Morgunblaðið - 22.09.1981, Qupperneq 46

Morgunblaðið - 22.09.1981, Qupperneq 46
26 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. SEPTEMBER 1981 Framtíð Ólympíuleika Dagana 23. sept. til 4. okt. nk. fer fram i Baden-Baden í Vestur-Þýskalandi þing. sem alþjóða-ólympíunefndin (IOC) boðar til. Frá því 1894 til 1930 hafa verið haldin níu þýðingarmikil þiníí, sem alþjóðanefndin hefur veitt forstöðu. A þessum ólympisku þingum hafa verið rædd vandamál leikanna o« þar mætt fulltrúar frá samtökum, sem ten«d voru alþjóðanefndinni. Alþjóðanefndin (IOC) er sjálfstæð o« ákveður sjálf hverjir i henni sitja en sér til stuðnings hefur hún komið á fót ólympiunefndum hjá einstökum þjóðum. Árið 1979 voru 133 þjóðir í tengslum við Álþj.-ól.nefndina. Af þeim áttu 76 þjóðir fulltrúa í henni. þrettán þeirra áttu tvo. svo að alls voru nefndarmennirnir 89 (Olympic Directory 1979). Þann 29. sept. 1921 var hérlendis stofnuð ólympíunefnd, svo að nefndin á 60 ára afmæli á næstunni. Árið 1946 var kjörinn íslendingur i nefndina, Benedikt G. Waage, og skipaði hann sess til dauðadags 1966. Tekið höfum við íslendingar þátt 10 sumarleikum af 19 og 8 vetrarleikum af 13 (tekið til við vetrarleika 1924). Ólympíutimahil eru orðin 22. Fallið hafa niður leikar á 3 timabilum sökum heimsstyrjalda. í maí sl. kom út fjölrituð skýrsla ólympíunefndar íslands um störf hennar og fjármál fyrir vetrar- og sumarleika 1980 (Lake Placid- Moskva). Til sóma hefur það verið þessari sem öðrum ísl. ólympíunefndum. hve vel þær hafa gert grein fyrir störfum sínum, þátttöku og fjármálum. Einnig er vert að minnast á það hér af hve miklum dugnaði og fórnfýsi framkvæmdanefndin (5 menn og framkvæmdastjórar) hefur unnið að þátttöku íslands. Fjáröflun hefur oft verið erfið en rétt og maklegt er að geta þess að stuðningur ríkisins og nokkurra bæjar- og sveitarstjórna hefur verið ágætur. Framtakið hefur þó mest hvílt á herðum fárra ötulla forustumanna ólympíunefndanna. Vert er afi geta þess að skilning- ur og örlæti Hannesar Hafsteins ráðherra, er hann rétti 6 þús. krónur væntanlegum og bjartsýn- um ólympíuförum UMFI til leik- anna í London 1908, hafi ræst opinbera aðila til stuðnings við vilja og framtak ísl. íþróttamanna til þátttöku í Ólympíuleikum. Löngum hefur verið grunnt á óánægju margra með starfsreglur alþj.-ól.nefndarinnar og þær þótt ólýðræðislegar. Forsetinn með framkvæmdastjórn nefndarinnar verið álitinn hafa of mikil völd, sem jaðri við einræði. Reyndin er sú að enginn getur sinnt því starfi nema auðmaður, sem getur offrað tíma sínum fyrir það sem áhugamaður. Vitað er að A. Brundage (forseti 1952—1972) eyddi síðasta árið í störf sín fyrir nefndina $ 50.000. Spánverjinn Juan Samaranch, sem tók við forsetastöðunni 1980, sagði upp ambassadorsstöðu sinni í Moskvu og býr nú á hóteli í Lausanne, Sviss, þar sem höfuðstöðvar alþj. -ól.nefndarinnar eru og sam- kvæmt viðtali við blaðið Svensk Idrott í sumar, kveðst hann alfar- ið helga sig störfum nefndarinnar. J. Samaranch er eigandi margra fyrirtækja á Spáni og talinn vel efnaður. Eftir því sem íþróttaleg sam- skipti þjóða urðu meiri og nánari voru stofnuð alþjóðleg sérsam- bönd, sem annast málefni ein- stakra íþróttagreina. Til aðgrein- ingar frá ólympíunefndum ein- stakra þjóða (NOC: National Olympic Committees) nefnd ISF (International Sports Federat- ions). Frá því 1946 hefur fram- kvæmdanefnd IOC efnt til árlegra funda með þeim ISF, sem hafa íþrótt sína meðal keppnisgreina Ólympíuleika. ISF mynduðu með sér alþjóðasamtök 1967, „General Assembly of International Sports Federations", skammstafað GAISF. Samkvæmt ársskýrslu samtakanna 1980 náðu þau til 24 sérsambanda ólympíugreina, 27 sérsambanda annarra íþrótta- greina og 4 skyldra samtaka. Þegar framkvæmdanefnd IOC hélt 1965 fund með NOC-nefndun- um (ol.nefndum þjóða) í Madrid efndu þær til fyrsta sameiningar- fundarins. Á þriðja slíkum fundi sínum í sambandi við leikana í Mexico 1968, stofnuðu NOC alls- herjar samtök: „General As- sembly of National Olympic Committees", skammstafað GANOC en eftir 1979 ANOC. Hvor tveggja þessi alþjóðasam- tök saumuðu fast að IOC að efna til hins 10. ólympíska þings. IOC samþykkti að halda slíkt þing 1971 en forseti IOC, A. Rundage, sem var mótfallinn slíku þinghaldi, fékk stofnaða þrenningarnefnd (Tripartitekommision), þar sem sæti áttu 6 fulltrúar frá hverri Q§&? alþjóðastofnuninni — IOC, GAISF og ANOC. Ýmsar þjóðir mótmæltu þessu brigðræði og samþykkti fundur IOC í Amster- dam 1970 að halda ólympískt þing 1973 og var stofnuð ný þrenning- arnefnd til þess að undirbúa þingið, sem síðan fór fram í Varna í Búlgaríu 1973. Kjörorð þeirrar ráðstefnu var: „íþróttir til efl- ingar friði í heiminum", en aðal- umræðuefnið: „Ólympíuhreyfingin og framtíð hennar". Þingið ákvað að á því yrðu engin mál borin undir atkvæði. Þar færu aðeins fram umræður um sameig- inleg vandamál. Þrenningarnefnd- in birti skýrslu um þinghaldið en ekki IOC. Hliðstæð þrenningar- nefnd hefur undirbúið 11. ólymp- íska þingið, sem á að starfa í Baden-Baden, Vestur-Þýzkalandi, frá 23. sept til 4. okt. í ár. Með nefndinni starfar frá vestur-þýsku íþróttasamtökunum Willi Daume. Aðalverkefni þingsins: 1) alþjóð- leg samvinna um íþróttir; 2) og framtíð Ólympíuleika. Á þinginu á ekki að fara fram atkvæða- greiðsla, heldur skal sameiginlega ræða vandamál og treysta hug- myndir. Til málefnalegra niður- staðna skal IOC síðan taka af- stöðu. Meðan aðdragandi að þessu þinghaldi hefur átt sér stað hefur tvennt skeð, sem án efa mun blandast inn í umræður þess og sýnt að málefni íþrótta varðandi allar þjóðir verða ekki ráðin innan þröngra vébanda IOC sem er sjálfskipuð. Þetta tvennt, sem varðar alþjóðleg málefni er: A) umræður allt frá því 1956 innan UNESCO (staða íþrótta innan menntamála), til 1976 að stofnun- in efndi til ráðherrafundar um skóláíþróttir og þá sérstaklega íþróttakeppni á alþjóðasviðum, sem leiddi til stofnunar sérstakrar íþróttanefndar er með nefndar- áliti sínu til 20. allsherjarþings UNESCO náði fram að samþykkt voru: 1) stefnuyfirlýsing um íþróttir, 2) stofnun fastrar íþróttaefndar, 3) stofnun íþróttasjóðs. B) Undirbúningur að stofnun al- þjóðasambands íþróttasambanda þjóða eða stofnana þeim hlið- stæðra, stofnfundur í Melbourne, Ástralíu, á sl. vori (IANCS-Intern. Assembly of National Confedera- tions of Sport). Þessi framritaða þróun alþjóðlegra málefna íþrótta vegna Ólympíuleika, sérgreina, íþróttasambanda og íþrótta sem hluta mennta- og menningarmála mun án efa hafa mikil áhrif á umræður hins væntanlega þing- halds í Baden-Baden um framtíð Ólympíuleika. Frá því að fyrstu endurvöktu Ólympíuleikar fóru fram í Aþenu 1896 hafa órðið til heimsmeistaramót ýmissa sér- greina íþrótta á vegum alþjóða- sérsambanda. Má fyrir þau velja til athugunar heimsmeistaramót alþjóða knattspyrnusambandsins (FIFA). Þetta mót sitt skoðar FIFA sem hápunkt í starfi að sinni sérgrein en knattspyrnu- keppni Ólympíuleika „gervimót“. Stafar þetta einkum af misjöfnum viðhorfum IOC og FIFA til ákvæða áhugamannareglna. Við þekkjum sjálfir til þessarar þróunar hér hjá okkur. Sérgreina- mótin eru orðin skipulögð og víðtæk. Forustumenn sérgreina- sambandanna, þó aðallega hinna stærri, líta á þau, sem hápunkt hins árlega starfs en Landsmót UMFÍ á þriggja ára fresti og íþróttahátíðir ISÍ á tíu ára fresti sem mót utan kerfisbindingar þeirra og því sem auka- eða „gervimót". Margar þjóðir, sem hafa búið um skeið við þessa kerfisbundnu sérhæfingu hafa hafist handa, ekki til þess að vinna gegn henni, heldur leita að lausn á mótum fyrir þann hluta almannaíþrótta sem fjöldinn sem eigi er orðinn háður sérhæfingu (úrvali) leitar til og iðkar. Hér er um vanda að ræða, sem verður að finna lausn á, án þess að afreksmanna-úrvalið hindrist eða þeir sem utan þess standa séu afskiptir en eru engu síður virkir íþróttaiðkendur. Þessu vandamáli verður gefinn gaumur á þinginu í Baden-Baden. Til eru um 30 alþjóðleg sérsam- bönd um íþróttir sem eigi fá keppt í grein sinni á Ólympíuleikum, t.d. borðtennis, tennis, badminton, svifflug, drekaflug o.s.frv. Sótt er fast að koma þessum íþróttagrein- um inn á Ólympíuleika. Jafnframt sækja þau sérsambönd, sem eiga íþróttagreinar á leikunum, að fjölga keppnisatriðum greina sinna t.d. í skotfimi, sundi, frjáls- umíþróttum, skíðaíþróttum o.s.frv. Varða þessi atriði mörg hver önnur. Eitt er það mál, sem öðrum fremur mun vera búist við umræð- um um í Baden-Baden en það er um varanlega staðsetningu Ólympíuleika. Oft hefur verið vak- ið máls á þessu en aldrei meir og víðar en 1979/80. Þykir því rétt að kynna hér tillögu Grikkja og aðgerðir IOC í þessu máli. Á þriðju ráðstefnu ráðherra, sem fara með íþróttamál í ríkjum Evrópuráðsins 6.—10. apríl 1981 í Palma á Mallorca, notaði Achill- cus Karamanilis ráðuneytisstjóri tækifærið til þess að setja fram fyrir hönd forsætisráðherra Grikklands útdrátt úr þeirri til- lögu ráðherrans að Ólympíuleik- um yrði valinn stöðugur vettvang- ur í Grikklandi. Forseti gríska lýðveldisins, Konstantin Karamanlis, setti fram þessa tillögu um staðsetn- ingu Ólympíuleika fyrir hér um bil 5 árum og hann endurtók þessa tillögu í eigin persónu 1980, þegar mest var talað um væntanlega Ólympíuleika í Moskvu. Ráðuneytisstjórinn reifaði þessa tillögu forseta Grikklands, vegna þess að hér gafst tækifæri til þess að leggja málið fram í nærveru forystumanna Evrópu- þjóða en tilgangur funda þeirra var og er einmitt að viðhalda íþróttum sem órjúfanlegum þætti fyrir þjóðir heimsins. Það er örugg vissa Grikkja að þetta starf hefst í íþróttamann- virkjunum og breiðist út þaðan til annarra þjóðfélagsvettvanga og færir þangað heilbrigði, menningu og heildarhollustu. Grundvallarhugmynd að tillögu forsetans 1976 var að staðsetja að staðaldri aðsetur Ólympíuleika. Slíkur staður yrði valinn í Grikk- landi, sem án efa væri hentugasta landið í þessum tilgangi. Viðbrögð við þessari grísku til- lögu voru víðtæk. Hún var meira að segja rædd á allsherjarþingi Evrópuráðsins og hún færði með sér umræður innan margra ríkja ekki aðeins í hópum íþróttafröm- uða og íþróttasamtaka, heldur náði hún líka til fundar alþjóða-ólympíunefndarinnar (IOC) í Lake Placid 1976. IOC setti á stofn 5 manna nefnd, sem skyldi fara til Grikklands og athuga staðhætti og jafnvel velja þann stað sem þætti henta best Ólympí- uleikum framtíðarinnar. Staður- inn sem nefndin valdi er í nám- unda við vatnið Kaipha. Svæðið er 25 km frá þeim stað, þar sem hinir fornu Ólympíuleik- ar voru haldnir. Þetta er mjög heppileg fjarlægð til þess að skilja að hið forna og hið nútímalega. Auk þess skilja þessa tvo staði að háar hæðir. Svæðið er miðja vega á strandlengju milli Patras og Kalamata og er óbyggt landsvæði og 90% þess tilheyra ríkinu. Svæðið nær yfir vatnið Kaipha sem að áliti sérfræðinga er ágæt- lega fallið fyrir róðraríþróttir Ólympíuleika. Fagurt landslag, tengt hinu bláa hafi og hinu stóra vatni. Þá rennur áin Alfios í gegnum land- svæðið. Umhverfis hana eru græn- ar hlíðar og sléttur. Þarna er einnig mjög milt loftslag og sólfar mikið. Fyrrnefnd strandlengja er

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.