Morgunblaðið - 09.04.1976, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. APRlL 1976
Orkubú Vestfjarða:
Spannar hagsmuni Vestfirðinga
í raforku- og iarðyarmamálum
Einar Ágústsson áskilur sér rétt til að snúast
gegn stjórnarfrumvarpi um Orkubú Vestfjarða
EFTIR sköruleg skoðana-
skipti um málefni Kröflu-
virkjunar í sameinuðu
þingi í fyrradag hófst ný
orkumálasenna um vænt-
anlegt Orkubú Vestfjarða í
efri deild, en þar mælti
Gunnar Thoroddsen fyrir
stjórnarfrumvarpi um það
efni, er samið var í samráði
við sveitarstjórnamenn á
Vestfjörðum og og Fjórð-
ungssambandi Vestfirð-
inga. í umræðunni áskildi
Einar Ágústsson utanríkis-
ráðherra sér rétt til að
greiða atkvæði gegn frum-
varpinu. Hér á eftir verða
umræður þessar raktar í
örstuttu máli, þar sem leit-
ast verður við að láta af-
stöðu einstakra þingmanna
til málsins koma í ljós.
Þingsályktun og
samstarf við
heimaaðila
Gunnar Thoroddsen orkuráð-
herra mælti fyrir frumvarpinu.
Gat hann þess að upphaf málsins
væri þingsályktun, sem samþykkt
hefði verið á Alþingi 1971, þar
sem ríkisstjórninni var falið að
kanna vilja sveitarstjórna á Vest-
fjörðum um sameignarstofnun
ríkis og sveitarfélag vestra, er
annaðist orkuöflun og dreifingu í
fjórðungnum. Hann hafi síðan
sett nefnd í málið, m.a. skipaða
sveitarstjórnamönnum á Vest-
fjörðum, en formaður hennar ver-
ið Þorvaldur Garðar Kristjánsson,
forseti deildarinnar. Niðurstaðan
af störfum nefndarinnar hafi ver-
ið framlagt frumvarp, ásamt ítar-
legri greinargerð og gagnasöfnun.
Full samstaða væri meðal sveitar-
stjórnamanna vestra um frum-
varpið og stjórn Fjórðungssam-
bands vestfirðinga mælti með
samþykkt þess.
Síðan rakti ráðherrann í ítar-
legu máli efnisatriði frumvarps-
ins; en þau koma fram í sérstakri
frétt í blaðinu í dag og verða því
ekki rakin hér að neinu ráði.
Orkubú Vestfjarða verður eign
ríkisins að 40% en sveitarfélaga
vestra að 60%. Það nær bæði til
raforku- og jarðvarmaöflunar og
dreifingar og gerir ráð fyrir þvi
að fjögur smærri raforkufyrir-
tæki verði sameinuð í eitt. Ráð-
herrann gat þess og að frumvarp-
ið væri í samræmi við ályktun
Sambands ísl. sveitarfélaga um
raforkumál.
Eitt orkuöflunar-
fyrirtæki fyrir
landið allt.
Ragnar Arnalds (K) taldi
skipulag raforkumála hér á landi
i molum. Þar væru of margir aðil-
ar að verki og stefna þyrfti að því
að steypa öllum raforkufyrirtækj-
um í eitt raforkuöflunarfyrirtæki.
Framvarp það, sem hér lægi fyrir,
væri jákvætt að því leyti, að það
sameinaði nokkur smærri fyrir-
tæki vestra I eitt, en varhugavert
að því leyti, að það væri stefnu-
markandi um sjálfstæðar lands-
hlutavirkjanir eða orkubú. Þessi
mál þyrfti að skipuleggja með
landið allt i huga, samtengingu
allra orkusvæða þyrfti að fylgja
stofnun eins miðstýrðs raforku-
fyrirtækis, sem væri forsenda
hagkvæmni og eins og sama raf-
orkuverðs um land allt.
„Ekki sú stefna,
sem ég aðhyllst“
Einar Agustsson utanríkisráð-
herra sagði að margar, sjálfstæð-
ar landshlutavirkjanir væri ekki
sú stefna, sem hann aðhylltist í
raforkumálum. Sunnlendingar
ættu ekki að sitja einir að raforku
frá virkjunum í Þjórsá og
Tungnaá eða hver landshluti að
virkja fyrir sig og búa að sinu.
Það þyrfti að stefna að samræm-
ingu í þessum málum og heildar-
stjórn með raforkusamsteypu —
að því leyti væri hann sammála
Ragnari Arnalds.
Ekki verður lengur slegið á
frest, sagði ráðherrann, að taka
ákvörðun um framkvæmd og
byggingu einu fullhönnuðu virkj-
unarinnar, sem fyrir liggur í land-
inu, Hrauneyjafossvirkjunar.
Fyrir þeirri framkvæmd liggur
heimild Alþingis og þar þarf enga
lagasetningu. Það er og hagstæð-
asta virkjunin, sem fyrir hendi er.
Ég sé ekki að sú virkjun geti
komizt í framkvæmd, ef samtímis
á að virkja í öllum landshlutum í
senn. Fjárhagsgeta og efnahags-
ástand leyfa það ekki. Hér er um
að ræða verkefni, sem takast þarf
á við, áður en farið verður að
skipta landinu upp í landshluta
eða landshlutavirkjanir. Fylgi
mitt við þetta frumvarp í ríkis-
stjórninni náði ekki lengra en
það, að það væri framlagt. Eg
áskil mér fullan rétt, sagði ráð-
herra, til þess að greiða atkvæði
gegn þvi, ef mér sýnist svo, þegar
þar að kemur.
Meginmarkmiðið
Halldór Ásgrfmsson (F) sagði
meginmarkmiðið að tryggja hið
sama raforkuverð um allt land.
Vera mætti að frumvarp um
Orkubú á Vestfjörðum væri leið
til lágs raforkuverðs þar. En hvað
um framhaldið? Hver væri stefna
hæstv. orkuráðherra í heildar-
málinu? A framhaldið að verða
sjálfstæð orkubú í öllum lands-
hlutum, eða eitt raforkuöflunar-
fyrirtæki fyrir landið allt? Þetta
er stefnumarkandi frumvarp,
sagði þingmaðurinn, ekki aðeins
fyrir Vestfirði, heldur verður það
fordæmi öðrum. Þingmaðurinn
sagðist fylgjandi samræmingu
þessara mála og stofnun heildar-
fyrirtækis fyrir landið allt.
Spor í rétta átt.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) sagði það mikinn misskilning
og rangtúlkun að sjálfstæð orku-
bú einstakra landshluta þyrftu að
standa í vegi fyrir samtengingu
samræmdri raforkustefnu eða
skipulagningu raforkumálanna i
heild. Þetta frumvarp stefndi
þvert á móti að sameiningu
smærri fyrirtækja vestra, sam-
átaki sveitarfélaga og ríkis, til að
koma betra skipulagi á mál og
flýta raforku- og jarðvarmaverk-
efnum, til samræmis við vilja
heimaaðila. Samstarf landshluta-
orkubúa og heildarstefnumótun
samræmdist ekki einungis slikum
markmiðum heldur stuðlaði bein-
linis að þróun í þá átt. Hann lagði
áherzlu á samstöðu sveitar-
stjórnamanna á Vestfjörðum sem
og þingmanna Vestfirðinga, um
þetta mál, og þakkaði orkuráð-
herra frumkvæði hans í málinu.
Hann sagði landshlutavirkjanir
þegar til; nefna mætti Lands-
virkjun (sameign rikis og Reykja-
víkur), Laxárvirkjun, o.fl. og
minna mætti á ákvörðun Alþingis
um Hitaveitu Suðurnesja. — Var-
hugavert væri og að allar stór-
virkjanir væru staðsettar á til
þess að gera litlu og virku
eldgosasvæði.
Sumt gott — annað miður
Stefán Jónsson (K) sagði ýmis-
legt í frumvarpinu góðra gjalda
vert — annað miður. Sníða mætti
af því helztu annmarkana í nefnd,
þá sem helzt færu á svig við sam-
ræmda heildarstefnu í raforku-
málum.
Frumvarpið
f rétta átt
Steingrfmur Hermannsson (F)
sagðist sammála þeim sjónarmið-
um, sem fram hefðu komið um
heildarlausn og heildarstefnu í
raforkumálum. Hins vegar mætti
setja upp landshlutaveitur, sem
heimamenn ættu að hluta en með
aðild hins opinbera. Þær gætu
annast dreifingu og sölu
orkunnar. Ahugavert væri einnig
að þær hefðu hitaveitur i sinum
höndum. Þær ættu síðan að vera
aðilar að einni landsveitu, sem þá
hefði öll meginorkuverin á sinum
vegum.
Steingrímur lagði áherzlu á
mikilvæga gagnasöfnun og sam-
ræmingarstarf, sem verið hefði
undanfari þessa frumvarps. Það
væri afrek út af fyrir sig að hafa
samræmt sundurleitt sjónarmið á
Vestfjörðum, sem stuðlað gæti að
sameiningu þriggja virkjana
sveitarfélaga og einnar á vegum
RARIK. Frumvarpið gerði því ráð
fyrir verulegri bót frá þvi ástandi
sem nú væri. Það gæti og verið
spor að því seinni tima marki sem
e.t.v. þyrfti að nálgast í áföngum,
að öll raforkuöflun og raforku-
dreifing í landinu kæmist á eina
hendi.
Fasteigna-
miðlun
ríkisins?
Ingi Tryggvason (F) og Stein-
grimur Hermannsson (F) hafa
lagt fram tillögu til þingsályktun-
ar sem felur ríkisstjórninni að
framkvæma á þessu ári könnun
þess, að stofnuð verði fasteigna-
miðlun ríkisins, og undirbúa lög-
gjöf þar um, ef niðurstaða könn-
unarinnar „verður jákvæð“. Til-
lögunni fylgir greinargerð alllöng
þar sem m.a. segir: „Ef vel væri á
haldið og fasteignaviðskipti al-
mennt beindust til fasteignamiðl-
unar rikisins, yrði enn fremur
dregið úr þeim verðbólguhvata,
sem núgildandi fyrirkomulag
fasteignasölu vissulega er.“ Til-
gangur tillögunnar er sagður að
lækka kostnað við miðlun fast-
eigna.
Lög frá Alþingi:
Skattfrelsi verðlauna-
fjár Norðurlandaráðs
í GÆR var samþykkt
sem lög frá Alþingi frum-
varp um skattfrelsi verð-
launafjár Norðurlanda-
ráðs á sviði bókmennta
og tónlistar, sem féllu í
hlut Ólafs Jóhanns Sig-
urðssonar rithöfundar
og Atla Heimis Sveins-
sonar tónskálds.
Síðasti þingfundur fyrir páska
I gær voru sfðustu deildafundir Alþingis fyrir páska. t dag verður síðan síðasti fundur sameinaðs
þings fyrir páskafrfið. Annasamt hefur verið á Alþingi undanfarna daga og hart deilt um málefni
Kröflu og stjórnarfrumvarp um „Orkubú Vestf jarða“. Landhelgismálin hefur og borið mjög á góma og
yfir vötnum svifið vandi efnahagsmálanna, verðbólguvaxtar, og fleiri vanda- og viðfangsefna. Þeir,
sem hér sjást á mynd, orkuráðherra, dómsmálaráðherra og forsætisráðherra, sem og aðrir ráðherrar fá
þó naumast frí frá störfum, því að mörgu er að hyggja og margt að undirbúa 1 hendur þingmanna, er
þeir koma málhressir til starfa á ný.