Morgunblaðið - 15.04.1978, Side 16

Morgunblaðið - 15.04.1978, Side 16
16 MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 15. APRÍL 1978 Álit str jálbýlis- þingmanna og Rey knesinga á kosningalaga- málinu: Frumvörpin um broytinjíar á kosninKaliíjíum on stjórnskipunarliifíum eru enn mjiijí á dayskrá ojí hafa vakið mikla athyjdi. Morjíunblaðið leitaði til þrijíjíja' þinjímanna strjálbýliskjördæma þar sem frumviirpin ííera aðallejja ráð fyrir að jiifnuður fáist í væjfi atkvæða í þéttbýliskjiirdæmunum tveimur suðvestan- lands miðað við strjálbýliskjiirdæmin. Einnijí sneri blaðið sér til fjiijíurra sveitarstjórnarmanna í Reykjaneskjördæmi ojí spurði þá álits á írumviirpun- um. sérstaklejía þó frumvarpi Odds Olafssonar þar sem fram kemur hujímvnd um skiptinjíu Reykjanes- kjiirdæmis í tvö sjálfstæð kjiirda'mi. Garðar Sigurgeirsson, Garðabæi Frumvarp fjórmenning- anna stefnir í rétta átt GARÐAR SigurKeirsson. ha'jarstjóri í Garðaha'. sajjói. að srnja mætti að ósanngirnin gagnvart kosningarótti Royknosinga og Roykvíkinga va'ri orðin slík miðað við aðra landsmonn að við það yrði moð ongu móti iengur unað. „Allar breytingar sem lag- færa þetta eitthvað stefna því í rétta átt og það gera bæði frumvarp Odds Ólafssonar og Ellerts Sehram og Olafs G. Einarssonar o.fl. Mér finnst hins vegar í fljótu bragði að skiptingin í frumvarpi Odds Ólafssonar í Suðvesturlands- kjördæmi og Reykjaneskjör- dæmi ekki mjög sannfærandi. Til dæmis sýnist mér eðlilegt að Bessastaðahreppur, Garða- bær, og Hafnarfjörður verði í sama kjördæmi, eigi að halda áfram skiptingu landsins í stór kjördæmi svipað og nú gerist. Þessi sveitarféiög eiga í mörgum tilfellum samleið og voru fram til ársins 1978 eitt sveitarfélag, Alftaneshreppur, og ekki eru ýkja mörg ár frá því að í fullri alvöru var rætt um sameiningu þeirra. Breytingin sem um er rætt í frumvarpi Ellerts Schram, Olafs G. Einarssonar o.fl. er hins vegar tiltölulega einföld og að mínu mati eðlileg á þessu stigi sem fyrsta skref til úrbóta. Frumvarp Jóns Armanns Héðinssonar um að allt að 5% af heildarkjörfylgi nægi flokki til uppbótarþingsætis varðar auðvitað landið allt en ekki aðeins SV-hluta landsins. Flest- ir hljóta að vera sammála um að við núverandi skipun sé óeðli- legt að t.d. flokkur með 15% kjörfylgi eigi engan þingmann. En mér finnst frumvarpið kalla á umræður um fleiri leiðir til breytinga, m.a. þeirrar að skipta landinu í einmenningskjördæmi með einhverjum hætti. Árni Grétar Finnsson, Hafnarfirðii Styð frum- varp Odds ÁRNI Grétar Finnsson, bæjar- stjórnarfulltrúi í Ilafnarfirði. sagði að honum litist mjög vel á frumvarp Odds sér í lagi. þar sem þar væri stigið verulegt skref til að ieiðrétta hlut kjósenda í Reykjaneskjördæmi. í sjálfu sér væri hcldur ekki nema gott eitt um frumvarp fjórmenninganna að segja nema hvað það gengi nokkru skemur í þessa átt. Frumvarp Odds fæli í sér nánast algjöra leiðréttingu á því hróplega misrétti sem Reyknes- ingar byggju nú við og kæmi fram í því að 5 kjósendur í Reykjaneskjördæmi þyrfti til að ná sömu áhrifum og einn kjósandi hefði annars staðar. Árni kvaðst lýsa yfir fullum stuðningi við bæði frumvörpin, en þó sérstaklega við frumvarp Odds og kvaðst Árni telja að þingmaðurinn sýndi mikinn kjark með því að bera það fram. Gunnar Sveinsson, Keflavík: Nauðsynlegt að leiðrétta mismuninn á þessu þingi Gunnar Sveinsson. kaupfé- lagsstjóri í Keflavík, sagði, að hann teldi að þessi mikli fjöldi frumvarpa um breytingar á kosningalögunum sem fluttur hefði verið á þessu þingi, sannaði ótvírætt þá miklu þörf sem væri á endurskoðun stjórn- arskrárinnar og setningu nýrra kosningalaga. „Hvað viðvíkur einstökum frumvörpum, sem orðin eru nokkuð mörg, þá vildi ég sér- staklega nefna þetta síðasta frumvarp fjórmenninganna. Eg tel mjög rétt að breyta fyrir- komulaginu í þá átt að fjöldi atkvæða en ekki hlutfall ráði uppbótarsætum og ég tel eigin- lega nauðsynlegt að það verði samþykkt á þessu þingi til að leiðrétta þann mismun, sem er á vægi atkvæða hér við Faxa- flóa. Þó er ég því fylgjandi að vægi atkvæða sé nokkru meira í dreifbýli en í þéttbýli." Um frumvarp Odds Ólafsson- ar um skiptingu Reykjaneskjör- dæmis vil ég segja að mér finnst það nokkuð gott en er því þó ekki alveg samþykkur í öllum atriðum. Eg tel að það ætti að fjölga kjördæmunum meira, að fara ætti í 13—14 kjördæmi og Reykjanesið ætti að vera í þrennu lagi að minnsta kosti, þar sem Suðurnesin væru sér- stakt kjördæmi og veit ég raunar að áhugi er fyrir slíku á fleiri stöðum að skipta þessu upp meira. Nú, ég tel raunar einnig koma til álita að skipta Reykjavík í tvö kjördæmi. Almennt um kosningar til Alþingis vil ég segja að ég er f.vlgjandi því að það sé meira um- það að almenningur fái að kjósa persónulegar en verið hefur og er sammála frumvarpi Jóns Skaftasonar í þessa veru. Mér sýnist prófkjörin líka hafa leitt í Ijós að fólk er hlynnt því að fá að kjósa með þessum hætti og jafnvel í mjög stórum prófkjör- um hefur komið á daginn að það er fremur lítið hlutfall ógildra kjörseðla, svo að fólki er vel treystandi fyrir þessu. Loks tel ég, ef farið verður að breyta kjördæmaskipan og kosningafyrirkomulagi, þá megi ekki allt snúast um það hvaða flokkar græði mest eða tapi miðað við núverandi atkvæða- magn. Slíkt yrði aðeins til vandræða. Menn verða að leitast við að finna sem skynsamleg- asta lausn að beztu manna yfirsýn og við það verið látið standa, því að þetta breytist svo ört þannig að atkvæðatölur í dag eru orðnar allt aðrar að fáum árum liðnum." Jón Guðmundsson, Mosfellssveiti Skipting Reykjanes- kjördæmis eðlileg JÓN Guðmundsson, bóndi á Reykjum í Mosfellssveit, sagði, að hann væri ekki búinn að kynna sér frumvörp þau er hér um ræddi að neinu gagni en sagðist þó ekki sjá annað í fljótu bragði en hugmynd Odds Ólafs- sonar um skiptingu Reykjaness í tvö kjördæmi væri fyllilega eðlileg. Þegar væri búið að skipta sýslunum og fljótt á litið virtist fullt samræmi í því að svæðið norðan Hafnarfjarðar yrði sérstakt kjördæmi — „og með sýslumanninn í Mosfells- sveit svo að efnt yrði gamalt kosingaloforð," sagði Jón. Taldi hann enga sérstaka annmarka þurfa að verða á því þótt Hafnarfjörður lenti í hinu kjör- dæminu, þrátt fyrir nálægðina við Suðvesturlandskjördæmið. Helgi Seljani Málið verð- ur að leysa á breiðum grundvelli Helgi Seljan. alþingismaður fyrir Austurlandskjördæmi, sagði að hann væri ekki búinn að kynna sér nægilega vel þetta mál. en kvaðst þó undrandi að það skyldi koma fram nú og þá sem þingmannafrumvarp, því að fyrir hefði legið loforð forsætisráðherra í byrjun þings að sérstök nefnd yrði skipuð til að fjalla um málið. Hann sagði að þingflokkarnir hefðu fyrst verið kallaðir saman í lok síðustu viku og þá komið á daginn að ekkert yrði aðhafzt svo að þá virtist sem stjórnar- þingmenn á Reykjanesi og í Reykjavík hefðu tekið við sér og farið sjálfir af stað með málið. Helgi kvast þó vera þeirrar skoðunar að þessi málflutningur væri ekki nægilegur, því að þetta mál væri of víðtækt til að leysast nema á breiðum grund- velli. Helgi kvaðst á hinn bóginn skilja viðbrögð stjórnarþing- manna þessa landshluta, því að þarna væri á ferðinni viðkvæmt mál fyrir þá, en það væri þó álit hans að ýmsar hugmyndir í frumvörpunum t.d. hugmynd Odds Ólafssonar um nýtt kjör- dæmi, Suðvesturlandskjördæmi og fækkun landskjörinna þing- manna, væru varhugaverðar, og kvaðst Helgi sjá í hendi sér að þessi leið yrði ekki til þess að ná fullum jöfnuði milli kjördæm- anna, Alþýðuflokkurinn myndi ekki fara betur út úr þessu dæmi en áður og Framsókn halda sínum hlut fyllilega. Helgi sagðist þó vilja taka fram, að enda þótt hann teldi ýmislegt varhugavert í þessum frumvörpum drægi hann enga dul á það að nauðsynlegt væri að rétta hlut Reykjaneskjördæmis í þessu tilliti og þó sérstaklega Suðurnesja, sem væru mjög afskipt hvað þetta atriði snerti, en kvaðst ítreka að það þyrfti að gerast að vandlega íhuguðu máli og með sem víðtækastri sam- stöðu flokkanna. Þorvaldur Garðar Kristjánssoni Breytingar á kosninga- lögum verði samhliða stjórnar- skrár breytingum Þorvaldur Garðar Kristjáns- son, þingmaður fyrir Vest- fjarðakjördæmi, sagði m.a.i „Breytingar á kjördæmaskip- an og kosningafyrirkomulagi eru ein viðkvæmustu mál sem Alþingi fæst við. Það leiðir af því að skoðanir manna eru mjög mismunandi á hinum ýmsu breytingum, sem hugmyndir eru um og til greina koma. Hins vegar eru þessi mál hin mikil- vægustu þar sem þau varða framkvæmd lýðræðis og þing- ræðis í landinu. Af þessum ástæöum tel ég ekki heppilegt að einstakir þingmenn flytji frumvörp til breytinga á stjórnarskrá og kosningalögum. Hætt er við að slíkar tillögur mótist um of af einstökum sérsjónarmiðum og sérviðhorfum. Vinnuhrögð þurfa að vera þau í þessum efnum að hin mismunandi sjónarmið verði samræmd og náð sam- stöðu innan flokks. Síðan ber að koma fram með tillögu sem flokkurinn stendur í heild að. Slíkar tillögur ber að leggja fram á Alþingi, enda sé mögu- leiki á að þær nái fram að ganga með sem víðtækastri samvinnu flokka eða eftir atvikum með samstöðu við einstaka flokka, sem geti tryggt málinu fram- gang. Með slíkum vinnubrögðum hefur Sjálfstæðisflokkurinn fram til þessa staðið að breyt-

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.