Morgunblaðið - 18.03.1979, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. MARZ 1979
17
Sýning Leikbrúðulands
Hallveig Thorlacius og Helga Steffensen með tvær
brúðanna úr Gauksklukkunni.
LEIKBRUÐULAND:
LEIKBRUDA FÆÐIST.
Texti og brúðugerð:
Bryndís Gunnarsdóttir.
GAUKSKLUKKAN
eftir Soffíu Prókofievu.
Þýðing úr rússnesku:
Hallveig Thorlacius.
Leikstjóri: Bríet Héðinsdóttir.
Leiktjöld: Snorri Sveinn Frið-
riksson.
Tónlist: Atli Heimir Sveinsson.
Lýsing: Kristinn Daníelsson.
Hljóöupptaka: Böðvar
Guðmundsson.
Þeir sem fylgst hafa meö
Leikbrúöulandi munu fagna
sýningu Gauksklukkunnar
því aö hún er til vitnis um
góöan árangur í hinni vand-
meöförnu list brúöuleik-
hússins. Sýningin öll er jöfn
og unnin á markvissan hátt.
Textinn eftir Soffíu Prókof-
ievu er einfaldur og vel viö
hæfi yngstu áhorfenda.
Sama er aö segja um efnis-
þráö, ævintýriö um þaö
hvernig hin góöu öfl sigra
hin illu, sólin rekur myrkriö
á flótta. Aö sjálfsögöu eru
þaö dýr sem koma viö sögu
eins og tíðkast í hefö-
bundnum brúöuleikritum:
héri, hundur, köttur, Ijón,
ugla, úlfur og gaukar. Sólin
leikur líka sitt hlutverk.
Ef til vill má segja aö
Gauksklukkan komi ekki
áhorfendum á óvart. í henni
er ekki gripiö til neinna
áberandi bragöa. Fágun
ræöur ríkjum. Engu aö síö-
ur er þessi sýning ávinning-
ur fyrir Leikbrúöuland.
Til aö rökstyöja þessa
fullyrðingu skal bent á aö
sýningin í heild er falleg og
fagleg. Leiktjöld Snorra
Sveins Friörikssonar eru
augnayndi. Annaö atriði
sem vert er aö nefna er
hljóðupptaka Böövars
Guömundssonar sem er
óaðfinnanleg, en léleg
hljóötækni hefur stundum
staöiö sýningum Leik-
brúöulands fyrir þrifum. Þá
er aö nefna vandaða
lýsingu Kristins Daníelsson-
ar sem átti ekki minnstan
þátt í aö gæöa sýninguna
Iffi.
En þaö sem einna athygl-
isveröast er þó viö þessa
sýningu er ónefnt. Það er
gerö brúöanna sem er verk
þeirra Hallveigar Thorlacius
og Helgu Steffensen. Brúö-
urnar vekja kátínu áhorf-
enda, mynda hina skemmti-
legustu fjölskyldu. Brúöu-
geröin sjálf er ekki veiga
minnsti þáttur brúöuleik-
húss.
Sýning Leikbrúðulands
hófst á stuttum þætti eftir
Bryndísi Gunnarsdóttur:
Leikbrúöa fæöist. Bryndís
hefur áöur sannaö aö hún
kann aö tala viö unga
áhorfendur, henni tekst aö
gera þá þátttakendur eins
og líka aö þessu sinni.
Brúðuleikhús er vel falliö til
fræðslu, en best fer á því aö
hagnýtt og listrænt gildi fari
saman.
Áöur fyrr var brúöuleik-
húsiö einkum ádeiluleikhús
og svo er enn víöa um lönd,
ekki síst þar sem frelsi fólks
til túlkunar er skert. Kunn-
ugir segja aö brúðuleikhús
blómstri í kommúnistalönd-
Lelkllst
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
um til dæmis. Ekki veit ég
hvort skoöa megi Gauks-
klukku Soffíu Prókofievu í
því Ijósi aö úlfurinn og
uglan, fulltrúar hins illa í
verkinu, eigi aö tákna öfl
ómannúðlegs kerfis sem
reiöubúið er til aö þröngva
kosti þegnanna, jafnvel
ræna þá lífsgleöinni. Eitt
veit ég þó: í Póllandi og
víöar í Austur-Evrópu er
brúöuleikhúsiö oft pólitískt.
UNIMA, alþjóöleg samtök
brúöuleikhúsfólks, eiga
fimmtíu ára afmæli á þessu
ári og er þess minnst m.a. í
London, París og Prag.
Vonandi veröur íslenskt
brúðuleikhús enn fyrirferö-
armeira í íslenskri leiklist en
veriö hefur. Þess sjást
dæmi aö sú veröi þróunin
samanber sýningu Krukku-
borgar í Þjóöleikhúsinu, en í
því verki kemur Leikbrúöu-
land eftirminnilega viö
sögu.
þeir tilkynna, að þeir muni segja
af sér verði frumvarpið samþykkt
á þingi. Það fer ekki á milli mála,
að hér eru á ferðinni menn, sem
með engu móti geta hugsað sér að
standa upp úr ráðherrastólum.
Þeir vilja frekar sitja þar eins og
druslur heldur en að standa upp og
gera hreint fyrir sínum dyrum.
Þetta er aumkunarverð afstaða
eins og áður er að vikið. En út af
fyrir sig er hlutur Ólafs Jóhannes-
sonar, forsætisráðherra, ekki
betri. Hann hefur átt tvo kosti í
þessari stöðu. Þegar í Ijós var
komið, að ráðherrar Alþýðubanda-
lagsins sátu sem fastast átti hann
auðvitað að leysa þá frá störfum.
Ólafur hefur reynslu í því að reka
menn úr ríkisstjórn eins og al-
kunna er. Það gerði hann ekki.
Hinn kosturinn var sá að biðjast
lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt.
Það gerði hann heldur ekki.
Ástæðan er einfaldlega sú, að
Ólafi Jóhannessyní er ljóst, að
pólitísk framtíð hans sjálfs og
staða Framsóknarflokksins bygg-
ist á því, að stjórninni takist að
lafa. Hlutskipti hans og flokks
hans verður ömurlegt, ef stjórnin
fellur. Þess vegna situr hann og
situr enda þótt stjórnkerfi lands-
ins hafi verið lamað vikum saman
vegna þess, hversu dauðastríð
þessarar ríkisstjórnar hefur
reynzt langt.
Verkalýðs-
leiðtogar koma
til skjalanna
Þegar líða fór á vikuna kom í
ljós, að verkalýðsleiðtogar Alþýðu-
bandalagsins vilja verða afreks-
menn ekki síður en ráðherrar
flokksins. Eins og menn muna
brunuðu þessir herrar fram fyrir
nákvæmlega 12 mánuðum og hófu
heilagt stríð á hendur ríkisstjórn
Geirs Hallgrímssonar vegna
febrúarlaganna svonefndu. Þessu
stríði var haldið áfram fram að
kjördegi með öllu því afli, sem
verkalýðshreyfingin hafði yfir að
ráða. Mannafla hennar og fjár-
magni var beitt gegn ríkisstjórn,
sem hafði verið svo ósvífin að
skerða með lögum kaupgjaldsvísi-
tölu, sem samið hafði verið um.
Þessir verkalýðsleiðtogar hafa
að vísu lítið gert annað síðan en að
samþykkja enn frekari vísitölu-
skerðingu launa. En það er önnur
saga. Nú er svo komið, að verka-
lýðsarmur Alþýðubandalagsins
hefur klofnað í tvennt. Guðmund-
ur J. Guðmundsson sá, sem mest
lét til sín taka fyrir 12 mánuðum
en hefur þagað frá kosningum er
kominn á stúfana á ný. Hann
læddist upp í stjórnarráð til þess
að leita hófanna hjá Ólafi Jóhann-
essyni um einhvers konar mála-
miðlun. Lausn Guðmundar J. er nú
sem fyrr, að á móti vísitöluskerð-
ingu komi „félagslegar umbætur“
til handa láglaunafólki. M.a.o.
hvað er orðið af félagsmálapakka
þeim, sem átti að lögfesta fyrir
síðustu áramót og var forsenda
fyrir því að Alþýðusambandið
gæti samþykkt 8% vísitöluskerð-
ingu hinn 1. desember sl.?
Þessi leið Guðmundar J. hefur
hins vegar ekki hlotið náð fyrir
augum annarra verkalýðsleiðtoga
Alþýðubandalagsins. Ymsir for-
ystumenn iðnaðarmanna, sjó-
manna og opinberra starfsmanna
úr þeirra röðum hafa líka hafið
tilraunir til þess að ná sættum en
á allt öðrum forsendum en Guö-
mundur J. Þannig er verkalýðs-
armur Alþýðubandalagsins nú í
fyrsta sinn klofinn opinberlega og
má mikið vera, ef það dregur ekki
einhvern dilk á eftir sér.
Ágreiningur milli þessara herra,
sem stóðu fyrir hinu heilaga stríði
gegn Geir Hallgrímssyni og ríkis-
stjórn hans í fyrra er vissulega
áhugaverður en hitt er þó aðalatr-
iðið og nauðsynlegt, að fólk átti sig
rækilega á því, að báðir armarnir
vilja semja um enn frekari vísí-
töluskerðingu. Það er ekki verið að
semja um kjarabætur heldur
kjaraskerðingu.
Nú þegar hafa ráðherrar Al-
þýðubandalagsins samþykkt um
6% vísitöluskerðingu hinn 1. júní
n.k. en aðrir hlutar Alþýðubanda-
lagsins hafa samþykkt um 4%
vísitöluskerðingu. Þessi leikur
stendur því um það, hvers konar
samkomulag verður gert um þessi
2% til viðbótar. Það skiptir engu
máli, hvort samið verður um það,
að fela þessi 2% með nýjum
„félagslegum úrræðum" eins og
Guðmundur J. vill eða með ein-
hverjum öðrum hætti eins og hinn
armurinn vill. Aðalatriðið er það,
að fólk átti sig á því, að þessir
verkalýðsforingjar eru nú að ham-
ast við að koma ríkisstjórninni
saman um margfalt meiri vísi-
töluskerðingu og „kauprán" en
nokkru sinni fólst í lagasetningu
ríkisstjórnar Geirs Hallgrímsson-
ar.
Þeir standa
allir afhjúpaðir
Mennirnir, sem fyrir einu ári
börðu sér á brjóst og sögðust
berjast fyrir hagsmunum alþýð-
unnar gegn vondum mönnum
standa nú allir afhjúpaðir. Ráð-
herrarnir þrír úr Alþýðubandalag-
inu standa berir að því að þola
ekki þá tilhugsun að standa upp úr
ráðherrastólum og yfirgefa allt
sem þeim fylgir. Þeir eru ófrjálsir
menn. Þeir eru fangar síns eigin
metnaðar. Þeir kunna ekki að
standast freistingar valdanna.
Þeir eru tilbúnir til þess að fórna
hagsmunum fólksins fyrir ráð-
herrastóla. Með þessum hætti hafa
þeir verið afhjúpaðir.
Verkalýðsleiðtogarnir, sem fyrir
12 mánuðum gengu fram fyrir
skjöldu ög skáru upp herör gegn
febrúarlögunum á þeirri forsendu,
að þeir ætluðu í eitt skipti fyrir öll
að sjá til þess, að ríkisstjórn-
ir væru ekki að fikta við gerða
samninga hafa nú þegar samþykkt
verulega vísitöluskerðingu og eru
nú hver í sínu horni að leita leiða
til þess að geta samþykkt enn
frekari vísitöluskerðingu en orðið
er. Þeir standa uppi afhjúpaðir
sem hræsnarar. Aiþýðubandalagið
í heild sinni hefur sýnt það undan-
farnar vikur, að það hefur ekki
lengur til að bera það innra þrek,
sem það áður hafði. Það er tilbúið
til að fórna hreinleika sínum, sem
„baráttutæki alþýðunnar" til þess
að halda völdunum. Aðrir forystu-
menn Alþýðubandalagsins geta
ekki kennt ráðherrunum einum
um vegna þess, að þeim er auðvit-
að í lófa lagið að taka af þeim
ráðin og ákveða að hætta aðild að
ríkisstjórninni. En það vilja þeir
bersýnilega ekki. Þeir standa því
líka upp afhjúpaðir sem valda-
sjúkir og þreklausir menn.
Ólafur Jóhannesson, forsætis-
ráðherra, situr í forsæti ríkis-
stjórnar sem er í dauðateygjunum.
Hann er greinilega tilbúinn til
þess að semja um nánast hvað sem
er til þess að halda stjórninni á
floti að nafni til því að úr þessu
verður hún aldrei nema nafnið
eitt. Hann óttast ekkert meir en
þau örlög, sem bíða hans hrökklist
ríkisstjórnin frá. Með þessari af-
stöðu tekur hann á sig ábyrgð á
því, að landið er stjórnlaust og
stjórnkerfi þess lamað.
Við þessar aðstæður á stjórnar-
andstaða Sjálfstæðisflokksins að
standa upp úr og draga hreinar og
skýrar linur á stjórnmálasviðinu.
Stjórnarandstaða Sjálfstæðis-
flokksins á engan þátt að taka í
því að lappa upp á frumvarp Ólafs
Jóhannessonar, sem er hvorki fugl
né fiskur og leysir engan vanda.
Stjórnarandstaða Sjálfstæðis-
flokksins á engan þátt að taka í
því að leyfa einhverri minnihluta-
stjórn að sitja einhvern tíma.
Stjórnarandstaða Sjálfstæðis-
flokksins á engan hlut að eiga að
viðræðum um myndun nýrrar rík-
isstjórnar fyrr en að undangengn-
um kosningum. Sjálfstæðisflokk-
urinn á að gera þá kröfu eina, að'
þegar í stað fari fram kosningar til
þess að spilin verði stokkuð upp og
nýjar línur verði dregnar. Sjálf-
stæðisflokkurinn á jafnframt að
leggja efnahagsstefnu sína fram í
formi þingmála, þannig að ekki
fari á milli mála hver stefna hans
er í efnahagsmálum. Sjálfstæðis-
flokkurinn á að hefja sig upp úr
þeirri lágkúru, meðalmennsku og
aumingjaskap, sem einkennir nú-
verandi stjórnarsamstarf og veita
þjóðinni þá leiðsögn, sem hún þarf
á að halda, og á kröfu til.