Morgunblaðið - 17.04.1980, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 1980
13
Norrænn vefnaður
á Kjarvalsstöðum
Myndllst
eítir VALTÝ
PÉTURSSON
Báðir salir og allir gangar eru
nú undirlagðir af hinni umfangs-
miklu vefnaðar-sýningu Nordisk
Textiltriennal 1979—80. Eins og
sjá má á nafni sýningarinnar, en
það hugmyndin, að þessi sýning
verði til hvert þriðja ár. Það eru
einmitt þrjú ár síðan við fengum
að sjá hina fyrstu þessarar teg-
undar, og nú hefur þessi sýning
farið um öll Norðurlönd, og enda-
spretturinn er Reykjavík. Eins og
lætur nærri, er forvitnilegt að fá
sýningar sem þessa í heimsókn.
Eg hafði mikla ánægju af fyrstu
sýningu þessarar gerðar, er var
hér á sínum tíma, eins og áður
segir. Sýning þessa árs er nokkuð
misjöfn. Enda vart að búast við
öðru, þar sem um svo stóran hóp
vefara er að ræða, og þar að auki
eru sýnendur sprottnir úr mis-
jöfnum jarðvegi. Það er að segja,
hafa mismikla hefð að baki sér og
vinna við ýmsar aðstæður, sem
ekki skulu nánar raktar hér, end
er ég ekki nægilega fróður um þá
hluti til að gera þá að umtalsefni.
Ef mér skjátlast ekki, er þessi
sýning ekki eins vel valin og sú
fyrsta. Hún virðist ekki eins fersk
og nýstárleg og sú fyrri. Það er
eins og maður hitti gamla kunn-
ingja í sumum þessara verka, og
það gæti læðst inn í huga manna,
að annaðhvort hefðu engir nýir
vefarar komið fram á Norðurlönd-
um, eða að þröng sjónarmið hafi
ráðið valinu. Hvað sem veldur,
varð áhugi minn á þessar sýningu
ekki eins mikill og á hinni fyrstu.
Ef til vill er of stuttur tími liðinn,
síðan við fengum að sjá þessa
veflist? Ekkert skal ég fullyrða
um það, en hinu get ég ekki leynt,
að margt af þessum sýningarmun-
um gerðu mér ekki rúmrusk, ef
svo mætti til orða taka.
Auðvitað eru þarna sérlega vel
gerðir munir og sitthvað, sem
lætur til sín taka, en megnið er
'ekki nema til að sanna, að á
Norðurlöndum eru til vefarar, sem
kunna sitt handverk. Flest eru
þetta konur, en aðeins örfáir
karlmenn. Á sýningunni eru yfir
níutíu verk og kennir þar eðlilega
ýmissa grasa. Ógerningur er í
stuttri umsögn að tína, nema
einstaka hluti fram. Janne
Mandrup á þarna mjög einfalt og
fallegt verk, sem heitir Billed-
tæppe i tre delar, einnig mætti
benda á stórt verk eftir Jette
Navers, sem sópar að. Astrid
52. Stengsler
Eftir
Inger-Johanne
Brautaset
Andressen Geyti stendur sig
ágætlega fyrir hönd Færeyja. Frá
Finnlandi nefni ég Yosi Anaya,
Sirkka Lehto, Irja Mikkola. As-
gerður Búdóttir er sú af okkar
kvinnum, sem gerir garðinn fræg-
an. Synnöve Anker Aurdal á
þarna feikna fallegt teppi, sama
verður sagt um verk No. 53 eftir
Kari Björg Ile, og Ingunn Skog-
holt á eitt fegursta verk á þessari
sýningu. Þá kemur Nellie Ander-
son, sem nær furðu miklum mál-
verkaáhrifum í teppi sín, en hvort
það eykur gildi vefnaðar eður ei,
skal látið ósagt hér. En það vekur
eftirtekt. Birgitta Modig á þarna
einnig athyglisvert teppi.
Það væri ástæða til að nefna
fjölda annarra vefara í þessi
skrifi, en upptalningar eru ætíð
bæði leiðinlegar og ólæsilegar, svo
að við skulum ekki fara lengra í
þeim sálmum. Heildarsvipur
þessa Triennale er að sumu leyti
skemmtilegur, en samt finnst mér
eins og hér sé á ferð sýning, sem
bætir ekki mikið við þá, er var hér
fyrir þrem árum. Þarna kennir
mjög margrar tæknilegrar full-
komnunar, sem er aðeins fyrir
sérfræðinga í vefnaði að fást við.
Þrátt fyrir fávisku á þessu sviði,
er ég viss um, að vefnaður þessi er
í heild norrænu fólki til sóma. En
það er ekki allt með felldu við
44. Atlantis
Eítir
Ásgerður
Búadóttir
þessa sýningu, hvað það er, veit ég
ekki, en segja mætti mér, að
nokkuð þröngt væri hugsað á
stundum.
Þessi sýning er stór viðburður í
listalífi okkar hér í borg, en það er
annar viðburður á ferð á sama
tíma í Norræna húsinu, og er það
ef til vill heldur mikið fyrir okkur
að kingja þessu öllu á sömu vikum.
En þetta eru gerólíkir viðburðir,
og við ættum að geta melt eitt-
hvað af því, sem til boða er, ef við
kunnum okkur hóf. Hér er á ferð
samnorrænt átak, sem er til fyrir-
myndar. Mikil og vel gerð sýn-
ingarskrá fylgir þesum verkum og
er eigulegur gripur. Ef ekki kæmi
til kraftar frá öllum þessum
þjóðum, væri óhugsandi, að slíkar
sýningar gætu orðið að veruleika
og farið um þær lendur, sem
núverandi sýning hefur gert.
Þannig mætti norræn samvinna
vera á fleiri sviðum, en við skulum
ekki fara nánar út i það að sinni.
Það er vafalítið, að margir eiga
erindi á þessa sýningu, og ég vil
hvetja fólk til að heimsækja
Kjarvalsstaði. Það hefur ætíð ver-
ið nokkuð um vefnáð á íslandi, og
ég trúi því ekki, að áhugi fólks eigi
ekki enn eftir að fá byr undir
vængi í sambandi við þessa
skemmtilegu og fallegu listgrein.
Átthagakóramót
Samkór Selfoss og Árnes-
ingakórinn í Reykjavík héldu
tónleika í Bústaðakirkju um
síðustu helgi og fluttu aðallega
söngva í svo nefndum ættjarð-
arlaga-stíl. Samkór Selfoss flutti
lög eftir söngstjórann Björgvin
Þ. Valdimarsson, Sigvalda
Kaldalóns, Pálmar Þ. Eyjólfs-
son, Sigurð Ágústsson, Þórarin
Guðmundsson og Sigfús Hall-
dórsson. Auk þess flutti kórinn
Undir bláuin sólarsali, í útsetn-
ingu Emils Thoroddsens, og
Anvilkórinn eftir Verdi. Það var
á köflum fallegur hljómur í
kórnum en flest lögin eru þannig
að gerð, að lítið reynir á annað
en að syngja hreint, nema þá
helst í útsetningu Emils og svo
Anvil-kórnum eftir Verdi. Af
þeim lögum er undirritaður hef-
ur ekki áður heyrt er lag söng-
stjórans, við kvæðið Selfoss eftir
Frímann Einarsson, og lag
Pálmars Þ. Eyjólfssonar, við
kvæðið Svarfaðardalur eftir
Hugrúnu, það áheyrilegasta.
Grátittlingurinn eftir Sigurð
Ágústsson er stærra að gerð en
fyrrnefnd lög, en óþægilega
laust í formi og klofið sundur
með smekklausum milliþáttum
fyrir píanó. Um útsetningar
söngstjórans á lögunum eftir
Þórarin Guðmundsson og Sigfús
Halldórsson er það að segja, að
tæplega er rétt að kalla þær
meira en umritun fyrir kór, þar
sem stuðst er við hljómsetningu
frumgerðarinnar. Oðru máli
gegnir um útfærslu söngstjórans
Til
Hamrahlíðarkórinn og Lúðra-
flokkur Kópavogs héldu tónleika
sl. sunnudag til að safna fé til
byggingar aldraðra í Kópavogi.
Ekki verður hrópað húrra fyrir
Kópverjum vegna mikillar að-
sóknar og vantaði nokkuð á að
unga fólkið hefði erindi sem
erfiði. Bernharður Guðmunds-
son stjórnaði skemmtuninni og
kvað það öllum mönnum sameig-
inlegt að eldast. Vonandi þurfa
þeir, er ekki höfðu tíma til að ljá
þessu unga fólki lið, aldrei að
vera upp á aðra komnir með
skjól og atlæti, er Elli kerling
hefur knésett þá. Þó svo að
á lagi Sigvalda Kaldalóns við
Sprengisand Gríms Thomsens.
Eitt mætti laga í þeirri radd-
setningu og það er millisöngs-
atriðið á undan þriðja erindinu.
Trúlega yrði það áhrifameira
samtengt við lagið í stað þess að
vera sjálfstætt millispil og rjúfa
þar með spennuna í laginu.
Eftir hlé söng Árnesingakór-
inn í Reykjavík undir stjórn
Helgu Gunnarsdóttur lög eftir
Brahms, Mendelssohn, Bellman
Kópverjar létu sitt eftir liggja
var engan bilbug að finna á
ungmennunum er komu fram.
Tónleikarnir voru sérkennilegt
sýnishorn tveggja ólíkra þátta í
tónmennt þjóðarinnar. Hamra-
hlíðarkórinn hóf tónleikana og
kom kórinn syngjandi inn í
salinn, fulltrúar nýrrar kynslóð-
ar, sem hefur gróðursett lífstré
sitt í fegurð og heilbrigði, full-
trúar fegursta æskufólks, sem
fagnað hefur vori á íslandi.
Kórinn söng undir stjórn Þor-
gerðar Ingólfsdóttur þjóðlög frá
ýmsum löndum, ítalska madrig-
ala og íslensk lög. Kórinn flutti
og undirritaðan. Þrátt fyrir fá-
menni var söngur kórsins snot-
urlega útfærður. Það ber að hafa
í huga að báðir stjórnendurnir
eru ungir og eiga margt eftir
Tónllst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
söngva sína frábærlega vel. Það,
sem er sérkennilegt við söng
þeirra, er að hver einstaklingur í
kórnum er að tjá sig sjálfur, en
ekki aðeins að þjóna undir ein-
hverja stjórnun. Það er þessi
hæfileiki Þorgerðar að einstakl
ingarnir verða sjálfstæðir og
frjálsir í samvirkri athöfn, undir
strangri stjórn hennar.
Eitt eftirtektarverðasta lagið,
sem kórinn söng að þessu sinni,
var ítalskur madrigal. Lagið er
sennilega frá fyrri hluta 16.
aldar og í líkum stíl og tönsmíð-
ar eftir Jakob Arcadelt (1514—
1567), en á handriti er ekki getið
ólært og ekki síður kórfólkið.
Efnisskrá Árnesingakórsins er
nokkuð erfið og þess gætti í
flutningi kórsins, sérstaklega í
þeim lögum er reyndu á radd-
gæði söngfólksins. Tónleikunum
lauk með samsöng kóranna.
Sameiginlega hefðu kórarnir
mátt syngja fleiri lög. Undirleik-
ari með Samkór Selfoss var
Geirþrúður Bogadóttir sem skil-
aði sínu verki mjög smekklega.
Jón Ásgeirsson.
höfundar. Þorgerður lét þess
getið, er hún kynnti lagið, að það
hefði fundist í Svíþjóð og er talið
að þangað hafi það borist með
sænskum námsmönnum á 16.
eða 17. öld. Hornaflokkur Kópa-
vogs var næst á dagskrá og flutti
marsa, valsa og alls konar tón-
list. Með hljómsveitinni léku tvö
ungmenni einleik og fórst það
vel úr hendi. Tónleikunum lauk
svo með því að kórinn og Horna-
flokkurinn sungu og léku ísland
ögrum skorið, eftir Sigvalda
Kaldalóns, en hljómleikagestir
stóðu upp og sungu nieð.
Jón Ásgeirsson.
styrktar góðu málefni