Morgunblaðið - 13.12.1981, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. DESEMBER 1981
85
Kristján Einarsson, Ijósmyndari Mbl. tók þessa mynd af „Ragtime Bob"
í vikunni er leið, þar sem hann skemmti gestum í Óðali.
„Ragtime-Bob“ er kominn til landsins. Og hver er sá
maður? Jú, hann er fæddur í Alaska og spilar ragtime-
tónlist öðrum betur. Hann hefur samið um 300 lög og gefið
út átta hljómplötur hjá United Artist — allt saman rag-
time. Hann er einn tíu manna í þessum heimi, sem hafa það
að aðalatvinnu að spila ragtime-tónlist, næst elstur þeirra
og sá eini sem ferðast um milli borga og landa og spilar. Og
nú er hann kominn til íslands, Alaskamaðurinn Bob Durch
— Ragtime-Bob.
„Já, segir hann, ég er Alaskamaður, og þess vegna kemur
hún mér ekkertta óvart þessi veðrátta hér. Vindur áþekkur
þessum sem var hér í gær (þriðjudag), gengur undir nafninu
Taku í minni heimabyggð. Það er komið úr indíánamáli og
þýðir sterkur vindur. Nei, nei, það er enginn indíáni í mér.
Faðir minn er enskur og móðir mín þýsk. Þau fluttu til
Alaska árið 1917, en ég er fæddur í Detroit, því í þann tíma
voru engir læknar og engin sjúkrahúsin í Alaska.“
Bob gaf sig snemma að tónlistinni og ragtime-músíkin
átti hug hans allan. En hann var aðeins tvítugur að árum,
þegar hann fékk boð um að ganga i herinn í seinna stríði,
1940. Svo tók hann þátt í Kóreu-stríðinu og losnaði ekki úr
hernum fyrr en 1953. Þá var hann orðinn yfirmaður þar, en
tónlistarmaður vildi hann verða, og var kannski alltaf, og
lagði á hilluna allan frama í hernum. En af hverju leikur
maðurinn aðeins ragtime-tónlist?
„Mér fannst hún snemma spennandi,“ segir hann „og svo
er það nú ekki á hvers manns færi að spila hana. Og fólk
kann að meta þessa tónlist, af því það heyrir hana ekki of
oft. Það kynntist henni ef til vill fyrst af myndinni frægu
The Sting. Ég lék síðast í Færeyjum á sjö stöðum og kynnti
tónlistina og ég held það hafi ekki verið nema einn maður,
sem vissi að ég var ekki að spila spánnýja músík.“
Nú vildi Ragtime-Bob koma með innlegg úr tónlistarsögu:
„Ragtime verður til í kringum 1896“, segir hann, „og lifir
góðu lífi fram undir 1920, en fellur þá í dvala meðal almenn-
ings fram til 1973, að kvikmyndin The Sting gerði þessa
tegund tónlistar aftur fræga. Þessi dvalaár var samt mikil
gróska i ragtime-músíkinni meðal þeirra sem gáfu sig að
henni. Blúsinn verður til 1906 og jassinn 1915. Raunar hét
það „Jas“ upphaflega en það þýddi „sex“ í götumáli svartra,
svo mönnum varð Ijóst að það varð að breyta nafninu. 1916
var það „Jass“, 1917 „Jasz“, 1918 „Jaz“ og loks 1919 „Jazz“ og
hefur heitið það síðan. Af jassi leiðir svo: Dixieland (1915),
Boogie (1920), Sophisticated (1922), Swing (1932), Bebop
(1940), Progressive (1946) og Rock & Roll (1953) — hvað
kemur næst er ómögulegt að segja. Þess konar hluti kenni
ég í fyrirlestrum mínum, og athugaðu það, að ragtime er
klassísk tónlist, það er að segja, að til þess að það heiti
ragtime sem þú spilar, þá verðurðu að leika tónlistina eins
og hún var skrifuð, ef þú breytir lítillega útaf, þá ertu
orðinn jassisti.“
Ragtime-Bob er maður efnaður, raunar sagðist hann vera
„well-off“, en það segja ríkir menn jafnan, til að sýnast
hógværir. Hann kom í fyrsta skipti til íslands árið 1979 og
stoppaði þá í fjóra daga. Hann hafði kynnst íslendingi
einum í Toronto í Kanada, sem kallaði sig Fred Miller og
hafði lært til prests í Englandi, og þessi maður gaf honum
heimilisfang náinna skyldmenna sinna á íslandi, því þangað
var Ragtime-Bob áfjáður í að koma. „Skyldmenni Fred Mill-
ers eru mestu öðlingar,“ segir Bob, og vildi koma á framfæri
þakklæti til þess ágæta fólks. Hann vill gjarnan að það
komi fram líka, að hann langar til að spila ragtime-tónlist í
íslenskum skólum; hann hefur gaman af því að kynna þessa
músík æskufólki, og myndi gera slíkt endurgjaldslaust. Frá
því í september hefur hann komið fram á 71 stað víðs vegar
á Norðurlöndum og gerði sænska sjónvarpið þátt með hon-
um, sem sýndur verður í janúar. Hann segir að allt innan-
húss í skemmtistaðnum Oðali í Reykjavík sé upp á kúreka-
vísu og það falli vel að þeirri tónlist sem hann leiki, og
honum liki það sérlega vel að spila þar þrjár stundir á
kvöldi framundir jól. En í lokin spyrjum við Ragtime-Bob:
Hvað finnst þér sérkennilegast og merkilegast á íslandi,
sem þaulreyndum heimsflakkara?
„Ja, hér er nú margt líkt og í minni heimabyggð i Alaska,
nema hér er þvílík bílamergð, að það er eins og maður sé
kominn til Los Angeles. Þá eru verslanir flestar fyrsta
flokks hvað varðar vðruúrval, en merkilegast finnst mér nú
heita vatnið í jörðinni og hvernig þið nýtið ykkur jarðork-
una. Svo finnst mér sjálfum ánægjuefni, hvað mörg ung-
menni íslensk, þekkja til ragtime-tónlistar og fyrir alla
muni láttu það koma fram, að ég sé reiðubúinn að spila í
skólum og kynna nemendum ragtime-tónlistina."
Þeir komu til að taka ljósmyndir, en voru myndaðir sjálfir: Þrír jaxlar í ljósmyndara-
stétt heilsa uppá forsætisráðherra. Fyrstan skal frægan telja Ólaf K. Magnússon, þá
Bjarnleif Bjarnleifsson, ljósmyndara á Dagblaðinu & Vísi og Guðjón Einarsson, ljós-
myndara á Tímanum (situr). Þeir hafa gegnum árin tekið marga myndina af Gunnari
Thoroddsen, og þegar hin nýja samstalsbók þeirra Ólafs Ragnarssonar var kynnt
blaðamönnum, áritaði Gunnar bókina fyrir þá.
Kirkjur í Seljasókn!
Efnilegir athafnamenn efndu til hlutaveltu fyrir skömmu og
færðu sóknarnefnd Seljasóknar allan ágóðann að gjöf í kirkju-
sjóðinn, en enginn kirkja er sem kunnugt er í sókninni. Sókn-
arstarfið er samt mjög öflugt og nýlega festi sóknin kaup á
húsnæði, þar sem verður skrifstofa fyrir prestinn og seinna
meir aðstaða fyrir æskulýðsstarfsemi. Þá hefur verið ráðinn
arkitekt til að teikna hina fyrirhuguðu kirkju,
Valgeir Ástráð-sson er prestur í Seljasókn og er messað í
Olduselsskóla. En strákarnir á myndinni heita: Þorsteinn Ö.
Finnbogason, Guðbjartur Auðunsson, Steindór Eggertsson,
Eggert Hjelm og Guðjón Ásmundarson.
Hús Stephans G.
T4ú standa yfíf miklar endur-
bætur á húsi Stephans G. Steph-
anssonar í Alberta-fylki í Kan-
ada. Fylkisstjórnin stendur fyrir
endurbótum ásamt ýmsum
einkaaðilum og er Jane
McCracken, ungur sagnfræðing-
ur, í forsvari fyrir endurbótum
þessum. Hún hefur meðal ann-
ars komið hingað til íslands að
safna munum í húsið og kynna
sér ýmislegt varðandi Stephan.
Segir í Lögbergi tjeimskringlu
að endurbótunum verður lokið
næsta sumar og ætlunin er að
opna húsið í ágústmánuði 1982,
en Stephan Íést aðfaranótt 10.
ágúst 1927, hátt á 74. aldjursári.
Það var árið 1889 sem Stephan
G. Stephansson nam land í
þriðja sinn í Vesturheimi og þá í
Alberta-fylki í Kanada, skammt
frá Markerville. Bjó hann þar til
dauðadags. Þar voru óbyggðir
miklar og nóg landrými, þegar
Stephan fluttist þangað, og hafði
Árni Elfar leiknaði eitt sinn þessa
mynd af húsi skáldsinx.
hann miklar mætur á þeim slóð-
um, svo sem meðal annars má
sjá í kvæðinu Sumarkvöld í Al-
berta. Tvö síðustu erindin hljóða
svo:
En mér er auðnin þessi
þú.sund sinnum kærri
en þröngbýlið í sveitum,
þeim auðugri og xtærri,
því svigrúm lífs er þar svo
þrengt á allar lundir,
að þriðjungur af mönnum
er bara troðinn undir.
Ég ann þér, vestræn óbyggð
láðið lífs og bjargar,
með landrýmið þitt stóra,
sem rúmar vonir margar,
því án þín móti þrældóm
væri hvergi vígi
og vesturheimska frelsið
ævintýr og lygi.
4