Morgunblaðið - 08.04.1979, Blaðsíða 16

48
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. APRÍL 1979
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. APRÍL 1979
49
amalt
og
off...
Annálar:
Úr Kjósarannál
1685. Vetur stórviðrasamur. Hlutir í minna lagi fyrir
öllu Suðurlandi, nema í Garði og Þorlákshöfn. Sumar
graslítið, með langvarandi þurkum frá hvítasunnu til
höfuðdags.
Þann 9. Martii, sem var góuþrællinn, kom stórkostlegt
áhlaupaveður af útsuðri. Þá skeði manntjónið mikla fyrir
sunnan; forgengu af Stafnesi teinæringar þrír og 4
áttæringar; með mönnum öllum, sem á voru, nema
tveimur, sem náðust lifandi við Miðnes. í sama veðri
týndust 3 skip úr Garði með 13 mönnum; meintist af
þessum skipum öllum mundi drukknað hafa alls 81, flest
norðlenzkt fólk. Og á sama vetri þann 7. Februarii forgekk
á Eyrarbakka áttæringur með 11 mönnum, og undir Jökli á
góuþrælinn drukknaði einn maður í landtöku. í
Vestmannaeyjum forgengu teinæringar fjórir með 53
mönnum. Á Vatnsnesi í Húnavatnssýslu drukknuðu 2
menn af tveggjamannafari sama dag, og 20. Martii fórst
smábátur í Hafnarfirði með tveimur mönnum. Meintist
síðan Island var byggt, að ei mundu fleiri menn af
fiskibátum drukknað hafa hér við land á einum vetri.
Úr fornritum:
Úr Finnboga
sögu ramma
Finnboga saga ramma segir írá ævi og aírekum Finnboga hér á
landi og erlendis og gerist að mestu á síðari hluta 10. aldar. Finnbogi
haíði verið borinn út sem barn en maður nokkur, sem Gestur hét íann
barnið og ólst það upp hjá þeim hjónum, Gesti og Syrpu konu hans.
Þau kölluðu sveininn Urðarkött því hann var í urðu fundinn og sögðu
hann sitt barn. Urðarköttur tók svo skjótt framförum, að með
ólikindum þótti og fannst það fljótt á, að fáum þótti sem honum kippti
í kynið þar sem þau voru Gestur og Syrpa, enda er svo að orði komist
um Syrpu, að hún væri hverju kvikindi leiðinlegri. Hér segir frá því
þegar Urðarköttur glímdi við ferelninginn, þ.e. fjögurra álna langan
fiskinn:
(Ör bókinni Kappar, útg. Æskan, 1950)
Svo var sagt, að Urðarköttur
rann til fjöru einn dag, sem hann
var vanur, að finna fiskimenn.
Voru þá flestir að komnir, en
sumir reru að utan. Þeir höfðu vel
fiskað og köstuðu af skipum.
Þeir höfðu tekið einn ferelning,
bæði mikinn og góðan, og köstuðu
honum í flæðarmál og mæltu:
„Urðarköttur félagi, taktu og drag
upp fiskinn."
Hann mælti: „Viljið þér gefa
mér fiskinn, ef ég fæ upp dregið?"
Þeir kváðu hann verðan vera að
hafa, ef hann léki það, og játuðu
því allir. Urðarköttur var í skinn-
stakki og söluvoðarbrókum og allt
neðan af brókunum. Gekk hann
berfættur hvern dag. Hann hafði
snæri um sig hvern dag og hettu
sína yfir utan. Hann hleypur út í
lárnar og bregður í fiskinn öðrum
enda á snærinu, en annan hefir
hann um herðar sér, streitist nú
mjög og gengur stundum á, enda
stundum ekki. Allir horfðu á og
hlægja að honum. Hann fer ekki
að því. Svo lengi sem hann hefir að
verið, gengur honum betur og
betur, þar til er hann fær upp
dregið. Var þar bratt, er hann fór
upp. Síðan hljópu þeir að og tóku
af honum fiskinn og vilja eigi
halda við hann, en hann undi illa
við.
Fór hann og sagði Brettingssonum
og bað þá duga sér. Þeir gengu
þegar til fiskimanna og báðu þá
lausan láta fiskinn og halda
sammæli við Urðarkött. Þótti öll-
um hann vel hafa til unnið og þó
með ólíkendum. Varð svo með
atgangi þeirra, að hann nær fisk-
inum og verður fenginn mjög.
Streitist nú af nýju við fiskinn og
dregur heim í tún til Syrpu, fóstru
sinnar. Hann færir þeim fiskinn.
Urðu þau stórlega fegin.
Þetta fór víða um sveitir, og var
mikið orð á syni þeirra Syrpu og
Gests. Undruðust allir, hví þau
skyldi eiga svo ágætan son sem
öllum sýndist sá maður, og fannst
mönnum mikið um, er hann sáu og
heyrðu sagt frá. Leituðu þau alla
vega við að torkenna hann sem
þau máttu, og líður nú svo fram
nokkra vetur.
Tíminn.
Tíminn mínar treinir ævistundir.
Líkt sem kemha er teygð við tein,
treinir hann mér sérhvert mein.
Skyldi hann eftir eiga að hespa, spóia
og rekja mína lífsins leið.
láta í höföld, draga í skeið?
Skyldi hann eftir eiga að slfta. hnýta.
skammel troða, skeið að slá,
skjóta þráðum til og frá?
Skyldi hann eftir eiga mig að þæfa,
síðan úr mér sauma fat,
síðast slíta á mig gat?
Skyldi hann eftir eiga mig að bæta?
Það get eg ekki gizkað á,
en gamall held eg verði þá.
(Kveðið undir prédikun.)
Að heyra útmálun helvítis
hroll að Páli setur.
Eg er á nálum öldungis
um mitt sálartetur.
★
Rangá fannst mér þykkjuþung,
þröng mér sýndi dauðans göng,
svangan vildi svelgja lung.
söng í hve/ri jakaspöng.
Reyndi eg þó að ríða á sund,
raðaði straumur jökum að.
Beindi eg þeim írá hófahund.
Hvað er meiri raun en það?
*
(Skáldið sá hey í skóm konu
sinnar).
Eg vildi eg fengi að vera strá
og visna í skónum þínum,
því léttast gengirðu eflaust á
yfirsjónum mínum.
★
Eg hef selt hann yngra Rauð,
er því sjaldan glaður.
Svona er að vanta veraidarauð
og vcra drykkjumaður.
Páll Ólafsson.
Ævintýri:
Lokalygi
Einu sinni voru kóngur og
•l.rottning í ríki sínu og karl og
kerling í garðshorni; þau áttu sér
einn son sem Loki hét, en kóngur
og drottning eina dóttur.
Konungur hafði heitið þeim
manni dóttur sinni sem gæti sagt
sér það sem hann tryði eigi.
Höfðu margir reynt það, en
engum hafði það tekizt, því
konungur var manna heimskast-
ur og f jarska trúgjarn.
Nú tekur Loki sig til og býr sig
heim í kóngsríki og sagðist vilja
segja kóngi sögu. Kóngur leyfði
honum það og byrjaði strákur þá
söguna. Hún hljóðar þannig: „Einu
sinni var ég í eldhúsi hjá móður
minni. Hún var að þeyta flautir í
kollu og uxu svo mikið flautirnar
að það fór að renna út úr kollunni
svo að fylltist eldhúsið og fór að
renna út úr því; en áður langt leið
sást hvergi í dökkvan díl. Fór ég
þá að ganga og leita ef ég fyndi
nokkursstaðar dökkvan díl. Fyrst
gekk ég í hundrað ár og sá ég
hvergi í dökkvan díl, en að
hundrað árum liðnum sá ég
eitthvað dökkt og gekk ég þangað
og var það þá færilús, og gekk ég
þá inn í hana og kom þar á græna
og grasi vaxna völlu. Og þá fór ég
að hlaupa og hljóp þá langan tíma,
en loksins fór ég að mæðast og
svitna. Fór ég þá að kasta af mér
fötunum þangað til ég var orðinn
klæðlaus. Kastaði ég þá af mér
handleggjunum og þar næst
höfðinu og svo kastaði ég af mér
báðum fótunum og þá hljóp ég sem
harðast. „Á hverju hljópstu þá,
Loki rninn?" sagði kóngur. „Á
lyginni og tveimur puntstráum."
„Því lýgurðu?" sagði kóngur. Óg
fékk strákur síðan dóttur kóngsins
er hann gat sagt honum það sem
hann trúði ekki.
Islenzkir málshættir
Þess minnast fingur er forðum unnu.
Vandi er hófs að gæta í velgengninni.
Enginn er svo slæmur, að ekki verði á hann logið.
Útlenzkt óhóf bítur verst.
Sérhverjum þykir sín reiði réttvís.
Oft eru þau sárinn verst, sem ekki blæöa.
ins
SINDRA
onn
Taktu þér hlé frá daglegum
störfum um stund og fáðu þér
mjólkurglas.
Engin fæða uppfyllir betur þau
skilyrði að veita þér flest þau
næringarefni, sem nauðsynleg eru
lífí og heilsu.
Slakaðu á smástuim^frá starfí og
streitu dagsins og byggðu þig upp
til nýrra átaka um leið/V
Drekktu mjólk í dctg - og njóttu
þess.
Næringargildi í lOOg af mjólk eru u.þ.b.:
Prótín

Wita
l^olvetni
I^lk
FóSfor
Járn
3,4 g A-vítamín 80 alþjóðl. ein.
3,5 g Bi-vítamín 15 alþjóðl. ein.
4,6 g D-vítamín 3 alþjóðl. ein.
0,12 g B-vítamín 0,2 mg
0.09 g C-vítamín -J 1,5 mg
0,2 mg Hitaeiningajr 63 . }J
STALHF
Við kynnum nýjar snyrtivörur frá
PIERRE ROBERT:
SINDRA STAL
GUR
URINN
Það sem steypt er þarf að styrkja
með stáli — Steypustyrktar stáli.
Steypustyrktarstál er ein af okkar
sérgreinum.
Við geymum stálið í húsi, sem
heldur því hreinu og gljáandi,
þannig verður það þægilegra í
vinnslu og sparar tíma. Markmið
okkar er fljót og góð sendingar-
þjónusta.
Notaðu aðeins gott steypustyrktar-
stál, í því liggur styrkurinn.
Borgartúni31 sími27222
Mjól
mjólkui
orkulind okk;
Hb

ÞARFTUAÐKAUPA?
ÆTLARÐU AÐ SELJA?

l>r UCI.VSIR I M AI.I.T l. \M> l>K(. \H
ÞT AIT.LVSIK I MORCTNBI.ADINT
Lumenition
YFIR
5000 BÍLAR
Á 3 árum hafa selzt yfir 5000
LUMENITION kveikjur á íslandi.
Þetta væri óhugsandi, nema
ánægðir kaupendur heföu mælt
meö ágæti búnaöarins.
Hefur Þú kynnt pór kosti LUMENTION platínu-
lausu kveikjuna?
éiiiigt •vraís HABERG hi
.Skeifunni le-Sími )>))4$,