Morgunblaðið - 08.10.1981, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 1981
30
Menntaskólinn á Eiíilsstöóum var vígður 1979. Fyrsta árið voru um 100 nem. í skólanum. í fyrra 156 nem.
og nú 205. 86% nemenda eru af Austurlandi og skiptast eftir árgöngum þannig: 1. ár: 68 nem., 2. ár: 49
nem., 3. ár.: 50 nem. og 4. ár: 38 nem., á náttúrufræðabraut eru 27 nem., á verslunarbraut 22, á málabraut
19, félagsfræðabraut 9 og eðlisfræðabraut 5. ótaldir eru þá þeir, sem ekki hafa valið brautir, 1. og sumir 2.
árs nemendur.
Skortur á heimavistarrými hefur staðið skólanum fyrir þrifum en vonir standa til að úr rætist næsta haust
þar sem verið er að steypa upp álmu sem bætast mun við húsið til vinstri á myndinni, en sú álma mun rúma
eina kennaraibúð og heimavist fyrir 60 nemendur.
Samræmdur framhaldsskóli
í framhaldi af
sjónvarpsþætti
Þriðjudaginn 8. þ.m. var um-
ræðuþáttur í sjónvarpinu sam-
nefndur þessari grein. P'ram komu
auk stjórnanda þrír skólamenn,
alþingismaður og ráðuneytismað-
ur. Það sem einkenndi þátt þenn-
an og gerði hann jafnframt frá-
brugðinn slíkum þáttum flestum
var hve sammála menn voru: Al-
þingi beri að lögfesta hið fyrsta
frumvarp til laga um framhalds-
skóla, en slíkt frumvarp hefur nú
um skeið legið fyrir en ekki hlotið
afgreiðslu. Samt er farið að starfa
eftir eða í anda frumvarpsins og
samræma nám í einingar og
áfanga, einkanlega þó á lands-
byggðinni. En eins og oft vill
verða, er slíkum þáttum þröngur
stakkur skorinn og aðeins hægt að
tæpa á ýmsu, sem frekarf skýr-
ingar eða dýpkunar þyrfti við. I
greinarkorni þessu mun ég leitast
við að skýra nánar ýmislegt það,
sem fram kom í þættinum um eðli
og tilgang samræmingarstarfsins
með því að greina frá skipan mála
á Austurlandi og þróun skólanna
þar síðustu ár og þó einkum eftir
tilkomu Menntaskólans á Egils-
stöðum fyrir tveim árum.
Aðdrasandi
samræminjíar
Fyrsti skólinn á Austurlandi,
sem tók upp kennslu samkvæmt
eininga- og áfangakerfi, var gagn-
fræðaskólinn í Neskaupstað. Ari
seinna (1978) fylgdi Eiðaskóli í
kjölfarið og tók upp sama kerfið,
þ.e. kennslu samkvæmt námsvísi
fjölbrautaskóianna í Flensborg,
Keflavík og á Akranesi. Þannig
var kominn vísir að samræmingu
þegar fyrir dyrum stóð stofnun
menntaskólans. Ein fyrsta
ákvörðunin, sem taka þurfti við-
komandi innra starfi skólans var
hvort hann ætti að starfa sam-
kvæmt hefðbundnu bekkjakerfi
eða áfangakerfi. Hið síðara var
valið og notaður sami námsvísir,
sem að framan greindi. Ekki var
örgrannt um, að sumir yrðu fyrir
vonbrigðum og teldu að „raun-
verulegur menntaskóli" yrði að
hafa bekkjakerfi, enda tengsl
fjórðungsins mikil við Mennta-
skólann á Akureyri, en hann hefur
þar til í vetur starfað þannig.
Gagnrýni á áfangakerfið sem slíkt
hefur alveg horfið og öllum þeim,
sem hafa kynnt sér aðstæður orðið
Ijóst, að í flestum greinum hentar
það betur miðað við aðstæður
e.vstra. Augljóst er að þeir nem-
endur, sem höfðu hafið nám í fyrr-
nefndum deildum, fengu beint
áframhald með þessu móti en
fleira kemur til eins og nú skal
greina.
eftir Vilhjálm Einars-
son, skólameistara
á Egilsstöðum
4. grein
Fámennar framhalds-
deildir styrkjast
Það hefur ávallt staðið fram-
haldsnámi út um land fyrir þrif-
um, að áframhald náms þegar
ekki hefur verið hægt að ljúka til
fulls tilteknum áfanga (t.d. stúd-
entsprófi) hefur verið ótryggt.
Nemendur hafa strandað í „kerf-
inu“. Framhaldsskólar hafa verið
tregir til að viðurkenna nám úr
öðrum skólum og vegna mismun-
andi skipanar kennslu og greina í
skólunum hefur flutningur milli
skóla verið torveldur. Nú var þeim
nemendum, sem ljúka mundu
námi í heimaskóla tryggt áfram-
hald á Egilsstöðum og með sam-
eiginlegu kerfi áfangastjóra og
deildarstjóra tryggt að um sam-
bærilegar kröfur og námsefni
væri að ræða. En til að koma
þessu til leiðar þurfti samband og
samvinnu skólanna. Þess vegna
var stofnuð „stjórnarnefnd um
framhaldsnám á Austurlandi",
sem fékk fullgildingu mennta-
málaráðuneytisins í júlí 1979.
Stjórnunarnefndin
I nefnd þessari eiga sæti skóla-
stjórar allra þeirra skóla sem
framhaldsnám reka í fjórðungn-
um auk fræðslustjóra. Hún kemur
saman nokkrum sinnum á ári og
fjallar um námsframboð og braut-
ir á öllu svæðinu. Leitast er við að
ekki skapist óeðlileg samkeppni
skólanna um nemendur, ákveðin
verkaskipting milli þeirra þannig
að þegar á heildina sé litið verði
námsframboðið sem mest. Þannig
eru sérgreinar iðnnáms eingöngu
kenndar á Neskaupstað, verslunar
á Eiðum, svo dæmi sé nefnt.
Nefndin annast jafnframt ráðn-
ingu deildarstjóra í hinum ýmsu
fögum, sem starfa við alla skól-
ana, en áfangastjóri M.E. er jafn-
framt áfangastjóri svæðisins í
heild. Allir kennarar í fram-
haldsnámi fjórðungsins hittast
einu sinni á önn, samræma
kennsluáætlanir undir stjórn við-
komandi deildarstjóra, semja í
sumum greinum sameiginleg próf
en í öðrum fögum er tryggt að
prófin verði hliðstæð og jafngild.
A fundum þessum kynnast kenn-
arar og miðla hver öðrum af
reynslu sinni, skiptast á kennslu-
gögnum o.fl.
Kostir áíangakerfis-
ins í strjálbýli
Það sem stendur framhalds-
námi út um land fyrir þrifum er
einkum tvennt: nemendur eru ekki
nógu margir í hverjum árgangi og
skortur er hæfra kennara. Einnig
ver við, að trú foreldra á mögu-
leikana heimafyrir að veita jafn-
gilt nám/kennslu veldur því, að
reynt er að koma unglingunum í
stærri skóla þótt Iangt þurfi að
sækja. Þar sem þessir örðugleikar
eru yfirunnir á hinum fámennari
stöðum er því ekki að neita að
námsframboð hlýtur að vera
takmarkað. Val milli greina fyrir
einstaka nemendur er svo til ekk-
ert. En sé kennslan að öðru leyti í
lagi skiptir þetta minnstu: öllum
nemendum er fyrir mestu að
treysta þann bóklega kjarna, sem
krafist er á öllum námsbrautum
framhaldsskólastigsins: islensku,
stærðfræði, ensku og dönsku
ásamt félagsfræði eða sögu. Jafn-
„ÞAÐ sem stendur fram-
haldsnámi út um land
fyrir þrifum er einkum
tvennt: nemendur eru ekki
nógu margir í hverjum
árgangi og skortur er
hæfra kennara. Einnig ber
við, að trú foreldra á
möguleikana heima fyrir
að veita jafngilt nám/-
kennslu veldur því, að
reynt er að koma ungling-
unum í stærri skóla þótt
langt þurfi að sækja.“
vel í hinum stærstu fjölbrauta-
skólum færist stýring nemenda,
einkum á fyrsta ári, í vöxt, svo
valfrelsið er nafnið tómt.
I litlum skólum getur hin
minnsta breyting á kennaraliði
valdið því, að eitt árið er hægt að
bjóða upp á þýskunám en ekki t.d.
efnafræði. Þetta gæti svo snúist
við næsta ár. Ef verið væri að búa
nemendur undir 2. bekk í bekkja-
kerfisskóla væri nauðsynlegt að
veita kennslu í nákvæmlega fyrir-
framákveðnum fögum. Þegar unn-
ið er samkvæmt áfangakerfinu er
hver áfangi sjálfstæður þannig að
hann er gerður upp með prófi í
annarlok. Nemendinn flyst milli
skóla og fær alla áfanga metna,
sem hann hefur staðist próf í, og
heldur áfram í næsta áfanga í fag-
inu þegar svo ber undir eða hann
tekur byrjunaráfanga (endurtekt-
aráfanga) ef hann hefur ekki átt
kost á faginu fyrr eða fallið í til-
tekinni grein. Þannig er ýmsum
árgöngum kennt saman í einstök-
um námshópum. Eðlilegur náms-
hraði er að fá 15 einingar á önn
eða 30 yfir veturinn.
Samræming —
ekki einhæfing
Hér að framan hefur því verið
haldið fram, að samræmt fram-
haldsnám með eininga- og áfanga-
kerfi hafi reynst henta vel við að-
stæður á Austurlandi og tilraun
gerð til að skýra nokkuð frá slíku
skólastarfi í framkvæmd eystra.
Ýmislegt fleira mætti segja máli
þessu til stuðnings en mál að linni
að sinni. Á móti samræmingu
hafa heyrst raddir er telja að hún
leiði til einhæfingar í kennslu og
miðstýringu með minnkandi hlut-
deild hvers kennara að móta starf
sitt. Vissulega þarf að vera hér á
verði og vandratað er meðalhófið í
þessu sem öðru. Kennsla þarf
ávallt að lúta ákveðinni umgjörð,
hafa tiltekin markmið. Námsskrár
eiga að vera að mestu viðmiðunar-
tæki er leitist við að sýna hverjar
séu eðlilegar kröfur til þekking-
ar/hæfni að loknu tilteknu námi
eða námskeiði. Reynslan af deild-
arstjórn á Austurlandi er sú, að
mínu mati, að hún er fyrst og
fremst stuðningur við kennara og
þá einkanlega þá.sem eru að hefja
kennslu. Margir stjórnendur
áfangakerfisskólanna hafa aukinn
áhuga á því, að fjölga svonefndum
jafngildis-áföngum og losa um
kröfur um innihald einstakra
áfanga. Samræmdur framhalds-
skóli þarf alls ekki að, og má ekki
verða eins og ein allsherjar hakka-
vél sem knúin er af orkugjafa í
menntamálaráðuneytinu og spýtir
svo út úr sér sams konar kjöt-
hakki hvort heldur er fyrir norðan
vestan eða austan.
Hin mikla aðsókn
í Menntaskólann
á Egilsstöðum
Nú eru 205 nemendur við nám í
M.E., þar af 175 af Austurlandi,
eða 86%. Það heyrir til algjörra
undantekninga ef nemandi hættir
námi, eða flytur í aðra skóla,
nema hann hafi lokið því sem
hann ætlaði sér og skólinn hefur
upp á að bjóða á þeirri námsbraut,
sem hann hefur valið. Þetta virð-
ist mér sýna tvennt: Fyrirkomulag
framhaldsnáms í fjórðungnurn er
heppilegt og kemur vel til móts við
námsþarfir unga fólksins og það
unir sér vel í skólanum. Eftir er að
vita hversu vel nemendum M.E.
dugar það veganesti, sem skólinn
veitir þeim, því skólinn útskrifaði
stúdenta í fyrsta sinn 1981. í grein
þessari hefur mér orðið tíðrætt
um „kerfi": samræmdan fram-
haldsskóla á Austurlandi. Þeir,
sem „kerfi" smíða mega aldrei
gleyma því, að þau eiga að þjóna
einstaklingum og hafa ekkert gildi
í sjálfu sér. Henti „kerfin" hins
vegar vel þeim einstaklingum, sem
við þau þurfa að búa og starfa, eru
þau góð. Svo virðist sem vel hafi
tekist til á Austurlandi um skipan
framhaldsnáms.
radauglýsingar — raöauglýsingar — raöauglýsingar
Fundur
Aðalfundur
Sjálfstæöisfélag Ólafsvíkur og nágrennis heldur aöalfund sinn
fimmtudaginn 8. október kl. 21.00 i setustofu Sjóbúöa.
Dagskrá:
1. Venjuleg aöalfundastörf.
2. Kosning fulltrúa á landsfund.
3. Önnur mál.
St/órnin.
Þór félag ungra sjálfstæöismanna í Breiöholti heldur aöalfund slnn
laugaraginn 10. okt. kl. 14, í húsi Kjöt og Fisk, Seljabraut 54, 2. hæö.
Venjuleg aöalfundarstörf.
St/órnln.
Mýrasýsla
Aöalfundur Egils. Félags ungra sjálfstæöismanna í Mýrasýslu. veröur
haldinn í Sjálfstæöishúsinu, Borgarnesi, fimmtudaginn 8. okt. næst-
komandi og hefst kl. 21.
Dagskrá:
1. Venjuleg aöalfundarstörf.
2. Kosning fulltrúa á landsfund.
Keflavík — Keflavík
Fulltrúaráö sjálfstæöisfélaganna í Keflavík heldur fund í sjálfstæöls-
húsinu viö Hafnargötu 46, Keflavík, fimmtudaglnn 8. okt. kl. 21.00.
Fundarefni:
1. Kosning fulltrua á 24. landsfund Sjálfstæöisflokkslns.
2. Væntanlegar bæjarstjórnarkosningar.
3. Önnur mál.
St/órnin.
Kópavogur
Fulltrúaráð Sjálfstæöis-
flokksins í Kópavogi
heldur fund fimmtudaginn 8. október kl. 20.30 í Sjálfstæöishúsinu aö
Hamraborg 1, 3ju hæö.
Fundaretnl:
1. Kosning fulltrúa á landsfund Sjálfstæöisflokksins.
2. Rætt um undirbúning bæjarstjórnarkosninga. Skoöanakönnun um
prófkjör og fyrirkomulag þess.
3. Önnur mál.
St/órnin.
Sauöárkrókur
Sjálfstæöisfélag Sauöárkróks heldur félagsfund í Sæborg nk. fimmtu-
dag 8. október kl. 21.00.
Dagskrá: 1. Kosning fulltrúa á 24. landsfund Sjáltstæöisflokksins.
2. Önnur mál.
St/órntn.
St/órnln.