Morgunblaðið - 11.10.1977, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUUAGUR 11. OKTÓBER 1977
13
„Forlovelsesringen’ ’
Eftir Þorstein Stefánsson
Birgitte Höfrings
Biblioteksforlag
Ekki veit ég til að nokkur
íslenskur rithöfundur, annar
en Þorsteinn Stefánsson, hafi
skrifað skáldsögur sínar á
þremur tungumálum: dönsku,
ensku og íslensku. Fyrsta bók
hans, „Dalen“, rituð á ágætri
dönsku, hlaut H.C. Andersens
verðlaunin, er þykja, sem von-
legt er, mikill heiðursvottur á
Danagrund. Siðar lagaði hann
svo og endurbætti þessa skáld-
sögu, svo að hún má teljast ný,
og var hún þá gefin út undir
heitinu „Den gyldne fremtid".
Loks kom hún út i íslenskri
þýðingu höfundar: „Framtiðin
gullna".
Allmörg ár liðu svo að Þor-
steinn gaf ekki út annað en
smásögur, er birtust viða um
lönd i blöðum og timaritum, en
í bókarformi hafa tvö söfn
þeirra komið út. Hann sat þó
ekki auðum höndum, en lagði
hart að sér að læra ensku til
hlitar og kenndi hana einnig
árum saman til viðurværis sér.
Loks náði hann slíku valdi yfir
enskri tungu að hann gat sjálf-
ur þýtt „Framtíðina gullnu" á
það mál, svo vel að aðdáun
vakti. Var þýðing hans tekin til
útgáfu af Oxford University
Press of London og fékk hinar
ágætustu viðtökur í Englandi.
Þetta vandláta og viðkunna
forlag hefur nú gefið út aðra
skáldsögu, sem Þorsteinn hefur
frumritað á ensku, en siðan
þýtt á dönsku. Nefnist hún á
því máli „Forlovelseringen".
Aðalpersónur þeirrar sögu
eru tveir ungir Islendingar, en
þó einkum annar þeirra, Dani-
el, rúmlega tvítugur piltur, er
siglir til Danmerkur til þess að
fullnuma sig í skrautmálningu.
Hann hefur tekið sveinspróf
heima, í smábæ úti á landi, en
vill ekki verða neinn meðal-
maður í iðn sinni, heldur ná þar
fullkomnun. — Hinn pilturinn,
er heitir Steindór, ætlar að ger-
ast rithöfundur á danska
tungu, og þykjist ég þar þekkja
aðalpersönuna í „Framtiðinni
gullnu", — og báðir sýnast mér
þess liklegir að vera æskulýs-
ing á Þorsteini sjálfum og bar-
áttu hans heima og heiman. Er
þetta mjög vel gerð og athyglis-
verð persóna.
Daniel málari er að minu Viti
meistaraleg persónulýsing. —
Hann hefur heitbundist kaup-
mannsdótturinn í heimaþorpi
sinu, áður en hann hleypti
heimdraganum, og ber á hendi
sér trúlofunarhringinn. Þessi
gripur, sem bókin ber nafn af,
gegnir táknrænu hlutverki í
sögunni, og er sá þáttur hennar
prýðilega af hendi leystur —
Þorsteinn Steifánsson
eins og reyndar sérhvað í þess-
ari góðu og stórvel unnu bók.
Þorsteinn Stefánsson er ekki
allur þar sem hann er séður.
Maður þarf að lesa bækur hans
býsna vandlega til þess að hafa
þeirra full not. Skopskyn höf-
undarins liggur t.d. ekki alltaf i
augum uppi. Hann er meistari
stíls og málsmeðferðar, og á það
til að leika svolitið á lesandann.
Setningar, sem virðast i fijótu
bragði ósköp sakleysislegar,
geyma oft hátfleynda fyndni.
sem maður áttar sig kannski
ekki strax á og þarf að lesa
aftur til þess að skilja til hlitar
hvað höf. meinar i raurr og
veru. Þetta eykur gildi frásagn-
arinnar og listnautn lesandans.
Stíllinn er knappur, meitlaður,
stuttur i spuna, liggur mér við
að segja. í Ameriku hafa gagn-
rýnendur líkt honum við stil
Hamsuns, þótt þar sé ekki um
neina eftiröpun að ræða. Mér
verður nú frekar hugsað til
málsmeðferðar Hemingways.
„Framtíðin gullna", sem
komið hefur út i Englandi,
Ameriku og Þýskalandi, hlaut
hvarvetna mikið lof í þessum
löndum. Nokkuð öðru máli
gegndi í föðurlandi Þorsteins.
En þetta er svo sem engin ný
bóla, þvi að við dagblöðin hér
eru sárafáir gagnrýnendur.
sem takandi er mark á og hafa
bestu skáld okkar fengið að
kenna á þvi.
„Forlovelsesringen" er að
mínu viti meistaraverk. Aðal-
persónurnar stánda skýrar og
lifandi fyrir hugarsjónum at-
huguls lesanda, en auk þeirra
er fjöldi prýðis vel gerðra auka-
persóna, er munu verða mörg-
um minnisstæðar. Umhverfis-
og atburðalýsingar eru og með
ágætum. Vinnubrögð höf. eru
til mikillar fyrirmyndar. Ég fæ
ekki séð að neinstaðar sé orði
ofaukið. Höf. kann þá vand-
lærðu list að segja það sem máli
skiptir og láta hitt eiga sig.
Hann gefur lesandanum þó
ánægju að nota ímyndunaraflið
og lesa á milli linanna, í stað
þess að fá allt tuggið I sig. Þetta
er eitt af því, sem vakið hefur
aðdáun erlendra gagnrýnenda
— en kannski farið i fínu taug-
arnar á islenskum kollegum
þeirra?
Eg vil nota tækifærið til að
óska Þorsteini til hamingju
með þessa góðu bók.
Kristmann Guðmundsson.
Jólamerki
Lionsklúbbs-
ins Bjarma
í HAUST sendir Lions-
klúbburinn Bjarmi í Vest-
ur-Húnavatnssýslu frá sér
annað jólamerkið í þeirri
11 merkja samstæðu, er
boðuð var á s.l. ári, þar sem
gefin verða út merki með
öllum kirkjum byggðar-
lagsins.
1 fyrra var gefið út merki með
kirkjunni á Breiðabólstað. en nú
er það með kirkjunni á Melstað,
til að minnast 30 ára kirkjubygg-
ingar þeirrar. þar er stendur nú.
Eins og áður mun ágóðinn af
sölu merkisins ganga til líknar- og
menningarmála.
Jólamerki Lionsklúbhsins Bjarma.
Fyrirlestur dansks sagnfræðings
DANSKI sagnfræðingurinn Svend
Ellehöj heldur fyrirlestur í Norræna
húsinu næstkomandi þriðjudag kl.
20.30.
Ellehöj nefnir fyrirlestur sinn „Fra
Absalons borg til det tredje Christians-
borg" Efni fyrirlestursins fjallar um
Köbenhavns Slot — siðar kallað
Kristjánsborgarhöll — frá stofnsetn-
ingu Kaupmannahafnar til vorra daga
Frá þeirri höll hefur íslandi verið stjórn-
að ásamt Danmörku og því skipar hún
sinn sess, bæði til góðs og ílls í
íslandssögunni
Svend Ellehöj er fæddur i Danmörku
1924 og mun mörgum íslendingum
kunnur fyrir hið mikla verk sitt „Studier
over den ældste norröne historie-
skrivning" Auk islensku konungasagn-
anna hefur hann sem sérsvið tilkomu
einveldisins i Danmörku-Noregi Um
það efni mun hann flytja fyrirlestur i
Háskóla íslands
Svend Ellehöj er hér á landi i boði
Norræna hússins
Félagssamtök og áfengismál
í ÞJÓNUSTU MANN-
LEGRAR HAMINGJU
Hér á kwdi slarfar alþjóðlegur félagsskapur, sem fullnœgir
félagsþörf manna eins og hver annar klúbbur en hefur að markmiði
afnúm dfengisbölsins og brœðra/ag allra manna. Þetla er góðlempl-
arareglan.
Einhvern tíma var verið að hnýia i lemplara i blaðagrein fyrir það.
að þeir noiuðu nöfn eins og œðsii templar og stór-templar. Mér
fannst þú að þaö nöldur væri hégófni sem ekki lœki að eyða orðum
að. En nú finnst mér rétt að fara um þetta fúeinum orðum.
Templar er dregið af tempel sem ég œtla að allir lærðir menn og
margir ólærðir viti að þýðir musteri. Stofnendur reglunnar úttu sér
drauma stóra. Þeir litu ú það sem mikla guðsþjónustu aó útrýma
úfengisböli og glæða bróðerni manna i milli. Til að vinna þetta verk
vildu þeir stofna samtök sem yrðu musteri drottni lifsins til dýrðar.
Hver fé/agsdeild ótti svo að vera litið herbergi — stúka —; þvi mikla
musteri. Þannig er nú slúkunafnið til komið. Og er þú nokkuð
undarlegt við það, þó að landssamband innan þessa musteris sé nefnl
stórstúka?
Það verða margir hlutir einfaldir og eðlilegir þegar við förum að
vita eitthvað um það, þó að okkur virðist þeir skritnir viðfyrstu sýn.
Hvað er svo að þvi að stúkuformaður sé nefndur æðsti templar? Er
ekki formennskan æðsta starf i hverju félagi? Þrútt fyrir allt lýðræði
og jafnrétti veljurn við okkur formenn. Og við erum i hætlu
stjórnleysis og upplausnar ef við gerum okkur ekki grein fyrir þessu.
Og hvað gerir það svo til þó að formaður landssambandsins —
stórstúkunnar —sé kallaður stórtemplar?
Menn segja að úfengi hafi alltaf verið og verði aldrei útrýmt. Hver
er bær um að fullyrða um framtiðina? Enginn. Á vissum timum og
vissum svæðum hefurþað útt sér stað, að menn voru almennl frúbitnir
úfengisnautn. Þú er neyslan litil og litil vandræði sem fylgja henni.
Og þvi skyldi slikt ekki geta orðið oftar og lengur og víðar ef fólkið
vill, —ef við viljum?
HALLDÓR KRISTJÁ NSSON
Höfum flutt verzlunina
í betra húsnæði,
á nýjum stað í Skeifunni 8
VERHD VELKOMIN
Kalmar
SUeifan 8 Reykjavík
afmi 82645