Morgunblaðið - 27.11.1981, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1981
45
Opið bréf til Kópavogsbúa
Menntaskólinn í Kópavogi
eftir Ingólf A. Þorkels-
son skólameistara
- 3. grein
Byggingarnefnd MK gerði
ýtarlegar tillögur um fjöl-
brautaskóla í Kópavogi
Margur orðkappinn teygði
tungu sína lengra en þekking hans
náði, er rætt var um framhalds-
skóla í Kópavogi á liðnum haust-
dögum. Þó keyrði um þverbak, er
því var haldið fram, að skóla-
.meistari MK hefði ekkert gert til
að koma á fót fjölbrautaskóla í
Kópavogi. Raunar hefur Stefnir
Helgason, er sæti átti í byggingar-
nefnd MK, þegar hnekkt þessum
rógi í ágætri grein, sem birtist í
Morgunblaðinu 3. október sl.
Sannleikurinn er sá, að bygg-
ingarnefnd MK gerði ýtarlegar til-
lögur um fjölbrautanám í Kópa-
vogi og barðist fyrir byggingu
árum saman, og skal ég nú finna
þessum orðum stað. Eins og greint
var frá í 2. grein, skipaði ráðherra
byggingarnefnd, er skyldi sam-
kvæmt skipunarbréfi gera tillögur
um framtíðarskipulag mennta-
skólans og um byggingu fyrir
starfsemi hans. I nefndinni áttu
sæti: Andri ísaksson, prófessor,
Ingólfur A. Þorkelsson, skóla-
meistari (formaður), Jóhann H.
Jónsson, bæjarfulltrúi, Páll Theo-
dórsson, eðlisfræðingur og Stefnir
Helgason, bæjarfulltrúi. 1978 tók
Rannveig Guðmundsdóttir sæti í
nefndinni, Benjamín Magnússon,
arkitekt, var ráðinn til starfa með
nefndinni 1976.
ara fjármuna, sem til eru orðnir
vegna starfa fólks í tveimur að-
skildum fylkingum.
Þessum fjármunum ber að skila
til baka eftir sömu forsendum og
þeir komu í sjóðinn. Við annað
verður ekki unað.
Sótt um lán til að
standa við skuldbindingar
Eins og íslenskir ráðamenn vita
þá ér afrakstur góðæra í hvaða
tegund sjávarútvegs sem er notað-
ur til uppbyggingar og eflingar
fyrirtækjanna, svo mun einnig
vera í þetta sinn. Fyrir þessa sök
hafa bankastjórar átt erfitt með
að gera upp við sig hvort hlægja
beri eða gráta, þegar hnípinn
saltfiskverkandi í vanda biður um
lán þegar fjárfestingaráætlun
hans er hrunin, þar sem peningar
hans hafa verið teknir og færðir
frystingunni.
Segja má að tillaga þessi sé í
rauninni engu betri en þegar
bændum var boðið upp á að skera
hestana og gefa þá kúnum í hey-
leysinu hérna um árið.
Lokaorð
Þessi mótmæli eru að sjálfsögðu
skrifuð á eigin ábyrgð. Þrátt fyrir
það leyfi ég mér að vona að ég tali
fyrir munn fjölmargra manna,
sem eiga hagsmuna að gæta í
þessu grundvallarmáli.
Segja mætti að ekki taki því að
rembast um of út af þessari
summu, sem að sjálfsögðu er smá-
aurar þegar á heildina er litið. Það
virðist þó vera álit ráðamanna að
frystingunni muni um þetta lítil-
ræði, verður því vandséð að salt-
fisks- og skreiðarframleiðendur
komist betur af án þeirra.
Aukin heldur verður það að telj-
ast álitamál, hvort vandi fryst-
ingarinnar verði leystur með 10,3
milljónum saltfiskframleiðenda,
fremur en heyleysi bænda var
leyst með niðurskurði hrossa til
fóðrunar klaufpenings forðum.
Við tillögugerð sína leitaði
byggingarnefnd víða fanga —
bæði hérlendis og erlendis. Hún
lauk störfum í ofanverðum nóv-
embermánuði 1977 og skilaði ýtar-
legu áliti til menntamálaráðherra
og bæjarstjórnar Kópavogs. Þetta
álit er raunar heil bók, 44 vélritað-
ar síður að stærð, með eftirfar-
andi efnisyfirliti:
1. Formáli
2. Bréf menntamálaráðherra.
3. Greinargerð byggingarnefnd-
ar.
4. Greinargerð um íbúa- og nem-
endafjölda.
5. Tillaga um námsbrautir.
6. Skipting nemenda á náms-
brautir og áætlaður fjöldi
deilda og námshópa.
7. Verklýsing.
8. Námsbrautir.
9. Tafla A. Kennslumagn ein-
stakra brauta og heildar-
kennslumagn.
10. Tafla B. Heildarkennslumagn
og rýmisþörf fyrir 12 og 24ra
nemenda hópa.
11. Tafla C. Aætluð rýmisþörf
fyrir nýbyggingu MK.
12. Greinargerðir.
Samkvæmt tillögum nefndar-
innar er gert ráð fyrir, að í skólan-
um verði menntaskólabrautir,
iðjubrautir og flestar eða allar
eftirtaldar sérhæfðar námsbraut-
ir: viðskiptabraut, mynd- og hand-
menntabraut, matvælaiðjubraut,
uppeldisbraut, heilsugæslubraut.
Ekki er þörf á því að tíunda hér
nánar tillögur byggingarnefndar.
Þær sjálfar tala skýru máli. Eng-
ar aðrar heildartillögur eru til um
fjölbrautaskóla í Kópavogi.
Barist fyrir bygg-
ingu árum saman
Á árunum 1975 til 1979 háði
byggingarnefnd MK harða bar-
áttu fyrir því að byggt yrði yfir
starfsemi væntanlegs fjölbrauta-
skóla í Kópavogi. Hin mikla þörf
skólans fyrir byggingu var ræki-
lega rökstudd í fjölda bréfa og
álitsgerða til menntamálaráðu-
neytis og fjárveitinganefndar Al-
þingis. Rúmsins vegna er ekki
unnt að birta öll bréfin hér. Ég læt
nægja máli mínu til sönnunar að
birta eftirfarandi bréf, sem lagt
var fram á fundi með fjárveitinga-
nefnd 15. nóvember 1978:
Til fjárveitinganefndar Alþing-
is.
Fyrir hönd Menntaskólans í
Kópavogi (MK) leyfi ég mér að
vekja athygli fjárveitinganefndar
á eftirfarandi:
1. Menntaskólinn í Kópavogi var
settur á stofn í júnímánuði
1973, og tók til starfa í ofan-
verðum septembermánuði
sama ár.
2. Hann fékk leigt húsnæði fyrir
starfsemi sína í Kópavogs-
skóla. Þetta húsnæði var ætl-
að til bráðabirgða og stefnt
var að því, að byggt yrði yfir
starf skólans hið fyrsta.
3. Þrengsli eru mikil í skólanum
og skortir mjög á viðunandi
aðstöðu til starfa fyrir nem-
endur, kennara og annað
starfsfólk. Samkomusalur er
enginn í skólanum, nemendur
hafa ekkert sérstakt húsnæði
til félagsstarfa, og kennarar
hafa ekkert vinnuherbergi, svo
að eitthvað sé nefnt. Kennt er
frá kl. 8 til kl. 18.30 hvern
skóladag.
4. Engin fjölgun nemenda getur
orðið í skólanum vð þessar að-
stæður.
5. Byggingarnefnd skólans (skip-
uð í júlímánuði 1974) hefur
samið ýtarlegar tillögur um
framtíðarskipulag hans og
hefur menntamálaráðuneytið
fallist á tillögurnar í megin-
atriðum.
„Bestu hjálparhellur
byggingarnefndar á
þessum árum voru al-
þingismennirnir, Axel
Jónsson, Jón Armann
Héðinsson og Jón
Skaftason. Hafi þeir
heila þökk fyrir. Þessir
heiðursmenn vita gerst,
hve fast byggingarnefnd
sótti málið, hve mörg
spor nefndarmenn áttu
á þeirra fund til fullting-
is — og þeir eru allir
með tölu reiðubúnir að
staðfesta það.“
6. Teikningar byggingarnefndar
eru nú fyrir hendi og hafa þær
verið lagðar fyrir byggingar-
nefnd Kópavogskaupstaðar.
7. 30 milljónir króna voru veittar
á fjárlögum yfirstandandi árs
til hönnunar skólans og byrj-
unarframkvæmda.
8. Ég hef fyrir hönd skólans (sbr.
bréf til ráðuneytisins, dags 28.
apríl 1978) óskað eftir því, að
menntamálaráðuneytið leggi
fyrir fjárveitinganefnd Al-
þingis beiðni um myndarlega
fjárveitingu handa skólanum
á fjárlögum 1979 til að standa
straum af kostnaði við bygg-
ingarframkvæmdir á árinu
1979.
9. Að þrem til fjórum árum liðn-
um — e.t.v. fyrr — þarf Kópa-
vogsskólinn á öllu sínu hús-
næði að halda. Menntaskólinn
verður þá á götunni með
starfsemi sína, ef ekkert er að
gert.
10. Samkvæmt framansögðu ber
brýna nauðsyn til að byggja
fyrsta áfanga hins nýja skóla
á næstu 3—4 árum.
Virðingarfyllst,
Ingólfur A. Þorkelsson,
(sign)
Og ekki var látið sitja við bréfa-
skriftir einar, hedur var þeim
fylgt eftir með viðræðum við full-
trúa ráðuneytis og fjárveitinga-
nefndar. Ósjaldan varð að knýja
fast á dyr fjárveitinganefndar.
Stundum dugði ekki minna en at-
beini alþingismanna til að fá
áheyrn. Bestu hjálparhellur bygg-
ingarnefndar á þessum árum voru
alþingismennirnir, Axel Jónsson,
Jón Ármann Héðinsson og Jón
Skaftason. Hafi þeir heila þökk
fyrir. Þessir heiðursmenn vita
BVGOIMGARNEFMD M6NNTASKÓLANS
i KOPAVOGI
TIUÖGUR UM
FRAMTÍÐARSKIPUIAG
MENNTASRÓLANS i
KÓPAVOGI
kómvoqi i sovcmmrvianodi wr
gerst, hve fast byggingarnefnd
sótti málið, hve mörg spor nefnd-
armenn áttu á þeirra fund til full-
tingis — og þeir eru allir með tölu
reiðubúnir að staðfesta það.
Aðspurður myndi Geir Gunn-
arsson, alþingismaður, þá formað-
ur fjárveitinganefndar, naumast
neita því, að byggingarnefnd sótti
fast eftir fjármagni. Allir, sem til
þekkja, vita, að byggðarlögin berj-
ast um fjárveitingarnar. Sam-
keppnin er geysilhörð. Þegar þetta
er haft í huga, er ljóst, að bygg-
ingarnefnd náði góðum árangri.
Henni tókst „að koma skólanum á
fjárlög“, eins og sagt er, þ.e. fá
fjárveitingu til byggingarinnar.
Fjárveiting fékkst þrisvar: 1978,
1979 og 1980, samtals 80 milljónir
gamalla króna. Um þessa fjárveit-
ingu segir í athugasemdum við
frumvarp til fjárlaga fyrir árið
1979 (bls. 190): „Fjárveiting til
framkvæmda er óbreytt frá fjár-
lögum 1978, 30.000 þús kr., sem
verja á til framhalds hönnunar og
byrjunarframkvæmda við nýtt
kennsluhús." Menn taki eftir því,
að hér stendur ekki einungis til
hönnunar, heldur til byrjunarfram-
kvæmda við nýtt kennsluhús.
Hvort sem þetta er rætt lengur
eða skemur, kemur allt í einn stað
niður. Byggðarnefnd vann vissu-
lega vel, lá ekki á liði sínu og hafði
erindi sem erfiði. Þegar nýkjörin
bæjarstjórn tók við stjórnartaum-
unum í Kópavogi sumarið 1978,
ríkti alger einhugur um fram-
haldsskólamálið:
1. Ýtarlegar tillögur byggingar-
nefndar MK um framtíðar-
skipulag skólans lágu á borðinu
hjá bæjarfulltrúum og ráð-
herra.
2. Búið var að úthluta lóð undir
bygingu fyrir starfsemi skól-
ans, og lagði bæjarstjórn á það
mikla áherslu (sbr. áður birta
samþykkt 13. febr. 1975), að
skólinn yrði staðsettur a mið-
bæjarsvæðinu.
3. Ráðuneytið samþykkti tillögu
byggingarnefndar og bæjar-
stjórnar um stærð skólans og
staðsetningu (sbr. áður birt
bréf ráðherra, dags 21. maí
1976).
4. Teikningar, af skólahúsinu
voru tilbúnar. Benjamín Magn-
ússon, arkitekt, sýndi teikn-
ingarnar á ráðstefnu um skipu-
lag miðbæjarins í desember
1978.
5. Fé til byggingarinnar er veitt á
fjárlögum 1978, kr. 30 milljónir.
Með röggsamri baráttu og
ágætri aðstoð fyrrnefndra al-
þingismanna tókst að fá fram-
lagið hækkað úr 15 milljónum í
30.
Nú er eðlilegt að menn spyrji:
Úr því einhugur ríki um málið og
fé hafði fengist til framkvæmda,
hvers vegna var ekki byggt?
Samstaðan í bæjar-
stjórn brestur 1978
Eftir kosningarnar 1978 brast
samstaðan í bæjarstjórninni og
sundurlyndisfjandinn tók völdin.
Nýr bæjarfulltrui, Guðmundur
Oddsson, rauf friðinn og samstöð-
una um málið. Hann gerði það
opinberlega í einkamálgagni sínu,
Alþýðublaði Kópavogs, 8. tölu-
blaði 1978. Grein hans í því tölu-
blaði nefndist: „Er Borgarholtinu
hætta búin?“ Eins og fyrirsögnin
ber með sér, beinist gagnrýnin, ef
gagnrýni skal kalla, að staðsetn-
ingu skólans. I þessari ritsmíð er
því m.a. haldið fram, að skólinn
muni skyggja á kirkjuna (kirkju-
gólfið sjáist ekki!) og spilla Borg-
arholtinu. Til þess að sýna, á
hvaða stigi þessi gagnrýni er, birti
ég hér eftirfarandi kafla úr grein-
inni:
„Þegar Menntaskólanum var út-
hlutað lóðinni, var gert ráð fyrir,
að efsti punktur hússins væri í
sömu hæð og kirkjugólfið, en sam-
kvæmt nýjustu breytingum á
teikningum er hæsti punkturinn
orðinn 180 sm hærri en kirkjugólf-
ið er. Þarna þarf auðvitað að
spyrna við fótum, svo að náttúru-
fegurð Borgarholtsins haldist. Ég
fæ því ekki betur séð, en bygg-
ingarnefndin sé að fyrirgera þeim
rétti að skólinn verði staðsettur
samkvæmt úthlutun, og er það vel.
Því var haldið fram, að skóli á
miðbæjarsvæðinu myndi mjög
auka lífið í bænum, en hitt virðist
hafa gleymst, að skóli og verslanir
fara aldrei saman svo vel sé, eða
halda menn virkilega að það lyfti
bæjarbragnum á hærra plan að
hafa verslanir fullar af skóla-
krökkum í öllum frímínútum?"
En meginrökin í grein þessa rit-
snillings eru þau, að bygging sé
tímaskekkja, leita beri annarra
lausna — eða eins og hann segir
orðrétt:
„Við höfum hér ýmsa möguleika
varðandi bóknámið með þeim
húsakosti sem fyrir er. Það má
m.a. benda á að nemendum í Vest-
urbænum fer ört fækkandi og það
þýðir, að innan tiltölulega fárra
ára mun Kársnesskóli vaxa upp í
heilsteyptan grunnskóla og þá
myndi Þinghólsskóli standa auð-
ur. Þar mætti þess vegna hafa
bóknámið í framhaldsskólanum.
Þetta sýnir, að fyrirhuguð bygging
á miðbæjarsvæðinu er tíma-
skekkja sem að sjálfsögðu þarf að
leiðrétta.“
Hér fer ekkert á milli mála.
Bæjarfulltrúinn gerir það að til-
lögu sinni, fyrstur manna opin-
berlega, að bóknámið í framhalds-
skólanum, menntaskólanámið,
verði flutt í Þinghólsskóla. Tillag-
an um töku Þinghólsskóla er því
tillaga Guðmundar Oddssonar.
Fróðlegt var að sjá síðar, hvernig
hinn hugdjarfi bæjarfulltrúi brást
við, er tillaga hans mætti and-
stöðu!
Með margnefndri grein var sáð
til sundurlyndis í því máli, sem
einhugur var um áður í bæjar-
stjórn. 1979 voru haldnir tveir
þorgarafundir, svonefndir, úm
miðbæjarskipulagið í Kópavogi, í
öndverðum maí og júní. 60—70
manns voru á fyrri fundinum, þeg-
ar flest var, en rúmlega 100 á þeim
síðari. Ekki var áhuginn nú meiri
á málinu í 13 þúsund manna bæ.
Þótt fámennt væri á fundinum,
var hávaðinn þar því meiri, hver
höndin upp á móti annarri.
Ómurinn af þessari misklíð um
miðbæjarskipulagið barst inn í
sali Alþingis — til fjárveitinga-
nefndar. Umræddar deilur örfárra
manna urðu til þess, að synjað var
um meira fé til framkvæmda, fé
til að byggja framhaldsskólann í
Kópavogi. Þessi vinnubrögð á
vordögum 1979 voru af sumum
talin sérlega lýðræðisleg!
Það er kunnara en frá þurfi að
segja, að einhugur heimamanna,
einhugur um hverja fjárbeiðni, er
forsenda fyrir fjárveitingum
ríkisins til framkvæmda í bæjar-
félögum. Skerist einn fulltrúi
sveitarfélags úr leik, er forsendan
brostin. Margnefndar deilur gátu,
að ég tel, tafið málið, en naumast
gengið af byggingaráformum
dauðum. En hvað var það þá, sem
fyllti mælinn, rak endahnútinn á,
að byggingaráformin voru lögð á
hilluna? Um það verður fjallað í
næstu grein.