Morgunblaðið - 16.02.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1978
Jóhannes
úr Köllum
Sleinn
Steinarr
Sizfús
Daðason
Kinar
Brani
Hannes
PHursson
Slefán Hörður
(i rfmsson
Þorsteinn
\ aldimarsson
►orKeir
S%einhjarnarson
Jón
Óskar
Dagur
Sigurðarson
Jöhann
Hjálmarsson
Mallhfas
Johannessen
Vilhoru
DaKhjarlsdóll ir
NinaBjörk
Arnadóltir
Ólafur Jóhann
SÍKurðsson
sm>|öemioc
uu»n

Finnska skáldkonan og
rithöfundurinn Maj-Lis
Holmberg hefur auk
kennslu við Háskólann í
Helsingfors þýtt mikið af
íslenzkum ljóðum yfir á
sænsku og finnsku og hef-
ur hún unnið nokkrar bæk-
ur á þessum vettvangi. S.I.
haust kom út í þýðingu
hennar á finnsku safn
ljóða eftir 22 íslenzk skáld
og var það fyrsta ljóðayfir-
litið sem þýtt er á finnsku
beint úr íslenzku og um
þessar mundir er Maj-Lis
að þýða úrvalsljóð eftir
Stein Steinarr á sænsku og
á bókin að koma út í haust
í tilefni þess að þá hefði
Steinn orðið 70 ára. Árið
1974 kom út í sænskri þýð-
ingu bók Maj-Lis með 114
ljóðum eftir Stein Stein-
arr, Jón úr Vör, Snorra
Hjartarson og Hannes Pét-
ursson. Heitir sú bók Milli
fjalls og fjöru. Útgáfa
þeirrar bókar var kostuð af
íslenzka menntamálaráðu-
neytinu og Menningar-
sjóði. Árið 1976 kom út á
sænsku í þýðingu Maj-Lis
Ijóðayfirlit Jóns úr Vör, 65
kvæði, og hét bókin Bláa
nóttin yfir hafinu. Auk
þessa hefur Maj-Lis unnið
að ýmsum sérstökum þýð-
ingum íslenzkra ljóða, en
síðasta bók hennar frá í
haust með ljóðskáldunum
tuttugu og tveimur heitir á
frummálinu: Ja tunturin
takaa kuulet, sem þýðir
Handan fjallsins heyrir
þú. Þá hefur Maj-Lis gefið
út eigin Ijóðabækur, m.a.
með Ijóðum sem hún orti á
Islandi 1948.
AÐKYNNA
BAKGRUNN
LJÓÐANNA
í ljóðabókinni Handan
fjallsins heyrir þú ritar
Maj-Lis formála um sögu
íslands allt frá 874 og til
vorra daga. í samtali við
hana í Helsingfors sagði
hún að sér hefði þótt full
ástæða til þess að kynna
fólki bakgrunninn í sögu
landsins m.a. vegna þess að
fólk í Finnlandi vissi ekki
mikið um íslenzka ljóða-
gerð. Margir vissu um ís-
lendingasögurnar, en í nú-
tíma söguritum væru úr
hópi íslenzkra rithöfunda
aðeins þekkt verk Halldórs
Laxness.
Maj-Lis kvað helztu þýð-
endur íslenzkra skáldsagna
yfir á finnsku vera Jyrki
Mantylá sem hefur þýtt
verk Halldórs Laxness og
verk ýmissa annarra ís-
lenzkra rithöfunda auk ís-
lendingasagna, Juha Peura
sem m.a. hefur þýtt Spóa
eftir Ólaf Jóhann Sigurðs-
son en Spói kemur út í vor
og Kai Saanila sem m.a.
hefur þýtt Laxness beint
úr íslenzku á finnsku.
Þannig hefur sitthvað
verið gert til þess að kynna
íslenzkar bókmenntir á
finnsku þegar á 19. öld og
fram til vorra daga og hins
vegar hefur einnig talsvert
verið þýtt af finnskum bók-
menntum yfir á íslenzku
þótt Finnum sé ekki kunn-
ugt um það að sögn Maj-
Lis.
Rætt við finnsku skáld-
konuna og rithöfundinn
Maj-Lis Holmberg um þýð-
ingar hennar úr íslenzku
HEYVINNA OG
ÍSLENZKAR
BÓKMENNTIR
Það var .skemmtilegt að
vera í Saurbæ í um það bil
einn mánuð, vinna í heyi
og kynnast íslenzkum bók-
menntum. Þar hófst ég
handa við þýðingar úr ís-
lenzku og þýddi m.a. á
sænsku Allt eins og
blómstrið eina eftir Hall-
grím Pétursson. Ég man að
Séra Sigurjóni þótti það
góð þýðing. Þá þýddi ég
einnig á sænsku bæði Tóm-
as og Davíð. Mér þykir
vænt um þá. í Reykjavík
gisti ég nokkurn tíma á
Garði og það var Guðlaug-
ur Rósinkranz sem útveg-
aði mér gistingu þar.
Allt var svo jákvætt og
gott og ég naut þessara
tveggja mánaða sem ég
„Þýði ekki
orð fyrir orð, en
andann í Ijóðinu ”
„Það er stórt upplag á
finnskan mælikvarða sem
bókin „Handan fjallsins
heyrir þú“ er gefin út í,“
sagði Maj-Lis aðspurð,
„milli þrjú og fjögur þús-
und eintök, en það er bóka-
útgáfan Oy Weilin og Göös
AB, sem gefa hana út.“
SÉRSTAKUR ÁHUGI
A NORÐRINU
Um upphaf áhuga Maj-
Lis fyrir íslandi, sagði hún:
„Ég hygg að það sé svo
langt síðan, að fjörutíu ár
séu liðin,“ sagði hún og
brosti,“ það var í skólanum
og þá voru sérstakir dagar
norðursins sem okkur voru
ætlaðir til þess að kynna
okkur norrænu þjóðirnar.
Þá áttum við m.a. að læra
þjóðsöngva Norðurlanda
og ég lærði þann íslenzka.
Mér þótti hann sérstaklega
fagur og þykir enn í dag og
ekki síður tonlistarlega séð
en frá ljóðrænu sjónar-
miði. Ég hafði alltaf sér-
stakan áhuga á norórinu og
íslenzkan er elzta málið þar
og það gerir landið nokkuð
sérstætt. Á stríðsárunum
las ég mikið af bókum um
landið og ákvað þá að heim-
sækja það. Ég kom fyrst
með síldarskipi árið 1946
til Siglufjarðar. Þar fékk
ég sérstaklega vingjarnleg-
ar móttökur af því að ég
var Finni.
Fyrsti íslendingurinn
sem tók á móti mér var
finnskur „vísikonsúll“,
Alfons Jónsson og fjöl-
skylda hans og þar sköpuð-
ust ljúf kynni við gott fólk.
Skjótt byrjaði ég að grúska
svolítið í íslenzku og ég
kynntist mörgu góðu fólki
og góðum íslenzkumönn-
um. í ferð minni hingað
1946 dvaldi ég mestan
hluta tímans hjá hinum
þekkta Finnlandsvini séra
Sigurði Guðjónssyni pró-
fasti í Saurbæ í Hvalfirði
og konu hans. Síðar kynnt-
ist ég einnig Jóni Þor-
steinssyni íþróttakennara í
Reykjavík og konu hans,
en þessi hjón hafa síðan
verið mínir beztu vinir á
Islandi og heimili þeirra,
leyfi ég mér að segja, hafa
verið mín heimili á íslandi.
Þessi hjón hafa einnig gert
meira en ég geti orðum
lýsti, bæði fyrir mig og
Éinnland.
staldraði við og kynntist
landi og þjóð, en síðan fór
ég aftur út með síldarskipi.
1952 sótti ég um ríkisstyrk
til íslenzkunáms og til þess
aö safna efni í fræðilega
ritgerð um þýðingar Rune-
bergs á íslenzku. Þá kynnt-
ist ég einnig verkum ým-
issa íslenzkra skálda, en í
þetta skipti var ég í 7 mán-
uði á Islandi.
Á árunum 1952 — 1956
þýddi ég talsvert af kvæð-
unum 13 sem komu út 1973
í minni fyrstu kvæðabók
með þýðingum.“
Við vikum nú tali okkar
aftur að bókinni frá í haust
og ég spurði Maj-Lis hvort
hún ætti uppáhaldsskáld í
hópi íslenzkra ljóðskálda7
I „Jú, mín uppáhaldsljóð