Morgunblaðið - 27.03.1981, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR MEÐ MYNDASÖGUBLAÐI
72. tbl. 69. árg.
FÖSTUDAGUR 27. MARZ 1981
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
LoiðtoKar hins nýja jafnaðarmannafiokks i Bretlandi: Roy Jenkins, David Owen, William Rodtfers otf Shirley Williams. Myndin er var tekin i g*rmortfun
þegar þau greindu frá stofnun flokksins. (Simamynd AP.)
Nýr jafnaðarmannaflokkur í Bretlandi:
Beðið eftir braudi í Póllandi — Matarskortur
hefur verið viða i Póllandi að undanfornu og biðraðir myndazt við
verzlanir. Hér á myndinni sést gömul kona með brauðhleif, sem hún
krækti sér i í miðborg Varsjár i gær. (Simamynd AP)
„Erum að leggja upp
í pólitíska krossferð“
Izondon. 26. marz. Frá Einari K.
Gudfinnssyni. fréttaritara Mbl.
DAGURINN í dag markar tímamót
i brezkri stjórnmálasögu. Stofnað-
ur var nýr stjórnmálaflokkur jafn-
aðarmanna. Flokkur sem þessi hef-
ur ekki verið stofnaður i 80 ár.
„Við erum að leggja upp í pólitíska
krossferð," sagði William Rodgers,
fyrrverandi varnarmálaráðherra og
núverandi þingmaður, en hann er
einn fjögurra leiðtoga hins nýja
flokks. Hinir eru Shirley Williams,
Allsherjarverkfall yfir-
vofandi í Póllandi í dag
Varsjá, 26. marz. AP.
VIÐRÆÐUM stjórnvalda og Sam-
stöðu, samtaka hinna frjálsu
vcrkalýðsfélaga í Póllandi, var
enn frcstað i dag og fyrirhugað
að þær hefjist á morgun. Boðuðu
fjögurra stunda allsherjarverk-
falli í landinu hefur þó ekki verið
aflýst og mun það hefjast klukk-
an átta i fyrramálið. Verkfall
sem þetta hefur ekki verið boðað
í Póllandi frá þvi i október sl.
Sjónvarpið í Varsjá birti í dag
25 mínútna fréttaþátt um sameig-
inlegar heræfingar Sovétmanna
og Pólverja í Póllandi og hefur
ekki áður verið birt jafnlöng frétt
um æfingarnar í sjónvarpinu. Sov-
ézka fréttastofan Tass sagði í dag,
að pólskir kommúnistar stæðu
frammi fyrir „beinum hótunum"
og að staðan í landinu væri
„þrungin spennu". Tass sagði, að
pólsk yfirvöld gerðu allt sem í
þeirra valdi stæði til að koma á
reglu í landinu, en talsmenn Sam-
stöðu gerðu hvað þeir gætu til að
stuðla að upplausn.
Samstaða boðaði til verkfallsins
á morgun og ótímabundins allsr
herjarverkfalls, sem hefjast á nk.
þriðjudag, í kjölfar þess að þrír
verkalýðsleiðtogar voru barðir af
lögreglu fyrir viku síðan. Hefur
Samstaða krafizt þess, að þeim,
sem ábyrgð bera á barsmíöunum,
verði refsað og að öryggi félags-
manna í Samstöðu verði framveg-
is tryggt. Jafnframt er þess enn
krafizt, að einkabændur fái að
stofna sín eigin verkalýðsfélög.
Verkfallið á morgun mun ná til
allra þátta pólsks efnahagslífs, en
starfsmenn í ráðuneytum og
vopnaverksmiðjum eru þó undan-
þegnir.
I dag var tilkynnt í Varsjá, að
Jagielski aðstoðarforsætisráð-
herra, sem stjórnaði samningavið-
ræðum í Gdansk í fyrrasumar,
muni halda í heimsókn til Banda-
ríkjanna í næstu viku í boði
viðskiptaráðherra Bandarikj anna.
fyrrverandi menntamálaráðherra,
Roy Jenkins, fyrrverandi fjármála-
ráðherra, og David Owen, fyrrver-
andi utanríkisráðherra.
í máli fjórmenninganna í dag kom
fram, að með stofnun flokksins væri
brotið blað í brezkum stjórnmálum,
flokkurinn væri nýr valkostur fyrir
kjósendur, sem stöðugt yrðu
óánægðari með íhaldsflokkinn og
Verkamannaflokkinn.
Frá Michael Foot, leiðtoga Verka-
mannaflokksins, og Thatcher, leið-
toga íhaldsmanna, andaði köldu í
garð hins nýja flokks. Foot sagði, að
þeir þingmenn Verkamannaflokk-
sins, sem gengið hefðu til liðs við
jafnaðarmenn, ættu að segja af sér.
Slíkt segja jafnaðarmennirnir fá-
ránlegt, þar sem þeir standi við
stefnuskrá Verkamannaflokksins
frá síðustu kosningum. Forysta
Verkamannaflokksins hafi hins veg-
ar snúið við henni baki.
Talið er líklegt, að jafnaðarmenn
og frjálslyndir reyni að stofna kosn-
ingabandalag. Stjórnmálafræðingar
eru sammála um, að slíkt sé þeim
bráðnauðsynlegt til að vinna þing-
sæti í einhverjum mæli. Þrjátíu
þúsund manns hafa þegar gengið í
jafnaðarmannaflokkinn og er búizt
við, að mun fleiri fylgi fljótt á eftir.
Thatcher vísar
ásökunum um
Londoit. 26. marz. AP.
THATCHER, forsa'tisráðherra
Bretlands, neitaði í dag i ra'ðu i
brezka þinginu ásökunum um að
Sir Roger Hollis, fyrrum yfirmað-
ur hrezku gagnnjósnanna. hafi
verið njósnari Sovétmanna. Ilann
sagði einnig. að ekkert benti til
þess. að Sovétríkin hefðu nú njósn-
ara á sinum sna'rum i brezku
lcyniþjónustunni. Thatcher sagði,
að upplýsingar. sem birzt hafa i
b<»k Chapman Pinchers um Hollis
séu „ónákvæmar og villandi* 1*.
Forsætisráðherrann tilkynnti í
þinginu, að sérstök nefnd mundi
látin kanna allar hliðar leyniþjón-
ustunnar til að ganga úr skugga um
það, að þar væri hvergi njósnara
annarra ríkja að finna. Sams konar
úttekt var gerð á ieyniþjónustunni í
kjölfar Profumo-hneykslisins árið
1963. Michael Foot, leiðtogi stjórn-
arandstöðunnar, tók til máls að
ræðu forsætisráðherra lokinni og
lýsti stuðningi við þessa könnun.
Harold Wilson, fyrrum forsætis-
ráðherra Verkamannaflokksins,
tók einnig til máls og sagði, að
hann hefði á árinu 1974 látið
kanna, hvort Sir Roger hafi hugs-
á bug
njósnir
anlega getað verið njósnari, en
fyrir því hafi ekki fengist sannanir.
Sir Roger andaðist á árinu 1973.
Chapman Pincher sagðist í dag
standa við allt sem í bók sinni
stæði og skoraði á Thatcher að
benda á einstakar villur í henni. í
bók hans eru einnig bornar fram
ásakanir um njósnir á hendur Tom
Driberg, fyrrum þingmanni Verka-
mannaflokksins, en hann var um
skeið formaður flokksins, þótt
hann væri ekki þingleiðtogi.
Thatcher minntist í engu á ásakan-
irnar á hendur Driberg.
Stefnuskrá flokksins í 12 liðum
var kynnt á blaðamannafundi leið-
toga hans í morgun. Þar er m.a. gert
ráð fyrir því að upp verði teknar
hlutfallskosningar til þings í Bret-
landi. Gert er ráð fyrir blönduðu
efnahagslífi í landinu án víðtækrar
þjóðnýtingar einkafyrirtækja. Lýst
er yfir stuðningi við áframhaldandi
veru Bretlands í Efnahagsbandalagi
Evrópu og Atlantshafsbandalaginu
og lýst er andstöðu við hugmyndir
Verkamannaflokksins um einhliða
afvopnun brezka hersins.
Haig lýsir
stuðningi
við Reagan
W ashington. 26. marz. AP.
ALEXANDER Haig. utanrikis-
ráðherra Bandaríkjanna. sagði i
dag á fundi hjá þingnefnd full-
trúadeildarinnar. að hann styddi
Reagan forseta i einu og öllu er
lyti að efnisinnihaldi utanrikis-
stefnu hans, þótt ágreiningur
gæti verið um umgjörð stefnunn-
ar og skipulagningu.
Fréttir hafa verið á sveimi
undanfarna daga þess efnis, að
Haig væri að íhuga að segja af sér
embætti, þar sem Reagan gekk
framhjá honum og skipaði Bush
varaforseta sem formann í sér-
stakri nefnd, sem fjalla mun um
óvænt hættuástand, sem skapast
kann innan Bandaríkjanna eða
utan.
Haig sagði í dag, að þessi
ákvörðun væri að baki og nú yrðu
menn að snúa sér af öi.lum kröft-
um að því að móta og framfylgja
utanríkisstefnu Bandaríkjanna.
Haig var sagður hafa orðið fyrir
sárum vonbrigðum með ákvörðun
Reagans, en yfirlýsing forsetans
um að Haig væri áfram helzti
talsmaður stjórnarinnar í utan-
ríkismálum mun hafa dregið úr
reiði hans.
Sjá nánar í nrrin önnu Hjarnadóttur.
(róttaritara Mhl. i WashinKtun á hls.
22 i Mbl. í daK.
Wallenberg
heiðursborg-
ari í Banda-
ríkjunum?
WashinKton. 26. marz. AP.
LÖGÐ hefur verið fram í full-
trúadeild Bandarikjaþings til-
laga um að Raoul Wallenberg.
sænski stjórnarerindrekinn. sem
talið er að hafi verið í haldi í
Sovétríkjunum frá 1945, verði
gerður að heiðursborgara í
Bandaríkjunum.
Að tillögunni standa 259 af 435
þingmönnum í deildinni. í tillög-
unni er einnig lagt fyrir Banda-
ríkjaforseta að gera allt, sem í
hans valdi stendur, til að leiða í
ljós, hvort Wallenberg sé enn á
lífi, og ef svo sé, þá að fá hann
lausan. Wallenberg bjargaði þús-
undum gyðinga í Ungverjalandi
úr klóm nazista í síðustu heims-
styrjöld, en Sovétmenn tóku hann
fastan í stríðslok og hafa haldið
því fram að hann hafi látizt í
fangelsi árið 1947.