Morgunblaðið - 02.09.1979, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. SEPTEMBER 1979
27
Jón Ó. Gunnlaugsson
fv. stjórnarráðsfulltrííi
Fæddur 8. október 1890.
Dáinn 23. ágúst 1979.
Jón Ól. Gunnlaugsson, fyrrv.
stjórnarráðsfulltrúi, lézt á sjúkra-
húsi 23. f.m. nærri 89 ára.
Hann fæddist 8. október 1890 að
Kiðjabergi í Grímsnesi, sonur
hjónanna Gunnlaugs óðalsbónda
þar Þorsteinssonar kansellíráðs
Jónssonar, og eiginkonu hans
Soffíu Skúladóttur prófasts Gísla-
sonar að Breiðabólsstað í Fljóts-
hlíð. Hann stundaði nám í Reykja-
víkur menntaskóla en síðan í
lýðháskólanum í Askov og loks á
Ladelund búnaðarskóla. Að loknu
námi 1912 hóf Jón búskap en gekk
jafnframt að eiga unnustu sína,
Jórunni Halldórsdóttur bónda
Jónssonar í Þorlákshöfn. Varð Jón
þá bóndi á þrem nafnfrægum
býlum næsta áratug, Hjalla í
Ölfusi, Minniborg í Grímsmesi og
Skálholti í Biskupstungum. Jór-
unn dó 1919, aðeins 27 ára, og varð
Jón þá afhuga búskap að sinni, þó
hann brygði ekki búi í Skálholti að
fullu fyrr en 1922. Hafði hann þá
tekið við, frá 1. maí 1920, starfi í
skrifstofu dóms- og kirkjumála-
ráðuneytis og starfaði þar til 1923,
er hann tók við starfi í atvinnu- og
samgöngumálaráðuneyti og stóð
þar um árabii fyrir sjúkramála-
deild. Árið 1950 varð Jón aftur
starfsmaður dóms- og kirkjumála-
ráðuneytis og annaðist hin síðari
árin útgáfu Stjórnartíðinda og
Lögbirtingablaðs, en hann lét af
störfum vegna aldurs eftir ára-
mótin 1960—61.
Síðari kona Jóns var Ingunn
Elín Þórðardóttir í Mýrarhúsum
Jónssonar og konu hans Halldóru
Jónsdóttur. Ingunn lézt 1968.
Jón átti 11 börn, en 7 þeirra lifa
hann: Þuríður hjúkrunarfræðing-
ur, m. Valdemar Sörensen, Guð-
rún Sigríður fulltrúi, m. séra
Grímur Grímsson, Halldór ólafs-
son aðalgjaldkeri, m. Sigfríður
Bjarnar, Kafl fulltrúi, m. Helga
Guðmundsdóttir, Þórður cand.
mag., ókv., Bryndís deildarstjóri,
m. Geir í. Geirsson, Jórunn skrif-
stofustjóri, m. Egill Marteinsson.
Barnabörn Jóns eru 12 en þeirra
börn orðin 16.
Hér hefur verið rakinn hinn
opinberi starfsferill Jóns Gunn-
laugssonar og mundi um margan
fullsagt. Jón var hins vegar sam-
hliða svokölluðu daglegu starfi
slíkur félagsmálamaður, að með
ólíkindum er. Hann var á búskap-
arárum sínum m.a. í sóknarnefnd
og hreppsnefnd í Biskupstungum.
Stóð að stofnun U.M.F. Hvöt í
Grínsnesi og Málfundafélagi í
Þorlákshöfn. Eftir að Jón fluttist
til Reykjavíkur urðu félagsmála-
störf hans svo margvísleg og
umsvifamikil, að ekki verður rakið
til hlítar. Hann gerðist einn af
forustumönnum góðtemplarasam-
takanna um 1935 og varð formað-
ur húsfélags bindindismanna og
vegna margvíslegra forustustarfa
innan þess félagsskapar var hann
kjörinn heiðursfélagi st. Framtíð-
in nr. 173 og Stórstúku íslands. —
Jón var sæmdur riddarakrossi
Fálkaorðunnar 1960.
Jón Gunnlaugsson var um ára-
tugaskeið og til dauðadags í stjórn
Elli- og hjúkrunarheimilisins
Grundar, hann var einn helzti
forgöngumaður að stofnun hælis-
ins í Skálatúni og í stjórn þess um
árabil, hann var einn helzti frum-
kvöðull að stofnun byggingarsam-
vinnufélags Stjórnarráðsins og
stóð einnig að stofnun starfs-
mannafélags Stjórnarráðsins.
Ekki skal þessari upptalningu
haldið lengur fram, en ég vil að
lokum þakka langt og ljúft sam-
starf við hann um tvo áratugi. Jón
naut þess að vera þrekmaður og
heilsuhraustur svo af bar. Hann
var, er Stjórnarráð íslands varð
75 ára í byrjun þessa árs, elztur að
árum þeirra starfsmanna þess, er
enn voru á lífi, og var er þess
afmælis var minnzt enn hrókur
alls fagnaðar af hófsemi sinni og
mildi. Jafnaðargeð hans var ein-
stakt og starfsvilji hans og sam-
vizkusemi fágæt. Hann sameinaði
það að vera af gamla skólanum,
því að horfa alltaf fram á veginn
og hafa alltaf kjark til að brjóta
upp á nýjum úrræðum, er til bóta
horfa. Slíkir eru vormenn íslands.
Baldur Möller.
í dag kveðjum við Jón
Gunnlaugsson fyrrv. stjórnarráðs-
fulltrúa en hann var í nær 34 ár í
stjórnarnefnd Grundar.
Þeir voru allir nánir sam-
starfsmenn í Góðtemplararegl-
unni, Flosi Sigurðsson trésmíða-
meistari, Jón Gunnlaugsson og
faðir minn Sigurbjörn Á. Gíslason
og þess vegna tók Jón sæti í
stjórnarnefnd á Grund 6. sept.
1945.
Jón Gunnlaugsson var athugull
og ráðsnjall maður, sem gott var
að starfa með. Áhugi hans á
vandamálum smælingja, aldraða
og vanheilla var mikill og lagði
hann gjörva hönd á plóginn til
úrlausnar mála. Þáttur hans í
störfum Góðtemplara var mikill
og farsæll og verður efalaust lengi
í minnum hafður og þá ekki síður
barátta hans og störf í þágu
vangefinna, en hann var einn
stofnanda Skálatúnsheimilisins í
Mosfellssveit.
Stjórnarnefnd, starfsfólk og
heimilisfólk á Grund,
Minni-Grund og í Ásunum fyrir
austan kveður góðan vin og sam-
herja með söknuði og þakklæti
fyrir öll störfin, sem unnin voru
fyrir aldraða.
Börnum hans, tengdabörnum og
öðrum ástvinum færum við inni-
legar samúðarkveðjur.
Gísli Sigurbjörnsson.
Heiðursmaður hefur lokið æfi
sinni.
Jón Ó. Gunnlaugsson frá
Kiðjabergi fyrrv. stjórnarráðsfull-
trúi andaðist á Borgarspítalanum
23. ágúst nær 89 ára að aldri.
Aðrir munu rekja ætt hans og
uppruna og niðjatal. Hér verður
aðeins rakinn einn áhrifamikill
þáttur í lífsstarfi hans en það er
barátta hans að bindindismálum.
Jón gerðist félagi í stúkunni
Framtíðin nr. 173 I.O.G.T. árið
1935 og gekk þegar til starfa af
miklum áhuga í félagsmálum
bindindismanna. Alla fjölskyldu
sína, frændur og vini kom hann
með til starfa í stúkunni, og
fyrrum sveitunga sína úr Gríms-
nesi og Biskupstungum sem hann
gat náð til. Einnig beitti hann sér
fyrir bindindisáróðri og stúku-
stofnunum í Árnessýslu og víðar
um Suðurland. Hann var bjart-
sýnn á stór átök í þessum málum.
Vann að stofnun fyrir drykjusjúka
menn (Kumbravogur) og stofnun
barnaheimilis (Skálatún), stofnun
sjóðs til styrktar þessum málum,
sem sýndist stórátak en verð-
bólgan hefir gert að smáum hlut,
miðað við krónuupphæðirnar í
dag.
Ekki vann Jón að þessum mál-
um með hávaða eða auglýsinga-
skrumi, heldur með rólegri frið-
samlegri ýtni og stöðugu starfi.
Ekki verður sannað með tölvum
hversu mörgum hann bjargaði til
heilbrigðs og hamingjusams
lífernis, en allir stúkufélagar hans
þakka störf hans og kveðja hann
með mikilli virðingu.og senda
afkomendum hans og venslafólki
hjartkærar kveðjur.
Blessuð sé minning hans.
Gunnar Árnason.
Aðlaðandi og eftirbreytnisverð-
ur forustumaður. Jón Gunnlaugs-
son stjórnarráðsfulltrúi gekk í
stúkuna Framtíðina 1935 og hefur
verið heiðursfélagi hennar frá
1960 og fulltrúi hennar í stjórn
Elli- og hjúkrunarheimilisins
Grundar hafði hann verið í 35 ár
er hann varð 85 ára.
Ég spurði eitt sinn einn af
stofnfélögum Framtíðarinnar
(1918), hvenær vegur hennar hefði
verið mestur og fékk það svar, að
með komu Jóns Gunnlaugssonar í
stúkuna hefði risið ný lífsalda.
Hann var alla tíð einstakt prúð-
menni, látlaus og aðlaðandi og
sýndi það sig vel á því, hve margt
af hans fólki og samstarfsmönn-
um fylgdi honum inn á þá hug-
sjónabraut.
Öll kynni af Jóni sýndu það
greinilega, að hann tók einkunnar-
orð Góðtemplara Reglunnar mjög
alvarlega. Hann leyndi ekki, að
hann taldi orðið bróðir (Reglu-
bróðir) leggja sér alvarlega skyldu
á herðar gagnvart hverjum slíkum
einstaklingi.
Einn dag heyrði hann það, að ég
var vant við kominn að ná í bíl á
réttum tíma austur á Selfoss, að
mæta þar til starfs á sýningu.
Hann bauð mér þegar sæti í sínum
bíl.
Seinna vissi ég, að mjög.erfiðar
aðstæður átti hann við, er hann
var að leggja af stað, en á réttum
tíma kom hann, og er að sýningar-
hliðinu kom, og ég sá hann ætla að
snúa við, spurði ég hann, hvort
hann hefði ekki ætlað til Stokks-
eyrar, þar sem ég vissi hann hafa
umsjá með barnaheimili Reglunn-
ar að Kumbaravogi, en hann kvað
nei við, sagðist ætla beint heim.
Hann hafði sem sagt af bróður-
huga metið mest þarfir eins Reglu
Bróður. Svona var bróðir Jón
Gunnlaugsson bróðir í reynd.
Verðleika manns eins og Jóns,
kunni maður eins og Gísli for-
stjóri Grundar vel að meta, og
naut st. Framtíðin þess vel á fundi
sínum er Jón varð 85 ára.
Þannig njóta félög sem aðrir
góðra manna.
Ég vildi sannarlega óska þess,
að st. Framtíðin bæri gæfu til að
eignast marga slíka syni og dætur,
til gengis góðs starfs og áhrifa
þess útávið.
Þótt mjög vanheill væri Jón nú
síðustu árin, bar hann samt ljós-
lega sína höfðinglegu ró og mann-
kærleika tign. Gott fordæmi gaf
hann í stúku sinni og í hinum
fjölmörgu störfum Reglunnar í
heild, sem á honum því óteljandi
margt að þakka og biðjum við
honum öll fararheilla til ljóssins
landa í, Trú, Von og Kærleika.
Ingþór Sigurbjörnsson.
æðstitemplar,
st. Framtíðin.
Þeir hverfa héðan úr þessum
heimi góðu gömlu félagarnir í
Góðtemplarareglunni. Á dögunum
var Páll Kolbeins kvaddur í dóm-
kirkjunni í Reykjavík, en nú Jón
Ó. Gunnlaugsson í sömu kirkju.
Báðir þessir góðu og tryggu félag-
ar eiga langan starfsdag að baki.
Páll var um áratuga skeið emb-
ættismaður í Umdæmisstúku Suð-
urlands og starfaði á vegum henn-
ar í hinum ýmsu þáttum starfsem-
innar. Hann var lengst af í stjórn
Barnaheimilis templara og Skála-
túnsheimilisins og bar ábyrgð á
fjárreiðum þessara stofnana.
Páll Kolbeins var traustur og
góður félagi, sem vann að hugðar-
efnum sínum af trúmennsku og
kostgæfni.
Jón Ó. Gunnlaugsson var mikill
persónuleiki. Yfir honum var reisn
og virðuleiki eins og frændum
hans flestum. Um skeið var Jón
umdæmistemplar og í stjórn Um-
dæmisstúku Suðurlands um lang-
an aldur. í Umdæmisstúkunni
vann hann geysimikið starf, stofn-
aði nýjar stúkur og átti frum-
kvæði að eða tók þátt í að koma á
fót margháttaðri starfsemi á veg-
um templara á Suðurlandi. Ber
þar kannski hæst Barnaheimili
templara.
Jón Ó. Gunnlaugsson var mikill
athafnamaður og þess vegna
stundum umdeildur. Allir eru þó
sammála um að hann hafi staðið í
fremstu röðum Góðtemplararegl-
unnar og unnið henni ómetanlegt
gagn.
Jón var traustur og velviljaður
og unni dýpstu hugsjónum Góð-
templarareglunnar af alhug.
Hann skilur eftir sig spor, sem
aldrei gleymast þeim sem þekktu
hann, spor, sem vísa öðrum greið-
færustu leið um myrka stigu
mannlífsins.
Báðum þessum góðu félögum
þakka eg af alhug fyrir
trúmennsku þeirra og virðingu
fyrir hugsjónum Góðtemplara-
reglunnar, þakka þeim fyrir hátt-
prúða framgöngu í hvívetna og
fyrir það að mér gafst kostur á að
starfa með þeim að hugðarmálum
okkar allra.
Eg bið þeim allrar blessunar í
nýjum heimi.
Stefán H. Halldórsson
umdæmistemplar.
Fyrsta minning mín um Jón
Gunnlaugsson, sem á þriðjudag er
borinn til grafar, er frá því ég var
7 ára. Það var eitt fyrsta sinn er
ég kom til Reykjavíkur og ég hljóp
ógætilega út á götu fyrir bíl.
Þegar ég komst ómeiddur yfir,
þrátt fyrir allt, tók Jón mig í
fangið og sagði hlýlega: Svona
máttu ekki flýta þér, þótt þú sért
svangur.
Nú þegar hann er allur, kemur
þessi minning í huga minn og
hugsa ég líka, að hans verði lengst
minnst fyrir ástúð sína til þeirra
sem minna máttu sín, barna,
gamalmenna og hinna vangefnu.
Hann var um áratuga skeið í
stjórn Elliheimilisins Grundar og
hin síðari ár var hann þar meira
og minna viðloðandi, meðal ann-
ars sem bókavörður heimilisins.
Ekki gátu allir vistmenn notfært
sér bækurnar vegna sjóndepru og
ellihrumleika, svo hann las fyrir
þá og aðra, sem vildu á hlýða,
bækur af ýmsu tagi. Veit ég að
margir voru honum þakklátir
fyrir þetta. Þá var hann meðhjálp-
ari við guðsþjónustur á Grund og
samrýmdur bæði starfsfólkinu og
vistmönnunum.
Eins og áður er sagt var hann
óvenjulega barngóður og lék hann
sér oft við okkur þegar við vorum
lítil. Það hlýtur að hafa verið
honum þungbært að missa sum
barna sinna á unga aldri, en aldrei
heyrði ég hann æðrast yfir því.
Aftur á móti minntist hann þess
oft, þegar hann á æskuárum sín-
um var viðstaddur uppboð á mun-
aðarleysingjum, en áður en félags-
leg forsjá komst á það stig sem við
þekkjum, var munaðarleysingjum
ráðstafað til þeirra sem buðust til
að hafa þá fyrir minnst meðlag og
var þá efnt til uppboðs eða undir-
boðs á smælingjum þeirra tíma.
Þó að það, sem að framan er
lýst, hafi gerst fyrir mjög löngu,
hafa ýmsir þættir félagshjálpar
orðið útundan fram á síðustu ár.
Fyrir fáum áratugum voru ekki til
nein heimili fyrir vangefin börn.
Jón Gunnlaugsson var þá áhrifa-
maður í Stórstúkunni og beitti sér
fyrir því, að hún kom upp vist-
heimili fyrir vangefna að Skála-
túni í Mosfellssveit. Þótt fleiri
hafi lagt hönd á plóginn, er alveg
víst að enginn lagði jafn mikið að
sér og hann, bæði við öflun fjár-
magns og eins við reksturinn
fyrstu árin. Sparaði hann hvorki
til þess fé né fyrirhöfn, því þá
taldi hið opinbera sér ekki skylt að
annast rekstur slíkra heimila, þótt
það hafi tekið við öllum rekstri
þess síðan. Hélt hann þó ætíð
tengslum við Skálatún og var þar
síðast gestur á samkomu nú í vor.
Hér verður ekki að öðru leyti
vikið að fjölbreyttum æfiferli Jóns
Gunnlaugssonar, en hin síðustu
æviár sín var hann að Brávalla-
götu 14 og naut umönnunar Þóru
Gísladóttur og Valgerðar móður
hennar. Var hann við góða heilsu
þar til hann lagðist banaleguna.
Minning hans mun lifa í hugum
okkar sem þekktum hann og nut-
um ástúðar hans.
P.S.
t
Minningarathöfn um
ÞÓRUNNI KRISTJANSDÓTTUR,
Miöfelli Mosfellaaveit,
fer fram frá Fossvogskirkju miövikudaginn 5. september kl. 10.30.
Jarösett veröur á Akranesi sama dag kl. 14.00.
Syatkini.
Faðir okkar og tengdafaðlr,
JÓN Ó. GUNNLAUGSSON,
fyrrv. atjórnarráöafulltrúi,
veröur jarösunginn frá Dómkirkjunnl í Reykjavík þriöjudaginn 4.
september kl. 13:30.
Þuríöur J. Sörenaen Vaidemar Sörensen,
Guörún S. Jónadóttir, Grímur Grímsson,
Halldór Ó. Jónsaon, Sigfríöur Bjarnar,
Karl J. Eiríks, Helga Guömundsdóttir,
Þóröur Jónsson,
Bryndís Jónsdóttir, Geir í. Geirsson,
Jórunn Jónsdóttir, Egill Marteinsson.
Lokað
vegna jarðarfarar,
Haraldar Gunnlaugssonar,
fyrir hádegi mánudaginn 3. september.
G. Ólafsson h.f.
Suöurlandsbraut 30, R.
t
HARALDUR Gunnlaugaaon,
verzlunarmaöur,
Laufóavegí 10.
sem lést 27. þ.m. veröur jarösunginn frá Dómkirkjunni í Reykjavtk
mánudaginn 3. septenber n.k. kl. 10.30.
Sesaelja Vaidimaradóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.