Morgunblaðið - 20.03.1977, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. MARZ 1977
- FELLINI - SIMENON
Framhald af bls. 15
hann hefur flakkað um heiminn án þess
að lifa í honum, reikað eins og vofa gegn
um sitt eigið líf. Hefurðu lesið
Casanova?
G. Simenon: Já. þegar ég var 16 ára
gamall. Ég ætlaði einmitt að færa þér
gjöf, fyrstu og upprunalegu útgáfuna af
Minningum Casanova, í sex bindum á
frönsku. . .
F. Fellini: Ég fylltist örvæntingu Ég
óskaði þess af öllu hjarta að þessi kvik-
mynd yrði ekki til. Eg sleit sambandinu
við De Laurentiis. Hann vildi fá Robert
Redford í hlutverk Casanova. Fellini-
Casanova, „La Dolce Vita" 18. aldarinn-
ar, er freistandi, ekki satt — fyrir fram-
leiðendur. Þá gaf Andrea Rizzoli sig
fram. Faðir hans var framleiðandi að
,,La Dolce Vita“, og „8'/4“. En þetta var
of dýrt fyrír hann. Loks útvegaði
Alberto Grimaldi, sem ég hafði gert
„Satyricon" með, fé í apríl 1975 og sló sig
saman við Ameríkana hér og þar. Ég hóf
kvikmyndun í júlí. Með Donald Suther-
land. En erfiðleikarnir héldu áfram að
hrannast upp. Verkföll, veikindi og á
jólum stöðvaði Grimaldi allt fyrirtækið,
án þess að láta mig vita. Hann sendi allt
liðið heim. Honum fannst ég hafa eytt
allt of miklu fé, að ég væri „verri en
Attila. ..“
G. Simenon: Eg fylgdist með erfiðieik-
um þínum, hafði beðið um að fá blaðaúr-
klippur úr ítölsku blöðunum. . .
F. Fellini: Þessi andstaða styrkti mig
eftir hikið í upphafi. Hún réttlætti það
að ég tæki upp baráttu. Ég hataði per-
sónuna, og vildi ekkert hafa með þennan
labbakút að gera. En ég hafði þrátt fyrir
allt ákveðið að gera úr efninu kvikmynd.
Mynd um tómleikann í tilverunni, um
manngerðina sem stöðugt er í sviðsljós-
inu en gleymir að lifa í raun og veru.
Kannski vildi ég líka draga upp sálræna
mynd af listamanni, sem einnig er að
leika á sviði lífs síns og sem líka hefur
orðið tómleikanum að bráð. Eina gilda
ástæðu hafði ég enn til að vilja ekki gera
þessa mynd. Hún er sú að þessi mynd er
í rauninni um yfirborðsmennskuna í
sköpuninni um þornaða eyðimörk þar
sem skaparinn er svo hrapallega staddur
eftir að hafa þvingað sig til að lifa aðeins
fyrir brúðurnar sínar eða með orðunum
sínum. Hann hefur gleymt að láta dýrið í
sér tala, sem er kjarninn i vitund hans.
Liggur ekki hættan þarna?Q 1 lokin hef-
ur Casanova, sem orðinn er sjálfur að
dauðri brúðu, fest sig vélrænt í grufli, án
þess að eiga von fyrir þennan kvenna
heim sinn. . . Hann er einnig tákn lista-
mannsins, sem lokaður er inni á sviði
taugaspenntrar blekkingar sköpunar-
innar.
Það liggur því í augum uppi, að ég hefi
fengið alveg öfugan skilning við það,
sem ég upplifði þegar ég fyrst hitti
Casanova. Kvikmyndin, sem ég hafnaði
svo ákaft, ætlaði að marka tímamót, ekki
aðeims á listamannsferli mínum, heldur
líka í lífi mínu. Eftir að þessari mynd
væri lokið, yrði loks að deyja þessi sí-
breytilegi, flöktandi þáttur í sjálfum
mér, þessi óákveðni, sem stöðugt er að
reyna málamiðlun — sá þáttur í mér sem
ekki vill verða fullorðinn. Fyrir mig var
þessi kvikmynd orðin einmitt þetta, að
„stíga yfir strikið", færast yfir í síðustu
brekkuna á lífsferli mínum. Ég er 57 ára
gamall, þegar farinn að sjá yfir á sjö-
unda tuginn. Ösjálfrátt hefi ég kannski
lagt í þessa mynd allan þann kvíða,
þennan ótta sem mér finnst ég varla geta
mætt. Ef til vill hefur kvikmyndin dreg-
ið næringu úr ótta mínum. .. Ég kem
ekki vel orðum að þessu. . .
G. Simenon: Jú, mjög vel. .. Varstu far-
inn að átta þig á því hvernig vinna ætti
umgerðina að Casanova?
F. Fellini: Nei. Sviðsmyndin er alltaf
dálítið hættulegt stig fyrir mig. Er ekki
dáiítið kjánalegt að festa á pappír vofur,
sem ekki fá hold fyrr en eftir sex mán-
uði? Sviðsmynd verður að vera til, af því
að skipuieggja þarf framleiðsluna, panta
leiktjöld, hefja undirbúning að förinni
til Normandí, þar sem ein upptakan fer
fram. En ég reyni að láta sviðsmyndina
vera eins óljósa og ónákvæma og mögu-
legt er, svo að hún festi ekki í hálf-
bókmenntalegri túlkun hugmyndírnar,
sem eiga að fæðast af myndunum. Mynd-
mál sem fæðist af skrifaðri sviðsmynd er
óhjákvæmilega andstæða þess, sem
ímyndunarafl okkar á að skapa. ímynd-
unarafl manns hlýtur að verða svikið af
þessum hættulega undirbúningi.
G. Simenon: Hvernig kemst þú raun-
verulega fyrst í snertingu við kvikmynd-
ina?
F. Fellini: Hvað mér viðvíkur, þá byrjar
myndín daginn sem ég set í blöðin litla
auglýsingu um að ég sé að leita að fólki.
Ekki leikurum, fólki. Þá opna ég ein-
hvers staðar skrifstofu undir dulnefni.
Og ég fer að bíða. Þar birtist löng röð af
vitleysingjum, andlitum, skrokkum, eitt
nef, einn flibbi, einn fótur. . . Kannski er
ég farinn að ýkja! En hvernig er það með
þig? Er þetta ekki svipað í skáldsögun-
um þínum, að þú byrjir á lykt, heimilis-
fangi, mataruppskrift?
G. Simenon: Eg veit aldrei hvernig
skáldsagan muni enda, þegar ég byrja á
henni.
F. Fellini: Ekki ég heldur, ég veit ekki
hvernig kvikmyndin mín endar. Ég horfi
á fólkið, það syngur fyrir mig inni í
höfðinu á mér, eins og nokkurs konar
Boðunarsálm. Ég skrifa hjá mér mikið af
athugasemdum, tek mikið af ljósmynd-
um og ég gef öllum loforð: „Þér verðið í
kvikmyndinni". Þetta er það sem hefur
gefið byr sögunni um að Fellini sé mesti
lygalaupur. Því ég get auðvitað ekki
tekið alla . . .
Á þessu smáauglýsingastigi beiti ég
líka af mestri grimmd valdi mínu. Til
dæmis segi ég við risa: „Komdu til mín
með alla risa í landinu!“ Risarnir koraa,
mynda risastóra biðröð af risum og berja
að dyrum hjá mér. Ég horfi, agnarsmár á
bak við skrifborðið mitt, á fyrsta risann
og banda við honum hendinni: „Ekki 1
nógu stór risi!“
Á eftir smáauglýsingunum fer ég að
gera uppdrætti, og allt í einu finn ég
þörfina fyrir að hefjast handa. Kvik-
myndin er ekki fullskrifuð, leikmyndin
er ekki til, ég er ekki búinn að velja alla
leikendurna, ekki heldur farinn að sjá
fyrir mér sviðsmyndirnar, en ég veit að
nú á ég að byrja. Geri ég það ekki, þá fer
allt að taka á sig nákvæma mynd, festast,
og það vil ég einmitt ekki. En það er þá
það sem framleiðendurnir vilja!
Tvær fyrstu vikur kvikmyndatökunn-
ar eru mér eins og ferð, þar sem hvað
rekst á annars horn. Áfangastaður
óþekktur. . . Eftir það hefi ég það á
tilfinningunni að ég stjórni ekki lengur
myndatökunni, það er kvikmyndin sem
stjórnar mér — myndin veit hvert hún
er að fara. Þegar svo er komið, reyni ég
að vera hlutlaus, taka tveim höndum því
sem fyrir ber í ferðinni. Þetta ótrygga
jafnvægi milli þess sem maður vildi gera
og þess sem maður er að gera, þessi
tilraun til að vera trúr upprunalegri
skynjun, þessi andrá, þegar maður hefur
náð taki á svolitlu broti af þessu „öllu"
og átakið sem maður beitir til að draga
til sín það sem eftir er — það er eina
skilgreiningin sem ég get gefið á starfi
mínu. Þegar ég les síðustu verkin þín,
þar sem þú „lest fyrir" og skrifar upp-
hátt, eins og þegar maður er að segja frá,
þá finnst mér ég hlusta á sjálfan mig. Ég
skynja einkennilega samstöðu með þér í
vandanum að skapa.
G. Simenon: Einasti munurinn er, að
ég er einn, en þið eruð 200 á upptöku-
staðnum. Þitt hlutverk er því erfiðara.
F. Fellini: Vafalaust. En ég er líka þann-
ig maður, að ég þarfnast andmæla, mót-
stöðu, hindrana, til að geta skapað. Við
minnstu andstöðu fer ég að berjast á
móti. Ekki fyrir mig, heldur það sem ég
er að reyna að gera. Ég hugsa að lista-
menn (hér tala ég ekki um Belga, heldur
Itali) haldi sig enn við líkinguna við
listamenn Renesansetímans. Þeir eru
keisaranum eða páfanum undirgefnir:
„Málaðu þetta fyrir mig eða gerðu af því
höggmynd á 3 dögum, annars hegg ég af
þér hendurnar". Ætli ég sé ekki arftaki
þeirra manna, sem biðu eftir illum
stjórnendum til að sköpunargleði þeirra
fengi að blómstra, arftaki þessara barna-
legu aðstæðna.
. Simenon: Ég ætlaði einmitt að spyrja
þig að þessu. Barnæskan hefur, eins og
hjá öllum öðrum skapandi listamönnum,
sett sín mörk á þig. Án þess að maður sé
sér þess meðvitandi, fylgja manni upp-
vaxtarárin.
F. Fellini: Já, tengslin við æskuárin
setja merki sín á alla skapandi lista-
menn. En almenningsálitið lítur gjarnan
á þau sem eitthvað sem verndar, hindrar
eða næstum niðurlægir. Það er litð á
listamanninn eins og stórt barn, mann
sem ekki hefur náð fullum þroska.
G. Simenon: En það er þvert á móti.
F. Fellini: Já, það ætti að líta á bernsk-
una eins og möguleika til að halda jafn-
vægi milli þess sem er ómeðvitað og
meðvitað, milli raunveruleikans í lífinu
og minninganna. Barnið er alltaf þannig,
það greinir ekki á milli sjálfs sín og
raunveruleikans. Svo er þetta allt eyði-
lagt af menntuninni, skölanum, fjöl-
skyldunni samfélaginu, sem fella það að
þessum fjárans ósveigjanleika í gerðu
kerfi.
Barnið veit ekki að það á að hafna
þessu, listamaðurinn verður að reyna að

Klæðum og bólstrum
gömul húsgögn. Gott
úrval af áklæðum.
BÓLSTRUN
ÁSGRÍMS,
Bergstaðastræti 2,
w Sími 16807.
Sumarbústaður óskast
Óska eftir að kaupa sumarbústað í nágrenni
Reykjavíkur helst við vatn. Tilboð sendist
Mbl. fyrir miðvikudag merkt: „Sumar-
bústaður : 1 608".
Flóamarkaður kökubazar
í Austurveri, Háaleitisbraut í dag sunnudag kl.
13.30. Fjölmennið og styrkið okkur vegna
sundlaugarbyggingar.
Vistfólkið Bjarkarási.
AUGLÝSIIMGATEIKIVIISTOFA
MYIMDAMÓTA
Adalstræti 6 sími 25810
HAFNARFJARÐ
ARPRESTA-
KALL
Prestskosningarnar eru í dag.
Stuðningsmenn sr. Auðar Eir
Vilhjálmsdóttur hafa skrif-
stofu í Góðtemplarahúsinu,
Suðurgötu 7. Sími. 52266.
Þeir sem vilja stuðla að kosn-
ingu sr. Auðar Eir eru beðnir
að hafa samband við skrif-
stofuna, sem veitir alla að-
stoð, svo sem útvegun á bíl-
um. Stuðningsmenn.
Ung stúlka
óskar eftir að komast í tannsmíðanám. Upplýs-
ingar í síma 24699 eða 72123.
Óskum eftir að kaupa
andlitsbaðsbekki og
fótasnyrtingavélar
Upplýsingar í síma 36361 og 17531 í dag og
næstu daga.
Willy rs Jeep til sölu 1955
Alveg ný blæja, ný grófmynstruð sekk, vél og kassi
góður, bremsukerfið, kúplingsdiskur og pressa ný.
Geymir og startari nýlegt. Góður bíll.
Verð kr. 720 þús. Skipti hugsanleg.
Upplýsingar í sima 20620 á daginn og 43898 á
kvöldin.