Morgunblaðið - 27.01.1979, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 1979
39
JOHN TVRNER —
MINNINGARORÐ
John Turner lést í Grimsby hinn
14. des. s.l. íslenskir sjómenn, sem
komu til hafnar í Grimsby, þekktu
hann vel og mátu hann mikils.
John Turner hóf störf sem
túlkur og sölumaður hjá Green-
berg-fyrirtækinu 1932, en það
fyrirtæki verslar með karlmanna-
föt og fatnað fyrir sjómenn. Hann
var í breska hernum á stríðsárun-
um, 1939-‘45.
John Turner kynntist konu
sinni, Ólöfu Maríu Olsen frá
Siglufirði, er hann gegndi herþjón-
ustu á íslandi. Um 1950 fluttust
þau til Grimsby, þar sem hann tók
til við fyrri störf. Kona hans var
stofnfélagi íslenska kvennaklúbbs-
ins í Grimsby og vann að þeim
félagsskap þar til hún veiktist og
dó árið 1975.
John Turner náði sér aldrei
fyllilega eftir fráfall ástkærrar
eiginkonu og heilsu hans fór
stöðugt hrakandi og hann neyddist
til að hætta vinnu fyrr en hann
ella hefði gert.
Hans er nú saknað af fjölskyldu
hans, félögum og fjölmörgum
vinum sem þekktu hann. Hann
lætur eftir sig tvo syni George og
Olav, sem eru búsettir í Grimsby
og eina dóttur, Eileen, sem býr í
Keflavík. Börn og barnabörn.
Frá lögreglunni:
Vitni vantar
að ákeyrslum
SLYSARANNSÓKNADEILD lög- Þriðjud. 23.1. Ekið á bifreiðina
reglunnar í Reykjavfk hefur
beðið Mbl. að auglýsa eftir
vitnum að nokkrum ákeyrslum,
sem orðið hafa að undanförnut
Föstud. 19.1. Ekið á bifreiðina
0-2654 Sunbeam fólksb. árg. ‘74
græna að lit á Fríkirkjuvegi
skammt sunnan Fríkirkjunnar á
tímabilinu kl. 14:00—15:00.
Vinstra afturhorn og afturhöggv-
ari skemmt.
Laugard. 20.1. Ekið á bifreiðina
R-62294 Ford Cortina árg. ‘70
ljósdrapplitaða, á bifreiðastæði
neðst á Túngötu, á tímabilinu kl.
02:00—02:15. Vinstra afturljós
brotið og dælt á aurbretti.
Sunnud. 21.1. Ekið á bifreiðina
R-6184 Austin Alegro fólksb. blá
að lit, á bifreiðastæði við Ofna-
smiðjuna, á tímabilinu kl. 19:00 þa.
20:00 til kl. 15:00 þ. 21.1. Bifreiðin
skemmd að framan.
R-3917 Mazda fólksb. árg. ’76
brúna að lit, á bifreiðastæði við
Arnarhvol, á tímabilinu kl. 09:00 þ.
22.1. til kl. 17:00 þ. 23.1. Hægri
framhurð skemmd.
Þriðjud. 23.1. Ekið á bifreiðina
Y-7040 Datsun fólksb. árg. ’73 gula
að lit, á bifreiðastæði við K.F.U.M.
við Amtmannsstíg. Vinstra aftur-
aurbretti skemmt.
Þá hefur verið ekið á bifreiðina
R-51337 Skoda fólksb. árg. ’77
græna að lit. Bifreiðinni hafði
verið lagt á móts við hús nr. 40 við
Gunnarsbraut þ. 1. jan. s.l. og ekki
hreyfð, þar til komið var að henni
þ. 18.1., en þá hafði verið búið að
aka á vinstra afturhorn hennar.
Þeir, sem telja sig geta veitt
upplýsingar um þessar ákeyrslur
eru beðnir að hafa samband við
slysarannsóknadeildina í síma
10200.
SVAR MITT
EFTIR BILLY GRAHAM
Biblían segir, að Kristur komi aftur. Þýðir það, að þessi
sami maður komi í líkamanum, sem hann var í á þessari
jörð, eða að andi hans komi aftur til jarðarinnar?
Þegar Jesús steig upp til himins, birtust tveir menn
hvítklæddir (líklega englar). Þeir sögðu við lærisvein-
r ana: „Galíleumenn, hví standið þér og horfið til
himins? Þessi Jesús, sem var upp numinn frá yður til
himins, mun koma á samá hátt og þér sáuð hann fara
til himins" (Post. 1,11).
Biblían kennir, að Kristur muni koma bókstaflega
til jarðarinnar á ný. Orðin, „á sama hátt“, veita okkur
miklar upplýsingar. Hann fór sýnilegur; hann mun
koma aftur sýnilegur. Biblían segir, að sérhvert auga
muni sjá hann og sérhver tunga viðurkenna tign hans.
Hann fór frá Olíufjallinu, og Biblían gefur í skyn, að
hann muni koma til sama fjalls.
Hann fór í dýrð; hann mun koma aftur í dýrð. Hann
fór, er lærisveinarnir horfðu á hann; þegar hann
kemur aftur, verða lærisveinarnir á varðbergi. Hann
fór í skýi; Biblían segir: „Sjá, hann kemur í skýjum".
Ég geri mér Ijóst, að þeim, sem þekkja ekki
ritningarnar, finnist þetta vera heilaspuni. En sé
hægt að finna nokkra kenningu í Biblíunni, þá er hún
sú, að Kristur kemur aftur í bókstaflegri merkingu.
Þetta atriði er nefnt að minnsta kosti þrjú hundruð
sinnum í nýja testamentinu og margsinnis í Gamla
testamentinu.
Jesús sagði: „Verið þér viðbúnir, því að mannssonur-
inn kemur á þeirri stundu, sem þér eigi ætlið" (Lúk.
12,40).
A ROKSTOLUM
________HANNES_________
HÓLMSTEINN GISSURARSON:
William E. Simon, sem var
fjármálaráðherra Bandaríkj-
a ina 1974—1977, gaf út bók að
síðasta ári, sem varð metsölu-
bók og olli miklum deilum í
Bandaríkjunum, A Time For
Truth (Reader’s Digest Press
1978), og ætla ég að fara
fáeinum orðum um hana í
þessari grein. Tveir nóbelsverð-
launahafar í hagfræði skrifa
hvor sinn formála bókarinnar,
mjög lofsamlega, Milton
Friedman og Friedrich A. von
Hayek. Simon fylgir þeirri
að „félagslegum markmiðum**,
þeir ætli flestir síður en svo að
breyta ríkinu í álræðisríki. En
þeir skilji ekki, að frelsið (en
með því sé einkum átt við
afskiptaleysi ríkisins) sé bæði
þroskaskilyrði einstaklingsins
og vaxtarskilyrði atvinnulífsins.
Til hafi einnig orðið „ný stétt“
opinberra starfsmanna, „félags-
fræðinga", sálfræðinga, skrif-
finna og skipuleggjenda, sem
blómgist og dafni í skjóli
ríkisins. Þessi stétt trúi því, að
KOMINN TIMITIL
frjálsræðisstefnu, sem lyfti
Vesturlandabúum upp úr nauð-
þurftaskipulaginu í allsnægta-
skipulagið. Hann lítur í bókinni
á reynslu sína sem skipu-
leggjanda, yfirmanns orkumála
(„energy czar“ á máli banda-
rískra blaðamanna), aðstoðar-
fjármálaráðherra og fjármála-
ráðherra, í ljósi frjálshyggjunn-
ar kenningar Johns Lockes og
Adams Smiths. Simon gagnrýn-
ir alræði þingmanna. Hann
sýnir því, hversu skilningssljóir
allir þingmenn rannsóknar-
nefndanna eru á lögmál at-
vinnulífsins. Þeir eru alltaf að
svipast um eftir sakborningum
og samsærismönnum, sem beri
sök á því, að öllum þörfum allra
kjósenda sé ekki fullnægt, að
engin innistæða sé fyrir þeim
ávísunum, sem þeir gefa út
fyrir allar kosningar. Vinsæl-
ustu sakborningarnir eru
eigendur og stjórnepdur fyrir-
tækja. Lýðræðið er að breytast í
skrílræði, lýðskrumararnir og
fjölmiðlungarnir hafa völdin.
(Kemur engum þjóðlífið á
Islandi í hug?) Og hann lýsir
þeirri þróun þingræðisins, sem
er ekki óhugsandi og hefur
valdið mörgum mönnum
áhyggjum: Ríkið vex úr öllu hófi
vegna sífelldra loforða þing-
manna, sem verður að reyna að
efna, um „ókeypis" þjónustu
ríkisins til tekju- og aðstöðu-
jöfnunar. En þjónustan er alls
ekki ókeypis, hún er í rauninni
miklu dýrari en þjónusta
markaðarins, einkafyrirtækja.
Fjár er aflað til hennar með
skattheimtu, skattheimtan
veldur óánægju, sem reynt er að
draga úr með frekari „ókeypis"
þjónustu. í vítahring kemur.
Ríkið vex, en atvinnulífið
skreppur saman og getur ekki
skilað þeirri kjarabót, sem til er
ætlazt af því. Það veldur frekari
óánægju borgaranna, siðakerfið
gliðnar, valdsmennirnir herða
tak sitt, og ríkið breytist að
lokum í alræðisríki.
Rauði þráðurinn í bók Simons
er sá, að hið opinbera sé mjög
óhentugt tæki til þess að ná
árangri í atvinnumálum, að það
geti alls ekki fullnægt þörfum
einstaklinganna eins vel og þeir
geti sjálfir með frjálsum við-
skiptum á markaðnum, að ríkið
(skriffinnar þess og skipuleggj-
endur) geti ekki tekið eins
hagkvæmar ákvarðanir og ein-
staklingarnir, hversu vel sem
þeir vinna. Hann bendir á það,
að samkeppnishæfni í verðlagn-
ingu gegni því hlutverki í
markaðsskipulaginu að vísa á
hagkvæmustu fjárfestingarnar
og veita upplýsingar um fram-
leiðslugetu fyrirtækjanna og
veizluþarfir einstaklinganna, og
verðlagið verði því að vera
frjálst, ótruflað.
Símon tekur gjaldþrot
Nýju-Jórvíkur-borgar til dæmis
um ófarir jöfnunarsinna.
Kostnaðurinn við þjónustuna,
sem borgin veitti, jókst í sífellu,
og fyrirtækjunum, sem greiddu
mestan hlutann af þessum
kostnaði, fækkaði vegna flutn-
inga til annarra lífvænlegri
staða, þangað til borgin varð
gjaldþrota. Vandinn var falinn
með bókhaldsbrellum, þangað
til hann varð óleysanlegur. Og
með því að borgin hafði ekki
leyfi til að gefa út peningaseðla
eins og ríkið, gat hún ekki
„leyst" vandann með verðbólgu,
óhóflegri útgáfu peningaseðla.
Simon telur þá skýringu
margra bandarískra rót-
tæklinga á gjaldþrotinu ranga,
að borgin hafi búið betur að
fátæklingum, fært meira fé til
þeirra, en aðrar borgir. Hún
hafi ekki síður fært fé til
bjargálna fólks en fátæklinga,
hún hafi oft fært frá einum
vasanum til annars með ærnum
tilkostnaði, en einkum þó frá
atvinnulífinu. Og félög borgar-
starfsmanna hafi náð kverka-
taki á borgarlífinu, neytt borg-
ina til að fjölga starfsmönnum
úr hófi, þanið út blekiðjubáknið.
Simon greinir sömu þróunina
í bandaríska ríkinu og felldi
Nýju-Jórvíkur-borg: Reynt er
að nota ríkisvaldið til tekju-
jöfnunar, það mistekst, en ríkið
vex svo, að það verður hættu-
legt einstaklingsfrelsinu, og
afskipti þess af atvinnulífinu
trufla straum fjármagnsins í
hagkvæmustu farvegina. En
hvað veldur þessari þróun?
Simon bendir á það, að blekiðju-
báknið sé reist og rekið af
góðfúsum mönnum, sem stefni
hún viti betur en sam-
borgararnir, hvað sé þeim fyrir
beztu, og að hún sé að þjóna
„félagslegum" tilgangi, þegar
hún sé reyndar að þjóna þeim
tilgangi að ná og halda völdun-
um yfir samborgurunum. Þessi
stétt beri þó ekki alla ábyrgð á
þróuninni. Atvinnurek-
endastéttin beri einnig ábyrgð,
því að hún hafni ríkisafskiptun-
um í öðru orðinu, en biðji ríkið
um hjálp í hinu, og sé rausnar-
leg við óvini sína, haldin
undirlegri sjálfsmorðshvöt.
Simon er baráttumaður, bók
hans er hressilega skrifuð og af
óvenjulegri hreinskilni. Hann
velur orð Edmunds Burkes sem
einkunnarorð síðasta kafla
hennar: „Það nægir hinu illa til
sigurs, að góðir menn hafist
ekki að.“ Hann bendir á það, að
sjálfstortíming lýðræðisríkisins
verði vegna hugmyndafræði.
vegna jöfnunarstefnunnar, ef
hún verði. En hvað geta frjáls-
hyggjumenn gert að mati
Simons? Þeir verða í fyrsta lagi
að vita það, fyrir hvaða
kenningu þeir berjast, hvað
frjálshyggja er, hætta henti-
stefnu, bæta langtímasjónar-
miðinu við skammtímasjónar-
miðið. Þeir verða í öðru lagi að
skilja það, að þróunin stefnir í
alræðisríkið, þar sem valds-
mennirnir skipta lífsgæðunum,
en frjálsir einstaklingar skipta
ekki hver við annan. Og þeir
verða í þriðja lagi að reyna að
snúa þessari þróun við, berjast
gegn þeirri kenningu, sem knýr
hana áfram, berjast gegn
jöfntinarstefnunni. Simon
bendir á það, að margir
hugsandi menn berjist fyrir
frjálshyggjunni, hann nefnir
Friedrich A. von Hayek og
Robert Nozjck (en um þá hef ég
rætt í útvarpsþáttum), Milton
Friedman, Irving Kristol og
Daniel Bell og fleiri bandaríska
menntamenn, en segir, að at-
vinnulífið verði að ganga í lið
með þeim, fylgja þeim, en ekki
óvinum sínum, hætta að
skammast sín, breyta vörn í
sókn. Simon kýs með öðrum
orðum gagnbyltingu í hug-
myndaheiminum. Hún er hafin
í Bandaríkjunum og er að
hefjast á Islandi og kominn tími
til . . .