Morgunblaðið - 17.04.1980, Side 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 1980
27
Þingfréttir í stuttu máli:
Stórvirkjun utan eldvirknisvæða:
Jökulsá í Fljóts-
dal eða Blanda?
Næsta stór-
virkjun utan
eldvirknisvæða
Hjörleifur Guttormsson, iðnað-
arráðherra, sagði í svari við
fyrirspurn frá Lárusi Jónssyni
(S), að næsta stórvirkjun yrði
væntanlega utan eldvirknisvæða. í
fjárlögum væru 500 m. kr. að
mestu markaðar rannsóknum á
Jökulsárvirkjun í Fljótsdal en í
fjárlagadæmi Orkustofnunar væri
séð fyrir fjármagni til framhalds-
athugana við Blöndu. Hinsvegar
væri enn ekki ákveðið, hvort
Jökulsá eða Blanda yrði næsta
stórvirkjunarverkefni. Eftir að sú
ákvörðun yrði tekin færi a.m.k. 1
ár í gerð útboðsgagna.
Sverrir Hermannsson (S) gagn-
rýndi m.a. þá umframaðstöðu sem
Landsvirkjun hefði haft í samráði
við aðra virkjunaraðila til að hafa
ætíð tiltækan fullhannaðan virkj-
unarmöguleika, er raforkuþörf
kallaði á virkjunarframkvæmdir.
Hér þyrfti að koma á sams konar
aðstöðu svo hagkvæmustu virkj-
unarkostir hverju sinni væru ljós-
ir.
Eyjólfur Konráð Jónsson (S)
taldi einsýnt að stefna að Blöndu-
virkjun, sem lengst væri komin í
athugun virkjunarkosta utan eld-
virknisvæða, og auk þess hag-
kvæmasti kosturinn. Minnti hann
á nauðsyn orku vegna iðnaðarupp-
byggingar á Norðurlandi og fjall-
aði um hugsanlega steinullarverk-
smiðju á Sauðárkróki.
Lárus Jónsson (S) þakkaði svör
ráðherra en taldi varhugavert að
dreifa athygli og athugun á virkj-
unarkostum utan eldvirknisvæða
um of, enda kynni slíkt að auka á
það forskot sem Landsvirkjun
hefði umfram aðra virkjunarkosti.
Tekjuskatts-
stiginn:
Utvarps-
umræða
í kvöld
ÁKVEÐIÐ er að útvarpa
3ju umræðu um skatt-
stiga 1980 (frumvarp til
breytinga á lögum um
tekju- og eignaskatt),
sem fram fara á Alþingi
í kvöld kl. 8. Útvarps-
umræða fer fram að
kröfu Alþýðuflokksins.
Röð flokkanna verður:
Alþýðuflokkur, Alþýðu-
bandalag, Sjálfstæðis-
flokkur og Framsóknar-
flokkur. Ræðumenn
Sjálfstæðisflokksins í
umræðunni verða Lárus
Jónsson og Þorvaldur
Garðar Kristjánsson,
sem jafnframt eru full-
trúar þingflokksins í
fjárhagsnefnd þingdeild-
arinnar. Ræðumenn Al-
þýðuflokks verða Eiður
Guðnason, Karl Steinar
Guðnason og Kjartan
Jóhannsson. Þingsíðu
Mbl. var ekki kunnugt
um ræðumenn stjórnarl-
iða.
Pálmi Jónsson landbúnaðar-
ráðherra sagði hagkvæmni ætti
að ráða vali næsta virkjunarverk-
efnis en samkvæmt stjórnarsátt-
mála ætti það að verða utan
eldvirknisvæða.
Bætt skipan
íslenzkra launa-
og kjaramála
Sigurlaug Bjarnadóttir (S)
mælti sl. mánudag fyrir tillögu,
sem hún flytur ásamt Pétri Sig-
urðssyni (S) og Páli Péturssyni
(F) um samstarfsnefnd stjórn-
valda og aðila vinnumarkaðar til
að gera tillögur um bætta skipan
íslenzkra launa- og kjaramála,
hvern veg einfalda megi og sam-
ræma uppbyggingu launakerfa í
landinu og koma við eðlilegum
kjararannsóknum. Þingsíða Mbl.
birti þessa tillögu ásamt greinar-
gerð í heild fyrir skemmstu.
Simagjöld og
ellilífeyrisþegar
Guðrún Helgadóttir (Abl.)
mælti sl. mánudag fyrir tillögu til
þingsályktunar um að eftirgöf af
afnotagjaldi síma hjá elli- og
örorkulífeyrisþegum nái til allra
sérbyggðra íbuða fyrir viðkom-
endur. Til máls tóku auk GH
Salóme Þorkelsdóttir (S) og Ha-
lldór Blöndal (S). Þau hús, sem
þessi eftirgjöf nær ekki til í
framkvæmd nú eru að Dalbraut
27, Hrafnistu o.fl., sem þingmenn
töldu að ættu að koma inn í
þennan afsláttarramma.
F ramf ærsluvisitala
ólafur Þ. Þórðarson (F) hélt
sama dag áfram máli sínu fyrir
tillögu um útreikning framfærslu-
vísitölu í hverju kjördæmi en ekki
Reykjavík einni eins og nú væri.
Harmaði hann að félagsmálaráð-
herra væri ekki viðstaddur um-
ræðuna og fór hörðum orðum um
gagnrýni ráðherra á setja fleiri og
öryggari fætur undir framfærslu-
forsendur vísitöluútreiknings, en
fólk í strjálbýli byggi að ýmsu leiti
við hærri framfærslu en aðrir.
Ný aðferð við
áætlanagerð
Friðrik Sophusson (S) mælti sl.
mánudag fyrir tillögu sem hann
flytur ásamt Lárusi Jónssyni,
Pálma Jónssyi og Friðjóni Þórðar-
syni um að fjárveitingar hins
opinbera skuli verða óbundnar af
fyrri fjárveitingum, þannig að
verkefni komi til endurskoðunar
frá grunni við fjárlagagerð. Því
skori Alþingi á ríkisstjórn að
beita sér fyrir því að „rekstrar- og
fjá ’hagsáætlanir" verði svo sem
við verður komið reistar á svokðll-
uðum milligrunni.
Mbl. hefur áður greint frá
greinargerð með þessari tillögu,
en þar segir m.a.:
„Einn þátturinn í baráttunni
gegn of miklum ríkisumsvifum er
gerbreyting á fjárlagagerðinni.
Þetta kemur m.a. fram í stefnuyf-
irlýsingu Sjálfstæðisflokksins, þar
sem orðrétt segir: „Fjárveitingar
til opinberrar starfsemi verði
óbundnar af fyrri fjárveitingum
þannig að öll verkefni komi til
endurskoðunar frá grunni við
fjárlagagerð". Á 100. löggjafar-
þinginu fluttu flm. þessarar þing-
sályktunartillögu ásamt Ellert B.
Schram tillögu um sama efni, eins
og síðar verður vikið að, en hún
varð ekki útrædd."
Frá fundi fulltrúa lagmetisiðjanna sem aðild eiga að Sölustofnun lagmetis. I ræðustól er Eyþór
ólafsson sölustjóri stofnunarinnar.
Útflutningur lagmetis
hef ur aukist með til-
komu Sölustofnunarinnar
— en þó hvergi nærri eins og vonast var til i upphafi
STJÓRN Sölustofnunar lagmetis hélt fyrir skömmu fund
með fréttamönnum, þar sem málefni stofnunarinnar voru
kynnt og jafnframt skýrt frá fulltrúaráðsfundi stofnunar-
innar, sem haldinn var í marzlok. Kom fram á fundinum, að
á þeim liðlega sjö árum sem liðin eru frá stofnun
Sölustofnunarinnar hefur útflutningur lagmetis aukist
talsvert, en þó hvergi nærri eins og vonast var til'í upphafi.
Kom fram á fundinum. að hluti þess árangurs, sem náðst
hefði, væri fólginn í fyllri þekkingu en áður á hinum ytri
aðstæðum. þ.e. mörkuðunum og samkeppnismöguleikum
iðnaðarins við hina erlendu keppinauta, svo og betri mynd
en áður af vandamálum iðnaðarins heima fyrir.
Það kom fram, að það væri
álit framleiðenda, sem aðild eiga
að Sölustofnuninni, að skipan
sölumála væri nú þannig, að ekki
væri að vænta verulegrar aukn-
ingar á útflutningi með beinum
söluaðgerðum, heldur þyrfti nú
að einbeita sér að aðstöðu iðn-
greinarinnar varðandi sjálfa
framleiðsluna. Meðan svo væri
bæri jafnvel að breyta sölustarfi
eins og nú hefur verið gert og
einbeita sér að hefðbundnum
mörkuðum og hinum mikilvæg-
ari markaðssvæðum.
Fulltrúar Sölustofnunarinnar
á fréttamannafundinum sögðu,
að lagmetisiðnaður á íslandi
ætti við sömu aðstæður og erfið-
leika að glíma og aðrar fram-
leiðslu- og útflutningsgreinar.
Misræmi í tilkostnaði við fram-
leiðsluna annars vegar og geng-
isskráningu hins vegar vægju
þar einna sterkast ásamt vaxta-
hækkunum. Uppsöfnun skatta,
tollar hjá Efnahagsbandalags-
löndunum og niðurgreiðslur á
framleiðslukostnaði í sam-
keppnislöndum okkar spilltu
mjög samkeppnisaðstöðunni auk
ýmissa annarra sérstakra erfið-
leika hjá iðnaðinum.
Þeir sögðu einnig, að viður-
kenna bæri mikilvægi þess
vinnslustigs í lagmetisiðnaði, er
nefna mætti frumvinnslustig,
þ.e. hráefnisöflunin. Hráefnis-
öflun hefði verið fyrirtækjunum
gífurlega örðug og hefði sá vandi
dregið úr sölumöguleikum.
Skapa yrði fyrirtækjunum að-
stöðu til að afla hráefnisins sjálf
og vinna það, þar eða sannað
væri að það leiddi til lægra
kostnaðarverðs á hráefninu.
Skilningur opinberra aðila og
lánadrottna á þessu mikilvæga
atriði þyrfti að aukast og gæti
það ráðið úrslitum um sam-
keppnishæfni iðnaðarins á
næstu árum.
Forsvarsmenn Sölustofnunar-
innar sögðu á fundinum, að á
fundi lagmetisframleiðenda
hefði gæðaeftirlit verið talsvert
til umræðu, og það væri
mönnum vonbrigði að sjávarút-
vegsráðuneytið hefði ekki enn
gefið út reglugerð um fram-
leiðslu, eftirlit og útflutning á
lagmeti. Það væri stefna aðildar-
verksmiðja Sölustofnunarinnar,
að forsendur vöruvöndunar og
gæðaeftirlits væru eingöngu til
staðar í verksmiðjunum sjálfum.
Stuðla bæri að fjölgun tækni-
menntaðra manna í iðngrein-
inni, og væri mikils vænst af
þeim hópi manna, sem nú væri
við nám í matvælafræðum og
fiskiðntækni og kæmu út í at-
vinnulífið á næstu mánuðum.
Loks urðu á fundi aðildarverk-
smiðjanna miklar umræður um
skipulag Sölustofnunar lagmet-
is. Lagt var til að endurskoðun
laga um stofnunina yrði hraðað,
og að taka þyrfti afstöðu til þess
hvort aðild ríkisvaldsins skyldi
halda áfram, og þá í hvaða
mynd, svo og hver skyldi vera
fjárhagsleg ábyrgð framleiðenda
innan samtakanna.
Sölustofnun lagmetis eru sam-
tök 16 lagmetisiðja, þar af eru 11
virkar í útflutningi. Síldin er
helzta hráefni lagmetisiðjanna,
er uppistaðan í framleiðslunni,
en verið er að vinna að aukningu
á vinnslu úr hrogn og lifur,
rækjum og grásleppuhrognum.
Helztu markaðirnir eru í löndum
Austur-Evrópu og í Bandaríkj-
unum, en lagmetið er þó selt til
flestra heimshorna.
Það kom fram á fundinum, að
í blóra við lög hefði útflutnings-
fyrirtækið Triton undirboðið
framleiðslu Sölustofnunarinnar
á erlendum mörkuðum, nefnd
voru dæmi um slík undirboð í
Tékkóslóvakíu og Austur-Þýzka-
landi. Sögðu forsvarsmenn Sölu-
stofnunarinnar að svo virtist
sem eini tilgangur forsvars-
manns Tritons með undirboðun-
um væri að eyðileggja fyrir
Sölustofnuninni. Ljóst væri að
fyrirtækið hefði í viðkomandi
tilfellum komist yfir upplýs-
ingar um verðtilboð Sölustofn-
unarinnar og við svo búið hafið
sín undirboð.
Frá blaðamannafundi Sölustofnunar Iagmetis. Á myndinni eru (fv): Eyþór Oiafsson sölustjóri, Gylfi
Þór Magnússon framkvæmdastjóri, Heimir Helgason formaður stjórnar stofnunarinnar. Þorsteinn
Karlsson matvælaverkfræðingur, Benedikt Antonsson stjórnarmaður stofnunarinnar og Tryggvi
Jónsson forstjóri Ora.