Morgunblaðið - 29.01.1978, Síða 27

Morgunblaðið - 29.01.1978, Síða 27
26 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. JANÚAR 1978 Fjölði fólks finnur lífsfyll- ingn í sfarfinu fyrir SVFI - Sagði Óskar Þór Karlsson, erindreki félagsins — Flestar eldri björgunarsveitirnar eru nú ágætlega búnar tækjum og búnaði, en hins vegar hefur sveitum fjölgað það mikið að undanförnu að enn skortir mikið á að yngstu sveitirnar hafi yfir fullkomnum búnaði að ráða, sagði Óska Þór Karlsson, erindreki Slysavarnafélagsins i viðtali við Morgunblaðið, en það er hlutverk hans að ferðast milli björgunarsveita og deilda félagsins um land allt og kynna sér starf þeirra og búnað. Er Óskar þvi engiliður milli deildanna og aðalstjórnstöðvar félagsins i Reykjavik og hefur á ferðum sinum um landið kynnst náið starfsemi deildanna og björgunarsveitanna. — Þetta er í senn afskaplega þakklátt og skemmtilegt starf, sagði Óskar. — Við reyn- um að heimsækja deildirnar og björgunar- sveitirnar sem oftast, helzt ekki sjaldnar en annað hvert ár og þá eru haldnir fundir á stöðunum. þar sem starfið er rætt — félagar kynna viðhorf sin og við kynnumst þeirra, svo og því sem þeir telja að helzt á skorti í búnaði og öðru slíku Björgunarsveitirnar eru nú orðnar 8 7 talsins og gefur auga leið að það kostar gifurlegt fjármagn að sjá þeim fyrir nauðsynlegum búnaði Þörfin er meiri en svo að unnt hafi verið að uppfylla þær óskir sem fram hafa komið eins fljótt og vilji hefur staðið til Annars hefur það verið stefna félagsstjórnarinnar um langt skeið að verja á hverju ári eigi minni upphæð til kaupa á tækjum fyrir deildirnar heldur en nemur þeirri upphæð sem félagið fær sem tekjur frá þeim Og þótt margt sé enn ógert er óhætt að fullyrða að lyft hafi verið Grettistaki á undanförnum árum Allar sveitirnar sem starfa að sjóbjörgunarmálum hafa nú yfrr að ráða fullkomnum fluglínubjörgunartækjum, margar hafa yfir slöngubátum að ráða, auk annars búnaðar sem nauðsynlegur er við slíkar bjarganir Milli 30 og 40 sjúkra- og torfærubifreiðar eru nú í eigu félaga innan samtakanna, fjöldi vélsleða og nokkrir snjó- sleða Allur þessi búnaður sem deildirnar og björgunarsveitirnar eiga eru ugglaust hundr- uða milljóna króna virði, en eins og ég sagði áðan skortir enn mikið á að búnaður sveit- anna geti talist fullkominn Óskar var að því spurður hvort félagsstarf- ið væri ekki mjög mismunandi hjá hinum ýmsu deildum félagsms — Því er ekki að neita að svo er, sagði hann, — enda gefur það auga leið að áhugi Óskar Þór Karlsson félagsfólksins er mismunandi mikill En þeg- ar á heildina er litið er starfið nær allsstaðar ótrúlega gott og fjöldi fólks vinnur gífurlegt starf að málefninu — finnur lifsfyllingu í því. Ég verð að játa að ég hafði ekki gert mér neina grein fyrir því hversu starf þetta var mikið fyrr en ég fór að kynnast þvi, og hafði þó verið starfandi sjómaður allt frá unglings- árum til þess tima að ég hóf störf hjá SVFÍ — Ég held að það geri sér afskaplega fáir grein fyrir því hvað starfið er i raun og veru mikið, sagði Óskar — Það fréttist ekki um nema mjög litinn hluta af því Það þykir t d ekki fréttnæmt þótt sveitirnar hjálpi læknum á milli staða eða stundi sjúkraflutninga — það þykja heldur ekki fréttir ef fólk sem komist hefur i heiðaskýli félagsins er aðstoð- að þaðan. en einmitt þeir þættir sem hér hafa verið nefndir eru stór þáttur i þjónustustörf- um björgunarsveitanna og fara raunar alltaf vaxandi En ef sveitirnar hefðu ekki verið til staðar með búnað sinn má oft ætla að það sem ekki þykir fréttnæmt hefði orðið það, og þá oft verið taldar hryggilegar fréttir Auk erindreksturs síns sinnir Óskar ýms- um öðrum störfum hjá SVFÍ, m.a fyrir- greiðslu við deildir eða sveitir úti á landi og hann aðstoðar einnig framkvæmdastjóra félagsins, Hannes Þ. Hafstem við neyðarvakt- ina — Það er jafnan unnt að ná til fulltrúa Slysavarnafélagsins á hvaða tíma sólarhrings sem er, sagði Óskar — og beiðnir um þjónustu, hvort sem hún er stór eða smá, eru tíðar. í tilefni 50 ára afmælis SVFÍ er Óskar nú einnig að vinna að kynningu á starfsemi félagsins í skólum landsins — Ætlunin er að reyna að ná til um 58 þúsund nemenda í um 300 skólum á land- inu, sagði Óskar, — og kynna þeim starf- semi félagsins. Verið er að útbúa myndasafn um sögu og starf félagsins sem dreifa á í skólana Framkvæmdin verður hins vegar í höndum kennara og skólastjóra, og hefur verið leitað til þeirra. Undirtektir sem við höfum fengið hjá þeim hafa verið afskaplega góðar og gefur tilefni til að ætla að þetta kynningarstarf muni bera góðan árangur og auka unga fólkinu skilnmg á hinum mikil- vægu slysavarnastörfum á sjó og landi Kvikmjndin „Bjöpnarafrekið við Látrakjarg” hefur borið hróður Slysavarnafélags íslands víða Þótt íslenzkir björgunarmenn hafi oftsinnis lagt líf og limi í hættu við björgunarstörf og unnið margar frækilegar dáðir, þá stenst senniíega ekkert afrek á þessu sviði saman- burð v.ð hina frækilegu framgöngu félaga í Slysavarnardeildinni Bræðrabandihu í Rauðasandshreppi í desember 1947, er þeir björguðu 12 af 15 manna áhöfn brezka togarans Dhoon sem strandaði undir Látra- bjargi Þegar 25 ár voru liðin frá atburði þessum, í desember s I , rifjaði Morgunblað ið sögu afreksins upp, og verður því þar af leiðandi ekki gerð skil hér, 'en um atburð þennan var gerð mjög merk kvikmynd, er ber nafnið ..Björgunarafrekið við Látrabjarg” Það var Óskar Gíslason sem tók þá mynd. og er óhætt að fullyrða að engin íslenzk kvikmynd hefur verið sýnd jafnoft og jafnvíða erlendis, og fátt hefur varpað meiri Ijóma á nafn Slysavarnafélags íslands Mynd þessi var tekin á sömu slóðum og björgunin fór fram. árið eftir og er að stofni til leikin af sömu mönnum og hið frækilega afrek unnu Einn þáttur þessarar myndar og jafnframt sá áhrifamesti var þó ekki leikinn Er hér átt við björgun skipbrotsmannanna úr hinu strand- aða skipi Sá þáttur myndarinnar var tekinn við björgun þeirra sex manna er tókst að bjarga af brezka togaranum Sargon frá Hull sem strandaði 1 desember 1948 undir Hafnarmúla við mynni Patreksfjarðar Höfðu vestfirskir björgunarsveitamenn nóg að gera þennan sólarhring, þar sem íslenzki togarinn Júní strandaði við Sauðanes á svipuðum tima og Sargon við Hafnarmúla Tókst þar betur til, þar sem allri áhöfninni var bjargað heilli á húfi Þegar Sargon strandaði var skipið á leið í landvar á P treksfirði Dýptarmælir skipsins var bilaður og eftir að blindhríð og foráttu- veður skall á varð stöðugt að mæla dýpið með handlóði Þegar skipverjar urðu varir við að skipið grynnkaði á sér var akkerum kast- að, en slíkt var óveðrið og sjógangurinn að skipið rak að landi og strandaði skammt frá ströndinni Tókst að senda út neyðarskeyti og einnig skutu skipverjarnir neyðarrakettum og þeyttu eimpípu skipsins Varð strandsins strax vart frá bæjum í Örlygshöfn og fóru menn þaðan á vettvang Var veðurofsinn orðinn svo gífurlegur að þeir urðu fremur að skriða en ganga á leið sinni að strandstaðn- um. Mennirnir á Örlygshafnarbæjum höfðu yfir björgunartækjum að ráða. en voru fáliðaðir Togarinn Sargon á strandstað undir Hafnarmúla og því var haft samband við félaga i Bræðra- bandinu sem flestir voru staddir á bæjum í Kollsvík, hinum megin Hafnarmúla. þar sem þeir höfðu verið að vinna að gerð kvik- myndarinnar Brugðu þeir við og héldu á strandstaðinn og fylgdi Óskar Gíslason þeim eftir með tæki sín Voru þeir komnir á staðinn undir hádegi daginn eftir og hittu þar fyrir Örlygshafnarmenn Þeir höfðu dvalið á strandstaðnum megin hluta nætur og náð að skjóta línu út í skipið, en skipverjar á Sargon gerðu ekki tilraun til þess að ná henni, enda braut sjó í sífellu yfir skipið Þegar björgunarsveitamenn komu aftur á vettvang urðu þeir varir við mann í brú skipsins og fljótlega varð einnig vart manna undir hvalbaknum Skotið var línu út í skipið og björgunarbúnaðinum siðan komið fyrir Þegar fyrsti maðurinn kom i land skýrði hann frá því að fjórir menn hefðu hafzt við undir hvalbaknum um nóttina en aðrir væru í brú skipsins, og taldi hann þá alla á lífi Svo reyndist þó ekki vera Einn mannanna sem verið hafði undir hvalbaknum tókst að brjóstast aftur í brúnna og kom hann þaðan með einn mann Allir aðrir höfðu látist um nóttirra af kulda og vosbúð, tiu menn Er mjög sennilegt að allir hefðu bjargast af skipinu hefðu þeir fylgt félögum sínum og komið sér fyrir undir hvalbaknum. en þess eru mörg dæmi að þeir sem hafst hafa við þar er skip stranda hafa bjargast. n þeir sem komið hafa sér fyrir i brúnni hafa f ist Giflnsamleg björgun ábaínarinnar á Cap Fagnet rnddi flng- línutækjunnm brautina Togarinn Cap Fagnet á strandstaðnum við Grindavík. Myndin er tekin skömmu eftir aS björgun skipverjanna lauk. meShöndla björgunartækin, en á þessum arum vóru'slfk tæki næsta fátíS og litið farið að nota þau. Tófc/arinh Cáþ Fágnet háfði verið að veið- Þáttaskil urðu i björgunarmálum á ís- landi i marz árið 1931, ?n þá yar i fyrsta j. sinn notuð fluglínubjorgunartækijvið björgun manna úr strönduSu skipi er félag ar i Slysavarnadeildinni Þorbirni i Grinda vik björguSu 38 mönnum af franska togar- anum Cap Fagnet sem strandaSi viS Hraun í Grindavik. HafSi slysavarnadeild þessi, sem jafnframt var fyrsta deild félagsins, veriS stofnuS 2. nóvember 1930, en nokkru áSur hafSi veriS komiS fyrir nauS- synlegum bjorgunartækjum í Grindavík, enda reynslan sýnt aS strönd voru þar tiS og hættuleg. Var tækjum þessum komiS í geymslu hjá Einari Einarssyni i Krosshús- um í Grindavík, og þegar deildin var form- lega stofnuShvar hann kjörinn formaSur hennar. Jón E. Bergsveinsson, erindreki Slysavarnafélagsins, kom um þetta leyti til Grindavikur og kenndi mönnum þar aS um fyrir sunnan landi og var kominn með um 160 tonn af fiski Ákvað skipstjórinn að hætta veiðum við svo búið, en þar sem skipið var orðið kolalítið ákvað hann að koma við í Reykjavík og taka þar kol og kost Þegar togarinn hóf siglinguna áleiðis til Reykjavíkur var orðið slæmt veður og þungur sjór, og þegar skipið nálgaðist land gerði mikið dimmviðri Villtist skipið af réttri leið, en örskömmu áður en það strandaði sáu skip- stjórnarmennirnir Ijós í land og drógu þá þegar úr ferðinni Var því Cap Fagnet á hægri ferð er skipið tók niðri alllangt frá landi, skammt frá bænum Hrauni Engin loftskeytatæki voru í Cap F gnet, en strax eftir strandið var eimpipa skipsins þeytt og vaknaði heimilisfólkið á Hrauni við hljóðið lýþnnuðu bræðgrnir sem bjuggu á Hrauniv Qísli óg Magnú$ Hafliðasynir, aðstæður á strandstaðnurrí og sáu að ekki yrði unnt að komast á báti út að skipinu, þótt það væri nærri landi Var þvi sendur hraðboði til Grindavikur og þar safnað saman mönnum Björgunartækin voru sett i bifreið og siðan haldið af stað með þau áleiðis að strand- staðnum SÍÓar sögðu björgunarmennirnir frá þvi, að þeir hefðu verið nokkuð kvíðnir og efast um að tæki þessi kæmu að gagni, þótt góð hefðu þau virst er þau voru prófuð Bifreiðin frá Grindavik komst langleiðina að strandstaðnum, en tækin voru síðan borin í fjöru og komið fyrir þar Síðan skaut Guðmundur Erlendsson. er var einn af braut- ryðjendum slysavarnastarfsins i Grindavík, af línubyssunni og hitti skipið í fyrsta skoti, það vel að skipbrotsmennirnir náðu linunni. Urðu þeir mjög undrandi þegar línan kom fljúg- andi til þeirra, þar sem þeir höfðu tæpast heyrt þess getið að slikur búnaður væri til Frá þvi að skipið strandaði og unz linunni var skotið um borð i það, höfðu skipbrotsmenn- irnir gert itrekaðar tilraunir til þess að láta linu reka i land á belg, en það hafði ekki tekizt Leiðbeiningar á ensku. dönsku, þýzku og ‘frönsku fylgdu búnaði þeim er dreginn var út i skipið eftir línunni, og gekk skipbrotsmönn- unum sæmilega að átta sig á þeim, og koma björgunarbúnaðinum fyrir borð í skipinu Kom síðan að þvi að fyrsti maðurinn var dreginn í land, og siðan einn af öðrum Tók björgun mannanna 38 ekki nema rösklega tvær klukkustundir og náðust allir mennirnir pmeiddir Nokkrir þeirra, sem voru klæðalitl- ir, voru þó orðnir kaldir og þrekaðir. en jöfhuðu sig brátt við góða aðhlynningu sem þeir fengu heima á Hrauni En tæpará máttí ekki standa með björgun þessa. þar sem Cap Fagent skrikaði til á skerinu örstuttu eftir að síðustu mennirnir voru komnir i land og hallaði þá meira á sjó Braut þá nær stanz- laust yfir skipið og leið ekki á löngu unz það tók að brotna Er því óvist að tekizt hefði að bjarga mönnunum, hefði ekki fluglínubjörg unartækjanna notið við Fréttir af björgun þessari bárust á svipstundu um land allt, og varð þessi atburður tvimælalaust til þess að auka mönnum tiltrú á þessum björgunar tækjum og flýta fyrir útbreiðslu þeirra Allt síðan að þetta gerðizt hafa fluglinubjörgunar- tækin verið notuð við að ná mönnum úr strönduðum skipum. og er óhætt að fullyrða að fjölmargir eiga þeim lif sitt að launa

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.