Morgunblaðið - 05.10.1980, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. OKTÓBER 1980
19
Birgir ísl. Gunnarsson:
Hún var vissulega hressileg
ályktunin, sem sveitarstjórn-
armenn á Austfjörðum gerðu
einróma um stórvirkjun og
orkufrekan iðnað þar í fjórðungi.
Það var eindreginn vilji sveitar-
stjórnarmanna á Austfjörðum
að þar yrði byggð stórvirkjun og
að í tengslum við hana yrði
stóriðju komið á fót. Er helst
talað um Reyðarfjörð í því sam-
bandi.
æ ríkari mæli að iðnaði, bæði
orkufrekum stóriðnaði svo og
ýmsum almennum iðngreinum.
Reynslan af álvinnu og járn-
blendiverksmiðjunni hrekur all-
ar þær illspár, sem úrtölumenn
höfðu uppi, þegar baráttan um
þau fyrirtæki stóð sem hæst og
þeir Bjarni Benediktsson og Jó-
hann Hafstein voru að ryðja
brautina fyrir byggingu stór-
virkjana og stóriðju í tengslum
við þær.
sér fyrir því að stofnað verði
virkjanafyrirtæki á Austurlandi,
þar sem heimamenn fengju
veruleg stjórnunarítök. Slíkt
fyrirtæki gæti verið sameign
sveitarfélaganna í fjórðungnum,
ríkisins og hugsanlega gæti
Landsvirkjun átt þarna eignar-
aðild til að tryggja að tækni-
þekking og reynsla Landsvirkj-
unar í virkjunarmálum gæti
nýst þessu nýja Austfjarðafyr-
irtæki. Virkjanirnar, sem fyrir
til að kanna möguleika á stofnun
virkjanafyrirtækis á Austur-
landi og skyldi nefndin skipuð
fulltrúum Sambands sveitarfé-
laga á Austurlandi, Rafmagns-
veitna ríkisins, Landsvirkjunar
og Alþingis.
Stjórnunar-
aðild heimamanna
Nefndin skyldi sérstaklega
kanna eftirfarandi: Landfræði-
Hressileg rödd að austan
Augu æ fleiri
opnast
Þessi ályktun sýnir, að augu æ
fleiri landsmanna eru nú að
opnast fyrir því, að orkan og
iðnaður í tengslum við hana sé
forsenda þess að lífskjör hér á
landi verði sambærileg við það,
sem gerist í nágrannalöndum
okkar. Astæðurnar liggja í aug-
um uppi. Ekki er líídegt að
fiskimiðin í kringum landið færi
okkur að sinni þau verðmæti,
sem duga til bættra lífskjara.
Fiskistofnarnir leyfa það ekki.
Landbúnaðurinn er heldur ekki
líklegur til að verða útflutnings-
grein, sem neinu nemur.
Augu manna beinast því nú í
Hvert á að vera
næsta skrefið?
Hin einróma samþykkt Aust-
firðinga bendir til vaxandi skiln-
ings á því, hvert stefna beri í
atvinnumálum okkar Islendinga
á næstu árum. En hvert á að
vera næsta skrefið, ef Austfirð-
ingar vilja ná fram þessum
áhugamálum sínum? Hvað á að
gera til að tryggja stórvirkjun á
Austurlandi? Austfirðingar
beina áskorunum sínum til ríkis-
stjórnarinnar og telja sig vafa-
laust eiga hauk í horni, þar sem
iðnaðarráðherra er. Hann er þó
ekki líklegur til að hafa neitt
frumkvæði að gagni í þessu máli.
Hann er umkringdur úrtölulið-
inu í Alþýðubandalaginu, sem
einskis svífst til að koma í veg
fyrir þessi framfaraspor í ís-
lensku atvinnulífi.
Þá má einnig minna á það, að
iðnaðarráðherra á sér þá hug-
sjón æðsta í orku- og virkjun-
armálum að flytja alla stjórn
þessara mála í Landsvirkjun og
taka þar með úr höndum heima-
manna alla möguleika til áhrifa
og stjórnunar. Enginn vafi er á
því, að Austfirðingar verða sjálf-
ir að hafa meira frumkvæði en
að senda fundarályktanir suður
til ráðherra.
V ir k janaf yrir tæki
á Austurlandi
Austfirðingar eiga nú að beita
eru á Austfjörðum myndu verða
hluti af hinu nýja fyrirtæki.
Þingsályktunar-
tillaga Sjálf-
stæðismanna
I þessu sambandi má minna á,
að á sl. vori lögðu allmargir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins,
þ.á m. Egill Jónsson, þm. Aust-
urlands, fram þingsályktunar-
tillögu þess efnis, að rétt væri að
stofna hið allra fyrsta tvö virkj-
unarfyrirtæki í þeim landshlut-
um, þar sem ný orkuver eru í
undirbúningi, þ.e. á Norðurlandi
og Austurlandi. Var m.a. lagt til,
að stofnuð yrði sjö manna nefnd
leg mörk fyrirtækisins og orku-
öflunarkosti á Austurlandi.
Þátttöku sveitarfélaga og sam-
taka þeirra í fyrirtækinu svo og
þátttöku ríkisins og Landsvirkj-
unar.
Með því að stofna slíkt virkj-
unarfyrirtæki á Austurlandi
með samstarfi og þátttöku þess-
ara aðila mætti tryggja allt, sem
æskilegt væri talið í slíku fyrir-
tæki, þ.e. fjármagn, tækniþekk-
ingu og reynslu, staðarþekkingu
og stjórnunaraðild heimamanna.
Ef fylgja á hugmynd iðnaðarráð-
herra um að setja öll virkjun-
armál undir Landsvirkjun, er
hætt við að Austfirðingar þurfi
enn um sinn að láta sér nægja að
senda bréf suður.
cam & * * gt K4
döi m - rfa,
i .
JSPctB
<nK»,

- -■...........
má ekki kasta fyrir borð þessu
þjóðfélagsafli, því það er vörn
gegn upplausn."
Sjálfseignar-
stefna
Sjálfstæðisflokkurinn hét því
1 fyrir síðustu þingkosningar að
afnema alla nýja skatta síðustu
vinstri stjórnar Ólafs Jóhannes-
sonar.
Fyrsta vinstri stjórnar einkenn-
ið á núverandi stjórn var það, að
hún framlengdi alla þessa skatta,
bæði beina og óbeina. En hún festi
sig enn betur í sessi sem vinstri
stjórn í augum skattborgara með
því að bæta um betur og auka
skattbyrði ársins 1980 um allt að
30 milljarða króna, sem kom fram
í þyngingu tekjuskatts og hækkun
skatta, sem koma fram í vöru-
verði.
Vinstri stjórn Ólafs Jóhannes-
sonar hækkaði eignaskatta um
50%. Þessi skattauki hefur reynzt
þungbærari vegna þess, að sam-
hliða hækkaði fasteignamat, þ.e.
eignaskattsstofninn. Þetta olli
verulegri hækkun fasteignagjalda
til sveitarfélaga, samhliða hækk-
un eignaskatta.
Nú eiga eignaskattar rétt á sér,
innan hóflegra marka. — Þess
verður þó ætíð að gæta, að þær
tekjur, sem ráðdeild hefur breytt í
eign, vóru skattlagðar þegar til
þeirra var stofnað. Hefði þessum
tekjum verið sóað í eitthvað sem
ekki er eignamyndandi, kæmi slík
tvísköttun, sem eignaskattur er,
ekki til greina! Hér er dæmi um
skattastefnu, sem hvetur fremur
til eyðslu en eignar — og getur
hver og einn gert upp hug sinn
um, hvor tekjumeðferðin er heil-
brigðari eða gagnlegri í þjóðar-
búskapnum.
Þessi skattastefna, sem er ær og
kýr núverandi ríkisstjórnar, olli
því, að eignaskattar hækkuðu um
93% milli áranna 1979 og 1980 í
Reykjavík. Þessi eignaskatts-
hækkun var nokkuð mismunandi
eftir skattumdæmum. Eignaskatt-
ar meira en tvöfölduðust (hækk-
íðu um 120%) í Austurlandsumd-
æmi. Þessi hækkun, samhliða
hækkun fasteignagjalda, kom
mjög illa við margt eldra fólk, sem
býr í rúmu húsnæði, en er komið
af vinnu- og tekjualdri. — Sama
máli gegnir um einstæða foreldra,
sem eru að reyna að halda í eigin
húsnæði. Sjálfsagt gerir þessi
stefna sumu fólki þann kost einan
að selja ofan af sér húsnæði, sem
því er kært og það vildi gjarnan
eyða ævi sinni í.
Yfir 90% íbúða á íslandi eru í
eigu þeirra fjölskyldna, sem í þeim
búa. I því ljósi skoðað eru íslend-
ingar meiri eignamenn en gengur
og gerist með öðrum þjóðum.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur sett
það í öndvegi sinnar stefnu að
gera fjölskyldunum kleift að eign-
ast eigið þak yfir höfuðið, kjósi
menn þann lífsmáta fremur en
vera háðir leigumarkaði. Þessi
sjálfseignarstefna á og mjög rík
ítök í Islendingum. I samræmi við
þessa stefnu lögðu þingmenn
Sjálfstæðisflokksins það til á lið-
nu þingi, að horfið yrði að þeim
reglum um álagningu eignaskatta,
sem hér giltu árið 1978, þ.e. að
afnema eignaskattshækkun
vinstri stjórnar ólafs Jóhannes-
sonar. í því sambandi bentu þeir
á, hverjar afleiðingar 50% eigna-
skattshækkun í kjölfar stórhækk-
aðs fasteignamats hefðu fyrir
þorra húseigenda. Núverandi rík-
isstjórn hélt hinsvegar fast við
þessa skattþynginguna, eins og
hún hélt fast við tekjuskattshækk-
unina og hækkun söluskatts og
vörugjalds. Þannig gekk hún þvert
á sjálfseignarstefnu Sjálfstæðis-
flokksins og negldi sig niður í
hugum fólks sem dæmigerð
vinstri stjórn. — Skattastefnan
gerir fólki um megn að leggja
nokkuð til hliðar. Hún tekur mið
af þvi einu, að fólk almennt rétt
skrimti — og þó því aðeins vinstri
stjórnar ólin sé vel hert.