Morgunblaðið - 19.06.1977, Page 13

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. JUNÍ 1977
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. JÚNÍ 1977
13
| Fyrsta vélsleðaferðin yfir Drangajökul: |
FERÐA \s A iGA

eftir Guðfinn frá Reykjarfirði
Kögur llorn o« lleljarvfk
huga minn seióa löngum;
lætist hió salla sjávarhrim
sundur á jírýttum töngum;
llljóóahunj'a vió llrollauj'shorj'
heróir á stríöum söngum,
meóan sinn ólma organleik
ofviórió heyr á Dröngum.
Svo sannarlega eru mér hug-
leíknir áfangar þeir, sem
nefndir eru í þessu erindi úr
ljóöi Jóns Helgasonar. Er mér
var boðin þátttaka í ferð með
björgunarsveitarmönnum úr
Bolungarvík — á vélsleðum
norður yfir Drangajökul, þá
blaðið beðið um nánari frásögn,
ásamt myndum, ef tök væru á.
Lagt af stað
á Maríumessu
Það var Maríumessa á föstu
1977. F’lokkur manna reis úr
rekkju óvenju snemma þennan
morgun. Þeir litu til veðurs, en
trúðu þá vart sínum eigin aug-
um. Varla sást í næsta hús,
vegna niðdimmrar þoku. Kvöld-
ið áður var hið fegursta veður
og stjörnubjartur himinn. Þá
þokunni að létta. Einn bóndinn
þar sagði okkur, að ef við ætluð-
um í land hér, þá skyldum við
flýta okkur af stað strax, því
það væri að gera vitlaust veður.
Auðvitað fórum við i land i
Bæjum á Snæfjallaströnd, eins
og ákveðið var í upphafi ferðar.
Það tók um klukkutfma að út-
búa sleðana. Allir voru með
auka-skammt af eldsneyti, eins
og fyrr getur, um 20 litra á
hvern sleða. Það var haft í
plastbrúsum, sem bundnir voru
aftan við sætin og svo tryggi-
lega um búið, að ekki þyrfti að
liggja i þvi á leiðinni að lagfæra

Hópurinn samankominn, Leirufjörður Í baksýn.
það svo, að ég lenti fljótlega
útaf, ef svo má að orði komast.
Náði ég ekki beygjunni á ein-
um stað og rann fram af barði.
Þetta var svo sem eins metra
fall ofan i lækjarfarveg — og
sat ég þar fastur. Þetta skeði
ósköp rólega. Ég var búinn að
stoppa vélina og halla sleðanum
á réttan veg, áður en ég lenti í
skorningnum. Það stóð ekkert á
félögunum að draga mig upp úr
sprungunni, svo þetta var bara
smá-æfing. Mér hefur alltaf
fundist forlagatrúin vera part-
ur af þjóðrækni, og strax er ég
hafði sest á sleðann aftur, vissi
ég að’ „fall var fararheill“ frá
bæ en ekki að. Nú var ég alveg
viss um að ferðin gengi vel.
Eftir svo sem klukkutima akst-
ur, krókótta ferð og mörg stopp,
vorum við komnir að jökuljaðr-
inum. Nöfn leiðangursmanna
hafa áður komið fram. Við vor-
um 10 talsins. Fararstjórinn og
formaður Björgunarsveitarinn-
ar var Gunnar Leósson, pípu-
var að aka í dimmunni, þar sem
ekkert var til að miða við. Þá
fannst manni að sleðinn stæði
kyrr. Þurfti þá að reka aðra
löppina út fyrir til þess að sann-
reyna, að svo var ekki.
Sigurður Viggó fór fyrir lest-
inni, en ég var með þeim sið-
ustu og reyndi að skynja lands-
lagið eftir kunnugleika. Þetta
var mín áttunda ferð yfir jökul.
Aldrei hafði ég þó áður farið
þessa sömu leið. Vissi ég þó
nokkurn veginn hvernig landið
lá.
Nöfnin skráð
f Jökulskinnu
Þegar komið var i námunda
við Hljóðabungu, létti þokunni
og við sáum I kletta framundan.
Þá var ræðst við og sveigt að-
eins meira i suðvestur. Komum
við þá í lægðina á milli Hljóða-
bungu og Reyðarbungu. Stans-
að var við Reyðarbungu og
gengið þar upp, svona til að
rétta úr sér. Aldrei áður hafði
jöklinum og ójöfnur miklar,
rétt eins og öldugangur. Voru
þvi mikil högg og læti, ef ekið
var greitt yfir hjarnbreiðuna.
Frá Hrollaugsborg var stefnan
tekin norður á Hálsbungu og
þar út og niður á Reykjar-
fjarðarháls. Á einum stað í
Hálsbungu norðaustanverðri
var brattur hjalli, sem tafði
okkur nokkuð vegna harðfenn-
isins. Var vont hjá þeim sem
voru með aftanísleðana að fara
mikinn hliðarhalla. Þó gékk allt
slysalaust. Ég var búinn að at-
huga þennan stað að sumarlagi,
og taldi þá, aó þetta væri besta
leiðin.
Komió í Reykjarfjörð
Tveir ungir menn, annar á
skíðum, renndu sér niður
Jökulsporðinn, alveg niður á
sléttlendi. Gékk allt ágætlega
hjá þeim. Ég taldi uppá, að þar
væri vont að fara vegna stór-
grýtis og klettahjalla. En nú
var þarna allt á kafi í snjó og
steinhissa hvað hægt var að
komast upp brattar brekkur á
þessum farartækjum, sleðun-
um. Hygg ég, að ennþá væri
búið á þessum slóðum, hefðu
vélsleðar komið þar á hvern
bæ, áður en byggðin fór í auðn.
Þar sem við nú áðum í Svarta-
skarði, var rætt um að fara um
Furufjöró og yfir Skorarheiði í
Hrafnsfjörð. Niður úr Svarta-
skarði Furufjarðarmegin er af-
ar bratt. Vegna harðfennis ætl-
uðum við að gefa fyrsta sleðann
niður á bandi, ofan á næsta
hjalla. Þá var það Sveinn Jóns-
son, sá rólegi og reyndi vörubíl-
stjóri, sem varpaði fram þeirri
spurningu, hvort við hefðum
nokkurn ávinning af þessu.
Betra væri, að kanna Hrafns-
fjörðinn (sem menn höfðu
mestan áhuga á) frá Kjós. Þetta
var samþykkt í einu hljóði, og
beindu nú menn sleðum sinum
upp fjallið og vestur á Leiru-
jökul. Þetta gékk allt saman vel
og skemmtilega. Skafrenningur
a
Greinarhöfundur Guðfinnur Jakobsson frá Reykjarfirði á
sleða sínum.
Leiðangursstjórinn, Gunnar Leósson.
Hús Guðfinns í Reykjarfirði.
Þarna var gist fyrstu nóttina. Menn voru vel útbúnir eins og sjá má.
átti ég ekki í neinum vandræð-
um með að ákveða það. Meóan
ég var ungur maður, og áöur en
farið var að flytja inn nútíma-
snjósleða, þá gældi ég mikið við
þá hugmynd að reyna að búa til
vélsleða og ef það heppnaðist,
þá ætlaði ég á honum vestur
yfir jökul.
Drangajökull hefur lengi ver-
iö mitt ævintýraland. Hann
blasti líka við augum úr her-,
bergisglugganum minum
heima, svo tignarlegur og tær á
góðviðrisdögum að vetrarlagi.'
Ég er á móti þeirri fullyrðingu
Eggerts Ólafssonar, að jökull-
inn dragi nafn sitt af sjávar-
hömrum. Með fullri virðingu
fyrir fjallinu „Drangaskörð-
um“, hygg ég að það séu jökul-
tröllin Hljóðabunga og Hroll-
augsborg, sem ráðið hafi nafn-
gift jökulsins.
Fréttir af ferð þeirri, sem hér
verður frá sagt, hefur áður
komið i Morgunblaðinu,. eftir
Jens i Kaldalóni. Þar var engu
stórlega til logið. Nú hefur
vöktu menn frameftir við ýms-
an útbúnað, t.d. voru 9 vélsleð-
ar settir upp á 2 vörubíla, ásamt
tílheyrandi varabirgðum af
bensíni. Við áttum að vera
mættir á ísafirði hjá Djúpbátn-
um fyrir klukkan hálf-átta á
föstudagsmorgni. Það fyrsta,
sem ég gerði, eftir að hafa gáð
til veðurs, var að líta á loftvog-
ina; hún hafði ekkert fallíð og
stóð sérlega hátt. Ég var þá
alveg sannfærður um að ekki
var ástæða til að óttast snögg
veðrabrigði þann daginn.
Þegar við komum til Ísafjarð-
ar, var enn sama þokan og
hvítalogn á Pollinum. Ég held,
að ísfirðingum þeim, sem komu
niður á hafnarbakkann og
spurðu hvað til stæði, hafi ekki
litist meira en svo vel á — þó
heyrði ég nokkra þeirra óska
okkur góðrar ferðar. Allt gékk
fljótt og vel að hífa sleðana um
borö í F’agranesið. Síðan var
lagt af stað á slaginu kl. átta.
Þegar komið var að bryggjunni
i Bæjum, rétt um hádegi, þá var
reiðinginn. Lika voru hafðir
með 3 léttir aftani-sleðar undir
matarskrínur og svefnpoka og
nokkuð af bensinforðanum. Þá
voru einnig höfð með tvenn
skíði. Neyðarsendistöð var á
einum vélsleðanum. Ég talaði
við einn bóndann, Kjartan
Helgason í Unaðsdal, og spurði
hann ráða, hvar best væri að
fara á jökulinn. Kjartan ráð-
lagði að fara upp Unaðsdal og
fylgja helst Dalsánni, fara síð-
an norðan við Suðurá og þar
upp holtin. Hann hafði sjálfur
farið þetta á vélsleða og þarna
var besta leiðin.
Fall er fararheill
frá bæ en ekki að
Klukkan að ganga tvö lögðum
við af slað frá Bæjum. Óvenju
lítill snjór var nú á Snæfjalla-
strönd og aka varð á auðri jörð
á pörtum upp dalinn. Sjálfur
hafði ég aldrei ekið á snjósleða
áður og gat því varla talist lið-
tækur f svona ferð. Enda fór
Pétur Runólfsson á Óla ÍS 21 sótti ferðalangana
lagningarmeistari, traustur
maður og úrræðagóður. Þá skal
og nefna Sigurð Viggó
Bernódusson, rafvirkjameist-
ara. Hann hafði allan veg og
vanda af að stinga út í kortinu
og taka stefnu eftir áttavita, og
lfka að annast fjarskiptasend-
ingu um talstöðina. Áður en við
lögðum á sjálfan jökulinn, náð-
um við sambandi við Mýri (býli
rétt hjá Unaðsdal). Bolungar-
vfk og ísafjörður virtust ekki
heyra til okkar, eða við ekki til
þeirra. Þaðan sem við nú stóð-
um, sást bæði til Jökulfjarða og
Kaldalóns, þvf nú var orðið
bjart veður á því svæði. Suð-
austur á jökli sást i þokubakka.
Veður var norð-austan gola og
frost 4—5 stig. Stefna var tekin
eftir áttavitanum og ráðgert að
hitta á Hljóðabungu. Við rædd-
um líka um það að fara norðan
við Jökulbungu og hafa bratt-
ann á hægri hlið.
Ekki höfðum við lengi ekið,
er við lentum í þokunni; hún
var afar dimm á kafla, svo það
sást rétt í næsta sleða. Skrftið
ég komið þar, — en þrisvar
sinnum á Hrollaugsborg. Það
var líka fastákveðið að koma
þar við núna. Ekki stönsuðu
menn lengi á Reyðarbungu.
Aftur var sest á sleðana og ekið
í sveig suður fyrir og að Hroll-
augsborg. Þar var klifið upp
eftir snævibörðum, mjóum
hrygg, og haldið á út að vörðu,
sem nú stendur á ystu nöf. Þar
er bókin „Jökulskinna“ geymd
í koparhylki. Varðan stóð svo
sem hálf upp úr klakanum. Við
höföum skóflu meðferðis og
vissum hvar bókarinnar var að
leita. F’élagarnir skráðu allir
nöfn sín og bókuðu þarna
fyrstu frásögn af vélsleðaleið-
angri yfir Drangajökul. Það er
einkennileg tilfinning, sem
gripur mann, þegar þessi bók
er handfjötluð, rétt eins og
maður haldi á helgum dóm.
Þökk sé þeim, sem þarna stóðu
að fyrstir manna.
Meðan dvalist var á Hroll-
augsborg, birti þokuna, svo að
sást út um öll fjöll og heim í
Reykjafjörð. Harðfenni var á
Hópurinn samankominn hjá sumarbústað Sólbergs. í hóp-
inn vantar auðvitað Ijósmyndarann, en myndirna'r með
greininni tóku Gísli Valdimarsson og Sigurgeir Jóhanns-
son.
þess vegna greiðfær leið. Eftir
um það bil 5 klukkustunda ferð
frá Bæjum vorum við komnir í
Reykjarfjörð. Það mældust
vera um 42 km, með öllum
krókum og útúrdúrum. Á Hroll-
augsborg reyndum við að ná
talstöðvarsambandi við ísa-
fjörð, en það lánaðist ekki.
Gist var eina nótt í Reykjar-
firði. Um kvöldið náðum við
sambandi við Siglufjarðar-
radió, og gátum því látið frétta
af okkur, að allt væri í góöu
gengi. Morguninn eftir var
norðaustanáttin öllu ákveðnat i,
og spáð var éljum norðantil.
Við ákváðum þvi að fara vestur
í Leirufjörð þann dag. Nú var
farin önnur leið til baka. Var
haldið yfir Reykjarfjarðarháls
og Þaralátursfjörð, • nokkuð
langt fyrir framan Öspaks-
höfða, upp Svartaskarðsheiði,
sem er einn brattasti fjallvegur
á Ströndum. Ég var svo alveg
og srná-él voru þarna efst á
fjallinu og jöklinum, en þegar
fór aö halla vestur af og ofan á
Leirufjall, var komin glamp-
andi sól. Ekið var úteftir Leiru-
fjalli og niður i Kjós, þar sem
heitir Hvammur. Gist var á
„Leiru", i sumarbústaö Sól-
bergs Jónssonar, sparisjóðs-
stjóra í Bolungarvík. Þar sátu
menn við arineld og yljuöu sér
við minningar liðins tima. Frá
Leiru var farið í smá-
könnunarferðir á sleðununi.
Sumir fóru úr í Flæðareyri;
Gunnar Leósson hélt út að
Deildará, sem er árspræna milli
bæjanna Höfða og Höfðastrand-
ar. Vildi hann kanna, hvort áin
væri opin eða varasöm yfirferð-
ar.
Gagnleg ferð
Svo átti að kanna Hrafns-
fjörðinn. Þar reyndist þó svo
framhald ábls. 17
_ f
Alf a Romeo á Islandi
Jöfur h.f. hefur nú hafið
innflutning á Alfa Romeo
bifreiðum, en þær hafa
löngum verið þekktar víða
um heim.
Alfa Romeo bifreiðar
hafa verið lítt þekktar hér-
lendis fram til þessa, en
stendur þó á gömlum
merg, og nú síðari ár hafa
þær átt síauknum vinsæld-
um að fagna hjá nágranna-
þjóðum okkar, ekki síst eft-
ir að hafin var fjöldafram-
leiðsla Alfa Romeo fjöl-
skyldubifreiða við við-
ráðanlegu verði fyrir hinn
almenna borgara, en fram
til þessa var það aðeins á
færi fárra efnamanna að
eignast Alfa Romeo bif-
reið.
Fyrsta Alfa bifreiðin var
framleidd árið 1910, en það
sama ár tóku verksmiðj-
urnar til starfa undir hinu
nýja nafni „Societa
Anonima Lombarda
Fabricca Automobili“
skammstafað ALFA, sem
þýðir nánast Bifreiðaverk-
smiðja Lombardihéraös, en
verksmiðjurnar sem eru í
Milano höföu áður verið
samsetningarverksmiðjur
fyrir franskar Darraco bif-
reiðar. Hinar frönsku bif-
reiðar þóttu ekki henta
itölskum aðstæðum sérlega
vel og því varð úr að nokkr-
ir kaupsýslumenn frá
Mílanó keyptu verksmiðj-
urnar árið 1910 og hófu
framleiðslu Alfa bifreiða,
sem þegar nutu mikilla
vinsælda fyrir frábæra
aksturseiginleika enda fór
svo að Alfa Romeo átti sér
varla verðugan keppinaut
á kappakstursbrautum
heims allan fyrri hluta
þessarar aldar og unnu
hvern stórsigurinn á fætur
öðrum. Árið 1915 breyttist
nafn bifreiðarinnar í Alfa
Romeo er maður að nafni
Nicola Romeo keypti verk-
smiðjurnar.
Við lok heimsstyrjaldar-
innar síðari var ljóst að
gullöld sportbifreiða var að
líða undir lok og sneri Alfa
Romeo sér þá smám saman
að framleiðslu bifreiða er
höfðuðu til stærri kaup-
endahóps án þess þó að
fórnað væri hinum hefð-
bundnu eiginleikum sport-
bílsins, er höfðu aflað Alfa
Romeo frægðar um víða
veröld, og hefur ekki verið
brugðið frá þeirri megin
stefnu til þessa dags. Til
þessara breytinga varði ít-
alska ríkið verulegum
framhald á bls. 17
Öflug starfsemi
íþróttafélags fatlaðra
Aðalfundur íþróttafélags fatlaðra
í Reykjavík var haldinn 5. maí s.l.
Mikil gróska hefur verið 1 starf-
semi félagsins og þátttakendum
fjölgað um helming. Á aðalfund-
inum fór meðal annars fram verð-
launafhending fyrir nýafstaðna
keppni í „curling“, lyftingum og
borðtennis. Meðfylgjandi mynd
er af afreksfólkinu ásamt þjálfara
félagsins. Þau eru, fremri röð frá
vinstri: Ragnar Hallsson, Ólöf
Guðmundsdóttir, Guðbjörg
Björnsdóttir, Elsa Stefánsdóttir,
Sævar Guðjónsson og Arnór
Pétursson formaður félagsins.
Aftari röð: Guðbjörg K. Eiríks-
dóttir, Sigmar Ó. Mariasson, Jón
Eiriksson, Sigurður Þ. Jónsson,
Jónatan Jónatansson og Júlíus
Arnarsson þjálfari.
(Mynd: Katrin Káradóttir.)
'HAFA---------------------------
baðherbergisskápar
Sérlegafalleg og vönduð
smíði einkennirsænsku
HAFA baðskápana.
Margar gerðir eru fyrir
liggjandi. Hagstætt verð.
FáanlegirúrTEAK, ASK
og hvítlökkuðum ASKI.
VALD. POULSEN HF.,
Suðulandsbraut 10
símar 38520 — 31142.