Morgunblaðið - 10.10.1981, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 1981
3
Davíð Oddsson,
oddviti borgarstjórn
arflokksins:
Fylgjandi
opnum próf-
kjörum frá
fyrstu tíö
Ég hef frá fyrstu
tíð verið fylgjandi
opnum prófkjör-
um, þó ég viður-
kenni að þau séu
langt frá því að
vera gallalaus. Ég
var andvígur því
að takmarka
prófkjörið nú og
greiddi atkvæði gegn því.
Mér þótti tillaga stjórnar full-
trúaráðsins skynsamleg en breyt-
ingin óþörf og óheppileg, en full-
trúaráðið sjálft hefur æðsta vald í
þessum málum og fyrir því verð ég
að beygja mig, eins og aðrir
flokksmenn.
Eyjólfur Konráð
Jónsson alþingismaöur:
Betra heföi
verið að loka
prófkjörunum
alveg
Ég flutti á fund-
inum frávísunar-
tillögu við tillögu
Jónasar Elíasson-
ar, þegar umræð-
ur um fyrirkomu-
lag prófkjörsins
höfðu mjög dreg-
ist á langinn og
sumir andmæl-
endur tiliögu hans voru að snúa
fundinum til fylgis við hana. Mæl-
endaskrá hafði þá verið lokað sem
eðlilegt var, þar sem fleira lá fyrir
fundinum. Ég rökstuddi tillögu
mína því örlítið eitthvað á þann
veg, að þar sem ætla mætti að þeir
andstæðingar Sjálfstæðisflokks-
ins sem ætluðu að spilla prófkjör-
inu mundu ekki hika við að skrifa
undir inntökubeiðni í eitthvert
sjálfstæðisfélag og því hefði til-
laga Jónasar takmarkaða þýðingu.
Þess vegna væri lagt til að henni
væri vísað frá. Þetta las fundar-
stjóri upp, atkvæði voru greidd og
frávísunartillagan felld. Ég varð
sem sagt í minnihluta og sætti
mig auðvitað við það að meirihlut-
inn réði eins og lengst af hefur
verið háttur í samtökum sjálf-
stæðismanna.
Þótt ég telji hér ekki um stór-
mál að ræða, held ég að tiliaga
Jónasar hafi verið hin óheppi-
legasta. Betra hefði verið að loka
prófkjörinu alveg, þannig að ein-
ungis þeir sem flokksbundnir
væru og samþykktir sem félagar í
Sjálfstæðisflokknum fengju að
kjósa. Ég óttast sem sagt, að þeir
sem á annað borð eru þess siðferð-
is að fara á kjörstað í prófkjöri
andstöðuflokks og lýsa því yfir að
þeir séu stuðningsmenn flokksins,
muni alveg eins undirrita inntöku-
beiðni, sem þeir svo afturkalla
næsta dag, eða gleyma og hlæja
að, vaskleika sins vegna. En hins
vegar kann að vera að of margt
sjálfstæðisfólk, sumt hið allra
traustasta, sem ekki vill vera
flokksbundið af einhverjum
ástæðum, t.d. vegna þess að það
hefur ekki aðstöðu til virks starfs,
sitji heima.
Vonandi hef ég rangt fyrir mér
en meirihluti fundarmanna rétt
fyrir sér. Alla vega hafa þeir
menn rangt fyrir sér í bráð og
lengd, sem ekki virða meirihluta-
ákvarðanir í lýðræðislegum sam-
tökum sem þeir starfa í.
Guðmundur H. Garð-
arsson, formaður full-
trúaráðsins:
Okkar mat aö
breytingin
heföi þurft
lengri aö-
draganda
Um var að ræða
grundvallarbreyt-
ingu á fram-
kvæmd prófkjöra
á vegum Sjálf-
stæðisflokksins,
sem til þessa hafa
yfirleitt verið
opin. Meirihluti
stjórnar full-
trúaráðsins vildi ekki leggja til á
þessu stigi að fara út í lokað
prófkjör. Okkar mat var að það
hefði þurft að hafa lengri aðdrag-
anda, t.d. hefðum við vel getað
hugsað okkur að slíkt myndi koma
til framkvæmda við næstu alþing-
iskosningar. Þess vegna gerðum
við tillögu um opið prófkjör. Yfir-
gnæfandi meirihluti fundarmanna
mat þetta öðru vísi og taldi rétt að
færa ákvörðun um framboðslista
nú þegar yfir í hendur flokksbund-
ins sjálfstæðisfólks eða þeirra sem
hugsa sér að gerast aðilar að
flokknum.
Rétt er að vekja athygli á því,
þegar verið er að tala um flokks-
bundið sjálfstæðisfólk í Reykja-
vík, að innan flokksins í Reykjavík
munu nú vera um tíu þúsund
manns. Það má búast við því að
töluverður fjöldi manns sem eru
stuðningsmenn flokksins muni
hugsa sér að ganga í flokkinn,
þannig að sá hópur sem kemur til
með að eiga rétt á að taka ákvörð-
un um lista fyrir borgarstjórnar-
kosningar er mjög fjölmennur,
álíka fjölmennur og sá hópur sem
tekið hefur þátt í prófkjörum
flokksins fram til þessa.
Ég tel að flestir séu nú sammála
um það innan flokksins — og aðrir
sem hugsað hafa um þessi mál, —
að það hafi verið þörf fyrir breyt-
ihgar á framkvæmd prófkjöra yf-
irleitt, en það sem málið snýst um
núna er tímasetning. Ég vil taka
það fram að stjórn fulltrúaráðsins
mun að sjálfsögðu starfa í sam-
ræmi við niðurstöður fundarins og
vinna að sigri flokksins í samræmi
við þetta og með það val frambjóð-
enda sem kemur út úr prófkjörinu.
Þá má einnig benda á að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur oft farið
út í kosningar án undangengins
prófkjörs og unnið mikla sigra.
Það sem verið var að samþykkja
er því, að reynt verði nýtt próf-
kjörsfyrirkomulag, sem bundið á
að vera við sjálfstæðisfólk sem er
flokksbundið eða hyggst ganga í
flokkinn. Prófkjör er náttúrlega
ekkert sáluhjálparatriði hjá meg-
inþorra fólks. Það sem skiptir
mestu máli er stefna flokksins og
frambjóðenda, verk þeirra og
hæfni til að láta gott af sér leiða í
þágu lands og þjóðar.
Dr. Jónas Elíasson:
Komist hjá
því aö vísa
nokkrum frá
kjörstað
Framkvæmd
prófkjörsins verð-
ur með þeim
hætti, að þeir sem
ekki eru flokks-
bundnir fyrir, fá
tækifæri til að
sækja um aðild að
flokknum og afla
sér atkvæðisrétt-
ar þannig. Með þessu fyrirkomu-
lagi er komist hjá því að vísa
nokkrum frá kjörstað, sem vill
kjósa, öðrum en þeim sem þegar
eru flokksbundnir í öðrum flokk-
um og geta af þeirri ástæðu ekki
gerst meðlimir í Sjálfstæðis-
flokknum.
Þetta fyrirkomulag hefur sína
galla, en það er nauðsynlegt með
tilliti til þeirra mörgu sem hafa
kosið í prófkjöri án þess að vera
félagar. í flokknum. Þetta fyrir-
komulag bindur hendur frambjóð-
enda í prófkjöri til að afla sér
fylgis meðal flokksmanna ein-
göngu. Þetta kemur sér vafalaust
illa fyrir ýmsa frambjóðendur því
fjölskylda þeirra, kunningjar og
vinir, sem eru flokksbundnir í öðr-
um flokkum, fá ekki að styðja þá í
prófkjöri með atkvæði sínu. Fram-
bjóðendur og stuðningsmenn
þeirra innan flokksins munu
fljótlega vinna bug á þessum erf-
iðleikum.
Þegar til lengri tíma er litið
mun flokkurinn og stjórnmála-
starf hans njóta góðs af meiri
samstarfsmöguleikum forustu-
mannanna, sem leiðir af því, að
þeir verða að höfða til skoðanalegs
samstæðs hóps í prófkjörsbaráttu
sinni og geta ekki leitað út fyrir
þær raðir.
Það eru um 9.000 flokksbundnir
sjálfstæðismenn í Reykjavík.
Skoðanakönnun meðal þeirra um
skipan framboðslista er nægileg
könnun á almennum vilja fólks
um skipan framboðsmála.
Sigurður Hafstein:
Ánægöur
meö niöur-
stööuna, kom-
inn tími til
endurskoðunar
Ég er ánægður
með þá niður-
stöðu sem hinn
fjölmenni full-
trúaráðsfundur
komst að. Enda
þótt hin stóru
opnu prófkjör
hafi verið rétt
ákvörðun þegar
þau voru tekin upp 1970 þá hafa
svo miklir og veigamiklir gallar
komið í ljós á síðari árum, að fylli-
lega var kominn tími til að endur-
skoða afstöðu til þeirra.
Hið neikvæða við prófkjörin
eins og þau hafa farið fram er
fyrst og fremst fólgið í því, að þau
hafa orðið vettvangur fyrir inn-
byrðis baráttu. Þau hafa leitt til
gliðnunar í flokknum sem á rætur
að rekja til þess að valdið til
ákvörðunar framboða hefur að
verulegu leyti verið fært út úr
flokknum og það leitt til dofnandi
áhuga flokksmanna á þátttöku í
starfi hans. Þá hefur þátttaka
andstæðinga flokksins í prófkjör-
um farið vaxandi.
Gætt hefur misskilnings um
nafnið „opið prófkjör" þannig að
ýmsir hafa haldið, að prófkjörin
væru opin hverjum sem er og haf-
ið þátttöku á þeim grundvelli,
enda þótt reglurnar hafi alla tíð
bannað þátttöku annarra en
stuðningsmanna flokksins. Þessi
misskilningur virðist svo út-
breiddur að erfitt hefur reynst að
leiðrétta hann.
Astandið í flokknum í dag er
einnig enn ein ástæða þess að
nauðsyn var að breyta til. Ymsir
hafa orðið varir við óvenjumikinn
áhuga andstæðinga flokksins til
þátttöku í væntanlegu prófkjöri,
þ.e. andstæðinga sem mikið vilja á
sig leggja til að viðhalda þeirri
sundrungu, sem því miður er til
staðar í flokknum, enda styrkir
ekkert andstæðingana meira en
sundraður Sjálfstæðisflokkur.
Mér er auðvitað ljóst, að sú
ákvörðun sem tekin var er ekki
átakalaus ákvörðun. Þetta var
miklu vandasamari ákvörðun en
sú, að láta reka á reiðanum, þrátt
fyrir að ágallar hins opna próf-
kjörs væru augljósir. En ég trúi
ekki öðru en að óflokksbundið
sjálfstæðisfólk skilji að sjálfstæð-
isfólk getur ekki og má ekki þola
það að annarra flokka fólk hafi
úrslitavald við ákvörðun framboða
Sjálfstæðisflokksins. Slíkt áhrifa-
vald á ekkert skylt við lýðræði,
heldur er það skopleikur og af-
skræming lýðræðis.
Tillaga sú sem samþykkt var í
gær var millileið, þ.e. óflokks-
bundnu sjálfstæðisfólki er gefinn
kostur á að óska þátttöku í flokkn-
um og njóta með því kosningarétt-
ar allt til lokunar kjörstaðar síð-
ari prófkjörsdaginn. Eins og stað-
an er í dag munu 8—9 þúsund
manns eiga rétt til þátttöku í
prófkjörinu og hópurinn getur
stækkað svo þúsundum skiptir
fram að prófkjörslokum. Þessi
fjöldi er svo mikill að hann hlýtur
að vera fyllilega marktækur
þverskurður á vilja kjósenda
Sjálfstæðisflokksins i Reykjavík
almennt.
Að lokum vil ég segja það, að ég
vona sannarlega að þessi breyting
verði til þess að við losnum við þá
tortryggni sem þátttaka annarra
flokka kjósenda hefur skapað,
enda hljóta allir sjálfstæðismenn
að viðurkenna það að önnur niður-
staða en sú, að sjálfstæðisfólk
sjálft ráði framboðunum sem slík-
um, sé slík skerðing á félagafrelsi
að ekki verði við hana unað.
Innlendur aðili
hyggst kaupa
Lífshlaupið
INNLENDUR aðili er nú að
kanna möguieika á að kaupa
Lífshlaup Kjarvals, en sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðs-
ins er Reykjavíkurborg dottin út
úr myndinni sem hugsanlegur
kaupandi.
Eins og fram hefur komið í Mbl.
hefur Guðmundur í Klausturhól-
um, sem er eigandi Lífshlaupsins,
látið pakka því niður eftir sýning-
una á Kjarvalsstöðum, en ekki
náðist í Guðmund í gær til að afla
frétta af stöðunni í Lífshlaupinu.
Fram hefur komið að erlendir að-
ilar vildu kaupa verkið sem þakti
veggi vinnustofu meistarans, en
eftir að samningaviðræður borg-
aryfirvalda um hugsanleg kaup á
Lífshlaupinu fóru út um þúfur hóf
annar aðili í Reykjavík að kanna
möguleika á kaupum.
SÆLKERA
HÖFOABAKKA
SlMI85411
REYKJAVlK
Þessi nýja lína er gerð fyrir fólk, sem hefur ánægju
af mat og kryddi. I henni eru krúsir fyrir kaffi, te,
og sykur, auk 20—30 tegunda krúsa
fyrir krydd, sultur og marmelaði Þá eru í línunni
ofnföst föt af mörgum stærðum og gerðum.