sérmál
þeirra og hvern veg þær
fléttast saman f það hald-
reipi, sem heldur uppi lífs-
kjörum þjóðarinnar. Jafn-
framt hefur margsinnis
verið varað við afleiðing-
um þess, að þjóðin lifi til
frambúðar um efni fram,
eyði meiru en hún aflar. f
þvi efni gildir sama lögmál
um þjóðarfjölskylduna og
hvert heimili í landinu, að
það kemur að skuldadög-
um, eyðsluvíxlarnir falla
og afleiðingarnar fylgja í
kjölfar orsakanna.
fslenzkur landbúnaður á
við hliðstæðan vanda að
glíma og aðrar atvinnu-
greinar verðbólguþjóð-
félagsins. Sá vandi rýrir
ekki gildi hans í verðmæta-
sköpun og gjaldeyrissparn-
aði þjóðarbúsins, né sem
hráefnagjafa margháttaðs
iðnaðar í landinu eða við-
skiptaaðila þjónustuiðnað-
ar og verzlunar. Hann hef-
ur hinsvegar kallað á um-
ræðu um þá hætti land-
búnaðar, sem skoðanir eru
hvað skiptastar um, út-
flutningsuppbætur á land-
búnaðarframleiðslu og
niðurgreiðslur kjöt- og
mjólkurvara til hins al-
menna neytanda.
Það er útilokað að miða
framleiðslumagn búvara
nákvæmlega við neyzlu-
þörf þjóðarinnar hverju
sinni. Framleiðslan er háð
sveiflum tíðarfars og ár-
ferðis og neyzluvenjur
breytilegar. Eigi íslenzkur
landbúnaður að tryggja
landsmönnum nægilegt
vöruframboð í framleiðslu
sinni, virðist óhjákvæmi-
legt að gera ráð fyrir ein-
hverri umframframleiðslu,
sem flytja þarf út á þar
fáanlegu markaðsverði.
Þannig eru útflutnings-
bætur til komnar og námu
þær um 900 milljónum
króna á sl. ári. Sá kostur
kemur líka til umræðu að
landbúnaður þurfi ekki að
fullnægja allri neyzluþörf
landsmanna, heldur verði
nokkurt magn búvara flutt
inn og þannig komist hjá
útflutningsuppbótum en
slíkur samdráttur í
landbúnaðarframleiðslu
muni hafa keðjuverkanir
sem ekki yrði séð fyrir
endann á. Landbúnaðarráð
herra lét þess getið í viðtali
við Morgunblaðið í gær að
gildandi kerfi útflutnings-
bóta þyrfti endurskoðunar
við. Fjárveitingum til land-
búnaðar væri takmörk sett.
Þeim mun meiri fjármun-
um, sem væri varið til út-
flutningsbóta, því minna
fengist til annarra þarfa
landbúnaðarins. Út-
flutningsbætur verkuðu
heldur ekki hvetjandi í
þeirri viðleitni að ná sem
beztum sölum erlendis á
búvörum.
Niðurgreiðslur á land-
búnaðarafurðum til neyt-
enda innanlands hafa verið
hagstjórnartæki stjórn-
valda til að halda niðri
verði á helztu neyzluvörum
almennings og sporna gegn
vísitöluskrúfunni, sem ella
hefði leitt til stóraukins
kaupgjaldskostnaðar at-
vinnuveganna. Niður-
greiðslur landbúnaðaraf-
urða hafa þann veg komið
öllum almenningi'ekki síð-
ur til góða en bændastétt-
inni og haldið niðri kaup-
gjaldskostnaði annarra at-
vinnugreina. En niður-
greiðslur hafa einnig sínar
neikvæðu hliðar. Þær hafa
valdið mismunun milli ein-
stakra greina í búvöru og
dregið úr fjölbreytni í mat-
vælaframleiðslu. Sú af-
staða bænda að vilja nú
niðurgreiðslur á nautakjöt
á kostnað dilkakjöts, sýnir,
að bændur eru opnir fyrir
umræðu og hugsanlegum
breytingum á þessu kerfi.
1 Morgunblaðinu í gær
bendir Halldór E. Sigurðs-
son landbúnaðarráðherra á
kost og löst útflutnings-
uppbóta og niðurgreiðslna
á landbúnaðarframleiðslu.
Hann bendir m.a. á, að nú
er dýrara að taka mjólk úr
fjósi til heimilisnota en
kaupa hana í búð í næsta
kauptúni. Þetta dæmi sýn-
ir, að breytinga er þörf.
Eðlilegt er, að bændur
standi vörð um stéttarlega
hagsmuni sína og einhvers
konar tekjutryggingu.
Órökstuddar og öfgafullar
árásir á íslenzkan landbún-
að fá þar engu um breytt.
Opin umræða um íslenzkan
landbúnað, sem og sjávar-
útveg og iðnað, þar sem
mál eru skoðuð af einlægni
og með þann ásetning ein-
an í huga að þoka málum á
farsælli veg, er hinsvegar
tímabær og nauðsynleg.
Viðtalið við landbúnaðar-
ráðherra í Morgunblaðinu
í gær er viðleitni af þeim
toga spunnin.
Framkoman við Spassky
brot á Helsinki-samningi?
Parfs, 9. september. Reuter.
FRANSKA utanríkisráðuneyt-
ið segir að frönsku konunni
Marina Stcherherbatcheff, sem
vill giftast Boris Spassky, hafi
verið ráðlagt að fara frá Sovét-
rfkjunum þar sem það sé henni
fyrir beztu.
Ráðuneytið neitar því að
henni hafi verið vikið úr starfi
sfnu f Moskvu, en segir að hún
missi atvinnuna ef hún fari frá
Sovétrfkjunum þar sem aðeins
hafi verið samið við hana úm
vinnu f sendiráðinu f Moskvu.
I London skoraði Daily Tele-
graph á sovétstjórnina að sýna
veglyndi og leyfa Spassky og
Marinu að giftast. „Þetta er enn
eitt dæmið um sovézkt mann-
úðarleysi sem jafngildir lítils-
virðingu á opinberum loforð-
um, er staðfest hafa verið gjald-
þrotayfirlýsingunni frá Hels-
inki um að jákvæð afstaða verði
tekin til Rússa sem vilja giftast
útlendingum,“ segir blaðið.
The Guardian gefur í skyn að
á bak við kunni að búa gremja
sovézkra yfirvalda vegna
frammistöðu Spasskys í einvíg-
inu við Bobby Fischer í Reykja-
vík. Blaðið segir að fái Spassky
ekki að giftast Marinu hljóti
Vesturveldin að hafa misskilið
Helsinki^firlýsinguna.
Marina Techerbatcheff,
franski ritarinn sem vill kvæn-
ast Boris Spassky skákmeist-
ara.
Áður hafði ungfrú
Stcherbatcheff sagt að sendi-
ráðið hefði tilkynnt henni að
hún gæti ekki haldið störfum
sínum áfram eftir 30. septem-
ber, þótt samningur hennar
renni ekki út fyrr en í júlí 1977.
Ungfrú Stcherbatcheff, sem
er 30 ára gömul, hefur búið hjá
Spassky sfðan í janúar. Þau
ætla að gifta sig 11. nóvember.
Hún kvað sendiráðið hafa til-
kynnt sér að hún yrði að fara
frá Sovétrikjunum því annars
ætti hún það á hættu að verða
sótt til saka vegna umferðar-
slyss fyrir einu ári. Utanríkis-
ráðuneytið f París segir að
henni hafi aðeins verið ráðlagt
að fara.
Ungfrú Stcherbatcheff lánaði
bíl sinn Rússa, sem Ienti í um-
ræddu umferðarslysi og var
leiddur fyrir rétt. Hún var sjálf
ekki í bílnum og hún var held-
ur ekki viðriðin málaferlin.
I Paris er á það bent að af
öryggisástæðum sé það ekki
stefna frönsku stjórnarinnar að
ráða í sina þjónustu eiginkonur
kunnra manna í löndum þar
sem slíkir menn eigi heima.
Góðar heimildir herma að
sendiráðið gæti ef til vill ekki
haft ungfrú Stcherbatchett í
sinni þjónustu ef hún giftist
Spassky og yrði um kyrrt i
Sovétríkjunum. Þá ætti sendi-
ráðið erfiðar með að vernda
hana samkvæmt heimildunum.
Nixon ekki treyst fyrir
skjölum Hvíta hússins
Washington 9. september.
Reuter.
BANDARlSKA dómsmálaráðu-
neytið fór þess á leit við alríkis-
dómstól f dag að hann
heimilaði ekki að Richard
Nixon fyrrverandi forseta yrði
skilað skjölum frá stjórnartfð
hans f Hvfta húsinu þvf að hon-
um væri ekki treystandi fyrir
þeim, jafnvel ekki um stundar-
sakir.
I greinargerð frá ráðuneyt-
inu segir að Nixon hafi „til-
hneigingu til að rangfæra sögu-
legar skýrslur“.
Enn fremur segir: „Þjóðþing-
ið hefur nægar sannanir til að
rökstyðja þá niðurstöðu sína að
Bandaríkjastjórn yrði ef til vill
ekki skilað heilum og óskemmd
um sögulegum gögnum frá for-
setatíð Nixons ef hann fengi
þau f hendur, jafnvel aðeins um
stundarsakir."
Skjöl Nixons eru ríkiseign
samkvæmt lögum, sem þingið
samþykkti í nóvember, og for-
setanum er aðeins leyfilegt að
fá þau gögn sem eru talin per-
sónulegs eðlis. Þessu reyndi
Nixon að fá hnekkt og vildi fá
lögin lýst brot á stjórnar-
skránni, og greinargerðin sem
8 dóu úr krabba
eftir asbestvinnu
Mílanó, 8. sept. AP.
ANATOLY Karpov heims-
meistari f skák tryggði sér rétt
til þátttöku í úrslitakeppninni á
skákmótinu í Mílanó og mun
hann tefla sex skákir til úrslita
við Ungverjann Lajos Portisch,
sem þegar hafði tryggt sér þátt-
tökurétt. Karpov gerði jafntefli
í fjórðu skák sinni í röð við
Tigran Petrosjan, en fjögur
jafntefli nægðu honum til að
komast í úrslit þar sem hann
hafði betri útkomu en Petrosj-
an í undankeppninni. Portisch
tryggði sér rétt til þátttöku f
úrslitunum á laugardag, en
hann gerði f dag jafntefli við
Ljubojevic frá Júgóslavíu.
Ljubojevic og Petrosjan munu
tefla um þriðja og fjórða sætið f
keppninni. Karpov og Portisch
hafa teflt fjórum sinnum sam-
an áður, hvor um sig hefur
unnið eina skák en tvær hafa
orðið jafntefli.
Hoffa er látinn,
seyir sonur hans
Detroit, 9. sept. AP.
SONUR verkalýðsleiðtogans
Jimmy Hoffa, sem hefur verið
týndur um skeið, sagði í dag að
hann væri farinn að trúa þvf að
faðir hans væri látinn og hefði
verið myrtur. Hann sagðist ekki
hafa hugmynd um hver hefði
myrt Hoffa. James Hoffa yngri
sagði að hann byggði skoðun
sína á þvi hve lengi faðir hans
hefði verið týndur, en nú eru
sex vikur liðnar frá hvarfi
hans, og einnig því, að rann-
sóknarlögreglumenn hafa ekki
upplýst neitt í sambandi við
hvarfið. Hann sagðist halda, að
lík föður hans fyndist aldrei.
Eitt helzta vitnið f máli Hoffa,
mafíuleiðtoginn „Tony Jack“
Giacalone, hefur neitað að
svara spurningum þeirra sem
vinna að rannsókn málsins og
borið fyrir sig stjórnarskrár-
ákvæði sem heimilar mönnum
að neita að bera vitni haldi þeir
að það verði til þess að koma
sjálfum þeim í bobba. önnur
vitni hafa staðfest, að Giacalone
hafi verið víðs fjarri þegar
Hoffa hvarf og hafi ekki komið
nálægt málinu.
nú hefur verið birt er svar
stjórninnar.
Þar segir að Nixon hafi lagt
til að hann skyldi ákveða með
aðstoð konu sinnar, Pat, og
dætra sinna, Tricia og Julie,
hvaða skjöl skyldu dæmast
opinber og hver persónuleg.
En á það er bent að skjölin
séu 42 milljónir talsins, og að
þar við bætist 900 segulbands-
spólur og tillagan sé „vægast
sagt óraunhæf".
Aðalatriði Watergate-málsins
eru dregin saman f skýrslunni
og sagt er að Nixon hafi „sagt
af sér í stað þess að þurfa að
horfast í augu við ákæru þegar
allar staðreyndirnar kynnu að
koma fram í dagsljósið“.
Karpov og
Portisch
tefla til
úrslita
Stokkhólmi, 9. sept. NTB.
ÁTTA starfsmenn fyrirtækis-
ins Nobah í Trollháttan hafa
látizt úr magakrabba eftir
vinnu í asbesti samkvæmt rann-
sókn sem samband málmverka-
manna í Svíþjóð og læknir
verkalýðssambandsins, Anders
Englund, hafa gert.
Englund telur sig geta
sannað að greinilegt samband
sé á milli dauða mannanna og
vinnuskilyrða þeirra.
Uppgötvunin hefur vakið
mikinn ugg starfsmanna fyrir-
tækisins í Trollháttan. Þeir
ætla að krefjast þess að allir
sem hafa unnið við asbest verði
settir í læknisrannsókn.
Nohab-verksmiðjurnar nota
ekki lengur asbest f framleiðslu
sinni. Lengi hefur verið vitað
að vinna við það getur valdið
lungnasjúkdómi (asbestose).
Umhverfismálafulltrúi sam-
bands málmverkamanna, Rolf
Áhlberg, segir að 200 Svíar hafi
iátizt úr magakrabba sem
asbest hefur valdið (mestoteli-
om) siðan 1958. Ahlberg bendir
á að asbest geti auk þess valdið
krabbameini í lungum.