Morgunblaðið - 30.10.1977, Blaðsíða 26

26
■MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. OKTÓBER 1977
Signrðnr
Atriði úr sjónvarpsleikrit-
inu eftir Gisla J. Astþórs-
son seni tekið var upp í
Siglufirði í sumar.
lögin”
í gamalli blokk við Vestur-
götuna kynnu nienn að halda
að byggi gamalt fólk og þeir
sem kynnu að halda það, hefðu
rótt f.vrir sér. Það býr nefnilega
gamalt fólk á svoleiðis stað. En
f einni gamalli blokk við Vest-
urgötuna býr einnig ungt fólk,
nánar tiltekið Guðrún Gfsla-
dóttir leikari og Sigurður Bjóla
Spilverkur. Til heimilis þeirra
hélt SIB fyrir skömmu að tala
við Guðrúnu um hana sjálfa og
leiklistina.
„Ég umgekkst leikhúsfólk all-
mikið þegar ég var lítil, því
pabbi minn var m.a. bílstjóri í
leikferðum Leikfélags Reykja-
víkur. Það má því eiginlega
segja að ég hafi ákveðið þriggja
ára gömul að verða leikari af
því að pabbi minn var rútubíl-
stjóri. Þetta eltist nú reyndar af
mér seinna og ég ætlaði að
verða myndlistarmaður og féll
tvisvar á inntökuprófi í Hand-
íða- og myndlistaskólanum. Eft-
ir það ákvað ég að skella mér í
SÁL-skólann ög leggja þar
stund á leikmyndateikningu,
en það fór svo að ég kláraði
skólann Og útskrifaðist frá L.I
sem leikari s.I. vor.
Á þessum árum var dýrkun
hópvinnuformsins i hámarki og
átti að kenna öllum í skólanum
ýmislegt í sambandi við leik-
myndateiknun og ljósatækni,
en það þróaðist nú á þann veg
að allt nám var miðað við leik-
ara en litillega drepið á hin
atriðin í framhjáhlaupi.
Þessi skóli er að vísu ófull-
kominn. Húsnæðið lítið og vant-
ar kennara. Hann er i raun eins
og SÁL-skólinn var, nema hvað
þessi á pínulítið af peningum.
Ég held að verklegt nám taki of
mikinn tima í skólanum. Skól-
inn er of langur á hverjum
degi. Það vantar meiri tíma til
að lesa og meira lesefni,
einkanlega fyrsta árið. Það ætti
að vera meira bóklegt nám i
fyrstu.
Ég er ánægð með þá menntun
sem ég hef fengið, en mig lang-
ar að fara út og læra meira, þó
ekki alveg strax. Það er alveg
nóg- að vera í skóla i fjögur ár í
einu. Ég vil prófa að nota það
sem ég kann núna áður en ég
fer i lengra nám.
0 Við höfðum mælt okkur mót
niður á Mogga, en sökum
þrengsla þar ákváðum við eftir
nokkrar bollaleggingar að
skunda á kaffihús. Þegar þang-
að kom bauð Sigurður kaffið og
kveikti í hálfum vindli um leið
og við tylltum okkur við eitt
borðið.
Ég byrjaði að sjálfsögðu á því
að spyrja hann hvers vegna
hann hefði farið út í leiklist, en
ekki til dæmis rennismíði eða
viðskiptafræði.
„Ég lék náttúrlega þegar ég
var í skóla, á árshátíðum og við
fleiri tækifæri. Svo lék ég líka
töluvert í skátunum, en ég
hafði hreint engan áhuga á að
læra leiklist og ég var ekkert
inni í þessu þegar SÁL var
stofnað og SÁL-skólinn tók til
starfa.
Svo gerðist það um áramótin
eftir að SÁL-skólinn fór af stað,
að ein vinkona mín sem var í
skólanum tók einu sinni Hafn-
arfjarðarstrætó um leið og ég,
og sagði mér að það vantaði
stráka i skólann, svo ég skellti
mér ... og hér er ég. Eins gott
að ég átti ekki bíl.
I fyrstu var þetta bara kvöld-
skóli, en annan veturinn varð
hann hálfsdags. Þriðja vetur-
inn varð hann svo fullt starf og
var þá til húsa í Hótal Vík. Þá
voru þetta orðnir þrir bekkir.
Svo kom ríkisskólinn árið eftir
og við gengum öli í hann og
unnum að nemendaleikhúsinu
þar til við útskrifuðumst vorið
1976. Ég held að það hafi verið
minn besti skóli til þessa, Nem-
endaleikhúsið.
Fyrsta árið sem ég var í þessu
var þetta bara hobbí og lengi
vel var þetta í augum foreldra
minna og annarra eins og hvert
annað vesen úti í bæ og ekki
tekið ýkja alvarlega.
Draumurinn er náttúrlega að
komast út að læra meira, en það
er nú hægara sagt en gert. Ég
ætlaði í fyrra... og í vetur, en
hef haft.svo mikið að gera að ég
hef ekki tímt að kasta þvf frá
mér. Vonandi held ég þó utan
von bráðar. Það er víst eins gott
að gera það á meðan færi gefst.
Ég hef einna helst hugsað mér
að læra látbragðsleik og svo al-
menna leiklist, gjarnan í
Frakklandi.
Ekki svo að skilja að ég ætli
að einbeita mér að látbragðs-
leik i framtíðinní. Þetta er bara
mjög góð þjálfun. Annars hef
ég verið afskaplega. heppinn.
Ég fékk vinnu í Þjóðleíkhúsinu
stuttu eftir að ég útskrifaðist og
hef lært geysilega mikið á því
að vinna þar.
Það var ansi skrýtið að koma
úr Nemendaleikhúsinu upp í
Þjóðleikhús. Manni fannst mað-
ur vera býsna „lítill kall“. En
það er mjög gott að vinna þar
og jafnvel mun betra en ég
bjóst við. Ég lék stórt hlutverk í
„Skipinu", svo lék ég i „Lé kon-
ungi“ og leikritinu eftir hann
Véstein Lúðvíksson, „Stalín er
ekki hér“, en við erum að æfa
það núna. Skemmtilegasta og
jafnframt erfiðasta verkefnið
sem ég hef fengið er þó aðal-
hlutverkið i sjónvarpskvik-
mynd eftir Gísla J. Ástþórsson,
sem verður sýnd í sjónvarpinu
eftir áramót. Það er geysilega
gaman að vinna i kvikmyndum.
Það er vissulega erfitt og ólíkt
því að leika á sviði. Smáatriðin
skipta öllu. I heild er ég mjög
ánægður með þau verkefni sem
ég hef fengið.
Það eru þvi miður afskaplega
,fáir af þeim leikurum sem eru
nýútskrifaðir, sem geta lifað á
leiklistinni. Það er heill hell-
ingur af leikurum sem er bara i
fiski eða einhverju. Enda eru
uppi hugmyndir um það að
koma af stað einhverri leik-
starfsemi meðal þeirra sem
hafa ekki fengið vinnu við
þetta. Það vantar bara peninga
eins og venjulega. Áhuginn er
mikill. Ekki aðeins meðal
þeirra yngri. Margir eldri leik-
arar hafa sýnt þessari hugmynd
mikinn áhuga líka.
Leiklist á íslandi stendur að
ýmsu leyti vel að vígi, en þvi
miður nær það einungis til at-
vinnuleikhúsanna, annarri
leikstarfsemi er ákaflega
þröngur stakkur skorinn. Þetta
er náttúrulega mjög slæmt, því
atvinnureikhúsin geta ekki
sinnl nema afmarkaðri grein
leiklistar og neyðast til að velja
kassastykki til sýningar, til
þess að halda efnahagsmálun-
Annars er þetta ægilega
skrýtið með þetta léiklistar-
nám. Það er gert ráð fyrir því
að við stundum námið og við
höfum rétt á námslánum, en
hins vegar virðist alls ekki vera
gert ráð fyrir að við útskifumst.
Það er ekki nema sáralítill
hluti okkar sem getur fengið
vinnu í atvinnuleikhúsunum og
þeir leikhópar sem við kynnum
að vilja kom á fót, fá engan
stuðning samkvæmt þessum
margfrægu nýju leiklistarlög-
um. Við værum þess vegna bet-
ur sett ómenntuð. Þá gætum
við þó stofnað áhugmannaleik-
félag og fengið hundraðþús-
undkall. Þessi leiklistarlög gera
okkur afskaplega erfitt fyrir og
leiklist utan leikhúsanna yfir-
leitt. Ég veit ekki til hvers verið
er að bjóða okkur upp á að
stunda þetta nám, þegar við
getum eiginlega alls ekki starf-
að við þetta að loknu námi.
Hvað á að gera við okkur?“
„Eg held að það, sem við
eihkum höfum fram að færa til
leiklistarinnar hérlendis, sé
það að við viljum aö leikhúsið
taki á ákveðnum málum, um
leió og þau eiga sér stað. Það er
að segja að leikhúsið verði
sneggra til en það hefur verið.
Til þessara hluta eru atvinnu-
leikhúsin of þung i vöfum. Það
eru leikhóparnir sem gætu gert
þetta, ef þeir fengju aðstöðu til
að starfa. Ég held að ráðamenn
ættu að hafa í huga orð Ödipus-
ar í leikritinu sem var sýnt í
Þjóðleikhúsinu í vetur: Ó, að
slá niður ungan mann til að
reisa upp gamalmenni er slæm
óperasjón.“ Þetta á nokkuð vel
við núna.
Það sem er nú einna skrýtn-
ast í þessu öllu saman er nú
samt það að það verur haldið
heljarmikið leiklistarþing hér á
næstunni, en á dagskrá þessa
þings íslensks leikhúsfólks er
ekki einn stafur um nýju leik-
listarlögin. Þetta kemur mér
ákaflega spánskt fyrir sjónir.
íslensk leiklist á erfitt . Hér
er til dæmis ekki þessi hefð í
leikritun, sem er viða erlendis.
Það vantar alveg gömiu viðtek-
in ádeiluverk sem hægt væri að
koma upp á okkar tíma. Það
vantar náttúrulega islensk leik-
verk yfirleitt, bæði gömul og
ný. Svo komum við að öðru
hvimleiðu atriði, sem raunar er
sameiginlegt flestum þjóðum.
Það er skorturinn á jafnrétti
kynjanna á leiksviði jaft og
sviðum þjóðlífsins. Það vantar
sem sagt alltaf kvenhlutverk.
Mér finnst íslensk leiklist
ekki hafa nægilegt notagildi.
Það er ekki nóg um það að
leikhúsgestir geti lært eitthvað
af þvi sem þeir sjá í leikhúsinu,
og notfært sér það i daglegu
lifi.
Frá því að ég útskrifaðist hef
ég unnið hjá ljósmyndafyrir-
tæki og á barnaheimili. Auk
þess lék ég svo í „Undir sama
þaki“, en það þótti mér mjög
lítt skemmtilegt og tel mig ekki
hafa lært neitt af því, I framtíð-
inni langar mig til að helga mig
leiklistinni. Vegna þess að hún
felur í sér svo margar listgrein-
ar, það er auðvelt að ná til
fjöldans með henni og vegna
þess að hún er og verður að
vera skemmtileg. Ég vil stunda
alla þ: leiklist sem mér finnst
góð og nytsöm.“
Að þessum orðum mæltum
setti Guðrún „Kardemommu-
bæinn“ á fóninn og við tókum
öll þrjú upp léttara hjal um
listir og mannlíf og gamalt fólk
sem býr í gamalli blokk við
Vesturgötu. SIB
Gnðrnn
Gísladóttir:
„Ekki
oínn