Morgunblaðið - 10.03.1976, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. MARZ 1976

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10 100.
Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjald 800,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 40,00 kr. eintakið.
r
Iumræðum um land-
helgisdeiluna við Breta
haí'a verið settar fram ýms-
ar hugmyndir um, hvernig
skuli bregóast við hernaö-
arofbeldi Breta á íslands-
miðum. Gallinn við margar
þessara hugmynda er sá,
að bersýnilegt er, að þær
skaða okkur sjálfa meira
en Breta. Gleggsta dæmið
um þetta er þingsályktun-
artillaga, sem nokkrir þing-
menn Alþýðubandalagsins
hafa flutt á Alþingi og ger-
ir ráö fyrir því, að settur
verði 25% innflutningstoll-
ur á vörur, sem við kaup-
um frá Bretlandi. Skv.
þessari tillögu yróu lagðir
nýir skattar á landsmenn,
sem nemamunduum 2000
milljónum króna. Á árinu
1975 fluttum við inn vörur
frá Bretlandi fyrir um 8
milljarða króna, sem er
tæplega 11% af heildarinn-
flutningi landsmanna. Ef
lagt yrði 25% gjald á þenn
an innflutning er augljóst
að það mundi jafngilda 2
milljarða króna nýrri
skattlagninu, sem kæmi
víða við. Sem dæmi um
þær vörur, sem við flytjum
inn frá Bretlandi má
nefna, aö í rúmlega 22%
fiskiskipaflota okkar eru
vélar frá Bretlandi eða um
227 vélar. Þessi vélakostur
þarf á stöðugu viðhaldi að
halda þ.á.m. varahlutum.
Þess vegna mundi við-
haldskostnaður rúmlega
fimmtungs bátaflotans
aukast mjög verulega, ef
farið væri að tillögum
þeirra Alþýðubandalags-
manna. Þá er mikill hluti
af bifreiðaeign landsmanna
frá Bretlandi kominn.
Ástæóan er ekki sízt sú, aö
hin síðustu ár hefur gengi
sterlingspundsins verið
þannig, að þaö hefur verið
hagstæðara aó kaupa bíla
frá Bretlandi en t.d. Þýzka-
landi. Þessi bifreióafloti
þarf einnig á stöðugu við-
haldi að halda þ.m.t. vara-
hlutum. Verð þeirra mundi
hækka svo um munaði, ef
lagt yrði á 25% gjald eins
og þingmenn Alþýðu
bandalagsins leggja til. Það
yrði skattlagning sem bif-
reiðaeigendur mundu taka
eftir og í því sambandi má
benda á, að mikið af bif-
reiðum, sem notaðar eru
sem atvinnutæki, t.d. i
landbúnaði, eru brezkar.
Þá flytjum við inn frá
Bretlandi ótal tæki, hrá-
efni til iðnaðar og margt
fleira.
Þegar eitt ríki gripur tii
þess ráðs að leggja inn-
flutningsgjald á innflutn-
ing frá öðru ríki. af ein-
hverjum ástæöum er al-
gengt, að svarað sé í sömu
mynt. Við íslendingar
fluttum út vörur til Bret-
lands fyrir um 4,7 mill-
jarða á sl. ári og var það
um 10% af heildarútflutn-
ingi okkar. Ekki er
ólíklegt, að Bretar mundu
leggja 25% gjald á út-
flutning okkar til Bret-
lands, ef við legðum slíkt
gjald á vörur, sem við
kaupum frá þeim. Slíkt
gjald í Bretlandi mundi
gera vörur okkar ósam-
keppnishæfar og því draga
úr sölu til þeirra til Bret-
lands. Hér er um ýmsar
mikilvægar útflutningsaf-
urðir að tefla og ekki víst,
að auðvelt yrói að finna
markað fyrir þær annars
staðar.
Það gildir einu, hvernig
menn velta þessu dæmi
fyrir sér. Alltaf verður nið-
urstaóan sú, að það erum
við Islendingar sem mund-
um tapa á slíkum aðgerð-
um. Enda má augljóst vera,
að vörusala til svo lítillar
þjóðar, sem okkar, skiptir
nánast engu máli í útflutn-
ingi Breta. Þeir mundu
ekkert verða varir við það,
þótt einhver samdráttur
yrði í vörukaupum okkar
frá þeim, en við kynnum að
verða óþyrmilega varir við
það, ,ef samdráttur yrði í
útflutningi okkar til Bret-
lands.
Niðurstaðan í öllum til-
vikum er sú, að við mund-
um tapa. Kannski skilja
menn betur þetta dæmi en
mörg önnur vegna þess, aö
hér er um beinharða pen-
inga að tefla. Og aö því
leyti til er ástæða til að
þakka þeim Alþýðubanda-
lagsmönnum fyrir þennan
tillöguflutning, aö hann
verður áreiðanlega til þess
að opna augu fjölmargra
fyrir þeirri staðreynd, að
margar þær tillögur, sem
talað er um til aðgerða
gegn Bretum hitta okkur
sjálfa en ekki Breta. Yfir-
leitt er það svo um tillögur
Alþýðubandalagsmanna í
landhelgismálum, að þær
skaða okkur meira en and-
stæðing okkar. Skýrasta
dæmið er tillaga sú, sem
hér hefur verið gerð að
umtalsefni um að skatt-
leggja íslendinga til að
refsa Bretum! Annað
dæmi er tillaga kommún-
ista um úrsögn úr Atlants-
hafsbandalaginu vegna
framkomu Breta. Við erum
í bandalaginu sjálfra okkar
vegna en ekki fyrir Bréta.
Þess vegna mundi úrsögn
úr NATO skaða okkur
meira en Breta. Kommún-
istar hafa líka gert að til-
lögu sinni að við lokum
varnarstöðinni í Keflavík
vegna landhelgisdeilunnar
við Breta. Þar er sömu
sögu að segja. Við gerðum
varnarsamninginn sjálfra
okkar vegna en ekki fyrir
aðra. Lokun varnarstöðv-
arinnar mundi skaða okkur
og öryggi okkar fremur en
Breta. Áður en við grípum
til margra þeirra aðgerða í
striðinu vió Breta, sem nú
er taíað um, skulum við
hugsa til enda, hvað fyrir
okkur vakir og hvert við
stefnum. Við erum ekki í
þorskastríði til þess að
skaða hagsmuni okkar
heldur til þess að vernda
auðlindir okkar.
Að skattleggja íslendinga
til að refsa Bretum!
Sr. Árni Pálsson:
ÞA munu hinir réttlátu svara
hunum og segja: Herra, hvenær
sáum vér þig hungraðan, og
fæddum þig, eða þvrstan og
gáfum þér að drekka? Og hven-
með af hjartans lyst. Einstaka
hafa það góða heilsu að þeir
geta sótt kirkju að auki, og eru
þeir þá hvað tryggustu kirkju-
gestirnir.
Sr. Arni Pálsson
Mínum mmnstu: Mér
ær sáum vér þig gest, og hvst-
um þig, eða nakinn og klædd-
um þig? Og hvenær sáum vér
þig sjúkan eða í fangelsi, og
komum til þfn? Og konungur-
inn mun svara og segja við þá:
Sannlega segi ég yður, svo
framarlega, sem þér hafið gjört
þetta einum minna minnstu
bræðra, þá hafið þér gjört mér
það.
Matt. 25:37—40.
Er ég hóf störf í Kópavogi
gerði ég mér strax grejn fyrir
því, að hér er rikið með höfuð-
stöðvar sínar fyrir vanheila og
að þar yrði hluti af starfsvett-
vangi mínum.
Eins og fyrirrennari minn, sr.
Gunnar Arnason, hef ég haft
þarna messur. Það eitt gerir að
maður kemst fljótt í snertingu
við vistfólkið, og kýnnist hugar-
ástandi þess. Allir virðast njóta
samkomunnar, ótrúlega margir
kunna sálma, sem þeir hafa þá
lært í uppvexti, og syngja þá
Síðan hef ég heimsótt vist-
menn á stofnunum. Ég fæ
kveðju utan af landi frá að-
standendum, sem ekki hafa að-
stöðu til að heimsækja sjúkl-
inga nema sjaldan, og mörgum
þeirra, sem ég heimsæki
persónulega kynnist ég allnáið.
Andlegt ástand vistfólks er
mjög misjafnt eftir aldri og
deildum, en það virðist meta
þessar komur mikils. Sumir
halda þræðinum frá síðustu
heimsókn, og finna til þess, ef
of langt líður á milli heim-
sókna. 1 þessum heimsóknum
biðja þau um myndir eða ýmis-
legt þessháttar, sem ég gef
þeim, lána þeim t.d. sálmabæk-
ur, og reyni að komast í pers-
ónuleg kynni við þau. Tilfinn-
ing þeirra fyrir komu prests á
staðinn virðist mjög sterk, og
yfír höfuð fyrir persónu prests
sem slíks.
Ég fann það fljótt á stjórn-
endum hælisins, að þeir vildu
líka fá prestinn sem oftast í
Æskulýðs- og
fórnarvika 1976
GuÖ
fiarfnast J)újna\
handa!
heimsókn, og það má segja, að
það sé hollt fyrir starfsfólkið að
geta borið sig saman við sem
flesta, því stofnunin hlýtur allt-
af að verða fremur einangruð,
þótt hún sé byggð i þéttbýli.
Að stofnunin sé byggð í þétt-
býli er raunar hollt fyrir okkur
í nágrenninu, því þá vitum við
af tilvist þessa fólks, og einnig
er mikils vert fyrir vistfólkið að
sjá athafnalífið í kringum sig.
Tengsl við lífið í þjóðfélaginu
eru mikilvæg fyrir betri líðan
sjúklinganna, og þá líka þátt-
taka í kirkjulífi, og ef við trú-
um á virkni Heilags Anda, þá er
Hann ekki hvað sist að starfi
hjá þessum litlu systkinum okk-
ar.
F’yrir okkur starfsfólk kirkj-
unnar, kirkjukórinn og þau,
sem þarna koma, er ekki sist
mikilvægt að koma og kynnast
aðstæðum fólksins, komast í
tengsl við þau vandamál, sem
það á við að striða, kjör þess og
aðstæður. í sama tilgangi, og í
og með til að kynnast starfs-
fólkinu og komast i persónuleg
kynni við það, tók ég að mér
kennslu í siðfræði við þroska-
þjálfaskólann, sem er þarna til
húsa. Að mínum dómi er þetta
stórt heimili, sem Iýtur nokk-
urn veginn sömu lögmálum og
einkaheimili. Einkaheimili er
ekki hægt að ganga inná, eins
og hver vill, það hefur vissan
rétt til að vernda sig fyrir um-
hverfinu. Þeir sem koma þar
þurfa að vera tryggir vinir, og
koma til að hjálpa og gleðja.
Þessi sömu lögmál gilda um
Kópavogshæli, og þessvegna er
mjög gott tíl þess að vita ef
almenningur hefur bænarhugi
fyrir þessu heimili, sem vildu
styrkja það.
Guðsþjónustuformið sem ég
hef notað er aðlagað aðstæðum.
Þótt þau skilji ef til vill ekki
mikið hið talaða orð, þá njóta
þau blessunarinnar, þau elska
hátignina, sem messan býður
uppá, og eru t.d. fljót að finna
fyrir því, ef ég er ekki í fullum
skrúða. Tala verður á einföldu
máli um návist Guðs, og að
sungið sé og beðið til Hans.
Þannig byrja ég í ávarpi, og
talaþá líka um tilefni dagsins.
Milli messuliðanna eru
sungnir sálmar, yfirleitt öll er-
indin, því þau hafa mikið yndi
af söngnum og hljóðfæraleikn-
um. Við fórum með bænavers,
sem þau hafa lært í bernsku,
stundum tvö, og gjarnan oftar
en einu sinni ef mörg þeirra
kunna það vel. Á eftir reyna
þau að taka þátt í signingunni.
Guðspjallið endursegi ég, og
tala út frá því á einföldu máli,
segi þeim siðan einfalda sögu,
helst stutta og þá kannski tvær.
Ég enda með þvi að fara með
bæn, sem þau hafa eftir, og
faðir vor. Loks tóna ég bless-
unarorðin.
Önnur bein preststörf eru
ekki mörg.
Ekki er mikið um jarðarfarir,
þar sem megnið af vistmönnum
er utan af landi, og venjulega
jarðaðir i sinni heimabyggð.
Um fermingarheit er ekki að
ræða i almennri athöfn. Þetta
er fólk sem aðstöðu sinnar
vegna á erfitt með að fara að
hefðbundnum siðum, en sú
blessun sem þau hljóta er auð-
vitað fullgild ferming, fyrir
þeim, engu að síður.
Mig langar að fá að segja, að
mér finnst það fólk, sem fer út í
störf við þessar stofnanir, af-
skaplega merkilegt fólk. Starf-
inu fylgir ekki aðeins andleg
áreynsla við að setja sig inni
persónuleika hvers og eins til
þess að geta ráðið í, þegar hann
reynir að tjá sig, heldur er
óheyrilegt likamlegt álag sem
fylgir starfinu líka. Það er
áreiðanlegt, að þetta fólk vinn-
ur óeigingjarnara starf en flest-
ir aðrið. Sem dæmi um það þarf
ekki nema benda á þann sjóð,
sem starfsfólk Kópavogshælis
hefur stofnað sjálft. Þetta er
Jeiktækja- og ferðasjóður“, og
hefur hann styrkst með því að
haldnar eru hlutaveltur og
hafðar kaffisölur.
Slíkt framtak lýsir betur en
mörg orð innræti þess fólks,
sem velur sér starfsvettvang
meðal þessara systkina okkar.