Morgunblaðið - 14.03.1978, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. MARZ 1978
39
Minning:
Guðný Anna Gunn-
arsdóttir frá Bólstað
Þær hverfa nú óðum af sjónar-
sviðinu konurnar sem settu svip
sinn á mannlífið í Gnúpverja-
hreppi um miðbik þessarar aldar.
Oft hvarflar hugurinn til þess-
ara ára. Þá birtast margskonar
myndir á tjaldi minninganna.
Myndir sem eru manni hugþekk-
ar og geyma sannindi um þessa
breytingatíma, þegar okkar þjóð
hvarf frá nokkurskonar miðalda-
skipulagi til tækniþjóðfélags.
Sú bylting kom ekki síður við
konurnar en karlana þó hús-
mæðranna sé síður minnst sem
báru hita og þunga heimilislífs-
ins.
Mér koma margar Hreppakon-
ur í hug en vil hér sérstaklega
minnast einnar, Guðnýjar Önnu
Gunnarsdóttur frá Bólstað. Fædd
var hún að Gröf í Melasveit 11.
mars 1893. Þar mun hún ekki
hafa átt lengi heima en eitthvað
í Gerði í sömu sveit og nokkur ár
í Melaleiti. Foreldrar voru þau
Þórunn Magnúsdóttir og Gunnar
Guðnason. Þórunn mun hafa
verið ættuð úr Borgarfirði en
Gunnar var Þingeyingur að ætt
og uppruna. I ætt við Jónas frá
Hriflu. Meðan Anna er enn á
barnsaldri flytjast foreldrar
hannar að Saltvík á Kjalarnesi.
Alltaf fannst mér sem Anna, en
svo var hún jafnan kölluð, hefði
bundið einna mesta tryggð við
þennan stað af öllum þeim
stöðum sem hún dvaldi á um sín
æsku- og uppvaxtarár. Og þar
kynnist hún sjónum sem alltaf
virtist eiga mikil ítök í henni með
öllum sínum leyndardómum, feg-
urð og hrikaleik. Hún hafði oft
orð á því eftir að hún fluttist upp
í Hreppa hvað hún saknaði
sjávarins, og hvað hún ætti þess
sjaldan kost að sjá hafið. En svo
er um fleiri sem hafa haft
fjöruna sem leikvang á æskudög-
um. Eftir að hafa átt heima í
Saltvík um nokkurt skeið flyst
Anna ásamt foreldrum sínum að
Esjubergi á Kjalarnesi, og systk-
inum sem bæði voru yngri,
Guðrúnu sem látin er fyrir
nokkrum árum og Leifi sem enn
er á lífi og býr í Reykjavík. Enn
fremur var fóstursystir hennar
Soffía Riis sem kom til þeirra
kornabarn að Saltvík. Hún býr í
Reykjavík. A Esjubergi missir
Anna móður sína. Hún er þá enn
ung að árum. Það hefir orðið
Önnu mikill reynslutími að taka
við heimilinu við fráfall móður
sinnar svo ung. En það gerði hún
með mikilli prýði hefir mér verið
sagt af kunnugum manni. Og
Esjuberg var í þjóðbraut og
mikið um gestkomur, og minnist
Anna sérstaklega Kjósverja og
samskipta við þá. Auk þess var
landsímastöð á Esjubergi. Það
mun hafa verið um 1920 sem
fjölskuldan flyst til Reykjavíkur.
Næstu árin stundar Anna ýmis
störf í Reykjavík á vetrum en er
í kaupavinnu á sumrin víðsvegar
um land. Minnist hún sérstaklega
tveggja staða sem hún taldi sig
hafa haft sérstaklega gagn og
gaman af að dvelja á. I Víðikeri
í Bárðardal hjá Tryggva bónda
þar og í Hruna hjá síra Kjartani.
Auk þess hjá Birni í Grafarholti
en þar var hún vinnukona um
tíma.
Snemma mun hugur Önnu hafa
staðið til mennta, enda hafði hún
námsgáfur meira en í meðallagi
og afræður því að fara í Kennara-
skólann, og þaðan útskrifast hún
1930. Og næsta vetur er hún svo.
kennari í Mosfellssveitinni. Vafa-
laust hefir hún ætlað að gera
kennarastarfið að æfistarfi, en
svo varð samt ekki. Sumarið 1931
fer hún í kaupavinnu að Stóra
Hofi í Gnúpverjahr. til Brynjólfs
Melsteð, sem þá var að hefja
búskap þar. Og sú kaupavinna
varð nokkuð löng, því um haustið
1931 giftist hún Brynjólfi og þau
búa á Sfóra Hofi til ársins 1954.
Það kom snemma í hlut Önnu
að vera bæði húsbóndinn og
húsfreyjan á Stóra Hofi því
Brynjólfur maður hennar var um
tugi ára vegaverkstjóri í Hrepp-
um og Skeiðum og var því
langdvölum að heiman vegna
starfa sinna. En Önnu var mjög
sýnt um að umgangast fólk og
segja því til verka. Hún var mjög
liðtæk til allra verka meðan
heilsa og kraftar leyfðu, en
heilsuna missti hún um aldur
fram.
Að annast húsdýr var henni
mjög hugleikið, og ekki síst hesta
enda náði hún góðu sambandi við
þá og var lagin að sitja hesta.
Þar hefur vafalaust gætt upp-
eldisáhrifa frá föður hennar en
hann var annálaður hestamaður
á sinni tíð.
Árið 1951 gefa þau hjón Skál-
holtskirkju eignarjörð sína Stóra
Hof II en halda, eftir hálfri
eyðijörðinni Skammbeinsstöðum
sem hafði legið undir Stóra
Hofinu. Þar byggðu þau nýbýli
sem þau fluttust á 1954 og
kölluðu Bólstað. Þetta var mikið
átak hjá þeim sem bæði voru
komin á efri ár. Þarna voru engin
hús en nokkur ræktun. En þetta
tókst fyrir eindreginn ásetning
og ráðdeild þeirra beggja. Þetta
er ekki stór jörð en þægileg á
margan hátt, og þarna undu þau
hag sínum vel.
En árið 1970 verður Anna fyrir
allmiklu áfalli þegar kviknar í
íbúðarhúsinu. Hún er þá flutt á
sjúkrahúsið á Selfossi, og dvelur
þar næstu árin. Fer þá á Elli-
heimilið Grund í Reykjavík og
dvelur þar er hún lést hinn 21.
jan. sl. og er jarðsett frá
Kópavogskirkju 30. s.m.
Brynjólfur dvaldi á Bólstað
lengst af þar til hann lést 1974.
Þeim hjónum varð ekki barna
auðið, en hjá þeim dvaldi margt
Kristín Stefánsdótt-
ir — Minningarorð
Fædd 10. júní 1893.
Dáin fi. mars 1978
A mjallhvitum svan vil ók svíía með þór
út um síhrciðan kvöldlyKnan mar.
Ok Kráta hin síftustu Kulbleiku sker.
fall hins glvmjandi háflóús er var.
J.S.
Nú eru bara eftir hin gulbleiku
sker, lífsorkan þrotin eins og hjá
fleirum, þessum örlögum verða
allir að lúta. Ég var búin að þekkja
Kristínu síðan 1914. Allir mega
sjá, að minningarnar eru margar,
og allar eru þær ljúfar. Fyrst man
ég eftir henni ungri stúlku, það var
í maímánuði er vorið hló. Hún
þreytti sund með mér. Þá var hún
búin að vera í Kvennaskólanum, á
íslenskum búningi, yndi og auga-
steinn móður sinnar og framtíðin
brosti við. Hún vann skrifstofu-
störf og allt lék í lyndi. Þar næst
man ég eftir henni i Kaupmanna-
höfn, þá vann hún við sauma og
undi vel við sinn hag.
Þá syrti að, móðir hennar
veiktizt og þá haldið heim í skyndi.
Alvara lífsins varð á vegi hennar.
— Því enginn má sköpum renna:
Kristín bar sína byrði með þol-
gæði, og datt ekki í hug að renna
af hóimi, þó að svart væri fram
undan, stundum. Hún tók líka
mikinn þátt í erfiðleikum með-
bræðra sinna, með heimsóknum.
Reynandi að rétta öðrum hjálpar-
hönd á einn eða annan veg. Hún
átti líka heini og óðal í unaðsfögr-
um dal. Þangað leiddi hún mig
stundum, úr ys stórborgarinnar,
þaðan gafst mér kostur á að sjá
sólarlagið, í allri sinni dýrð: frá
Selásnum yfir Reykjavík, það var
eins og fjólublár draumur og
þannig eru minningarnar margar.
Er hún vissi að einhver hefði við
bágindi að búa, tók hún mikinn
þátt í því, þess naut ég líka.
Kristínu þakka ég að lokum alla
tryggðina.
Ilerdís Maja.
Jónína Gísladótt-
ir—Minningarorð
Hinn 24. febrúar sl. lést á
Landspítalanum frú Jónína Gísla-
dóttir til heimilis að Glaðheimum
4, Re.vkjavík. Hún fæddist 17. apríl
1894 á ísafirði, dóttir hjónanna
Margrétar Jónsdóttur og Gísla
Jónssonar trésmiðs í Garðshorni.
Hún ólst upp í hópi þriggja
systkina sinna, Alfonsar, Dagmar
og Svövu, en Svava er nú ein
eftirlifandi af systkinahópnum,
háöldruð.
Árið 1917 giftist Jónína Steini
Vilhelmssyni og eignuðust þau tvo
syni, Gísla Vilhelm og Stein
Ágúst, en hinn síðarnefndi lést
1975. Jónína missti mann sinn í
spönsku veikinni árið 1918. Árið
1924 giftist ún seinni manni sínum
Elíasi Runólfss.vni og eignuðust
þau fimm börn. Tvö þeirra dóu á
unga aldri en þrjú komust upp,
þær systurnar Ólöf, Margrét og
Dagbjört. Jónína missti seinni
mann sinn árið 1966 en eftir það
varð Steinn Ágúst móður sinni
stoð og st.vtta er hann flutti til
hennar og reyndist hann aldraðri
og sjúkri móður sinni mjög
umhyggjusamur sonur til síns
dauðadags. Eftir það tóku þau Ólöf
dóttir hennar og Árni tengdasonur
hennar hana inn á heimili sitt og
önnuðust hana af einstakri kost-
gæfni í erfiðum veikindum.
Hún Jóna frænka mín mátti
margt reyna á langri ævi, stórar
sorgir og einnig mikla gleði.
Hópurinn stóri frá Garöahorni á
ísafirði, ásamt skyldfólkinu frá
Hnífsdal, var ætíð mjög s^mrýnd-
ur, einnig eftir að systkinin fluttu
til Reykjavíkur með fjölskyldum
sínum.
Ættingjahópurinn stóri kveður
með virðingu aldraða konu sem nú
hefur hlotið hvíld eftir langan og
strangan vinnudag.
Bogi Arnar Finnbogason.
ungmennið lengra og skemmra á
legg komið lengri og skemmri
tíma.
Á krossmessunni 1932 kom ég
er þetta rita til þeirra hjóna
ásamt fóstru minni sem var
móðir Brynjólfs, Þórunn Guð-
mundsdóttir að nafni. Hún lést
1940. En á Stóra Hofi hjá þeim
Önnu og Brynjólfi átti ég heima
meðan þau dvöldu þar að 5 árum
undanteknum.
Árið 1945 kemur til þeirra
hjóna náfrænka Önnu Sigrún
Daníelsdóttir, þá 7 ára gömul.
Hún ólst svo upp hjá þeim að öllu
leyti. Hún býr í Sandgerði ásamfc
manni sínum Ólafi Herði Sig-
tryggssyni.
Fljótlega eftir að Anna kom í
Gnúpverjahreppinn fór hún að
taka þátt í félagslegu samstarfi
sveitarinnar eftir því sem ástæð-
ur leyfðu.
Og lengi var hún í stjórn
Kvenfélagsins sem gjaldkeri.
Hún átti gott með að koma út á
meðal fólks og var þá gjarnan
hrókur alls fagnaðar, meðal
annars vegna léttleika í fasi, en
mál sitt blandaði hún gjarnan
kímni sem henni var lagið eins og
föður hennar enda voru þau um
margt lík í orðum og athöfnum,
en honum kynnist ég á efri árum
hans.
Og það sem einkenndi þau bæði
og sem margir tóku eftir voru
þessar stuttu hnitmiðuðu setn-
ingar sem sögðu þó allt. Anna var
mjög bókhneigð að eðlisfari og
reyndi að fylgjast með samtíma-
bókmenntum eins og bægt var, og
var einnig vel að sér í fornbók-
menntum. Ég tel engan vafa á því
að ef Anna hefði orðið kennari að
starfi hefði hún náð mjög langt
í þeirri grein og margir notið
góðs af hennar hæfileikum sem
hún hafði til að bera í svo ríkum
mæli. En hýn gerist húsfreyja í
sveit sem er líka merkilegt starf
sakir fjölbreytni þess og sam-
bandsins við móður náttúru.
En það var einmitt eitt af
áhugamálum Önnu að yrkja
jörðina en matjurtarækt stund-
aði hún töluvert. Enda nam hún
hana norður á Klébergi í Eyja-
firði hjá Þeim Guðrúnu Björns-
dóttur frá Veðramóti og manni
hennar Sveinbirni Jónssyni sem
hún sagðist ætíð standa í þakkar-
skuld við síðan hún dvaldi hjá
þeim. Það hefði verið sér mikill
skóli. Og þannig er það líka með
okkur sem höfum átt þess kost að
eiga Guðnýju Önnu Gunnarsdótt-
ur að samferðamanni í lífinu og
meira en það, hún hefir verið
okkar leiðbeinandi í skóla lífsins
Og okkar skjól og skjöldur í
misvindasamri veröld-.Fyrir það
stöndum við alltaf í þakkarskuld
við Önnu. Ég veit að ég mæli
fyrir munn allra þeirra sem áttu
þess kost að dvelja með henni
lengri og skemmri tíma. Ég
vottaættingjum og vinum samúð
mína, en við geymum minning-
una í hug og hjarta um ókomin
ár.
Steindór Guðmundsson.
Til sölu
Til sölu er Vélsmiðjan Sindri, h.f. og Sindrabúðin
Ólafsvík, ásamt tilheyrandi lóðarréttindum, vélum
og verkfærum.
Upplýsingar í síma 93-6114 og 93-6208.
Nýtt — Nýtt
Plíseruö pils. Margir litir.
Blússur. Fjölbreytt úrval
Glugginn Laugaveg 49
Stórkost/eg
útsala
ó öllum vörum
Verzlunin Hof, Ingólfsstræti 1