Morgunblaðið - 05.11.1978, Blaðsíða 17
16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. NÓVEMBER 1978
fMðtgn Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Rítstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn GuAmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiósla AAalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2200.00 kr. á mánuði innanlands.
1 lausasölu 110 kr. eintakió.
Ríkisstjórn Ólafs
Jóhannessonar er enn í
dag jafnmikið spurningar-
merki og hún var, þegar
hún var mynduð fyrir
tveimur mánuðum. Hún
hefur enn sem komið er
a.m.k. ekki tekizt á við þann
vanda, sem við er að etja í
íslenzku efnahagslífi. Hún
hefur aukið niðurgreiðslur
svo mjög, að verði þeim
haldið áfram á næsta ári
verða þær a.m.k. 160%
hærri en á fjárlögum yfir-
standandi árs. Hún hefur
lagt á nýja skatta til þess að
standa undir þessum niður-
greiðslum. En það er enginn
vandi að leggja nýja skatta
á þjóðina. Meiri vandi er
hins vegar að takast á við
vandamálin með raunhæf-
um aðgerðum. Það hafa
ráðherrarnir ekki gert hing-
að til og sýna þess engin
merki, að þeir hyggist taka
til hendi.
Kaupgjaldsvísitalan mun
hækka um 12—14% um
næstu mánaðamót, skv. því,
sem Matthías Á. Mathiesen,
fyrrv. fjármálaráðherra,
upplýsti í viðtali við
Morgunblaðið fyrir nokkr-
um dögum. Ríkisstjórnin
hefur sagt, að hún ætlaði að
greiða tvö prósentustig
niður til viðbótar hinn 1.
desember n.k. Eftir stendur
þá 10—12% hækkun kaup-
gjalds um næstu mánaða-
mót. Atvinnureksturinn í
landinu stendur ekki undir
þeirri hækkun. Atvinnufyr-
irtækin eru nú þegar komin
í stórkostleg greiðsluvand-
ræði vegna verðbólgunnar.
En Alþýðubandalag og Al-
þýðuflokkur héldu því fram
fyrr á þessu ári, þegar
svipað stóð á, að kaupgjald-
ið skipti engum sköpum í
þessum efnum og standa
yrði við samninga. Væntan-
lega hafa þeir sömu afstöðu
nú og þá. Væntanlega mun
því þessi kaupgjaldshækkun
ganga fyrir sig með eðlileg-
um hætti. Þá kemur hins
vegar í ljós, hvort sú kenn-
ing Alþýðubandalags og
Alþýðuflokks stenzt, að svo
mikil hækkun kaupgjalds í
krónutölu skipti litlu sem
engu í efnahags- og at-*
vinnumálum. Við bíðum og
sjáum hvað setur í þeim
efnum.
Ríkisstjórnin þarf að af-
greiða fjárlög fyrir áramót.
Frumvarp til fjárlaga hefur
verið lagt fram á Alþingi.
Ómögulégt er að vita hvers
verk þetta frumvarp er.
Fjármálaráðherra segir, að
þetta sé stjórnarfrumvarp.
Formaður Alþýðuflokksins
segir að þetta sé stjórnar-
frumvarp. Fjármálaráð-
herra segir, að þingmenn
Alþýðubandalags standi að
þessu frumvarpi. Formaður
þingflokks Alþýðuflokks
segir að Alþýðuflokkurinn
sé andvígur þessu frum-
varpi í veigamiklum atrið-
um. Talsmaður Alþýðu-
bandalags í ríkisfjármálum
segir, að þingmenn flokks-
ins hafi ekkert samþykkt
um fjárlagafrumvarpið.
Eftir stendur þjóðin og veit
ekki hver segir satt og hver
segir ósatt.
Hið eina, sem fyrir liggur
um fjárlagafrumvarpið er
einfaldlega það, að ekkert
er að marka það. Matthías
Á. Mathiesen telur, að það
vanti rúmlega 12 milljarða
inn á gjaldaliði þess. Fjár-
málaráðherrann sjálfur lýs-
ir því yfir, að níu veigamikil
atriði í sambandi við frum-
varpið séu óafgreidd. Ríkis-
stjórnin hefur enga ákvörð-
un tekið um það, hvernig
hún ætlar að afla fjár á
næsta ári í niðurgreiðsluhít
sína. Það er því ljóst, að
ríkisstjórnin hefur enn ekki
tekið á fjárlagavanda ríkis-
ins á næsta ári.
Hvað hafa ráðherrarnir
verið að gera þessa tvo
mánuði? Það er erfitt að
upplýsa það, að þeir hafa
ekki verið uppteknir við að
fjalla um efnahagsvanda
þjóðarinnar. Þótt nú stefni í
70% verðbólgu á næsta ári
virðast ráðherrar í núver-
andi ríkisstjórn lifa í ein-
hverjum ímynduðum heimi,
sjálfsblekkingu, sem veldur
því, að í landinu situr
ríkisstjórn, sem tekur ekki
á nokkrum vanda.
Ríkisstjómin tekur
ekki á nokkrum vanda
f Reykjavíkurbréf
►Laugardagur 4. nóvember
Guðjón
bakari
Guðjón Sigurðsson, bakara-
meistari á Sauðárkróki, sem er
nýorðinn sjötugur, hefur verið
fréttaritari Morgunblaðsins á
Króknum um margra ára skeið.
Hann hefur eins og aðrir þeir
fréttaritarar, úti á landi, sem taka
hlutverk sitt alvarlega, unnið
merkt og mikilvaegt starf fyrir
Morgunblaðið og lesendur þess;
þeir hafa notið umhyggju hans
fyrir Sauðárkróki og áhuga hans á
því að fréttir berist þaðan inn í
stærsta blað landsmanna. Fyrir
þennan mikilvæga skerf Guðjóns
til fréttamennsku Morgunblaðsins
viljum við þakka.
Enginn vafi er á því, að við
tölum fyrir munn lesenda blaðs-
ins, þegar við sendum þessum
starfsama og hugsjónaríka áhuga-
manni hamingjuóskir á merkum
tímamótum.
Guðjón hefur tekið mikinn þátt í
stjórnmálabaráttu Sauðárkróks og
nýtur þar í senn vinsælda og
virðingar. Hann hefur um langt
árabil verið á oddinum fyrir
Sjálfstæðisflokkinn og frjáls-
h.vggja hans hefur verið honum í
senn leiðarljós og takmark.
Guðjón var m.a. um skeið forseti
bæjarstjórnar Sauðárkróks og
hann hefur haft mikil og djúp
áhrif á þetta vaxandi bæjarfélag
þaðan sem eru sprottnir margir
merkir menn, sem sett hafa svip á
menningar- og þjóðarsöguna.
Sauðárkrókur er gömul og gróin
miðstöð eins fegursta landbúnað-
arhéraðs norðanlands, sjávarpláss
í uppbyggingu, og miðpunktur
verzlunar og ýmiss konar þjón-
ustu. Síðast en ekki sízt er hann
stórmerkileg höfuðstöð mennta og
menningar í Skagafirði. Ollum er
kunn hin merka leiklistarsaga
Króksins og Skagafjarðar, en
þaðan hafa einnig sprottið þjóð-
kunnir málarar, skáld og tónlist-
armenn, sem ýmist hafa átt rætur
á Króknum eða dvalizt þar í
nágrenni hans um lengri eða
skemmri tíma. Guðjón er sjálfur
einn þeirra listamanna, sem sett
hafa svip á menningarlíf þessa
vaxandi bæjarfélags. Afskipti
hans af leiklist á Króknum er
merkt framlag til menningarsögu
og mun ekki í gleymsku falla.
Sá, sem þessar línur hripar,
minnist þess frá upphafi seinna-
stríðs áranna að hafa ungur
vegavinnudrengur sótt Krókinn
heim og var það ærin réynsla í
sjálfu sér. Þá var þar lítið
sveitaþorp og heldur illa húsað,
eins og Skagafjörður þá að mestu
leyti, en hlýtt viðmót og fjölskrúð-
ugt mannlíf þó í fullu samræmi við
fagra umgjörð Skagafjarðar og
ógleymanlegt útsýni til hafs, en
þaö mun mál margra að eyjarnar
og Þórðarhöfði séu ein mesta
listasmíð náttúrunnar hér á landi.
Það er ekki óeðlilegt, að slíkt
umhverfi kalli á lífsfyllingu og
löngun til að vinna að farsælli
framtíð.
Vinnudagur Guðjóns bakara er
orðinn langur. Hann er kominn
upp fyrir allar aldir eins og
miðnætursólin. Og ef einhver
íslendingur hefur lifað þá kenn-
ingu Guðnýjar Klængsdóttur,
ömmu Halldórs Laxness, að vinn-
an sé guðs dýrð, þá er það Guðjón
bakari á Sauðárkrók.
Misnotkun
orða
Kommúnistar eru sérfræðingar
í misnotkun orða. Við vitum öll
hvaða merkingu við leggjum í
orðið frelsi og þekking okkar
Vesturlandabúa á þjóðfélagshátt-
um í hinum sósíalísku ríkjum
A-Evrópu nær svo langt, að við
vitum, að þar býr fólk ekki við
frelsi. En kommúnistar í Sovét-
ríkjunum og síðar öðrum
A-Evrópuríkjum hafa í áratugi
haldið því fram, að þar ríki frelsi,
einungis annars konar frelsi en við
könnumst við. Þeir hafa markvisst
misnotað orðin frelsi, lýðræði og
lýðveldi (sbr. alþýðulýðveldi) í því
skyni að rugla fólk, brengla
hugsun þess og eiga þar með
greiðari aðgang að umhugsun þess
um þjóðfélagsmál.
Sósíalistar hér á okkar landi eru
ekki eftirbátar skoðanabræðra
sinna í sósíalískum ríkjum A-
Evrópu. Þeir hafa margt lært af
þeim tekið upp baráttuaðferðir
þeirra í mun ríkara mæli, en við
gerum okkur ljóst, m.a. þá aðferð
að misnota orð. Dæmi um þetta
má nefna í sambandi við umræður
hér um varnarmál. I Keflavík er
varnarstöð, þar er varnarlið sam-
kvæmt varnarsamningi, sem við
höfum gert við Bandaríkin. A
undanförnum árum hafa sósíalist-
ar unnið markvisst að því að koma
inn í almennar umræður um
varnarmálin orðinu herstöð og
herstöðvarmál. Nú er auðvitað
alveg ljóst, að varnarliðið er herlið
og varnarstöðin er herstöð þannig
að í því tilviki er út af fyrir sig
ekki um að ræða misnotkun orða
en tilgangur er augljóslega sá að
koma þessum orðum herstöð og
herstöðvamál inn í almanna notk-
un í stað orðanna varnarstöð og
varnarmál til þess að búa til
ógeðfellda mynd af þeirri starf-
semi, sem fram fer á Keflavíkur-
flugvelli, enda vita sósíalistar vel,
að Islendingum er það ekkert
fagnaðarefni að slík starfsemi
skuli þurfa að fara fram í þeirra
landi og á þeim tilfinningum vilja
þeira ala.
Nú eru sósíalistar hins vegar að
taka í notkun önnur orð yfir
varnarliðið á Keflavíkurflugvelli.
Fyrir nokkru kom einn af ráðherr-
um Alþýðubandalagsins á um-
ræðufund í einn menntaskóla
Reykjavíkurborgar. í umræðum
þar notaði hann alltaf orðin
„setulið" yfir varnarliðið og „her-
nám“ yfir komu þess hingað. Með
notkun þessara orða er að sjálf-
sögðu verið að gefa í skyn, að
bandaríska varnarliðið hafi komið
hingað gegn vilja landsmanna, það
sé sams konar “setulið" og brezka
setuliðið var á heimsstyrjaldarár-
unum síðari en eins og kunnugt er
hernámu Bretar ísland en banda-
ríska varnarliðið kom hingað
samkvæmt samningum við löglega
kjörin stjórnvöld. Til upplýsingar
fyrir þá, sem halda, að það sé
ofstæki að halda því fram, að
sósíalistar misnoti aðstöðu sína í
skólum landsins má geta þess hér
að í kennslubók einni um sam-
félagsfræði, er orðið „setulið"
notað yfir bandaríska varnarliðið.
Þessi bók mun kennd í mörgum
framhaldsskólum og þá vita menn
hvernig innrætingin fer fram.
Önnur dæmi um misnotkun
orða. Fyrir svo sem áratug fór
orðið „félagslegur" að verða mjög
fyrirferðamikið í stjórnmálaum-
ræðum hér. Skyndilega fóru
sósíalistar að nota þetta orð yfir
alla hugsanlega þætti samfélags-
mála okkar. Þannig á að leysa
atvinnumál einstakra byggðarlaga
á félagslegum grundvelli. Byggða-
stefnan á að byggja á félagslegum
forsendum. Uppbygging í atvinnu-
málum á að fara fram með
félagslegu átaki. Og svo mætti
lengi telja. Þessi félagslega hugs-
un hefur smitað út frá sér. Hér er
um að ræða orð, sem hefur
vinsamlega merkingu og lýsir
samúð í garð náungans. Það hljóta
að vera góðir menn, sem eru svo
félagslegir í hugsun. En hvað eiga
sósíalistar við, þegar þeir nota
þetta orð? Þegar þeir tala um að
leysa atvinnuvanda einhvers
byggðarlags á félagslegum grund-
velli, eiga þeir að sjálfsögðu við að
gera það með opinberum aðgerð-
um. Þegar þeir tala um byggða-
stefnu á félagslegum forsendum
eiga þeir auðvitaö við, að hún skuli
framkvæmd með opinberum ráð-
stöfunum. Þegar þeir tala um
félagslegt átak í atvinnurnálum
eiga þeir við opinberan rekstur eða
þjóðnýtingu. Það sem hér hefur
gerzt er einfaldlega það, að
sósíalistar uppgötvuðu fyrir svo
sem einum áratug, að opinber
afskipti og þjóðnýting væru eitur í
beinum fólks og þeir mundu ekkert
komast áfram með þann boðskap.
Þá fundu þeir upp á því snjallræði
að nota annað og geðfelldara orð
yfir sömu hugsun og hafa blekkt
fólk stórlega með»þessari misnotk-
un orðsins „félagslegur“. Sjálf-
stæðismenn, helztu málsvarar
einstaklingsfrelsis og einkafram-
taks, hafa ekki áttað sig nægilega
vel á þessari baráttuaðferð sósíal-
ista, sém þeir hafa lært i kommún-
istaríkjum A-Evrópu, og jafnvel
látið smitast af þessari misnotkun
orða og orðið „félagslegir" í
hugsun. Þessi misnotkun eins orðs
hefur skapað sósíalistum ótrúlega
sterka vígstöðu í stjórnmálabar-
áttunni hér og tími til kominn, að
menn átti sig á því hvað hér er að
gerast.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. NÓVEMBER 1978
17
Þetta má skera niður - sagði
Sveinn Jónsson:
Niðurgreiðslur,
útflutningsbætur,
framlög til
fj árfestingars j óða
— Nema samtals 35 milljörðum
SVEINN Jónsson endurskoð-
andi gagnrýndi það á fundi
Stúdentafélagsins um
skattamál að menn gæfust
upp á því fyrirfram, að hægt
væri að skera niður ríkisút-
gjöldin. Auðvelt væri að
nefna ýmsa möguleika á
niðurskurði, og tók hann
þrjá útgjaldaliði þar til
dæmis: Niðurgreiðslur, sem í
fjárlagafrumvarpinu nema
18 milljörðum, útflutnings-
uppbætur, sem nema 5,3
milljörðum, og framlög til
fjárfestingarsjóða, sem
nema 11,7 milljörðum. Sam-
tals eru þetta 35 milljarðar
eða nákvæmlega sama fjár-
hæð og reiknað er með að
innheimta á næsta ári í
tekjuskatt af einstaklingum
og félögum og í sjúkratrygg-
ingagjald.
Einnig sagðist hann vera
alveg ósammála því, sem
fram kom hjá Lúðvík Jóseps-
syni, að háir skattar hefðu
ekki áhrif á vinnuvilja og
framtak og benti á, að þar
sem enn væri um að ræða
ótvíræðan vinnuvilja
einstaklinganna, væri það
fyrst og fremst á þeim
sviðum þar sem tekjurnar
eru undanþegnar skattlagn-
ingu áð fullu eða að verulegu
leyti, t.d. vinna við byggingu
eigin íbúðarhúsnæðis eða
launatekjur giftra kvenna.
Jafnframt væri vissulega um
að ræða ótvíræðan vinnu-
vilja hjá ýmsum þeim hópum
í þjóðfélaginu sem hefðu
aðstöðu til að svíkja undan
skatti.
Sveinn Jónsson
Varðandi umræður um
skatta í öðrum löndum benti
hann á, að höfuðatriðið væri
fyrir okkur að sníða skatt-
ana eftir okkar aðstæðum en
ekki annarra. En ef endilega
teldist þörf á að skoða hvort
einhverjir væru komnir
lengra í skattavitleysunni en
við, yrði að gera tæmandi og
raunhæfan samanburð á
skattstigum. En það hefði
ekki verið gert ennþá. Ljóst
væri, að hæstu skattprósent-
ur í öðrum löndum byrjuðu
ekki að virka fyrr en við
margfaldar þær upphæðir,
sem um er að ræða í okkar
skattakerfi. T.d. væri sér
kunnugt að hæstu skatt-
prósentur í Noregi og Finn-
landi væru einungis lagðar á
tekjur, sem væru umfram
jafnvirði 15 milljóna ísl.
króna.
Ráðstefna sjálfstæðiskvenna:
Vinnumarkaðurinn
og fjölskyldan
LANDSSAMBAND sjálfstæðiskvenna og „Hvöt“, félag sjálfstæðis-
kvenna í Reykjavík. efna til opinnar ráðstefnu í Valhöll.
Iláaleitisbraut 1, laugardaginn 18. nóvember nk. IJmra'ðuefni
ráðstcfnunnar verður, „VINNUMARKAÐURINN OG FJÖLSKYLD
AN“.
Fjallað verður um aðstæður á
íslenzkum vinnumarkaði í dag með
sérstöku tilliti til fjölskyldunnar
sem félagslegrar einingar. Með
hvaða hætti verður komið til móts
við þá staðreynd, að fyrirvinna
fjölskyldunnar á hinum almenna
vinnumarkaði hvílir í vaxandi
mæli á báðum foreldrum, sem
þýðir daglanga fjarvist beggja frá
heimili og börnum? Einstæðir
foreldrar eiga hér að sjálfsögðu
við sérstakan vanda að etja. Er
vinnuþrælkun á íslandi? Hvernig
getum við, í okkar sveiflukennda
atvinnulífi, jafnað vinnunni meira
en nú er á tíma og vinnuafl og
komið til móts við persónulegar og
félagslegar þarfir einstaklings og
fjölskyldu?
Gæti meiri sveigjanleiki en nú
tíðkast í vinnutíma fólks dregið úr
því mikla álagi og streitu, sem
áberandi er í þjóðfélagi okkar í
dag?
Þessar spurningar og fleiri
atriði þeim tengd verða tekin til
athugunar og umræðu. Mikilvægt
er, að til þátttöku í þeirri umræðu
náist til fólks, sem þekkir af eigin
raun þessi vandamál. Því er boðið
til ráðstefnunnar fulltrúum fjöl-
margra atvinnustétta, starfshópa
og félagssamtaka, sem á einn eða
annan hátt tengjast vinnumarkað-
inum og eru líklegir til að hafa
fróðleik og ábendingar fram að
færa.
Upphaflega var ráðgert, að einn
umræðuþáttur ráðstefnunnar
fjallaði sérstaklega um aðstöðu
fatlaðs fólks á vinnumarkaðinum
en horfið frá því vegna þess, hve
það málefni er viðamikið og væri
eitt sér verkefni í heila ráðstefnu.
Vafalaust munu þó vandamál
fatlaðra koma inn í umræður um
þá þætti, sem teknir verða fyrir og
framundan er „ár fatlaðra" —
1981 — á vegum Sameinuðu
þjóðanna.
Dagskrá ráðstefnunnar verður á
þá leið, að Sigurlaug Bjarnadóttir,
formaður Landssambands sjálf-
stæðiskvenna, mun setja hana, en
síðan flytur Geir Hallgrímsson,
formaður Sjálfstæðisflokksins,
ávarp. Eftirfarandi framsöguer-
indi verða flutt: Baldur Guðlaugs-
son og Anita Knútsdóttir ræða
um sveigjanlegan vinnutíma. Pét-
ur Sigurðsson sjómaður og Sandra
Isleifsdóttir, verkstjóri í Fiskiðj-
unni í Vestmannaeyjum, ræða um
efnið: Vinnuálag — yfirvinna. Er
vinnuþrælkun á Islandi? Björg
Einarsdóttir og Guðrún Erlends-
dóttir ræða um fjölskylduna og
fyrirvinnuna. Umræðuhópar
starfa og a'mennar umræður
verða. Jónína Þorfinnsdóttir, for-
maður Hvatar, slítur ráðstefn-
unni.
(í r fréttatilkynninKu).
Hlutur
einstaklingsins
Sósíalistum hefur orðið betur
ágengt í hinni „félagslegu" bráttu
á þessum áratug en nokkru sinni
fyrr í stjórnmálabaráttu þeirra
hér á landi. Sú hugsun, sem er
kjarni sjálfstæðisstefnunnar, að
einstaklingurinr, skipti mestu,
hefur átt í vök að verjast á
undanförnum árum, enda hefur
Sjálfstæðisflokkuririn ekki hirt
nægilega vel um að rækta þann
garð og þróa þennan kjarna stefnu
sinnar í samræmi við bre.vtta
tíma. Þess Vegna vaknar oft sú
spurning, ekki sízt í vörum ungs
fólks, hvað Sjálfstæðisflokkurinn
eigi við með einstaklingsfrelsi og
einkaframtaki, hvort það sé frelsi
og framtak einstaklingsins til þess
að græða á náunganum. Það er
ástæða til að staldra ofurlítið við
þessa grundvallarhugmynd sjálf-
stæðisstefnunnar og túlkun henn-
ar.
Sjálfstæðismenn hafa fyrst og
fremst lagt áherzlu á tvo megin-
þætti í frelsi einstaklingsins,
tjáningarfrelsi og athafnafrelsi.
Hugmynd sjálfstæðismanna um
tjáningarfrelsi einstaklingsins er
mjög skýr. Hún gerir kröfu til
þess, að einstaklingurinn hafi fullt
frelsi til þess að hafa sínar eigin
skoðanir á mönnum og málefnum,
hvað sem líði skoðunum annarra
eða skoðunum stjórnvalda. Hún
gerir einnig kröfu til þess að
einstaklingurinn eigi greiða leið
til þess að koma skoðunum sínum
á framfæri. Þessi grundvallar-
hugsun sjálfstæðismanna er and-
stæða þeirrar skoðanakúgunar,
sem fram fer í sósíalískum ríkjum.
Þar er einstaklingurinn ýmist
sendur í þrælkunarbúðir, á geð-
veikrahæli eða í útlegð, ef hann
hefur aðrar skoðanir á málum en
valdhafarnir. Sósíalistar á Islandi
segjast andvígir þessari skoðana-
kúgun í þjóðfélögum skoðana-
bræðra þeirra í A-Evrópu. En þeir
hafa alla tíð og þar til fyrir einum
áratug stutt þessa skoðanakúgun í
orði og á borði og áratugum saman
hét það á máli sósíalista hér
„Morgunblaðslygi", ef vikið var að
skoðanakúgun í sósíalískum ríkj-
um. Nú er það kallað „Rússa-
grýla“. í tengslum við umræður
um tjáningafrelsi má nefna, að
það er grundvallarskoðun Sjálf-
stæðismanna, að einstaklingurinn
skuli hafa ferðafrelsi. Sú afstaða
er hins vegar andstæða þess, sem
tíðkast þar sem sósíalismi hefur
komizt á í framkvæmd. Þar ríkir
ekki ferðafrelsi heldur átthaga-
fjötrar. Fólkið, sem býr við
sósíaííska samfélagshætti í A-
Evrópu er ekki frjálst af því að
fara til sólarlanda eins og við
Islendingar heldur er ferðafrelsi
þess mjög takmarkað og fyrst og
fremst bundið við önnur sósíalísk
ríki.
En með sama hætti og hug-
myndir sjálfstæðisstefnunnar um
tjáningafrelsi, skoðanafrelsi og
ferðafrelsi eru mjög skýrar má ef
til vill segja, að hugmyndir hennar
um athafnafrelsi einstaklingsins
hafi ekki verið þróaðar nægilega
vel á undanförnum árum og
áratugum. I stuðningi sjálfstæðis-
manna við athafnafrelsi og fram-
tak einstaklingsins felst krafa um
frelsi einstaklingsins til þess að
veita sköpunarþörf sinni útrás, því
að maður, sem byggir upp
myndarlegt atvinnufyrirtæki, hef-
ur ekki síður sköpunargáfu en
rithöfundur eða tónskáld svo
dæmi séu nefnd. Þetta er krafa um
frelsi til uppbyggingar í þágu
annarra en ekki á kostnað annarra
einstaklinga.
í stuðningi sjálfstæðisstefnunn-
ar við einkaframtakið felst vissu-
lega stuðningur við stórar eining-
ar einstaklinga í atvinnurekstri,
sem eru nauðsynleg brjóstvörn
einkaframtaksins gegn ásókn
opinberra afskipta og útþenslu-
stefnu samvinnuhreyfingarinnar,
sem lýtur fámennisstjórn. En
þetta er hins vegar ekki krafa um
frelsi til handa hinum stóru í
atvinnurekstri til þess að drepa
hina smáu. Þvert á móti hlýtur
kjarninn í einstaklingshugsun
Sjálfstæðisflokksins að vera sá, að
hlúa að og ýta undir atvinnurekst-
ur einstaklinga í smáum stíl, hvort
sem það er kaupmaðurinn á
horninu, smáiðnrekandi, smáút-
gerðarmaður eða bóndinn á jörð
sinni. Að framtaki þessara
sjálfstæðu einstaklinga á Sjálf-
stæðisflokkurinn að styðja og
koma í veg fyrir, að stórar
einingar í atvinnulífi gleypi þá.
Sjálfstæðisflokkurinn hlýtur að
vinna að friðsamlegri sambúð
hinna stóru og hinna smáu meðal
einstaklinga i atvinnurekstri. Vel
má vera, að sjálfstæðismenn hafi
vanrækt að sinna hagsmunamál-
um smáatvinnurekandans og er
það umhugsunarefni fyrir
trúnaðarmerin Sjálfstæðisflokks-
ins.
Einstakl-
ingurinn og
framtíðin
Að því var vikið hér að framan,
að einstaklingshugsun Sjálfstæð-
isflokksins hefði átt í vök að
verjast á þessum áratug andspæn-
is „félagslegri" hugsun sósíalista.
En hvað um framtíðina? Margt
bendir til þess að dæmið sé að
snúast við á ný og fólk sé búið að
fá nóg af „félagslegum“ hugmynd-
um að sinni.
A undanförnum áratugum hafa
Vesturlandabúar náð tveimur
mikilvægum markmiðum í lífsbar-
áttu sinni. I fyrsta lagi hafa þeir
náð því marki að búa við svo góð
lífskjör, að það getur ekki verið
takmark í sjálfu sér að ná í þeim
efnum einhverjum nýjum áföng-
um. í öðru lagi hafa Vesturlanda-
búar vaknað til vitundar um
umhverfi sitt og nauðsyn þess að
vernda það. Athygli beinist nú í
vaxandi mæli að einstaklingnum
sjálfum, ekki efnalegri velferð
hans heldur andlegri velferð hans
og sálarheill, sem hefur gleymst í
hraða nútímans.
Þegar við beinum athygli okkar
að því að koma á jafnrétti í
samfélagi okkar gagnvart þeim
einstaklingum, sem eiga við ein-
hvers konar fötlun að stríða, eru
vangefnir eða geðveikir, erunv við,
sem erum „heilbrigð“ eins og það
er kallað, ekki að gera neitt fyrir
þessa meðbræður okkar, enda fara
þeir ekki fram á það, heldur að
bæta úr því ranglæti, sem öldum
saman hefur ríkt gagnvart þeim.
En um leið erum við að huga að
einstaklingnum, rétti hans til
eðlilegrar þátttöku í samfélagi
okkar, rétti hans til jafnréttis. Við
beinum athygli okkar að því,
hvernig samfélagið getur rétt hlut
þessa einstaklings gagnvart okkur
hinum. Þetta er afstaða og hugsun,
sem er í fullu samræmi við
einstaklingshugsun Sjálfstæðis-
flokksins.
Þegar við leggjum áherzlu á að
bæta aðstöðu barna okkar eða
hinna eidri, erum við að hugsa um
velferð einstaklingsins fyrst og
fremst. Sú meginhugsun samtim-
ans er því líka í samræmi við
grundvallarstefnu Sjálfstæöis-
flokksins. Það sem hér er vakin
athygli á er einfaldlega það, að vel
má vera, að hin „félagslega" stefna
sósíalista sé að renna sitt skeið á
enda og að hugmyndastraumar
samtímans og grundvallarstefna
Sjálfstæðisflokksins muni falla í
einn og sama farveg á næstu
árum. í því felst stórkostleg
tækifæri fyrir Sjálfstæðisflokkinn
— en það er tækifæri, sem
Sjálfstæðisflokknum mun ekki
koma til góða nema hann kunni að
hagnýta sér það.