Morgunblaðið - 27.11.1981, Blaðsíða 8

40
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. NÓVEMBER 1981
Hluti áhorfenda, en þeirra á meðal var Olafur Noregskonungur, Haraldur og j upphafi sýningarinnar sungu allir Kardimommusönginn undir stjórn rakar
Sonja ásamt börnum sínum tveimur, forseti Islands Vigdís Finnbogadóttir og ans. Ljósm. Mbl. K.l’.
föruneyti.
Leiksýning þroskaheftra barna í Qsló vekur þjóðarathygli:
Sjáum leikarana taka ný spor
til framfara á hverri sýningu
„Við erum full hrifningar sem er
mjög blönduð gleði vegna barnanna
okkar, sem ganga svo frjálslega
fram á leiksviðið og gefa okkur stöð-
ugt nýja lífsreynslu. Á hverri æfingu
og á hverri einustu sýningu, sem
orðnar eru margar, sjáum við leikar
ana taka ný spor til framfara. Utan
leiksviðsins merkjum við enn betur
framfarirnar, jafnt á heimilunum
sem og á stofnuninni. Sérfræðingar
nota orðið „terapi“ yfir aðferðina
sem þarna er notuð, en við foreldr
arnir kjósum fremur að nefna hann
manneskjulega þjálfun,“ segir m.a. í
yfirlýsingu stjórnar Foreldrafélags
leiklistarhóps þroskaheftra barna af
dagheimili og skóla Kögnu Ringdal í
Osló, en sýning hópsins á „Fólki og
ræningjum í Kardimommubæ" hef-
ur vakið mikla athygli í Noregi. fs-
lenzkum fréttamönnum gafst tæki-
- segja foreldr-
ar barnanna
um árangurinn
færi til að sjá sýninguna í tilefni af
heimsókn forseta íslands til Noregs,
en hún hefur gengið óslitið í margar
vikur ætíð fyrir fullu húsi.
Sýningin er sérstaklega unnin
fyrir leikendurna sem eru um 30
að tölu. Kardimommubær Thor-
björns Egner með Bastían bæjar-
fógeta í fararbroddi ásamt ræn-
ingjunum, Soffíu frænku, Tóbíasi í
turninum og öllum hinum vel-
þekktu Kardimommubæjarbúum
standa ljóslifandi á sviðinu, en út-
færsla leikritsins er miðuð við
getu hópsins, án þess að hún missi
í nokkru gildi sitt. Þar sem geta
leikarans nær ekki til hefðbundnu
útfærslunnar er örlítið breytt til,
sem dæmi má nefna að í stað þess
að rakarinn væri látinn syngja lag
sitt „Ég klippi og ég raka menn“,
þegar hann klippir hár ræningj-
anna, náði hann skemmtilegum
tilþrifum með látbragði.
Leikararnir stóðu auðsjáanlega
mjög misjafnlega hvað varðar
þroskastig. Hvert og eitt þeirra
gaf sig þó óskipt að hlutverki sínu
og heyrði til undantekninga á
þessari sýningu að þau rugluðust í
texta og var framsetning yfirleitt
skýr og ákveðin. Ef það kom fyrir
að þau gleymdu texta, t.d. í söng-
lagi, sem var reyndar aðeins einu
sinni eða tvisvar, létu þau það ekki
á sig fá, hófu sönginn á ný, eins og
ekkert hefði í skorist, þegar hvísl-
arinn hafði komið þeim á rétta
sporið. Hvíslarar eru reyndar
ómissandi í öllum leikhúsum.
Margir leikaranna sýndu þarna
hæfileika sem fæstir hafa áreið-
anlega reiknað með að þeir byggju
yfir. Leikarinn sem fór með hlut-
verk Bastíans bæjarfógeta var
hvað eftirtektarverðastur og fékk
hann mikið lófatak og aðdáun frá
áhorfendum. Framsögn hans var
skýr og leikur allur tilþrifamikill.
Höfðu viðstaddir fréttamenn á
orði, að hann gæti áreiðanlega
sómt sér vel í öðrum leikhúsum.
Sýningin er byggð upp á ein-
faldan hátt og með einfaldri
sviðsmynd. Fyrri hluta sýningar-
innar voru settir upp þekktir kafl-
ar úr Kardimommubæ og sungnir
kunnir söngvar. Sögumenn brúuðu
bilið þegar einhverju var sleppt,
en síðasti hlutinn var nokkuð
breytt uppsetning á Kardim-
ommuhátíðinni, sem alla bæj-
arbúa langaði að taka þátt í, —
líka Kamillu litlu, — eins og allir
vita. Fyrst fengum við að heyra
söng Soffíu frænku, og „Einn og
tveir og þrír“ — sönginn hennar
Kamillu. Að því loknu stjórnaði
Bastían bæjarfógeti skemmtun-
inni og kynnti skemmtiatriðin þar
sem hver og einn hinna 30 leikara
kom fram, ýmist einn í einu eða í
litlum hópum. Börnin léku einföld
lög á hljóðfæri, gítar, flautur og
píanó. Ung stúlka dansaði ballett,
flutt voru ljóð, sungnar gamanvís-
ur, lesnir kaflar úr sögum og fleira
mætti nefna. Allir voru með, allir
höfðu eitthvað fram að færa, og
miðað við getu hvers og eins. Þessi
hluti sýningarinnar var hvað eft-
irtektarverðastur og þá ekki sízt
fyrir það hversu börnin virtust
geta einbeitt sér og setið róleg og
þolinmóð meðan þau biðu eftir að
röðin kæmi að þeim.
Lokaatriðið á sýningunni er ef-
laust það sem hafði mest áhrif á
sýningargesti. Ung stúlka flutti
ljóð eftir Thorbjörn Egner. Það
var undarleg tilfinning og hrær-
andi að horfa og hlusta á unga
þroskahefta stúlku standa á
leiksviði fyrir framan fullan sal af
fólki og flytja af einlægni, án sýni-
legrar hræðslu og taugatitrings,
— setningar eins og þessar, í
lauslegri þýðingu: „Við þökkum
fyrir allt það sem okkur er gefið,"
— og „Við óskum þess að öll börn
veraldar gætu haft það eins gott
og við.“
Þess má geta í lokin, að leiksýn-
ingin hefur verið sýnd fyrir fullu
húsi í langan tíma. Framtak þetta
hefur vakið þjóðarathygli í Noregi
og sýningin fengið mjög góða
dóma í norskum fjölmiðlum.
Börnin — leikararnir — hafa náð
ótrúlegum framförum á þroska-
brautinni frá því að æfingar hóf-
ust að sögn foreldra þeirra og
skólastjóra. Síðast en ekki sízt
hefur sýningin vakið Norðmenn til
umhugsunar um tilveru og stöðu
þessa þjóðfélagshóps.
F.P.
Hér stígur einn leikaranna dansspor og annar leikur undir á
gítar. Bastían bæjarfógeti fylgist vel með hverju spori.
Leikurum var vel fagnað í lok sýningarinnar og heldur Bastían
fógeti á lofti blómsveig sem forseti Islands kastaði til þeirra í
þakklætisskyni.
Tjaldið fellur.
„Frá sólarupp-
rás til sólarlags“
Endurminningar sr. Jakobs Jónssonar
BÓKAÚTGÁFAN Skuggsjá hef-
ur gefið út bókina, „Frá sólar-
upprás til sólarlags", eftir séra
Jakob Jónsson. Á kápu segir:
„Þessi bók sameinar á sérstæð-
'an hátt skemmtun og alvöru.
Hér eru stórfyndnar sögur af
samferðamönnum höfundarins,
en séra Jakob er, svo sem vinir
hans og kunningjar þekkja bezt,
einn snjallasti sagnameistari
samtíðar okkar. Stutt lýsing
hans á atburði eða smámynd af
persónu gefur oft betri hug-
mynd um lífsferið en langar lýs-
ingar.
Séra Jakob lýsir því frábær-
lega, er hann fyrst leit dagsins
ljós að Hofi í Álftafirði. Raunar
ber hann aðra fyrir þeirri frá-
sögn, því svo langt aftur nær
ekki traust minni hans. Hann
segir skemmtilega frá bernsku-
árunum í foreldrahúsum á
Djúpavogi og frá prestsskapar-
árunum á Norðfirði, í Kanada
og í Reykjavík. Mannlýsingar
hans eru bráðsnjallar. Gildir
þar einu, hvort um er að ræða
kennara guðfræðideildarinnar
eða skólafélaga, kunna menn
eða minna þekkta meðal Vest-
ur-Islendinga eða starfsbræður
hans innlenda sem erlenda. All-
ir fá þeir óbeint sína einkunn.
Og að sjálfsögðu ber trúmál á
góma, trúarstefnur, ferminguna
og fermingarundirbúninginn,
hjónavígslur og hjónasættír,
Sr. Jakob Jónsson
sálgæzlu og annað það, er þjón-
andi prestur þarf að sinna."
„Frá sólarupprás til sólar-
lags" var sett og prentuð í
Prismu sf. og bundin í Bókfelli
hf. Kápu gerði Auglýsingastofa
Lárusar Blöndal.
„Þrír leikir um hetjur“
Þýðing á þremur leikritum Aiskýlosar
ÞRÍR leikir um hetjur nefnist ný
bók, er Bókaútgáfa IVIenningarsjóðs
gefur út.
Meginefni bókar þessarar er
leikritin „Prómeþeifur fjötraður",
„Persar" og „Sjö gegn Þebu“ eftir
gríska fornskáldið Aiskýlos
(525—456 f.Kr.b.) í þýðingu dr.
Jóns Gíslasonar. Er útgáfan með
sama sniði og fyrri þýðingar Jóns
á forngrískum lelkritum sem
Menningarsjóður hefur gefið út.
Auk þýðingar leikritanna þriggja í
óbundnu máli er ítarlegur inn-
gangur eftir þýðanda fremst og
skýringar aftast. Þá er gerð grein
fyrir sögu textans og helstu útgáf-
um. Loks er eftirmáli, þar sem
greinir fyrirkomulag bókarinnar
og ævi og ritstörf Jóns heitins
Gíslasonar. Eftirmálanum lýkur
með þessum orðum: „Samstarf
Jóns Gíslasonar við Menningar-
sjóð var ánægjulegt og farsælt.
Kynning Jóns á fornklassískum
heimsbókmenntum ber honum
órækt vitni sem rithöfundi og
fræðimanni."
Um Aiskýlos segir þýðandi, Jón
Gíslason, í formála sínum að Orest-
eiu frá 1971: „Aiskýlos er elstur
hinna þriggja miklu harmleika-
skálda Forn-Grikkja. Er hann al-
mennt talinn þeirra mikilúðlegast-
ur. Fyrir Hellas hafði hann í leik-
listarefnum sambærilega þýðingu
og Shakespeare fyrir Vesturlönd
.. Aiskýlos hefur oft verið nefndur
faðir leikritaskáldskapar. Ber að
skilja þetta þannig, að hann lyfti
þessari bókmenntagrein á miklu
fullkomnara stig en hún var á, er
hann hóf leikritun, og hins vegar
hafi bæði samtímamenn hans og
eftirkomendur notið góðs af starfi
hans í þessum skáldskaparefnum."
Bókin Þrír leikir um hetjur er 237
bls. að stærð, sett, prentuð og
bundin í Prentsmiðju Hafnar-
fjarðar.