Morgunblaðið - 30.04.1980, Blaðsíða 1

32 SÍÐUR
97. tbl. 67. árg.
MIÐVIKUDAGUR 30. APRIL 1980
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Stúdentar mótmæla í Kabúl:

Dauði yfir Rússum“
Nýju Dehlí, 29. april. AP.
STÚDENTAR í Kabúl
efndu í dag til mótmælaað-
gerða í Kabúl, höfuðborg
Afganistans, og hrópuðu
„Dauði yfir Rússum“,
Dauði yfir Karmel“,
„Rússar snautið heim“.
Hitchcock
látinn
Los Angeles, 29. april. AP.
SIR ALFRED Hitcheock.
meistari hrollvekjunnar á
hvita tjaldinu, lést í dag í Los
Angeles. Undaníarið átti sir
Alfred við vanheilsu að stríða
en hann varð áttræður í ágúst
siðastliðnum.
Sir Alfred Hitchcock var
frægur fyrir hrollvekjur sínar.
Hann leikstýrði yfir 50 mynd-
um. Hann þótti snillingur í að
skapa spennu og fyrir það voru
myndir hans feikilega vel sótt-
ar. Þrátt fyrir það vann hann
aldrei til Oskarsverðlauna. Þó
var hann fjórum sinnum til-
nefndur til verðlauna. Hann
var aðlaður á síðasta ári af
Elísabetu Englandsdrottningu
en hann fæddist í Lundúnum
og starfaði framan af ferli
sínum í Bretlandi.
Alfred Hitchcock
Mótmælaaðgerðirnar í
Kabúl eru hinar mestu frá
því í febrúar er hundruð
Afgana féllu í bardögum
við sovéska innrásarliðið á
götum Kabúl. óstaðfestar
fréttir hermdu í kvöld, að
nokkrar stúlkur hefðu
beðið hana í mótmælaað-
gerðunum en meðal mót-
mælenda voru að minnsta
kosti 200 unglingsstúlkur
úr kvennaskóla í borginni.
Vitni sögðust hafa séð al-
blóðugar unglingsstúlkur
en ekki var ljóst hvernig
mótmælaaðgerðirnar í
Kabúl enduðu.
Samkvæmt fréttum frá Kabúl,
hefur undanfarið verið mikil ólga
meðal stúdenta í háskólum og
menntaskólum borgarinnar.
Fréttir höfðu borist um, að Sovét-
menn hefðu myrt sjö afganska
stúdenta sem höfðu verið fluttir
til Sovétríkjanna.
Samkvæmt heimildum sem hafa
reynst áreiðanlegar, hefur kennsla
legið niðri í skólum í borginni frá
18. apríl. Þegar orðrómur barst
um borgina, að hermenn Karmels
hefðu skotið nokkra skóladrengi
til bana síðastliðinn sunnudag og
myrt skólastýru kvennaskóla í
borginni í gær, hafi soðið upp úr
og stúdentarnir fóru um götur
borgarinnar. Stúdentarnir köst-
uðu grjóti að brynvögnum stjórn-
arhermanna, sem tóku sér stöðu
skammt frá mótmælendum. Afg-
anskir hermenn skutu yfir höfuð
mótmælenda, sem köstuðu grjóti
og öðru lauslegu á móti.
Enn nær Kara-
manlis ekki kjöri
Aþenu, 29. apríl. AP.
CONSTANTINE Karamanlis
tókst ekki að ná kjöri í annarri
umferð grísku forsetakosn-
inganna á gríska þinginu í dag.
Karamanlis fékk 181 atkvæði i
kosningum í dag en þurfti 200
atkvæði til að ná kjöri. Sjálfur
var Karamanlis ekki viðstaddur
kosninguna. í fyrstu umferð fékk
Karamanlis 179 atkvæði. Aðeins
200 þingmenn greiddu atkvæði
en 300 þingmenn eiga sæti í
griska þingingu.
Því þarf að kjósa í þriðja sinn í
gríska þinginu og þá þarf Kara-
manlis aðeins 180 atkvæði og
virðist stefna í það. Fari þó svo, að
hann nái ekki kjöri, verður þingið
leyst frá störfum og efnt til
þingkosninga. Sósíalistaflokkur
Andreas Papandreou hefur ekki
viljað styðja Karamanlis og
greiddu þingmenn hans ekki at-
kvæði. Svo virðist einnig vera um
kommúnistaflokk landsins, en
kommúnistar eiga 11 menn á
þingi. Karamanlis er einn í kjöri
til forseta.
Sadegh Ghotbzadeh, utan-
ríkisráðherra írans á fundi
með Al-Sabah, utanríkisráð-
herra Kuwait, skömmu eftir
morðtilraunina.
Sjá fréttir af atburðunum i
íran á bls. 12.
Símamynd AP.
m
Amnesty um ofsóknir í Sovét:
Yfir 100 andófsmenn
nú á geðveikrahælum
- Yfir 400 fangelsaðir eða settir í einangrun síðustu fjögur árin
Lundúnum, 29. apríl. AP.
SOVÉSK yfirvöld hafa fangelsað
cða sett í einangrun yfir 400
andófsmenn í Sovétríkjunum
síðustu fjögur árin, að þvi er
kemur fram í skýrslu Amnesty
International samtakanna, sem
birt var f Lundúnum í dag. Sam-
tökin segja, að minnsta kosti 100
andófsmenn séu nú i haldi á
geðveikrahælum og að yfirvöld
beiti „likamiegu ofbeldi, svelti
fanga og noti hættuleg lyf til að
þagga niður i föngum".
Carter útnefnir Muskie
sem utanríkisráðherra
Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaritara Mbl. í Washington, AP. 29. apríl.
JIMMY Carter forseti Bandaríkjanna valdi i dag Edmund Muskie,
öldungadeildarþingmann frá Maine, til að gegna utanríkisráðherraemb-
ætti i stað Cyrus Vance. Val forsetans kemur öllum mjög á óvart hér í
Bandarikjunum og Muskie hafði ekki verið í hópi þeirra, sem nefndir
voru sem hugsanlegir arftakar Vance.
Muskie er virtur öldungadeildar-
þingmaður, Hann er kunnur af
afskiptum sínum af utanríkis-og
efnahagsmálum í öldungadeildinni.
Hann sóttist eftir útnefningu demó-
krata sem forsetaframbjóðandi í
forsetakosningunum 1972 og hafði
þá mikla yfirburði í skoðanakönn-
unum. Sumir segja, að ótti Richards
Nixons við Muskie hafi leitt til
Watergatehneykslisins. Muskie dró
sig til baka úr baráttunni 1972
þegar tilfinningarnar yfirbuguðu
hann á kosningafundi í New Hamþ-
shire.
Muskie er álitinn viljasterkur og
einarður og talið er, að hann muni
ekki láta í minni pokann fyrir
Zbigniew Brzezinski, öryggismála-
ráðgjafa forsetans, eða nokkrum
öðrum. Hann er ekki eins kunnur og
Warren Christopher, sem nú gegnir
embætti utanríkisráðherra, meðal
bandamanna í Evrópu en honum er
spáð velgengni í starfi.
Jimmy Carter sagði í dag á fundi
með sérfræðingum á sviði flutn-
ingamála, að hann væri ekki í
minnsta vafa um, að hann hefði gert
rétt þegar hann ákvað að senda
hermenn til írans til að freista þess
Edmund Muskie
að frelsa gíslana. Carter hugðist
halda fund með fréttamönnum í
nótt til að skýra frá atvikum í íran.
Bandarísk útvarpsstöð, KCBS, hafði
það eftir leyniþjónustuheimildum í
dag, að CIA hefði áætlað, að 60% af
gíslunum í sendiráðinu í Teheran
myndu hafa beðið bana í tilraun til
að frelsa þá. Útvarpsstöðin sagðist
hafa þetta eftir áreiðanlegum heim-
ildum. CIA, sagði útvarpstöðin,
gerði áætlun um árás til að frelsa
gíslana. Það hafi verið mat leyni-
þjónustunnar, að vonlaust hafi verið
að frelsa alla gíslana samtímis, þar
sem þeir hafi verið dreifðir um
hinar ýmsu byggingar sendiráðsins.
Námsmennirnir í sendiráðinu hefðu
umsvifalaust tekið gísla af lífi,
þegar þeim hefði orðið ljóst, að verið
var að frelsa gíslana.
Samtökin lögðu á það sérstaka
áherzlu, að tala samviskufanga
hefði hækkað verulega frá því
samtökin birtu síðast skýrslu um
ofsóknir sovéskra yfirvalda á hend-
ur andófsmönnum síðastliðið
sumar. Samtökin segja að auknar
ofsóknir séu vegna Ólympíuleik-
anna, sem fara fram í Moskvu í
sumar. I skýrslunni segir: „Tala
samviskufanga er mun hærri en 400
þar eð yfirvöld halda hinni réttu
tölu leyndri og þeir, sem skýra frá
ofsóknum, eigi á hættu að lenda í
fangelsi."
Þá sagði í skýrslu Amnesty, að
þeir, sem berjist fyrir auknum
réttindum þjóðarbrota, hafi orðið
að sæta ofsóknum og margir orðið
að sæta fangelsisvist. Amnesty
International samtökunum var út-
hlutað friðarverðlaunum Nóbels
1977. I skýrslu samtakanna í dag
sagði, að frekari sannanir hefðu
borist fyrir misbeitingu yfirvalda á
geðlækningum til pólitískra of-
sókna. Einnig kom fram í skýrsl-
unni, að margir hefðu orðið að sæta
ofsóknum fyrir það eitt að sækja
um heimild til að yfirgefa landið og
stimplaðir geðveikir. Samtökin
segjast ekki vita þess dæmi, að
sovéskir dómstólar hafi sýknað þá,
sem hafa verið ákærðir fyrir póli-
tísk eða trúarleg afbrot. Þá sagði,
að geðveikrahæli þau, sem and-
ófsmenn væru settir á, væru undir
stjórn innanríkisráðuneytisins en
ekki heilbrigðisráðuneytisins.