Morgunblaðið - 25.06.1978, Blaðsíða 19

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 1978
Hvemig er uppbótar-
sætum úthlutað?
í LÖGUM um kosningar til
Alþingis, XIV. kafla 121.
grein, segir svo um úthlut-
un uppbótarþingsæta:
„Til þess að finna, hvern-
ig uppbótarþingsætum ber
að skipta milli þingflokka,
skal fara þannig að: Skrifa
skal atkvæðatölur hverja
aftur undan annarri í sömu
línu og deila í þær hverja
um sig tölu þingmanna
hlutaðeigandi þingflokks,
kosinna í kjördæmum,
fyrst að viðbættum 1, síðan
2, þá 3 o.s.frv. Útkomurnar
skal skrifa í röð niður
undan atkvæðatölunum.
Uppbótarþingsætum skal
úthluta til þingflokka eftir
tölum þessum þannig að
fyrsta uppbótarþingsætið
fellur til þess flokks, sem
hæsta á útkomuna, annað
til þess flokks, sem á hana
næsthæsta og síðan áfram
eftir hæð talnanna, unz 11
uppbótarþingsætum hefur
verið úthlutað. — Nú eru
úthlutunartölur þingflokka
jafnar, og skal þá varpa
hlutkesti eftir reglum 113.
gr. um það hverjir þeirra
þingflokka skuli hljóta
þingsæti og (eða) í hvaða
röð þeir skuli hljóta þing-
sæti, eftir því sem við á. —“
I 113. grein, sem hér að
ofan er vitnað til, segir:
„Hafi tveir frambjóðendur
eða fleiri jöfn atkvæði og
geta ekki báðir eða allir
náð kjöri sem þingmenn,
varpar yfirkjörstjórn hlut-
kesti á þann hátt, að hún
ritar nöfn þeirra frambjóð-
enda, sem jöfn hafa at-
kvæði, á sams konar seðla
hvert um sig, lætur seðlana
samanbrotna í hylki og
breiðir yfir og kveður tiL
einhvern af óviðkomandi
áhorfendum að draga einn
seðil úr hylkinu, og segir
nafnið á seðlinum til, hver
sé kosinn."
í 122. grein kosningalag-
anna segir síðan: „Til þess
að finna, hverjir frambjóð-
endur þingflokks hafa hlot-
ið uppbótarþingsæti sem
aðalmenn, skal fara þannig
að: Fyrst skal gera flokkn-
um landskjörlista, þannig
að rita skal á lista í
stafrófsröð nöfn allra
frambjóðenda flokksins, er
eigi hafa náð kosningu í
kjördæmum, því næst skal
skrá við nafn hvers fram-
bjóðanda þann atkvæða-
fjölda, er sæti því, sem
hann skipar á framboðs-
listanum að kosningu lok-
inni, ber samkvæmt 109. gr.
Ef þá eru á listanum tveir
eða fleiri, sem í kjöri hafa
verið í sama kjördæmi, skal
að svo stöddu nema þá alla
burt, nema þann einn fyrir
hvert kjördæmi, sem hæsta
hefur atkvæðatölu. Því
næst skaí raða þeim fram-
bjóðendum, sem eftir eru á
listanum þannig, að sá sem
hæsta atkvæðatölu hefur,
verði efstur, sá, sem að
honum frágengnum hefur
atkvæðatölu, er nemur
hæstri hundraðstölu gildra
kjörseðla í kjördæmi sínu,
næstefstur o.s.frv. á víxl. —
Nú fær þingflokkur ekki
með þessari aðferð þau
uppbótarþingsæti, sem
honum ber, og skal þá raða
á landskjörslista flokksins
á nýjan leik, þannig að þeir
frambjóðendanna, er næst-
hæsta hlutu atkvæðatölu af
þeim, sem ekki náðu kosn-
ingu í kjördæmum, komi á
listann og hljóti þeir síðan
uppbótarsæti eftir sömu
reglu og greinir í 1. mgr. —
Þeir, sem nú standa efstir
á landskjörslista hvers
þingflokks, hafa náð kosn-
ingu sem landskjörnir
þingmenn, svo margir af
hverjum landskjörlista sem
hlutaðeigandi þingflokki
hafa hlotnazt uppbótar-
þingsæti."
I þessari síðustu grein
var vitnað til 109. greinar
kosningalaganna. Þar seg-
ir: „I kjördæmi skal telja
saman, hver margir hafi
kosið hvern lista, og er það
atkvæðatala listanna hvers
um sig.— Til þess að finna,
hver margir frambjóðend-
ur hafa náð kosningu af
hverjum lista, skal skrifa
atkvæðatölur listanna
hverja fyrir neðan sinn
bókstaf, þá helming taln-
anna, þá þriðjung þeirra,
þá fjórðung o.s.frv., eftir
því, hve marga á að kjósa
og hverjum lista getur
mest hlotnazt, þannig að
útkomutölur þessar standi
í röð fyrir hvern lista.
Síðan skal marká hæstu
útkomutölurnar, jafnmarg-
ar og kjósa á þingmenn, og
fær hver listi jafnmarga
þingmenn kosna sem hann
á af tölum þessum, —
Standi ekki svo mörg nöfn
á lista sem honum ber
fulltrúar eftir útkomutöl-
um, skal taka þau, sem
vantar, af hinum listunum
eftir sömu reglu.“
Tf Ilf WITf"?
Ritósstjómir á íslandi
frá 1942 til 1978
12 þingmenn, sem
sátu á al|)ingi 1959,
eru enn í framboði
NÍU þingmenn sem sátu
vorþingið 1959 er kjördæma-
skipuninni var breytt, eru
enn í framboði. Þá voru
þingmenn alls 52, en var
fjölgað um 8 við kjördæma-
breytinguna. Við haustkosn-
ingarnar komust að þrír
þingmenn, sem enn eru í
framboði, þannig að 12 þing-
menn, sem sátu á Alþingi
þetta ár, 1959, eru enn í
framboði.
Hinir 9, er fyrst voru
nefndir, eru: Gunnar
Thoroddsen, Ragnhildur
Helgadóttir, Þórarinn Þórar-
insson, Olafur Jóhannesson,
Vilhjálmur Hjálmarsson,
Lúðvík Jósepsson, Matthías
A. Mathiesen, Halldór E.
Sigurðsson og Björn Jónsson.
Á haustþinginu bættust við
þingmennirnir Pétur
Sigurðsson, Jón Skaftason og
Benedikt Gröndal.
FY'RSTU alþinKÍskosninnarn-
ar. sem getið er í þessari
kosningahandbók. fóru íram 5.
júlí 1912. Þá sat að völdum
ráðuneyti Ólafs Thors. sem
skipað var lfi. maí 1942 og var
minnihlutastjórn sjálfstæðis-
manna. Sat hún til 16. desem-
ber 1912. er ráðuneyti Björns
Þórðarsonar var myndað —
utanþingsstjórn. sem sat til 21.
október 1911.
Ilinn 21. október 1944 tók
nýsköpunarstjórnin undir íor-
sati Ólafs Thors við völdum. en
hún var samstjórn Sjálfstæðis-
flokks. Alþýðuflokks og
Sósíalistaflokks. Sat hún við
völd til 4. febrúar 1947. cr
Stefán Jóhann Stefánsson
myndaði ráðuneyti sitt,
„Steíaníu“. Stjórnin var sam-
steypustjórn Alþýðuflokks.
Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks og fór frá 7.
desember 1949. er Ólafur Thors
myndaði þriðja ráðuneyti sitt.
minnihlutastjórn Sjálfstæðis-
flokksins. Sat sú stjórn fram til
14. marz 1950.
Hinn 14. marz 1950 tókst
samstarf milli Framsóknar-
flokks og Sjálfstæðisflokks um
stjórnarmyndun og var Stein-
grímur Steinþórsson forsætis-
ráðherra. Sú stjórn sat að
völdum til 11. september 1953,
er ólafur Thors myndaði fjórða
ráðuneyti sitt. sem var sam-
steypustjórn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks. Þessi
stjórn fór frá 24. júlí 1956.
Þann dag tók við vinstri
stjórnin hin fyrri undir forsæti
Hermanns Jónassonar. Þetta
var samsteypustjórn Fram-
sóknarflokks. Alþýðuílokks og
Alþýðubandalags. sem sat að
völdum í rúmlega 2 ár og fór
frá á Þorláksmessu 1958. Tók
þá við minnihlutastjórn Al-
þýðuflokks. ráðuneyti Emils
Jónssonar, „Emilía", og sat að
völdum í tæpt ár eða til 20.
nóvcmber 1959. Var þá mynduð
svokölluð viðreisnarstjórn. sem
sat að völdum allt til þess er
vinstri stjórnin hin síðari var
mynduð.
Viðreisnarstjórnin svokall-
aða sat að völdum í 12 ár. Þetta
var samstjórn Sjálfstæðis-
flokks og Alþýðuflokks og
skiptist í þrjú ráðuneyti. Fyrst
var ráðuneyti Ólafs Thors. scm
tók við 20. nóvember 1959 og
sat að völdum til 14. nóvember
1963. er ráðuneyti Bjarna
Benediktssonar tók við og sat
til 10. júlí 1970, cr Jóhann
Hafstein myndaði ráðuneyti
sitt, er sat að völdum til 14. júlí
1971. Þá myndaði Ólafur
Jóhannesson vinstri stjórnina
hina síðari. er stundum var
kölluð „Ólafía". Vinstri stjórn-
in samstjórn Framsóknar-
flokks. Alþýðubandalags og
SFV. sat að völdum þar til 28.
ágúst 1974, er núverandi ríkis-
stjórn, ráðuneyti Geirs Hall-
grímssonar. tók við. Hún er
eins og kunnugt er samstjórn
Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks.
Rúmlega 139
þúsund manns
á kjörskrá
Á KJÖRSKRÁ á öllu landinu
er nú 139.346 manns. Tala
þessi og tölur þær, sem hér
verða birtar, eru þó með
fyrirvara um breytingar, sem
kunna að verða fram að
kjördegi. Tölur í svigum eru
frá 1974.
Reykjavík: 56.391 (53.062)
Reykjaneskjördæmi: 27.840
(23.011)
Vesturlandskjördæmi: 8.473
(7.835)
Vestfjarðakjördæmi: 6.085
(5.596)
Norðurlandskjördæmi
vestra: 6.424 (6.023)
Norðurlandskjördæmi
eystra: 14.985 (13.411)
Austurlandskjördæmi: 7.561
(6.800)
Suðurlandskjördæmi: 11.587
(10.650)
Allt landið: 139.346 (126.388)