Morgunblaðið - 04.06.1981, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1981
eftir Kristján Ingi-
bergsson skipstjóra
Kolbeinn á Auðnum, skrifar
greiní Mbl. 12. maí sl., undir
fyrirsögninni „Hagsmunir fjöld-
ans“. Eftir lestur þeirrar greinar
get ég ekki annað en farið fram á
smápláss í Mbl.
Það hefir margt verið rætt og
ritað um dragnót undanfarið, sér-
staklega þó af andstæðingum
dragnótaveiða. Þessi grein Kol-
beins er þó toppurinn, alveg ein-
stök vildi ég hafa sagt. Þar er nú
úr ýmsu að moða, og langar mig
til að skrifa um sitt af hverju.
Kolbeinn talar um lymskulegan
vísindaleiðangur og er ekki annað
á orðum hans að skilja en að
Ólafur Björnsson hafi Hafrann-
sóknastofnunina bara í vasanum
eins og hún leggur sig, með öllu.
Ja, mikið er vald þessa manns. En
hvers vegna á ekki að rannsaka,
Kolbeinn? Er Hafrannsóknastofn-
unin ekki hlutlaus aðili? Það hefði
ég haldið, en kannski veist þú
betur. Það er rétt hjá þér, Kol-
beinn, að það voru gerðar rann-
sóknir á því hvernig dragnótin
færi með botninn, hvernig veiðar-
sínar veiðar áfram þó opnað verði
fyrir dragnót.
Að bera saman land sem undir
vatn fer við fyrirhugaða Blónd-
uvirkjun er út í hött, nema þú sért
að benda smábátaeigendum á nýj-
an útgerðarstað, þ.e.a.s. stöðu-
vatnið sem myndaðist þar uppfrá.
En nóg um það. Þú hefur eftir
Einari Kristinssyni að vel megi
veiða með dragnót án þess að aðrir
fiskstofnar séu í hættu. Ég tek
undir það, og myndi gera það
alveg eins og þó enga ætti hann
flökunarvélina.
En svo víkur þú sögunni í
Fláskarðskrikan, og nú skeður það
sem ég myndi kalla fyrirbæri. Þú
ferð að segja sögu af m.b. Baldri.
Sjálfsagt er þessi saga þér sögð
eins og fleira. En þú segir orðrétt:
„Þá kom þar dragnótabátur og
kastaði nótinni ofan í torfuna og
fékk fullt trollið af fiski". Svo
kynnir þú eiganda m.b. Baldurs í
annað skipti, og grein þín varla
hálfnuð. Svo heldur þú áfram:
„svo þegar komið var í land var
aflinn 90% skarkoli, 10% þorskur,
ekkert fór framhjá vigtinni. Ekki
sáu netabátsmenn neina vísinda-
menn né kvikmyndavélar við
þessa athöfn, en þeir hefðu viljað
gefa hlutinn sinn til að þeir hefðu
„Hagsmunir
fjöldans“
og dragnótin í Faxaflóa
færið ynni, til þess voru fengnir
froskmenn, með myndavélar.
Þarna var hægt loksins að sjá, en
það var nú ekki nóg fyrir alla, því
þeir trúðu ekki sínum eigin aug-
um, enda búnir að básúna drag-
nótina út sem jarðvinnslutæki.
Kolbeinn, þú talar einnig um að
trollað hafi verið með hraða gang-
andi manns. Sjáðu til, Kolbeinn,
ég vil benda þér á að nota ekki
orðið trolla, við erum að ræða hér
um dragnót. Hitt eru ekki ný
sannindi að dregið sé með hraða
gangandi manns. Það vita allir,
sem hafa verið á dragnót, að það
er dregið mjög hægt, þó þú viljir
láta í annað skína, en það er
vonandi af vanþekkingu þinni eins
og fleira. En þér ratast þó satt á
munn í þetta skiptið og er það vel.
n,6 Þú skrifar um hagsmuni,
það má lengi ræða þá. Ég hef
persónulegra hagsmuna að gæta í
sambandi við allar veiðar, ég er
nefnilega sjómaður að atvinnu, en
það verður víst ekki sagt um þá
sem hæst hafa galað. Ég tel alveg
víst að þessir rúmlega 200 bátaeig-
endur sem þú talar um í grein
þinni séu eigendur svokallaðra B
báta, þ.e. ódekkaðra báta, sem
stunda sjóinn í frístundum sínum.
Það er ágætt út af fyrir sig en ég
kalla það nú samt sport, eins og
fleiri.
Þú segir að á þessum bátum séu
á annað þúsund manns, m.ö.o. 5
menn á bát. Já, mikið helvíti, ekki
vissi ég að við værum svo margir
sjómenn. Ég get nú ekki gert að
því, ég bara trúi þessu ekki. Þú
talar um að ekki hafi heyrst um
skaðabætur talað til þessara
manna, eða að ríkið kaupi bátana.
Það er nú vegna þess trúi ég, að
þessir bátar geta alveg stundað
getað kvikmyndað þegar m.b.
Baldur losaði nótina".
„Ja, Kolbeinn, svo segja menn
að kraftaverk gerist ekki nú á
tímum. Sem sagt, Baldur kastaði
dragnót en hífir upp troll fullt af
þorski. Miklir töframenn eru hér á
ferð, og mætti ég svona í framhjá
hlaupi benda þér og þínum á að
sálarrannsóknarfélagið myndi ör-
ugglega taka að sér rannsókn á
þessu yfirskilvitlega fyrirbæri. Og
ekki er ég hissa þó karlagreyin
hefði viljað gefa hlutinn sinn til
að ná þessu á filmu. Margur hefði
viljað gefa meira, og ekki séð eftir
því. Myndin hefði örugglega hlotið
meðaðsókn og varla hefðir þú látið
þig vanta í bíó og jafnvel trúað
þínum eigin augum. Netabáts-
menn sáu enga vísindamenn, það
var leitt. En skýringin er kannski
sú að þetta eru ósköp venjulegir
menn tilsýndar og bera ekki utan
á sér neitt til auðkeningar frá
öðrum mönnum til sjós, svo ein-
falt er það nú. En hvað varð um
fiskinn? Þú skalt nú fara að
athuga þinn ógang, Kolbeinn á
Auðnum. Fullt troll af fiski eru
um 17—20 tonn. Þú ert með öðrum
orðum að gefa í skyn að þessu hafi
verið fleygt eða keyrt fram hjá
vigt. Þetta er ekki svaravert, þetta
er svo fjarri öllu sanni.
Jæja, nóg um það í bili. Næst
ferðu með lesendur norður fyrir
Hraun og ennþá ertu við sama
garðann, nú segir þú dragnótabáta
skarka með troll, rétt einu sinni,
en ekki í fiski, nei heldur í
netatrossum. Ég er svo aldeilis
hissa, þú ætlar sannarlega að
koma því inn hjá lesendum að
dragnót sé troll (botnvarpa).
Árekstrar milli veiðarfæra geta
komið fyrir eins og aðrir árekstr-
ar, en að binda það eitthvað
sérstaklega við dragnót, er alveg
út í hött. Enginn gerir sér slíkt að
leik, það hljóta allir að viður-
kenna, hvort sem þeir eru á móti
dragnót eða með enda hafa sára-
litlir árekstrar orðið milli drag-
nótabáta og annarra, það geta þeir
borið um sem þessar veiðar hafa
stundað.
Um röksemdafærslu Ólafs
Björnssonar ætla ég ekki að
skrifa, hann um það sálfur, en þó
sýnist mér nú ekki svo mikið um
rök hjá þér sjálfum, Kolbeinn. Það
var nú fyrir mína sjómannstíð að
Flóinn var opnaður fyrst, það eru
aðrir tímar nú en þá. En í
sambandi við það, hvort þeir
Ólafur Björnsson og Guðni Þor-
steinsson, einn okkar fremsti
fiski- og veiðarfærafræðingur,
fari saman í „túra“ til að fitumæla
kola, þá upplýsi ég Kolbein um
það, að slíkt er algjör óþarfi,
kolanum et landað daglega og því
hæg heimatökin. Og enn vitnar þú
í Ó.B. Hann segir að ekki fáist
nema stórýsa í dragnótina. Þessu
ætlar þú að hnekkja, Kolbeinn, og
segir engan kola fást í slíka voð,
hann sé svo smár. Var einhver að
tala um rök? Þú ferð að bera
saman togara og dragnótabáta.
Ertu ekki farinn að skilja það, að
það er tvennu ólíku saman að
jafna. Ég vil benda þér svona í
stuttu máli á muninn. Botnvarpan
(trollið) er dregin mun hraðar en
dragnót, (hlaupandi, maður —
gangandi maður). Þess vegna er
möskvinn lokaðri og þegar varpan
er tekin slaknar lítið sem ekkert á
möskvanum; þ.e. togarinn er á
ferð. Ég veit ekki hvort til nokkurs
er að lýsa þessu nánar, en drag-
nótin er öllu opnari, þ.e.a.s. netið
er slakara og möskvinn því opnari.
Þetta er í stuttu máli munurinn og
hann gerir það að verkum að
smáfiskur sleppur úr dragnót enn
frekar en trolli. Ég ætla ekki að
tíunda það frekar, þetta er auð-
skilið mál ef menn vilja. En enn
einu sinni, ruglið ekki þessum
tveimur ólíku veiðarfærum sam-
an.
Þau skrif sem fram hafa komið
frá andsætðingum dragnótar,
finnst mér hafa verið öfgakennd
og oft hreint skítkast á þá menn,
sem að þessum veiðum hafa stað-
ið, og vilja hafa Flóann opin fyrir
dragnót í takmarkaðan tíma á ári
hverju. Hafrannsóknarstofnunin
er að fullu treystandi til að hafa
eftirlit með þessum veiðum, eins
og öðrum. Við getum veitt van-
nýttan kolastofn, og gerum það á
besta og hagkvæmasta máta með
dragnót. Öll skrif í þeim dúr, sem
þú skrifar Kolbeinn, eru ekki
neinum til gagns, ekki einu sinni
málstað dragnótahatara. Annars
segir þú andskoti vel sögur, og
allir hafa gaman af góðum sögum.
En það er eitt að segja sögur og
búa til sögur, og svona til gamans
má geta, því þú talar um 90% kola
og 10% þorsk, þá eru hér sögur
sem sagðar voru í fyrra þegar
dragnótaveiðar stóðu sem hæst.
Höfundarnir eru því miður ókunn-
ir, en þeir mega gefa sig fram ef
þeir þola dagsbirtuna. Ein sagan
var á þá leið að mb. Baldur fiskaði
svo mikið af ýsu að ekki var annað
gerandi en að sigla með aflann inn
í Njarðvík og selja hann þar á
hálfvirði.
Önnur saga var um rosa ýsu-
fiskirí mb. Baldurs KE, en sjálf-
sagt hafa allir verið orðnir saddir
á ýsunni í Njarðvík, því nú sagði
L.OKAÐ Á LAUGARDÖGUM
Kaupmannasamtök íslands og Verzlunarmannafélag Reykjavíkur beina þeim tilmælum til viöskiptavina verzlana aö gera innkaup sín tímanlega,
þar sem verzlanir veröa lokaöar á laugardögum frá 1. júní til 1. sept.
Kaupmannaiamtök islands, 1 QOi iOQ1 Verzlunarmannafélag Reykjavíkur,
Marargötu 2. xOt/l“iyOJL Hagamel A.
Kristján Ingibergs-
son svarar grein Kol-
beins á Auðnum í Mbl.
Kristján segir m.a.:
„Sjáðu til Kolbeinn,
ég vil benda þér á að
nota ekki orðið trolla,
við erum að ræða hér
um dragnót. Hitt eru
ekki ný sannindi, að
dregið sé með hraða
gangandi manns. Það
vita allir, sem hafa
verið á dragnót, að
það er dregið mjög
hægt, þó þú viljir láta
í annað skína, en það
er vonandi af van-
þekkingu þinni eins
og fleira.“
sagan að siglt hefði verið með
aflann upp í Borgarnes, til þess að
bændur og búalið mættu smakka
hinn forboðna ávöxt eins og þeir
sunnan heiða. Svona sögur finnst
mér einkenna allan þinn málstað
og þeirra sem á móti dragnót eru,
en gaman væri að frétta hvernig
varan hefði líkað, og hér með
auglýst eftir höfundum saganna
og kaupendum ýsunnar af m.b.
Baldri KE 97.
Og að lokum er hér ein saga frá
mér sjálfum, Kolbeinn minn:
M.b. Baldur var að veiðum og
var að hífa inn poka af kola, þá
sigldi lítill bátur framhjá. Eftir
smástund kallaði stjórnandinn
þessa litla báts í annan, og sagðist
hafa verið að fara framhjá Baldri
og hann hefði verið að taka fulla
nót af ýsu. Að vísu orðaði hann
þetta nú ekki alveg svo pent, það
fylgdi þessum lýsingum alls konar
óþverri sem ég hirði ekki um. En
ég spyr, hvaða meining er í svona
framkomu, 1—2 pokar af skarkola
urðu að fullri nót af ýsu. Ég held
bara að svona tiltæki heyri annað
hvort undir heilbrigðisráðuneytið
eða dómsmálaráðuneytið, nema
hvort tveggja sé, að stjórnandi
bátsins hafi bæði verið fullur og
vitlaus. Ekki ansaði hann kalli og
boði um að koma um borð og skoða
aflann. Þessi saga er sönn, Kol-
beinn, og er svona framkoma síst
til þess fallin að auka virðingu
fyrir andstæðingum dragnótar.
Afli m.b. Baldurs var milli
12—13 tonn af stórýsu í fyrra, og
vil ég vísa öllum söguburði af
risahölum af ýsu, framhjákeyrsl-
um og fisksölusiglingum beint til
höfundanna.
Fisksala fer frekar fram hjá
þeim sem þú telur hafa allra
hagsmunanna að gæta, það hefur
maður séð í blöðunum, með mynd-
um meira að segja, selt við
borðstokkinn, en ekki sá ég mynd-
ir af vigtinni né vigtarmanninum.
En það er nú annað mál, og efni í
annað skrif ef tilefni gefst.
Ég vil bara að lokum láta í ljós
þá von að við getum veitt kolann í
Faxaflóa á komandi árum, til þess
er dragnótin best fallin. Vonandi
geta þeir sem stunda sitt frí-
stundafiskerí einnig gert það
áfram jafnvel undir vísindalegu
eftirliti eins og við hinir. Það er
nóg pláss í Flóanum fyrir okkur
alla. Og að síðustu vil ég bjóða þig
velkominn, Kolbeinn, um borð í
m.b. Baldur KE hvar og hvenær
sem þú óskar, hvort sem við
verðum á dragnót eða ekki (þó
vona ég það nú helst). Mér væri
það sönn ánægja. Við gætum
eflaust margt spjallað saman, en í
guðanna bænum, haltu þig við
heimatúnið þurfir þú að bera út
skít.
Með kveðju,
13. maí 1981.
Kristján Ingibergsson,
skipstjóri m.b. Baldur KE 97.