Morgunblaðið - 18.03.1979, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. MARZ 1979
15
ÍTEIN
ritgerð, „Drög að almennri af-
stæðiskenningu og þyngdar-
sviðskenningu", sem kom út árið
1913. í árslok 1915 var Einstein
kominn á leiðarenda og árið
1916 kom út ritgerð eftir hann,
sem nefndist „Undirstaða al-
mennu afstæðiskenningarinn-
ar“. Þar kom kenningin fram
fullmótuð frá grunni til útreikn-
inga á mælaniegum niðurstöð-
um. Sú niðurstaða, sem mesta
athygli vakti var, að ljós frá
fjarlægri stjörnu mundi beygja,
ef það færi fram hjá sólinni.
Arið 1919 gerði brezka stjórnu-
fræðifélagið út leiðangur til að
mæla þetta við sólmyrkva, sem
þá var. Skýrt var frá þessum
mælingum á fundi í brezka
vísindafélaginu í nóvember
1919. Mælingarnar staðfestu
niðurstöður Einsteins. Við þetta
tækifæri sagði forseti félagsins,
enski eðlisfræðingurinn J.J.
Thomson, að „kenning Einsteins
væri eitt af mestu afrekum í
sögu mannlegrar hugsunar".
Dagblöð um allan heim birtu
fréttir af þessu með stórum
fyrirsögnum, svo sem „Bylting í
vísind.um. Hugmyndum
Newtons kollvarpað". Á skömm-
um tíma varð Einstein heims-
frægur maður, og þá hófst nýtt
tímabil í ævi hans, sem stóð til
dauðadags. Árið 1922 voru hon-
um veitt Nobelsverðlaun í eðlis-
fræði.
alla tíð mikill friðarsinni og
hafði andúð á hernaðarstefnu.
Þó féllst hann á að skrifa bréf
til Roosevelt Bandaríkjaforseta
og hvetja til þess, að hafizt yrði
handa um rannsóknir, sem síðar
leiddu til smíði kjarnorku-
sprengjurnar, þar sem hann
hafði ástæðu til að ætla, að
Þjóðverjar mundu smíða slíka
sprengju. Álits Einsteins var
leitað á hinum ólíkustu málum,
trúmálum, afvopnun, sósíal-
isma, efnahagsmálum, mennt-
unarmálum o.fl. o.fl. En hann
varð einnig fyrir árásum og
jafnvel ofsóknum úr ýmsum
áttum.
Einstein fluttist frá Berlín
árið 1933 vegna Gyðingaof-
sókna, sem beindust æ meir að
honum, og settist hann að í
Princeton í Bandaríkjunum, þar
sem hann varð prófessor við
hina merku vísindastofnun
Institute for Advance Studies.
Fyrra hjónabandi Einsteins var
slitið 1913. Hann kvæntist síðari
konu sinni á fyrri stríðsárunum,
en hún dó í Bandaríkjunum.
Síðustu ár ævi hans bjuggu
systir hans og stjúpdóttir hjá
honum í Princeton, þar sem
hann lézt 18. apríl 1955. Hann
hafði mælt svo fyrir um, að
líkami sinn skyldi brenndur og
öskunni dreift á stað, sem haldið
hefur verið leyndum. Á þann
hátt vildi hann hindra, að sú
Einstein á þeim árum Þegar hann vann að almennu
afstæðiskenningunni
Fridarsinninn
Á þessum tíma hófust afskipti
Einsteins af ýmsum málefnum.
Hann var eindreginn stuðnings-
maðui; Gyðingahreyfingarinnar
og fór í ferð til Bandaríkjanna
með leiðtoga hennar, Weiz-
mann, árið 1921. Móttökurnar í
New York voru slíkar, að engin
dæmi voru til, þegar um vís-
indamann var að ræða. Einstein
tók þessu öllu með jafnaðargeði
og sagði, að móttökurnar hefðu
verið enn þá meiri, ef hann hefði
verið hnefaleikari, en New York
þyrfti að hafa nýja tízku hvert
ár og þetta árið væri það af-
stæðiskenningin. Einstein var
frægð, sem fylgdi honum í lif-
enda lífi, yrði að dýrkun eftir
dauðann.
Albert Einstein var alla ævi
hógvær og lítillátur, góðviljaður
„og'hjálpsamur. Ungir eðlisfræð-
ingar, sem leituðu til hans á efri
árum hans í Princeton, dáðu
hann fyrir það, hve vel hann tók
þeim. Hann lét þá ekki finna, að
hann stæði þeim að neinu leyti
framar eða ofar, heldur bað þá
að tala hægt því hann* væri
dálítið seinn að skilja. Þeim,
sem þekktu Albert Einstein og
verk hans, ber saman um, að
hann hafi verið meðal mestu
manna mannkynssögunnar.
6. rall Bifreiða-
íþróttaklúbbsins
verður 7. apríl
LAUGARDAGINN 7. aprfl 1979
mun Bifreiðaíþróttaklúbbur
Reykjavíkur halda sína 6. rall-
keppni frá stofnun klúbbsins.
Það er, „Finluxrall", sem hefst kl.
10.00 laugardaginn 7. apríl við Hótel
Loftleiðir. Keppni þessi verður með
sama sniði og fyrri keppnir klúbbs-
ins. Það er, keppnin skiptist í ferju-
leiðir og sérleiðir, en á sérleiðum fer
hin eiginlega keppni fram. Ekin
verður um það bil 320 km leið um
Suðvesturland og mun keppninni
ljúka síðdegis við Hótel Loftleiðir.
Fjöldi keppenda verður á milli
20 —30 og síðasti frestur til að
tilkynna þátttöku rennur út kl. 24.00
þann 29. marz n.k.
Bílarnir munu fara í hópakstur
um borgina um kvöldmatarleytið
föstudaginn 6. marz og verða skoðað-
ir strax á eftir við Hótel Loftleiðir.
Öryggiskröfur fyrir þessa keppni
eru ívið strangari en í keppnum
síðasta árs og felast m.a. í því að
krafist er veltibúrs en áður var nóg
að hafa veltigrind.
Fjallað verður um keppnina á
almennun félagsfundi Bifreiða-
íþróttaklúbbsins mánudaginn 2.
apríl kl. 20.30.
\I CI.YSINI.ASIMINN Klt:
22480
2Borj)unbTotiiíi
Fermingargjafir
þarf að velja af smekkvísi
og hugkvæmni.
í Rammagerðinni má finna
gjafir við hvers manns hæfi.
Vandaðan íslenskan og
erlendan listiðnað.
Einnig mikið úrval af
skartgripum, værðarvoðum
og gestabókum.
RAflflAGERÐIN
HAFNARSTRÆTI 19
reiknaðu
meðFACIT
SÚ VINS/ELASTA Á MARKAÐNUM
ELDHRÖÐ PAPPÍRSF/ERSLA OG PRENTUN
Þ/EGILEGT VALBORÐ - STÓR LJÓSAGLUGGI
SVIPIST UM í NÝJUM GLÆSILEGUM HÚSAKYNNUM
GÍSLI J. JOHNSEN HF. INM
Smidjuvegi 8 - Simi 73111