Morgunblaðið - 05.03.1980, Blaðsíða 12

\ 2 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. MARZ 1980
spurt og svarad
Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINS
Hér á eftir fara spurningarnar og svörin við
þeim, sem lesendur Mbl. hafa beint til þáttarins
Spurt og svarað, — lesendaþjónustu Mbl. varð-
andi skattamál. Af gefnu tilefni skal það tekið
fram að þessi þjónusta er fólgin í því að
lesendur hringja spurningarnar inn í síma
10100 kl. 14.00—15.00 frá mánudegi til föstudags
og síðan er svara leitað og þau birt í blaðinu.
Fasteignamats-
verð — kaupverð
5253-4569. Reykjavík, spurði í
íyrsta lagi hvort hrein eign
reiknaðist af fasteignamatsverði
eða kaupverði fasteignar við
framtal þessara eigna? í örðu
lagi hvort um fyrningu væri að
ræða af fasteignum sem keyptar
væru á árinu 1979? í þriðja lagi
ef ekki er ljóst hvað skuldabréf
v/yfirtöku lána í kaupum verður
hátt, — hvernig ber að standa að
gerð framtalsins? í fjórða lagi
hvort telja megi vexti af eign
sem keypt er með afborgunum
fram sem vaxtagjöld? (sófasett,
sjónvörp, — afborganakjör).
Svör: Fyrsta spurning.
Hvernig ber að telja til eignar
fasteign sem ekki tengist at-
vinnurekstri framteljanda kem-
ur skýrt fram í leiðbeiningum
ríkisskattstjóra um lið E 3 —
Fasteignir, bls. 20 í Mbl.
Önnur spurning.
Sé um að ræða fasteign sem
ekki tengist atvinnurekstri
framteljanda er ekki um að ræða
fyrningu til frádráttar. Sé hins
vegar um að ræða fasteign sem
tengd er atvinnurekstri hefst
fyrningartími eigna við byrjun
þess rekstrarárs þegar þær eru
fyrst nýttar við öflun tekna, sbr.
þó ákvæði 2. mgr. 22. gr. laga nr.
7/1980 um breyting á 44. gr. laga
nr. 40/1978. Að því er varðar
fyrningu íbúðarhúsnæðis, sjá
svar við spurningu Þorgríms
Halldórssonar.
Þriðja spurning.
Framteljanda ætti að vera
ljóst hver fjárhæð yfirtekinnar
skuldar nemur eða hverjar
skuldir hans við seljanda nema,
sbr. ákvæði kaupsamnings.
Fjórða spurning.
Fyrirspyrjandi hlýtur að eiga
við vexti af þeirri fjárhæð sem
hann fékk að láni í sambandi við
kaup slíkra eigna. Vaxtagjöld af
lánum og eftirstöðvar þeirra ber
að telja í lið S 1 á framtalseyðu-
blaði.
Tap á leigu-
húsnæði o.fl.
Þorgríiiiur Halldórsson,
Svöluhrauni 10, Hafnarfirði
spurði í fyrsta lagi hvar á
framtali eigi að skrá fjár-
magnskostnað og fyrningu á
húsnæði sem leigt er út, ef ekki
má færa slíkt á rekstraryfirlit? í
öðru lagi hvernig færa eigi tap
af leiguhúsnæði, ef kostnaður
eiganda af því verður hærri en
innheimtuleigugjöld? í þriðja
lagi reiknast t.d. ferð starfs-
manns á vegum vinnuveitanda
til útlanda sem fríðindi? Hvort
og þá hvernig eigi að færa slíkt
inn á framtal?
Svör: Fyrsta spurning.
Sé útleiga húsnæðis talinn
atvinnurekstur framteljanda ber
honum eins og öðrum atvinnu-
rekendum að gera rekstrar- og
efnahagsreikning vegna rékstr-
arins. Þá telst fjármagnskostn-
aður og fyrning til gjalda á
rekstrarreikningi. Fyrning af
íbúðarhúsnæði er þó aldrei
heimil, nema sem sérstök fyrn-
ing skv. ákvæðum 3. mgr. 22. gr.
laga nr. 7/1980 um breyting á 44.
gr. laga nr. 40/1978. Telji fram-
teljandi hins vegar að útleiga
húsnæðisins falli ekki undir at-
vinnurekstur þá færist fjár-
magnskostnaður, þ.e.a.s. vaxta-
gjöld með öðrum vaxtagjöldum í
lið S 1 eftir því sem við á en
fyrning af eigninni er ekki leyfð
til frádráttar.
Önnur spurning.
Sé um atvinnurekstur að ræða
er rekstrartap ekki frádráttar-
bært frá öðrum tekjum en heim-
ild er til yfirfærslu tapsins til
næsta eða næstu ára á móti
rekstrarhagnaði, sbr. ákvæði d)
liðar 15. gr. laga nr. 7/1980 um
breyting á 31. gr. laga nr.
40/1978. Sé hins vegar um að
ræða tap í sambandi við útleigu
húsnæðis sem ekki telst atvinnu-
rekstur þá er ekki um neinn
frádrátt að ræða frá öðrum
tekjum. Hvort sem um er að
ræða útleigu íbúðarhúsnæðis
innan eða utan atvinnurekstrár
ber að gæta þess sem segir í
leiðbeiningum ríkisskattstjóra
(bls. 21 í Mbl.) varðandi reit 72
um lágmark heildarleigutekna
sem ber að telja til tekna.
Þriðja spurning.
Sem svar við þessari spurn-
ingu vísast til leiðbeininga ríkis-
skattstjóra varðandi reit 23
(tekjufærsla), (bls. 23 í Mbl.) og
varðandi reit 33 (bls. 24 í Mbl.)
(frádráttur vegna greiddra
dagpeninga og fargjalda).
Lífeyris-
greiðslur
hjóna
Kristján Árnason. Brúna
gerði 16, spurði hvort skipta
beri á framtali lífeyrisgreiðslum
sem hjón fá sameiginlega?
Svar: Lífeyrisgreiðslur skal
telja fram hjá því hjónanna sem
er rétthafi greiðslnanna. Ef
hjónin eru bæði rétthafar ber að
telja fram hjá hvoru hjónanna
um sig þann hluta greiðslnanna
sem þau hafa hvort um sig rétt
til.
Gengisákvörð-
un og fl.
Sveinn Guðmundsson. Kapla-
skjólsvegi 61, Rvík, spurði í
fyrsta lagi hvort gjaldeyris-
reikningar í bönkum ættu að
fylgja öðrum innistæðum á
bankareikningum óg hvaða
gengisákvörðun ætti að gilda um
upphæðina á þeim. í öðru lagi,
ef bifreið gjöreyðilegðist í
árekstri og tryggingar greiddu
tjónið — hvernig ætti viðkom-
andi að telja fram greiðsluna 1)
ef hann kaupir ekki nýjan bíl í
stað þess eyðilagða, 2) ef annar
bíll er keyptur. í þriðja lagi
varðandi íbúðir keyptar sam-
kvæmt samningi við byggingar-
verktaka, — þarf að útfylla
byggingarskýrslur og láta þær
fylgja skattframtali, eða láta
ljósrit af kaupsamningi fylgja
eða nægja athugasemdir um
kaupin á skattaframtali?
Svör: Fyrsta spurning.
Innstæður í erlendum gjald-
miðli í innlendum bönkum telj-
ast með innstæðum í lið E 5 og
færast til eignar í íslenskum
krónum miðað við kaupgengi
hlutaðeigandi 'gjaldmiðils í árs-
lok (síðasta gengisskráning árs-
ins 1979 er nr. 246, dags, 28. des.
1979). Til tekna bera að telja
vexti og gengishagnað af inn-
stæðunni sem vexti. Séu þessar
innstæður hins vegar í erlendum
bönkum færast þær í lið E 6 til
eignar á kaupgengi í árslok og til
tekna bera að telja í þessum lið
vexti og gengishagnað af inn-
stæðunni sem vexti.
Önnur spurning.
Bætur vegna altjóns teljast
söluverð og ber að gera grein
fyrir greiðslunni í liðnum
„Greinargerð um eignabreyt-
ingar" á 4. síðu framtals eins og
um sölu væri að ræða. Um
söluhagnað gilda mismunandi
reglur eftir því hvort bifreiðin
var notuð í atvinnurekstri sem
einkabifreið eða hvort hún var
keypt í því skyni að selja hana
aftur með hagnaði. Ef bifreiðin
var notuð í atvinnurekstri telst
mismunur altjónsbóta og kaup-
verðs framreiknað skv. verð-
breytingastuðli kaupárs til
skattskyldra tekna, þó er heimilt
að dreifa skattlagningu sölu-
hagnaðar á fimm ár. Einnig er
heimilt að fyrna aðrar fyrnan-
legar eignir í atvinnurekstri um
fjárhæð sem nemur hinuip
skattskylda söluhagnaði. Ef bif-
reiðirrVar notuð í atvinnurekstri
getur eigandi einnig valið að
fresta skattlagningu söluhagn-
aðarins um tvenn áramót, eigi
hann ekki fyrnanlega eign, enda
afli hann sér eigna sem fyrna má
innan þess tíma og fyrni þær um
fjárhæð sem nemur hinum
skattskylda söluhagnaði. Ef bif-
reiðin var ekki notuð í atvinnu-
rekstri eða sjálfstæðri starfsemi
og hún var ekki keypt í því skyni
að selja hana aftur með hagnaði
er ekki um að ræða skattskyldan
söluhagnað. Ef bifreiðin var
keypt í því skyni að selja hana
aftur með hagnaði er mismunur
altjónsbóta og kaupverðs (án
framreiknings) skattskyldur og
skiptir ekki máli hvort keypt er
bifreið í stað þeirrar er eyðilagð-
ist eða ekki.
Þriðja spurning.
Maður sem gerir samning um
kaup á íbúð og íbúðin skal
afhent honum í tilteknu ástandi
t.d. tilbúin undir tréverk þarf að
útfylia húsbyggingarskýrslu
fyrr en hann tekur við íbúðinni
og/eða fer sjálfur að leggja í
byggingarkostnað. Fram að
þeim tíma skal seljandi gera
skattyfirvöldum grein fyrir
byggingarkostnaði. Gera skal
grein fyrir kaupum íbúðarinnar
skv. ákvæðum kaupsamnings í
liðnum „Greinargerð um eigna-
breytingar" eða á sérstöku eyðu-
blaði um kaup og sölu eigna er
fylgi skattframtali. Ekki er þörf
á að senda skattstjóra ljósrit af
kaupsamningi nema hann fari
sérstaklega fram á það.
Sala á hús-
næði og fl.
Gylfi Guðmundsson, nnr.
2642-6006, Rvík, spurði í fyrsta
lagi hvernig færa ætti hagnað af
rekstri fyrirtækis sem eigin-
maður væri skráður fyrir, en
eiginkona ræki að öllu leyti. í
öðru lagi hvernig kemur reglan
um 1200 m3 íbúðarhúsnæði út
fyrir mann, sem á 2 íbúðir, býr í
einni en leigir hina út, og er með
íbúðarhús í smíðum (fokhelt), ef
hann selur eitthvað af þessu
húsnæði?
Svör: Fyrsta spurning.
Hreinar tekjur af atvinnu-
rekstri eða sjálfstæðri starfsemi
skal telja til tekná í reit 62 hjá
því hjóna sem stendur fyrir
rekstrinum. Þegar atvinnurekst-
ur eða sjálfstæð starfsemi er háð
sérþekkingu eða persónubundn-
um rekstrarleyfum skulu hrein-
ar tekjur af rekstrinum taldar
hjá því hjóna sem sérþekking-
una eða leyfið hefur.
Önnur spurning.
Hagnaður af sölu íbúðarhús-
næðis í eigu manns er skatt-
skyldur ef eignartími hans er
innan við fimm ár. Þetta ákvæði
um eignartíma er þó takmarkað
við það að heildarrúmmál alls
íbúðarhúsnæðis fari ekki á sölu-
degi fram úr 600 má hjá einstakl-
ingi en 1200 m'! hjá hjónum.
Stærðarmörk þau sem gilda
fyrir hjón gilda einnig um sölu
eftirlifandi maka á íbúðarhús-
næði sem var í eigu hjónanna.
Selji maður íbúðarhúsnæði inn-
an árs frá því hann keypti annað
húsnæði eða innan tveggja ára
frá því hann hóf byggingu nýs
íbúðarhúsnæðis skal miða við
það heildarrúmmál er var í eigu
seljanda áður en ofangreind
kaup voru gerð eða bygging
hafin, enda verji hann söluand-
virðinu til fjármögnunar á hinu
nýja húsnæði.
Hagnaður af sölu þess hluta
íbúðarhúsnæðis manns sem um-
fram er ofangreind stærðarmörk
er alltaf skattskyldur án tillits
til eignartíma eða byggingar-
stigs og hvort sem íbúðin var
notuð til eigin afnota eða út-
leigu.
Bílastyrkur
Birgir Eyjólfsson, Hraun-
kambi 4, Hafnarfirði, spurði af
hverju opinberir starfsmenn,
sem fá bílastyrk, þurfa ekki að
gera sérstaka grein fyrir því á
framtali, hvort um hagnað
þeirra hafi verið að ræða
beinlínis af styrknum. Starfs-
menn hjá einkafyrirtækjum sem
njóta bílastyrks þurfi að skila
rekstrarskýrslu og frekari grein-
argerðum um tekjur v/ þegins
styrks. Væri ekki eðlilegra að
láta sömu regluna gilda um alla
hvað þetta varðar?
Svar:
Reglur um frádrátt á móti
ökutækjastyrk er að finna í
leiðbeiningum ríkisskattstjóra
um reit 32 (á bls. 23 og 24 i Mbl.)
Skv. 3. tl. A-liðar 30. gr. laga nr.
40/1978 ber ríkisskattstjóra að
setja matsreglur varðandi þetta
atriði og eru leiðbeiningar hans
varðandi reit 32 í samræmi við
þær matsreglur. Fyrirspyrjanda
er bent á að beina spurningu
sinni til embættis ríkisskatt-
stjóra.
Tekjur
y/vinnu
erlendis
Guðmundur Guðmundsson,
Arnartanga 10, Mosfellssveit,
spurði hvort og hvernig telja
bæri fram launagreiðslur v/
nokkurra mánaða vinnu erlendis
(á Norðurlöndum) á skattfram-
tali.
Svar:
Ef framteljandi telst vera
heimilisfastur hér á landi, sbr. 1.
og 2. tl. nýju skattalaganna og
vinnur í landi sem ísland hefur
gert tvísköttunarsamning við
eru tekjur með örfáum undan-
tekningum skattlagðar í því
landi sem teknanna er aflað.
Framteljanda ber að tilgreina
þessar tekjur á framtali sínu í
lið T 1 í íslenskum krónum
miðað við meðalkaupgengi hvers
mánaðar sem teknanna var afl-
að. Við útreikning á sköttum af
þeim tekjum sem framteljandi
aflar hér á landi ber að taka
tillit til hinna erlendu tekna.
Framteljanda skal bent á að
reyna að aðskilja þessar tekjur
frá öðrum tekjum í T 1 og geta
um í hvaða landi teknanna er
aflað. Þá er framteljanda bent á
að tilgreina nánar um þessar
upplýsingar í athugasemdadálki
á 4. síðu framtals.
Lagaheimild
— gjaldfallnir
áfallnir vextir
Einar Ilalfdánarson,
Krummahólum 6, Rvík, spurði
hvar í skattalögunum væri að
finna regluna um að annaðhvort
skuli færa gjaldfallna eða áf-
allna vexti við framtal til
skatts?
Svar:
I leiðbeiningum ríkisskatt-
stjóra um vaxtafserslu til tekna
(varðandi lið E 6 í framtali, bls,
21 í Mbl.) og um vaxtafærslu til
gjalda (varðandi lið S 1, bls. 22 í
Mbl.) kemur fram að framtelj-
endum er í sjálfsvald sett hvort
þeir noti regluna um gjaldfallna
eða áfallna vexti en nota beri
sömu regluna um bæði vaxta-
tekjur og vaxtagjöld. Heimild til
annarrar hvorrar reglunnar
þykir eiga stoð í skattalögunum
(8. gr. og 51. gr. laga nr. 40/1978
með áorðnum breytingum skv.5.
gr. og 25. gr. laga nr. 7/1980),
sbr. dóm Hæstaréttar í dóma-
safni 1974, bls. 823.