Morgunblaðið - 04.07.1976, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. JÚLl 1976
Þinghúsið
í Ffladelfíu 1776.
„Bretland
hefur fyllzt
heimsku,
Bandaríkin
vizku”
sagði John
Adams
4. júlí 1776
Sagt frá
aðdraganda
bandarísku
byltingarinnar og samþykkt
sjálfstæðisyfir-
lýsingarinnar
Filadelfiu, Pennsylvaniu, 9. júli 1776
Ki
,-lukkan var 6 að morgni 2. júli í Filadelfiu-
fylki. Thomas Jefferson, fulltrúi Virginíu, horfði upp i
grámuggu hininsins og sá að hitamælirinn sýndi 22 stig
á celcius. Skömmu seinna bjarmaði af eldingu og er
þrumurnar drundu i kjölfar hennar helltist regnið niður
eins og allar gáttir himins hefðu opnazt i sömu andrá.
Fulltrúarnir 50 á 2. Meginlandsþinginu voru að tinast
inn í fundarsalinn i þinghúsinu við Walnut Street. Þeir
töluðu saman i hálfum hljóðum, en fylgdust vel og af
eftirvæntingu með hverjum, þeim, sem gekk i salinn.
Rök hitamollann i salnum gerði mönnum þungt fyrir
brjósti, en þótt gluggarnir væru lokaðir hafði það þó
þann kost i för með sér að hrossafiugurnar komust ekki
Daginn áður hafði óformleg atkvæða-
greiðsla um ályktun Richards Henry Lees frá Virginiu um
sjálfstæðisyfirlýsingu leitt i ljós, að 9 af nýlendunum
voru henni fylgjandi, S-Karólina og Pennsylvania á
móti, New York sat hjá en tveir fulltrúar Delaware voru
á öndverðum meiði og sá þriðji, Ceasar Rodney, ókom-
inn og því óljóst um afstöðuna. Þingmenn höfðu gert sér
vonir um að alger eining yrði um svo mikið stórmál, sem
það var að kljúfa stóran hluta meginlandsins og 2,5
milljónir ibúa þess frá brezka heimsveldinu. Allt annað
gæti orðið til að sá frá sér fræjum sundurlyndis og þvi
var ekki að undra þótt þingfulltrúar væru kvíðafullir
þennan gráa júlimorgun. Brátt komst sá orðrómur á
kreik í fundarsal, að fulltrúar Pennsylvaníu hefðu breytt
afstöðu sinni og skömmu seinna skýrði Edward
Rutledge, fulltrúi S-Karólinu svo frá, að þeir myndu
einnig greiða tiilögunni atkvæði. Fulltrúar New York
biðu enn eftir fyrirmælum að heiman, en þeir myndu
ekki vera á móti. Þá var aðeins Delaware eftir. John
Hancock frá Boston, forseti þingsins, sló nú með fúndar-
hamri sinum í púltið og sagði fund settan, en ritari
þingsins, Charles Thomson, las ályktunina upp á ný
fyrir atkvæðagreiðsluna. Meðan á lestrinum stóð heyrð-
ist hófatak fyrir utan húsið og brátt var dyrunum
hrundið upp og inn gekk þriðji fulltrúi Delaware,
bóndinn Ceasar Rodney, útataður í leir og gegnblautur
með klút bundinn um hökuna að skýla kaunum af
vöidum krabbameins. „Þrumurnar og rigningin töfðu
för mína,“ sagði hann um leið og hann settist.
SÁRSAUKAFULLT
OG BLÖÐUGT
þeirri stundu samþykktu fulltrúarnir ein-
róma að rjúfa 169 ára gömul tengsl við Bretland og lýstu
yfir að nýlendurnar væru og ættu rétt á að vera frjáls og
sjálfstæð ríki. Sjálfstæði, sem getur verið eins sársauka-
fullt og blóðugt og fæðing, er einstök söguleg tilraun,
þar sem veðjað er á þá framtiðarsýn, að vilji væri allt
sem þyrfti til að fólk af ólíkum uppruna sameinaðist og
myndaði nýja pólitiska heild i nýju landi. Þingfulltrúar
voru fullir gleði og John Adams frá Boston lýsti þvi yfir
að 2. júlí ætti eftir að verða eftirminnilegasti dagurinn i
sögu Bandarikjanna.
rátt fyrir að sjálfstæðisyfirlýsingin hafi Ieg-_
ið í loftinu undanfarna mánuði og jafnvel ár virtust
atburðir vikunnar óvæntir og jafnvel ótrúlegir þegar
þeir voru um garð gengnir. 2. júli var aðskilnaðinum lýst
yfir og siðan samþykkti þingið 4. júli einstakt skjal, þar
sem lýst var yfir hinum fjölmörgu ástæðum nýlendn-
anna fyrir ákvörðuninni um að rjúfa tengslin við
Bretland. Svo kann að vera að sá dagur og það skjal eigi
eftir að skipa hærri sess i hugum Bandarikjamanna er
fram liða stundir en það sem gerðist 2. júli, þvi að
yfirlýsingarskjalið, sem Jefferson samdi, gefur bylting-
unni heimspekilegan grundvöll og réttlætir hana.
B andarikjamenn munu hins vegar halda
sjálfstæðið hátiðlegt þessa viku en ekki ástæðurnar fyrir
þvi. Eftir að yfirlýsingin hafði verið lesin opinberlega
hringdu Filadelfiubúar kirkjukiukkum sínum i heilan
sólarhring og hvarvetna i nýlendunum rikti mikill
fögnuður er fréttirnar bárust.
Oe þannig var það. Enda þótt Bandarikja
menn hafi sameinazt um sjálfstæðisyfirlýsinguna voru
ástæður þeirra og hagsmunir mjög ólíkir. Hin nýju
Bandaríki teygðu sig yfir um 2000 km frá klettóttum
ströndum Massachusetts og Maine til sandhóla
Thomas Jefferson og samnefndarmenn hans afhenda John Hancock þingforseta yfirlýsinguna.