Morgunblaðið - 08.04.1979, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. APRÍL 1979
59
Kvikmyndahátíð her-
námsandstæðinga
Atriði úr Punishment Park eítir Peter Watkins.
Þessa dagana stendur yfir
kvikmyndahátíð herstöðva-
andstæðinga í Félagsstofnun
stúdenta v/Hringbraut.
Hátíðin hófst 30. mars og
lýkur 9. apríl og eru sýningar
alla daga nema laugard. 7.
apríl. Alls verða sýndar 9
myndir og eru þær flestar
sýndar þrisvar á þessu tíma-
bili. Undirbúningur og fram-
kvæmd þessarar hátíðar
hefur að mestu verið í
höndum Friðriks Þórs Frið-
rikssonar og myndirnar
hefur hann fengið frá Eng-
landi, 16 mm, með enskum
texta eða tali, flestar frá The
Other Cinema eða Contemor-
ary.
Þekktasta myndin, sem hér
verður sýnd, er sennilega
Punishmcnt Park eftir Peter
Watkins (Am. 1971). Þetta er
táknræn framtíðarsýn, gerð í
Hinn langi
ÞAÐ HEFUR verið fremur
fátæklegt um að litast í kvik-
myndahúsunum að undan-
förnu, en fyrir skömmu hóf-'
ust sýningar á The Big Sleep
í Hafnarbíói. Myndin er gerð
af Michael Winner (br. 1978)
með Robert Mitchum í hlut-
verki Marlowe (eða ætti
maður að segja í hlutverki
Bogarts?). Þó að Mitchum
hafi tekist allvel með Mar-
lowe í Farewell, My Lovely
(1975, leikstj. Dick Richards)
er hann vægast sagt nokkuð
aldraður fyrir þetta hlutverk
og þó Winner takist í upphafi
að skapa nokkra spennu, þá
glutrar hann henni allri
niður um miðbik myndarinn-
stíl heimildarmyndar, og
segir frá því, til hvaða refsi-
aðgerða Bandaríkjastjórn
tekur, þegar auknar her-
kvaðningar vegna stríðsins í
Indókína vekja aukin and-
mæli.
Þegar öll fangelsi í
landinu eru orðin yfirfull af
„pólitískum afbrotamönnum"
eru settar upp fangabúðir og
svokallaður „Refsigarður",
þar sem hinum sakfelldu er
gefinn kostur á að hlaupa
yfir 80 km eyðimörk, vatns-
lausir, á þremur dögum.
Komist þeir þetta, er þeim
sleppt, en sá böggull fylgir
skammrifi, að fangarnir
verða jafnframt að sleppa
fram hjá lögreglumönnum á
svæðinu, sem ieita þeirra.
Með þessari mynd verður
sýnd 22 mín. amerísk
heimildarmynd, Interviews
with My Lai Veterans, sem
ar, m.a. vegna þess, hvernig
hann tekur á Marlowe, sem
hefur engan áhuga á því að
leita að einhverjum manni,
sem enginn hefur beðið hann
um að leita að. Tilraun
Winners í lokin (með þul) til
að koma að einhverjum sið-
ferðisboðskap um svefninn
langa hangir gjörsamlega í
lausu lofti, þar sem myndin í
heild er ekki annað en venju-
leg sakamálamynd með ná-
kvæmlega vegnu magni af
ofbeldi án siðferðislegrar
íhlutunar.
Þá hefur nýlega verið tekin
til sýninga í Laugarásbíói
myndin Gray Lady Down, en
það furðulega við þessa mynd
var gerð 1970 af Joseph
Strick. Myndin er eingöngu
byggð á viðtölum við fimm
ameríska hermenn, sem tóku
þátt í útrýmingarförinni í My
Lai og segja þeir frá atburð-
um og reynslu sinni í þessari
ferð. Lýsingarnar eru hroða-
legar og myndin nær full-
komlega því takmarki að
vera mjög áhrifamikil
stríðsádeila. Interviews with
My Lai Veterans hlaut Osc-
arsverðlaun sem besta stutta
heimildarmyndin 1971.
Þá verða sýndar þrjár
myndir frá Chile og er sú
elsta þeirra mynd eftir Mig-
uel Littin, gerð 1969 og
nefnist Sjakaiinn frá
Nahueltoro. Littin, sem nú
starfar í Mexíkó, var einn af
þekktustu kvikmyndagerðar-
mönnum í Chile fyrir valda-
töku hersins 1973 og hafði þá
er að hún er gerð árið 1977
(Am. leikstj. David Greene).
Furðulegt vegna þess, að
svona mynd hefði ef til vill
verið hægt að búast við upp
úr 1940, þegar nauðsynlegt
þótti að búa til alls kyns
áróðursmyndir til að hressa
upp á hermennina og sýna
þeim m.a. hvað þjóð þeirra
réði yfir mikilli tæknikunn-
áttu í hergagnaframleiðslu.
Gray Lady Down segir frá
kjarnorkukafbátnum
Neptúnusi, sem sekkur eftir
árekstur við norskt flutn-
ingaskip og frá þeim björg-
unaraðgerðum, sem þá fara í
gang. Hinni tæknilegu fram-
kvæmd er fylgt af mikilli
samviskusemi en dramatísk
spenna og persónusköpun er í
lágmarki. Myndin virkar því í
heild eins og kennslumynd
(„Björgun úr kafbát") og ekki
bætir það úr skák, að í lok
myndarinnar er áhorfendum
tjáð, að það sem þeir hafi séð,
sé nú orðið að raunveruleika:
Bandaríski sjóherinn hefur
nú yfir að ráða björgunarkaf-
bát eins og þeim, sem við
höfum séð hér í myndinni!
Sem sé, kennslumynd fyrir
væntanlega kafbátafarþega.
Eina augnablikið, sem vert er
að minnast á í þessari mynd,
er atriði með nokkrum af
áhöfn kafbátsins, eftir að
hann er sokkinn þar sem þeir
eru að skoða kvikmyndina
Jaws. Þegar hljóðið bilar allt
í einu í sýningarvélinni legg-
ur áhöfnin til sín eigin hljóð
og talar fyrir munn hetjanna
og er það skemmtileg til-
breyting innan þessarar
myndar, sem tekur sjálfa sig
alltof alvarlega.
SSP
nýlega verið gerður að yfir-
manni „Chile Films", ný-
stofnaðs kvikmyndavers
ríkisins. Sjakalinn er
byggður á málsskjölum í máli
ólæss bónda í S-Chile, sem
drap ekkju og fimm börn
hennar í ölæði. Bóndinn var
dæmdur til dauða en í fang-
elsinu var hann settur í end-
urhæfingu og kennt að
þekkja verðmæti þjóðfélags-
ins (guð, þjóðin, eignaréttur-
inn og fjölskyldan). Eftir
langan tíma í endurhæfingu
var hann leiddur fyrir af-
tökusveit og skotinn. Littin
snýr ásökunum sínum á
hendur svona réttarfari og
þjóðfélagi, sem hefur brugð-
ist skyldum sínum við lítil-
magnann.
Orrustan um Chile (Chile/
Kúba, 1973-1976) er
heimildamynd í tveim hlut-
um og lýsir ástandinu í Chile
fyrir og um uppreisn hersins.
Þriðji hlutinn, sem lýsir
ástandinu eftir valdatöku
hersins, hefur nýlega verið
frumsýndur í Berlín. Fyrstu
tveir hlutarnir, sem hér
verða sýndir, voru sýndir í
Fjalakettinum í vetur rétt
fyrir jólin. Höfundur mynd-
arinnar er Patricio Guzman.
Þá verður sýnd stutt, frönsk
mynd um þessa sömu
atburði, Chilean September
(1973—1974) og verður hún
sýnd með mynd sem nefnist
Mexico: Frosin bylting (Am/
Argentínsk, 1970), en þessi
mynd er gerð af Raymondo
Gleyzer. Hann segir um
þessa mynd: „Hér er frið ofan
í saumana á félagslegum og
pólitískum raunveruleika í
Mexíkó og hann settur í
samhengi við mexikönsku
byltinguna." I myndinni er
fyrst lýst byltingunni
1910—1917, þróun hennar og
borgarastyrjöldinni, sem
fylgdi í kjölfarið. Stuðst er
við gamlar kvikmyndir frá
„Toppár
„ÞETTA verður toppár hjá
Háskólabíói," sagði Friðfinn-
ur Ólafsson við síðuna sl.
föstudag, en þennan dag var
fyrst slakað til með sýningar
á Grease og hófust þá kvöld-
sýningar á The Last Tycoon
eftir Elia Kazan. Grease
hefur nú gengið stanslaust
frá því í janúar öndverðum
en á þessu tímabili hafa
hlaðist upp myndir hjá Há-
skólabíói, sem bíða nú sýn-
inga. The Last Tycoon og
Supcrman, sem verður tekin
til sýninga á páskum, eru
aðeins hinn sýnilegi hluti
þessa ísjaka, ef svo má að
orði komast. Utan sjónmáls
bíða myndir eins og The
Duellists eftir Ridley Scott,
þessum árum, þar sem m.a.
sjást Francisco Medero,
Emiliano Zapata og Pancho
Villa.
Þá verður sýnd rúmlega 4
klst. mynd í „þrem hlutum,
sem nefnist Stund
brennsluofnanna (The Hour
of the Furnaces), Argentínsk,
1968, gerð af Fernando Sol-
anas og Octavio Getino.
Mynd þessi hefur ýmist verið
nefnd Pótemkin rómönsku
Ameríku eða lykillinn að
hinni nýju kvikmyndagerð
þessara þjóða. Myndin er
gerð á laun á árunum
1966—‘68 og er fyrsti hlutinn
(95 mín), sem er helgaður
Che Guevara, um nýlendu-
kúgun á okkar dögum og það
ofbeldi, sem hún laðar fram.
Argentínu er líkt við Víet-
nam, þar sem Víetnamar sjá
óvini sína, en í Argentínu
þurfi að berjast við ósýnileg
öfl amerískra auðhringa.
Annar hlutinn (120 mín.) er
um fyrri valdatíð Perons
(‘45—‘55) og baráttu Perón-
ista áratuginn eftir að herinn
sem hlaut sérstök verðlaun
dómenda á kvikmyndahátíð-
inni í Cannes 1977; Looking
for Mr. Goodbar með Diane
Keaton, leikstjóri Richard
Brooks; Wages of Fear eftir
William Friedkin, sem er
endurgerð eftir hinni klass-
ísku mynd með sama nafni,
sem gerð var af
Henri-Georges Clouzot 1953;
Black and White in Color,
sém er fyrsta mynd
Jean-Jacques Annaud;
Assault on Precint 13, sem
er gerð af John Carpenter
(Dark Star); The Medusa
Touch, með Burton, Ventura
og Lee Remick, leikstjóri
Jack Gold; Blood Relatives
eftir Chabrol með Donald
steypti honum af stóli. Þriðji
hlutinn (45 mín.) ber heitið
„Ofbeldi og þjóðfrelsi" þar
sem hvatt er til vopnaðrar
þjóðfrelsisbaráttu. Loks
verða sýndar tvær myndir
eftir brasilíska höfunda,
myndin Ganga Zumba (1963)
eftir Carlos Diegues, sem er
söguleg mynd um frjálst
þrælasamfélag í fjöllum
Brasilíu á átjándu öld, en
mynd þessi er almennt talin
uppsprettan að „ný-bylgju“
kvikmyndunum í Brasilíu, og
myndin Ljónið hefur sjö
höfuð, eftir þekktasta leik-
stjóra þessarar nýbylgju,
Glauber Rocha. Myndin er
gerð á Ítalíu 1970, en Rocha
segist sækja titilinn að
myndinni í opinberunarbók
Jóhannesar og á hann að
tákna hin mörgu höfuð
heimsvaldastefnunnar. „Hún
er andheimsvaldasinnuð.
Hún er byltingarsinnuð ...
Ljónið er kvikmynd gerð fyr-
ir þriðja heiminn,“ segir
Rocha.
Sutherland; Cousin Cousine,
sú fræga mynd, leikstj.
Jean-Charles Tacchella og
loks þrjár ástralskar kvik-
myndir, tvær eftir leikstjór-
ann Peter Weir, Picnic at
Ilanging Rock og The Last
Wave og mynd Donald
Crombies Caddie.
Enn fleiri
myndir eru komnar, en það
má sjá af þeim, sem hér hafa
verið taldar upp, að áhorf-
endur geta tekið undir orð
Friðfinns og bætt því við, að
þetta verði nokkurs konar
uppskeruhátíð eftir að hafa
þolað Grease allan þennan
tíma. En — það er nú einu
sinni barnaár.
SSP.
Robert Mitchum í jakkafötum Marlowes í The Big
Sleep.
svefn — neðansjávar
SSP
í Háskólabíói”