Morgunblaðið - 08.04.1979, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. APRÍL 1979
37
„Engin þörf
á barnaári,
— ogþó”
— spjallað við nemendur í 8. bekk í Langholtsskóla
„Samband foreldra og unglinga fer ekkert eftir því hvort foreldrarnir
eru ungir eða frekar gamlir.“
„Það er engin ástæða til að efna
til sérstaks barnaárs hér á landi,
þó það geti verið ágætt úti í
löndum, svona eins og í Biafra, þar
sem er hungur, klæðaleysi og
fólkið fær ekki menntun eins og
hér hjá okkur." — Eitthvað á
þessa leið voru viðbrögð nemenda
8. bekkjar J.J. í Langholtsskóla, er
blaðamaður ræddi við þá um
barnaárið. Ekki voru samræðurn-
ar þó búnar að standa lengi þegar
eitt og annað kom í ljós sem
unglingunum þótti mega betur
fara, og jafnvel gæti það verið að
ekki væri svo vitlaust að efna til
sérstaks barnaárs til að minna á
réttindi unglinga og barna.
Frekar unglingaár
en barnaár
Ekki voru allir þó alveg sam-
mála um alla hluti, frekar en við
var að búast. Einn strákanna sagði
til dæmis, að „það er algjör vit-
leysa að vera alltaf að segja að
foreldrarnir hafi ekki nægilega
mikinn tíma fyrir krakkana. Mér
finnst að þetta sé allt í lagi eins og
það er, krakkarnir leita bara til
pabba eða mömmu ef eitthvað er,
og svo eru fjölskyldurnar nú yfir-
leitt inni á einu og sama heimilinu,
þannig að fólk hlýtur að vera
meira og minna saman á hverjum
degi.“
Aðrir í bekknum vildu meina að
þetta væri mjög misjafnt eftir
heimilum, þó víðast væri allt í lagi
þá væri ekki víst að það væri alls
staðar. Öll voru þau samamála um
að hér á íslandi væri frekar um
það að ræða að vandamál væri hjá
unglingum heldur en börnum.
Sérstaklega væri það vandamál
hve erfitt væri að finna eitthvað
til að gera í frístundum, einkum á
kvöldin. Þá væri lítið um að vera,
og því væri það of algengt að
unglingarnir héngju á sjoppum á
kvöldin, ekki vegna þess að það
væri neitt skemmtilegt, heldur
einhvern veginn út úr leiðindum.
Að vísu sagði einhver að alltaf
væri hægt að læra, en það gæti
aldrei komið að fullu og öllu í
staðinn fyrir félagslífið, þetta yrði
að haldast í hendur og styðja hvað
annað. Þá sögðu þau að kennarar
settu alltaf minna og minna fyrir
heima, þannig að ekki væri ýkja
mikið að gera í heimanámi.
— Af hverju? „Þeir gera það
bara vegna þess að ef mikið er sett
fyrir heima þá læra krakkarnir
ekki, svo þeir hafa minnkað
heimalærdóminn til þess að geta
þá með fullum rétti krafist þess að
það sem sett er fyrir sé lesið."
Unglinga vandamálid
tilbúið eða hvað?
— Nú segið þið að viss vanda-
mál séu fyrir hendi hjá unglingun-
um. Er þá um að ræða raunveru-
legt „unglingavandamál" hjá ungl-
ingum hér á landi?"
„Nei, það held ég varla,“ sagði
ein stelpnanna. „Þetta er bara búið
til, ég veit ekki af hverjum, en svo
er það allt í einu orðið á hvers
manns vörum og bæði unglingar
og fullorðnir fara að haga sér eins
og það sé til! — Þetta er bara
eitthvað sem fólk hefur heyrt um,
og grípur svo til þegar það getur
komið sér vel. Þó einhverjir erfið-
leikar séu á milli barna og foreldra
þarf ekki að gera meira úr því en
ástæða er til, og svokölluð „ungl-
ingavandamál" eru ekki frekar til
nú en áður“.
En hverjir eru þá þessir minni-
háttar árekstrar sem ekki má
kalla „unglingavandamál"?
„Það er þá helst að skilning
skortir á milli, fólk talar ekki
alltaf út um hlutina, og svo aftur
þetta að fólk heldur að vandamál
eigi að vera í samskiptum þeirra
yngri og eldri. Ef þau eru ekki
fyrir hendi eru þau oft búin til! —
Annars er þetta allt mjög mis-
munandi eftir einstaklingum og
fjölskyldum, og ekki hægt að segja
neitt algilt um þessa hluti.
— Skiptir aldur foreldranna
máli? Eru yngri foreldrar skiln-
ingsríkari en þeir eldri?
„Nei, það skiptir engu máli
hvort foreldrarnir eru tiltölulega
ungir eða ekki. Þeir eldri geta
jafnvel oft frekar skilið krakkana
en þeir yngri."
Grease-myndin harla
óraunveruleg
„Er Grease-myndin margumtal-
aða, eða gæti hún öllu heldur
verið, dæmigerð fyrir íslenska
unglinga?
„Nei, alls ekki,“ næstum hrópaði
allur bekkurinn á blaðamanninn
sem í fáfræði sinni hafði borið upp
framangreinda spurningu. Krakk-
arnir virtust öll vera þeirrar skoð-
unar, að þó myndin væri ágæt
skemmtun og gaman hefði verið að
sjá hana, þá væri hún meira en
lítið óraunveruleg. Unglingarnir
væru alls ekki eins og myndin gæfi
til kynna.
Jafnvel þó myndin hafi átt að
gerast fyrir mörgum árum, í
fjarlægu landi, og þó að söguhetj-
urnar væru mun eldri en þau sjálf,
þá sögðu þau að svona lagað
gerðist bara alls ekki nema í
bíómyndum. Svo einfalt var það!
Sérstaklega finnst þeim það
vera barnaskapurinn i myndinni
sem alls ekki gæti passað, að fólk
eða unglingar á þessuam aldri
væri svo barnalegt sem myndin
sýni, það getur bara alls ekki
passað.
Grease er því ágæt skemmtun
að dómi krakkanna í 8. bekk J.J.,
bæði fyrir krakka og fullorðna, en
alls ekki má taka það sem svo að
hún lýsi unglingunum eins og þeir
eru.
Spritt, reykingar. kelirí
Þó kelirí, áfengisneysla og
tóbaksreykingar eigi í sjálfu sér
ekkert sameiginlegt, þá fór ekki
hjá því að þessi mál bæri aðeins á
góma. — Og ef grannt er skoðað þá
á þetta þrennt þó það sameiginlegt
að fólk byrjar að fikta við það á
unglingsárunum, og jafnan í and-
stöðu við þá fullorðnu.
Krakkarnir sögðu að á skóla-
böllum væri talsverður drykkju-
skapur, sérstaklega hefði það verið
áberandi á einu balli í vetur.
— „Hvar krakkar fá brennivín?
— Það er nú aðallega spritt sem
drukkið er. Það er keypt í apótek-
um, en þar sem í því er einhver
ólyfjan, er það fyrst eimað, og þá
drukkið. — Það þarf þó ekki að
eima mentholsprittið, það má bara
drekka það eins og það er. Nú,
sumir eru svo með ekta brennivín,
en það fá krakkarnir með því að
biðja eldri systkini eða vinnufé-
laga frá því sumarið áður að kaupa
fyrir sig. — Iss það er enginn
vandi að fá brennivín ef fólk vill.“
— Var of mikið fyllirí á þessu
skólaballi í vetur sem þið talið
um?
„Já,“ var samdóma álit þeirra
allra. „Það var allt of mikið, enda
hafa kennararnir verið hræddir
við að halda böll síðan, svo það
kom nemendum sjálfum í koll.“
Ekki sögðust þau þó getað neitað
því að dálítið hefði nú verið gaman
að vera á þessu balli, einkum
framan af, en síðast vék ánægjan
fyrir áhyggjum eftir því sem nær
dró lokum dansleiksins.
En hvað tóbaksreykingum leið,
þá sögðu þau að þær væru ekki
verulega útbreiddar, aðeins fjórir
til fimm af tuttugu og sex í
bekknum reyktu, og fannst þeim
sjálfum það ekki vera hátt hlut-
fall. — Enginn tekur í vörina eins
og virðist vera orðið vinsælt er-
lendis, og sögðust þau ekki hafa
áhuga á því.
En að sofa hjá. — Eru íslenskir
grunnskólanemendur farnir að
sofa hjá?
Þau sögðu að það væri orðið
talsvert um það, þegar í efri
bekkjum grunnskóla, þó ekki
nærri allir, en þó það margir að
ekki þætti neitt sérstakt tiltöku-
mál.
£/...
— Ef þau fengju að ráða, hverju
vildu þau þá breyta börnum og
unglingum til hagsbóta?
Félagsmiðstöð í líkingu við
Fellahelli var greinilega ofarlega á
óskalista þeirra. Þar ætti að vera
diskótek, borðtennisaðstaða, og
fleira, strætisvagnarnir ættu að
ganga lengur um helgar, breyta
ætti útivistartímanum, og margt
fleira. Þá sögðu þau að stórbæta
þyrfti bæði sjónvarp og útvarp,
einkum væri sjónvarpið lélegt og
ekki til þess fallið að laða unglinga
til að sitja heima á kvöldin. Af
góðu sjónvarpsefni sögðu þau þó
að nefna mætti Skonrok(k), og svo
framhaldsmyndaþætti á borð við
Rætur.
I útvarpi sögðust þau helst
hlusta á lög unga fólksins, á
tíunda tímanum, vinsælustu popp-
lögin og lestur Gísla Halldórsson-
ar á góða dátanum Sveijk.
Margt fleira sögðu þau að mætti
betur fara, og mörgu væri gaman
að breyta, en þrátt fyrir allt og allt
væru þau þó ánægð með lífið og
tilveruna eins og hún er, og það
skiptir kannski mestu máli?
- AH.
„Unglingavandamálið er ekki til, það er bara eitthvað sem fólk heldur að sé fyrir hendi
og síðan byrjar það að haga sér í samræmi við það.“
„Oft er vandamál að finna eitthvað til að gera á kvöldin, jafnvel er orðið of lítið að la‘ra.
vegna þess að kennararnir setja sífellt minna og minna fyrir heima.“