Morgunblaðið - 22.10.1976, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. OKTÓBER 1976
35
Einar Marel Erlends-
son — Minning
merkismanni, er að vlsu ófull-
komin, en þó að ég hygg rétt, svo
langt sem hún nær. Veit að fleiri
munu verða til að auka drætti í
hana. Það verður að vera afsökun
mín, að ég hefi áður minnst frú
Sigríðar og Þorsteins raunar líka
á öðrum vettvangi.
„Hafðu þökk fyrir allt“ segir
Jónas Hallgrímsson I kvæði til
vinar sfns. Ég vil taka þau mér 1
munn, er ég nú kveð Þorstein
Jónson van minn hinztu kveðju og
bið honum blessunar Guðs.
Astvinum hans öllum vottum
við hjónin einlæga samúð.
Friðrik Jónsson
Þorvaldsstöðum.
Þann 13. október s.l. andaðist á
Landspítalanum Þorsteinn Jóns-
son fyrrv. kaupfélagsstjóri á
Reyðarfirði eftir langa og erfiða
sjúkdómslegu.
Ég sem þessar línur rita var
undir hans stjórn í 29 ár og kynnt-
ist ég Þorsteini mæta vel.
Hann var að sumu leyti mikill
alvörumaður og fastur fyrir, en
hann gat líka verið hrókur alls
fagnaðar eins og árshátíðir Reyð-
firðinga, þorrablótin sýndu bezt f
áratugi.
Ærið oft kom glettni hans vel
fram, en Þorsteinn átti fleiri
strengi, hann var ákaflega fróður
maður, mjög vel lesin og alveg
sérstaklega minnist ég þess, að
svo var sem hann kynni
islendingasögurnar eins og faðir-
vorið.
Þorsteinn var mikið glæsi-
menni að vallarsýn, bæði karl-
mannlegur og frfður maður, hann
var sömuleiðis hörkuduglegur,
enda var hann um áratugi fcr-
ystumaður Reyðfirðinga og raun-
ar Héraðsbúa í mörgum málum.
Ég man eitt atriði, sem sannar
bezt kjark og dug Þorsteins f
starfi sínu sem kaupfélagsstjóri.
Harðindavetur einn voru bænd-
ur í mikilli hættu vegna fóður-
skorts. Þá gerði Þorsteinn sér lít-
ið fyrir og flaug til Reykjavíkur
og sótti snjóbíl, þann fyrsta, sem
til Austurlands kom, enda var það
eina leiðin til þess að bjarga mál-
unum.
Hann var einn þeirra manna,
sem aldrei gafst upp hvað sem á
bjátaði.
Þorsteinn var fæddur á Egils-
stöðum 20. júli 1889. Foreldrar
hans voru hjónin Margrét Péturs-
dóttir og Jón Bergsson kaup-
félagsstjóri. Þorsteinn fer í gagn-
fræðaskólann á Akureyri og
stundar þar nám frá 1909—10.
Hann hafði áður 1905—1907 verið
við nám í Kaupmannahöfn.
Hann var fyrst starfsmaður
Kaupfélags Héraðsbúa, en 1917
varð hann kaupfélagsstjóri. Hann
gerði kaupfélagið að stórveldi,
undir hans stjórn var það eitt
traustasta og sterkasta kaupfélag
landsins. 1 stjórn Sambands
fslenskra samvinnufélaga var
hann frá 1923—1964.
Hann gegndi fjölmörgum öðr-
um trúnaðarstörfum, formaður
Búnaðarfélags Reyðarfjarðar og
fulltrúi þess á búnaðarþingum
Austurlands um áratugi og odd-
viti Reyðarfjarðarhrepps um
fjölda ára, svo eitthvað sé nefnt.
Hann var forystumaður Reyðfirð-
inga á flestum sviðum og innilega
þótti honum vænt um Reyðar-
fjörð, þaóan vildi hann ekki fara,
þar vildi hann lifa og deyja.
En Þorsteinn stóð ekki einn I
lffsbaráttunni. Hann átti sér við
hlið mikilhæfa og góða konu, sem
stóð eins og klettur úr hafinu við
hlið mannsins síns. Sog alþingis-
manns. Þau giftu sig 12. ágúst
1916.
Gestrisni þeirra var mikil, en
gestkvæmt var þar mjög, allttaf
opið hús fyrir þá sem þurftu að
hitta kaupfélagsstjórann og þeir
voru margir. Heimilinu var
stjórnað af hinum góða anda hús-
móðurinnar og ekki spillti gaman-
semi húsbóndans, af þeirra fundi
fór margur ánægðari. Á efri árum
sfnum fór Þorsteinn ríðandi
hringinn í krangum landið.
Þau eignuðust 4 börn, 3 syni og
eina dóttur, öll eru þau hinir
mætustu þjóðfélagþegnar. ■ Auk
þess ólu þau upp Ólaf Bjarnason
og sonarson sinn Éinar Þor-
varðarson umdæmisverkfræðing.
Börn þeirra hjóna eru: Þorvarð-
ur Kjerúlf sýslumaður á ísafirði,
kona hans er Magdalena Thorodd-
sen; Jón yfirlæknir á Landspítal-
anum, kona hans er Lovfsa Eiríks-
dóttir frá Eskifirði; Þorgeir
lögreglustjóri á Keflavfkurflug-
velli ókvæntur; Margrét, hennar
maður er Björn Ingvarsson yfir-
borgardómari í Reykjavfk.
Ólafur Bjarnason er kvæntur
Bergljótu Guttormsdóttur frá
Hallormsstað. Þess vil ég geta að
sonarsonur þeirra Einar hugsaði
ákaflega vel um þau hjónin, þeg-
ar aldurinn færðist yfir og ekki
síður um afa sinn, eftir að hann
varð ekkjumaður og hafi hann
þökk fyrir það.
Þorstein kveð ég með söknuði
og þökk, hann var höfðingi í lund
og hans mun ég lengi minnast.
Far þú f friði — Friður Guðs þig
blessi — hafðu þökk fyrir allt og
allt. Jóhann Þórólfsson.
E.S.
Þorsteinn verður jarðsettur í
heimagrafreit á Egilsstöðum
föstudaginn þann 22. okt. kl. 2
sfðdegis.
I dag verður til moldar borinn
hér á Egilsstöðum Þorsteinn Jóns-
son fyrrverandi kaupfélagsstjóri
á Reyðarfirði. Hann var fæddur á
Egilsstöðum á Völlum 20. júlí
1889, sonur hjónanna Jóns Bergs-
sonar og Margrétar Pétursdóttur
sem þar bjuggu vfðfrægu
rausnarbúi. Þorsteinn stundaði
nám í gagnfræðaskólanum á
Akureyri og síðan f verslunar-
skóla í Kaupmannahöfn frá árun-
um 1905—1910.
Starfssaga Kaupfélags Héraðs-
búa og ævisaga Þorsteins er sam-
ofin. Hann byrjaði að vinna við
kaupfélagið sem aðstoðarmaður
föður sfns strax að námi Ioknu, en
tók við kaupfélagsstjórastarfi af
honum árið 1916 og gegndi því
starfi í 45 ár til ársins 1961 og
mun það einsdæmi hér á landi.
Hann átti sæti í stjórn Sam-
bands fsl. samvinnufélaga i 42 ár
og var í hreppsnefnd Reyðar-
fjarðarhrepps um langt árabil og
oddviti hennar lengi. I stjórn
Búnaðarsambands Austurlands
var hann um langt skeið auk fjöl-
margra annarra starfa er honum
var trúað fyrir bæði heima og
heiman. Þau rækti Þorsteinn með
mikilli prýði, enda vel til foringja
fallinn. Utlitið var glæsilegt,
framkoman frjálsleg og lundin
var létt. Góðlátleg kímni og auga
fyrir skoplegum hlutum, samfara
þvf að koma vel fyrir sig orði
hjálpaði honum mikið í lffinu.
Þetta er mikil guðsgjöf þeim
mönnum sem mikið er lagt á og
þurfa að hafa náin samskipti við
ólíka menn, eins og mannlffið er.
Ég kynntist Þorsteini fyrst sem
fulltrúa frá stóru félagi á sam-
eiginlegum fundum samvinnu-
manna. Þar sópaði af honum f
framkomu og í málflutningi.
Seinna kynntist ég honum sem
forvera mínum í starfi. Það sem
ég undraðist mest þá var hve vel
hann var heima í málefnum
félagsins þótt hann væri þá hætt-
ur störfum fyrir nokkru.
Það voru ánægjulegar stundir
þegar við settumst miður og lét-
um allt flakka um menn og mál-
efna Þá kynntist ég einni hlið á
honum, sem kom mér á óvart.
Menn eins og hann sem hafa
verið að vinna brautriðjendastörf,
þurfa oft að taka ákvarðanir sem
öllum lfkar ekki og eignast þá f
bili óvildarmenn.
Éf talið barst að þessum mönn-
um lagði hann aldrei allt til
þeirra, og í þessum samtölum
okkar lagði hann aldrei illt til
nokkurs manns. Þetta kom mér á
óvart, en það segir sfna sögu um
mannkosti.
Kaupfélag Héraðsbúa á Þor-
steini Jónssyni mikið að þakka og
hans ágætu konu frú Sigrfði Þor-
varðardóttir Kjerúlf. Heimili
þeirra f Hermes á Reyðarfirði
verður lengi f minnum haft fyrir
hlýjar móttökur og þann velvildar
anda sem þar rfkti. Þaðan hefur
margur komið út glaður og með
ljúfar minningar um vinafund.
t Hermes ólu þau upp fjögur
börn sín sem öll eru á lifi.
Sigríður lést árið 1973 og
verður Þorsteinn jarðsettur við
hlið hennar i Egilsstaðagrafreit.
Kaupfélag Héraðsbúa þakkar
þeim brautriðjendastarfið f upp-
byggingu félagsins og ekkert mun
gleðja Þorstein meira á nýju til-
verustigi en að framgangur þess
yrði sem mestur. Þar var hugur
hans allt lffið. Börnum hans og
systkinum og öðrum aðstandend-
um sendi ég innilegar samúðar-
kveðjur.
Aðfararnótt 16, okt. andaðist að
heimili sfnu, Kleppsvegi 20 hér f
bæ, Jón Kristinn Olafsson, 73 ára
að aldri.
Jón Kristinn var fæddur í Hval-
látrum á Breiðafirði 21. febrúar
1903, sonur Ölafs Aðalsteins
Bergsveinssonar bónda þar og
konu hans Ölínu Jóhönnu Jóns-
dóttur.
Jón Kristinn ólst upp á heimili
foreldra sinna ásamt átta systkin-
um og fimm fóstursystkinum allt
til 21 ára aldurs, er hann hleypti
heimdraganum og réðst til náms á
bændaskólanum á Hvanneyri, en
þaðan lauk hann prófi vorið 1925,
tuttugu og tveggja ára að aldri.
Næsta ár dvaldist Jón Kristinn á
heimili foreldra sinn í Hvallátr-
um, en vorið 1926 réðst hann sem
ráðsmaður til presthjónanna á
Stað I Súgandafirði, þeirra séra
Halldórs Kolbeins og systur sinn-
ar, Láru Kolbeins, og dvaldist
hannn með þeim fram til ársins
1933.
A Stað kynntist Jón Kristinn
eftirlifandi konu sinni Vigdfsi
Þjóðbjarnardóttur ættaðri frá
Neðra-Skarði í Borgarfirði. Þau
gengu í hjónaband 12. sept. 1931
og á Stað fæddist þeirra fyrsta
barn, Ólafur, nú tollvörður í
Reykjavfk.
Vorið 1933 flytjast þau hjónin í
Hvallátur og dveljast þar það ár
en vorið eftir losnar Svfnanes f
Múlasveit úr ábúð og flytjast þau
ungu hjónin þá þangað og búa þar
næstu tvö ár, eða til vors 1936 er
þau fluttu að Reykhólum f Reyk-
hólasveit og bjuggu þau þar til
næsta vors. Þaðan flytja þau að
Grund þar sem þau reistu sér
nýbýli. Grund er gömul hjáleiga
frá Reykhólum en hafði þá verið f
eyði f áraraðir. A Grund bjuggu
þau svo samfleytt f 19 ár. Aratug-
urinn milli 1930 og -40 varð mörg-
um búendum þungur f skauti og
þá ekki sfst frumbýlingum, enda
sannkölluð kreppuár. Á Grund
farnaðist þeim hjónum vel þó
engri væri auðsæld að fagna og
jörðin fremur kostarýr, en við
þann stað tóku þau hjónin ást-
fóstri, enda voru þau vió hann
kennd æ sfðan.
Þeim Jóni Kristni og Vigdfsi
varð fjögurra barna auðið og i
engu held ég að ofmælt sé þó að
ég segi að þau hafi átt barnaláni
að fagna.
Börn þeirra eru: Ólafur svo sem
áður er getið, kvæntur Sigrúnu
Bjarnadóttur, Indriði stýrimaður,
kvæntur Guðrúnu Marteinsdótt-
ur, Lárus, vinnur við landbúnað-
ardeild Uppsalaháskóla, kvæntur
F, 18,aprfl 1904.
D.13.okt. 1976.
Foreldrar hans voru þau hjónin
Halldóra Jónsdóttir frá Nesi við
Seltjörn á Seltjarnarnesi og Er-
Berit Jónsson, sænskri konu, og
eru þau búsett f Svfþjóð, og
Dröfn, gift Hrafnkeli Kárasyni
vélfræðingi, sem vinnur hjá raf-
veitum Austurlands og eru þau
búsett á Egilsstöðum. Barnabörn
eiga þau Vigdís og Jón tfu.
Þetta, sem hér hefur verið rak-
ið, er aðeins stutt saga, einskonar
annáll langrar en giftudrjúgrar
ævi góðs manns. Manns sem
aldrei mundi hafa borið afrek sfn
á torg. Ég held að ég hafi best
kynnst Jóni Kristni, er ég ungl-
ingur að árum lenti með honum á
sjó f hættuveðri á litlum opnum
seglbát. Hann var formaðurinn og
sat við stjórn. Mér stendur enn
fyrir sjónum, eins og það hefði
gerst í gær, sú ró og æðruleysi,
sem eins og geislaði frá honum,
enda fataðist honum hvergi
stjórnin, né heldur ákvarðana-
taka og án allra áfalla leiddi hann
okkur að landi. Ég held að það sé
enmitt á slfkum stundum sem
þessari, sem manni lærist að meta
og skilja samferðamennina. í
raun skal manninn reyna stendur
víst einhvers staðar. öll seinni
kynni mfn af honum hafa treyst
þessa reynslu mfna.
Jón Kristinn var að mfnu mati
maður sannorður, heiðarlegur og
hið mesta prúðmenni. 1 fám orð-
um sagt hann var góður drengur.
Vinfastur og trygglyndur. Hann
var enginn veafiskati.
Árið 1956 bregða þau Jón og
Vigdfs búi og flytjast til Reykja-
víkur og þar stundaði Jón Krist-
inn lengst af byggingarvinnu,
meðan heilsan éntist, eða þar til
fyrir þremur árum.
Hann kom oft á heimili mitt hin
sfðustu ár mér og mfnum æ til
hinnar mestu ánægju. Hann var
vel lesinn, hafði stálminni og
kunni vel að segja frá. Mig varði
það síst, er ég fáum dögum fyrir
andlát hans mætti honum glöðum
og reifum að það yrðu okkar sfð-
ustu samfundir í þessu lífi. En
örlög ráða og við engan er að
sakast. Góður drengur er geng-
inn.
Sárast er vegið að eiginkonu
hans, börnum, tengda- og barna-
börnum. En björt minning lifir
um góðan eiginmann, föður,
tengdaföður og afa. Megi það
verða þeim huggun i harmi,
ásamt trú og von um endurfundi.
Ég veit að ég mæli fyrir munn
systkina hans og minna og fjöl-
skyldna okkar, er ég þakka hon-
um vináttu, tryggð og samfylgd
alla. Vertu sæll bróðir og vinur.
Við væntum endurfunda á land-
inu, sem við trúum og vonum að
bíði bak við gröf og dauða. Og þá
er gott til þess að hugsa, „að þar
bfða vinir í varpa, sem von er á
gesti". 1 guðsfriði.
Theodór Danfelsson.
lendur Eyjólfsson frá Snorrastöð-
um f Laugardal. Einar fæddist að
Bollagörðum á Seltjarnarnesi og
var elsta barn þeirra. Hin eru þau
Jónfna, Aðalheiður og Anna, sem
allar eru búsettar I Reykjavfk og
Loftur, sem lést 13. nóv. 1974.
Einar var snemma tápmikill og
liðu æskuár við leik og störf,
frammi á Nesinu og sfðah á
Laugavega 66. bar sem fjölskyld-
an bjó f 36 ár. Ungur hóf hann
vörubflaakstur hjá Reykjavfkur-
borg. Sfðar vann hann á eigin bfl
hjá vörubílastöðinni Þrótti um
langt árabil. Einar kvæntist
aldrei, en lætur eftir sig tvö börn;
Gfsla Valentínus búsettan f
Reykjavík og Sigrúnu Ellen, sem
býr á Stokkseyri.
Frændi eins og ég kallaði hann
frá fyrstu tfð, var hávaxinn hvat-
legur maður, sem hafði jafnan
létta kímni tiltæka. Þegar ég lftil
stúlka var með frænda, heyrði ég
hann oft minnast á lax. Með árun-
um komst ég að raun um, að lax er
einhver skemmtilegasti fiskur,
sem veiðimenn glfma við. Frændi
stundaði laxveiðar sér til ánægju
og ferðaðist vfða. í Laxá f Dölum
fór hann mörg sumur og hef ég
heyrt, að hann hafi þekkt ána eins
vel og þeir, sem ólust upp á bökk-
um hennar.
Fyrir fáum árum varð frændi
að hætta akstri vegna veikinda og
hófst þar með nýr þáttur i lífi
hans, sem hann leysti vel af
hendi, þvf kjarkinn og viljaþrekið
hafði hann eftir sem áður. Eitt
sinn er ég kom til hans, lagði
bökunarilm úr eldhúsinu. Var
hann frændi minn nú að baka.
„Ja, nú er það laglegt lagsmaður.
Þú verður að smakka á þessu,“
sagði hann. Reyndist þetta úrvals
brauð.
Við kveðjustund leitar margt á
hugann, þó er áleitin sú minning,
þegar lítil stúlka stóð hjá frænda
á Laugaveginum og horfði á hann
raka sig fyrir framan spegilinn.
Þennan skrýtna hlut, sem sýndi
allt hið ytra, en duldi það merk-
asta. Því innri maður þinn er mér
fullorðinni konu enn kærari
minning en spegilmyndin var
barninu forðum.
Með þessum orðum kveð ég
elskulegan frænda með vissu um,
að Guð veitir látnum ró og hinum
likn, sem lifa.
Kristfn Garðarsdóttir.
t
Utför föður og tengdaföður okkar
EINARS M. ERLENDSSONAR,
bifreiðastjóra,
Kóngsbakka 12.
fer fram frá Fossvogskirkju i dag föstudaginn 22 október kl 1 5
Sigrún E. Einarsdóttir Einar Þórólfsson
Edda I. Eggertsdóttir. Gísli V. Einarsson.
Þorsteinn Sveinsson.
Jón Kristinn
Ólafsson—Minning