Morgunblaðið - 12.01.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1982
20 millj. $ tapi Flugleiða 1979
snúið í hagstæðan rekstur ’81
„Jú, ég tel, að okkur hafi midað taisvert
áleiðis við að rétta félagið af eftir þau
miklu áföll sem við urðum fyrir 1979 og
1980 og þetta hefur tekizt þrátt fyrir veru-
lega neikvæða utanaðkomandi efnahags-
lega þróun og á ég þar við hávaxtastefnu
erlendis, neikvæða þróun í gengismálum,
þ.e. sterka stöðu dollarans en veika stöðu
Evrópugjaldmiðils, sem hefur verulega
rýrt tekjur okkar í evrópskum gjaldmiðli.
íslenzka krónan er tengd dollara og öll
okkar útgjöld eru annað hvort í íslenzkum
krónum eða dollurum, eins og til dæmis
allt eldsneyti, vaxtagreiðslur, afborganir
og svo framvegis, en ef þessi óhagstæða
gengisþróun hefði ekki komið til, þá hefði
tekjumyndun okkar á sl. ári orðið 3 millj-
ónum dollurum meiri en raun ber vitni,“
sagði Sigurður Helgason í upphafi sam-
tals okkar um afkomu Flugleiða og stöðu
fyrirtækisins á líðandi stund. Hann benti
jafnframt á, að auk þeirra neikvæðu þátta
sem hann hefði talið, væri rétt að bæta
innanlandsfluginu við, því það væri rekið
með verulegum halla, en hins vegar væri
ekki hægt að kalla það utanaðkomandi
áhrif, þvf þau væru heimatilbúin.
„Samstaða með starfsfólki hefur haft gífurlega þýð-
ingu,“ segir Sigurður Helgason forstjóri Flugleiða
Ég spurði Sigurð hvað hefði
orsakað svo jákvæða þróun á ekki
lengri tíma, að snúa taprekstri
upp á 20 milijónir dollara 1979 og
8 milljónir dollara 1980 upp í
rekstur á sléttu, á sama tíma og
flest önnur flugfélög á sömu leið-
um væru rekin með stórfelldu
tapi.
„Það eru nokkrar meðvirkandi
ástæður," svaraði Sigurður, „fyrir
því að okkur hefur skilað nokkuð á
leið. í fyrsta lagi skal telja endur-
skipulagningu rekstur sem nú er
farinn að skila sér, en til slíkra
aðgerða eru einmitt mörg flugfé-
lög að grípa fyrst nú. I öðru lagi
skárum við niður kostnað á öllum
sviðum og starfsfólk félagsins hef-
ur unnið mjög vel og dyggilega,
við höfum náð afkastaaukningu og
flutningar hafa verið heldur meiri
en við höfðum gert ráð fyrir, sér-
staklega á Norður-Atlantshafs-
ieiðinni og að lokum hafa erlend
verkefni verið nokkur stoð og það,
sem er mikilvægast, er, að við höf-
um getað haft allt tækniþjálfað
fólk í starfi, því hefur ekki fækk-
að.
Erlenda starfsemin hefur aðal-
lega verið í Líbýu, Nígeríu fyrir
Air India og í Alsír. Þetta hefur
fyrst og fremst létt undir með að
halda öllu tæknimenntuðu fólki í
starfi, en eitthvað hefur það einn-
ig gefið af sér og hjálpað til að
greiða hluta af fastakostnaði. Þá
höfum við leigt flugvélar tii
Saudi-Arabíu sem við hefðum ekki
haft verkefni fyrir ella. Margt af
þessum rekstri stendur þó í járn-
um rekstrarlega séð og þótt við
sleppum til dæmis þegar á heild-
ina er litið með leiguflugið fyrir
Air India þá var tap á fluginu á
tímabili í surnar."
„Nú hafið þið leigt aðra Boeing
727-100 til hins nýja flugfélags í
Nigeríu."
„Við leigðum flugvél frá Afgh-
anistan og endurleigðum síðan til
Nígeríu, en þær tvær vélar sem við
leigjum þangað fljúga álíka marga
flugtíma og báðar þoturnar hér
heima á Bretlands- og Norður-
landaleiðum. Rekstur flugvélanna
í Nígeríu hefur gengið ágætlega,
en fyrri vélin er leigð Kabo-félag-
inu á kaupleigusamningi."
„Þið hafið unnið að því að hefja
farþegaflug í samvinnu við Kabo
Travel milli Nigeríu og Luxem-
borgar."
„Það er ekki búið að ganga
formlega frá leyfum vegna flugs-
ins milli Nigeríu og Luxemborgar,
en við vonum að það geti orðið af
því snemma á þessu ári og þá
verður það rekið með DC-8 vél í
tengslum við Norður-Atlantshafs-
flugið.“
„Hvað jíður hugmyndum um að
taka upp rekstur á breiðþotu aftur
á Norður-Atlantshafsleiðinni?"
„Við tókum þá ákvörðun í haust
að halda áfram rekstri á DC-8 vél-
um næsta sumar og sú ákvörðun
var tekin eftir mjög ítarlega at-
hugun á öllum aðstæðum og miðað
við þann árangur sem við náðum á
sl. sumri, töldum við það skyn-
samlega niðurstöðu. Við höfðum
vænst þess að ástandið á Atl-
antshafinu myndi batna og far-
gjöld hækka, en því miður hefur
það ekki orðið. Það er mikill þrýst-
ingur á hækkun fargjalda af hálfu
flestra flugfélaga og sem dæmi má
nefna að þeir bankar sem hafa
verið að semja um framlengingu
lána gagnvart Laker, hafa komist
að þeirri niðurstöðu að 20% hækk-
un þyrfti að koma til á fargjöld-
um. Laker tapar nú 1 milljón
punda á mánuði, eða um 1,8 millj-
ónum dollara.
Þá er ennþá gífurlegt offramboð
á sætum og flutningamagni á
þessari leið og ég tel varhugavert
að vera of bjartsýnn á að það verði
veigamikil breyting á fargjöldum
þótt þær hljóti að verða einhverj-
ar.
í dag eru 100 breiðþotur á sölu-
lista. Verðið á þeim hefur farið
lækkandi og því er spáð að það
verði áfram lágt a.m.k. fram á
þetta ár, þannig að þegar og ef
rofar til, og menn telja batnandi
möguleika varðandi Atlantshafs-
flugið, þá er mögulegt að afla
slíkra tækja til dæmis fyrir vorið
1983. Það ýtir á í þessu efni nauð-
syn að endurnýja flugvélakostinn
á þessari leið m.a. vegna hávaða-
takmarkana sem taka gildi 1985 er
ekki unnt að nota okkar áttur. Það
kostar 15 milljónir dollara að
breyta vél þannig að hún verði
gjaldgeng á þessum leiðum í far-
þegaflugi og við stefnum ekki í
það. Við verðum með tvær DC-8
þotur á Norður-Atlantshafinu
næsta sumar.
Evrópuflugið hefur gengið vel í
ár, það hefur orði aukning á far-
þegum þrátt fyrir aukna sam-
keppni í leiguflugi og áætlunar-
flugi annarra flugfélaga, því þó
það sé stundum verið að núa
okkur því um nasir að við höfum
einokun á flugi milli íslands og
annarra landa, má benda á að
fyrstu 9 mánuði ársins 1981 voru
önnur flugfélög með 445 ferðir í
áætlunarflugi milli íslands og
annarra landa og 427 leiguflug-
ferðir, en þetta er um 28% af öllu
millilandafluginu sem er á vegum
annarra en Flugleiða.
Varðandi Evrópuflugið höfum
við styrkt þá áætlun í vetur og
fljúgum nú daglega til Evrópu. Þá
var Stokkhólmi bætt við með 2
ferðir í viku og við teljum að hér
sé um verulega framför að ræða,
bæði aukin tíðni ferða og flogið
alla daga. Þá hefur fjöldi ferða til
Bandaríkjanna í vetur verið auk-
inn með því fyrirkomulagi að
tengja saman farþega- og vöru-
flutningaflug. Þetta hefur gefist
mjög vel og við höfum aukið flutn-
ingana um leið og við getum sinnt
þeim betur.
I innanlandsfluginu hefur hins
vegar orðið samdráttur í flutning-
um, en þar er við þann vanda að
glíma að við rekum flugið með
verulegum halla. Það vekur þó von
að stjórnvöld hafa gefið okkur
fyrirheit um að heimiluð verði
verðlagning í innaniandsflugi i
samræmi við kostnað.
Það má ekki gleyma því að af-
koma félagsins verður fyrst já-
kvæð á sl. ári þegar tillit hefur
verið tekið til endurgreiðslu þeirra
gjalda frá ríkisstjórnum íslands
og Luxemborgar sem til falla
vegna Ameríkuflugsins."
„Er aðal tapreksturinn áfram
bæði á Ameríkuleiðinni og í inn-
anlandsfluginu?"
„Mest er tapið á Ameríkuleið-
inni og síðan á innanlandsfluginu,
það er ekki breyting þar á, far-
gjöld á Norður-Atlantshafsleið-
inni eru ekki minna en 10—15% of
lág og það er eitthvað svipað í
innanlandsflugi."
„Stefnið þið í áframhaldandi
prílagrímaflug næsta haust?"
„Við munum gera tilraun til að
halda pílagrímafluginu áfram, en
á þessu ári byrjar það fyrr en áð-
ur, eða 1. september. Rekstur píla-
grímaflugsins hefur verið veru-
lega jákvæður og við munum
reyna a halda áfram að nýta
okkur tæknikunnáttu okkar og
reynslu á þessum vettvangi sem
öðrum erlendis. Þetta starf bygg-
:st á reynslu liðlega 40 ára og
grunnurinn er orðinn góður og
traustur. Vanþróuð lönd á þessu
sviði líta gjarnan til þess að hafa
viðskipti við minni lönd, fremur
en stærri sem hafa á sér pólitísk-
an stimpil. Við erum lítið félag,
sveigjanlegir og fljótir til að koma
hlutunum í kring og afgreiðsla
mála tefst ekki hjá okkur eins og
mörgum sem eru stærri í sniðum."
„En hvað er að segja um stefn-
una í náinni framtíð?"
„Það er ennþá samdráttur í
efnahagslífi Vesturlanda og það
hlýtur að setja svip á alla starf-
semina, en við erum með verulegt
átak í framkvæmd við að fjölga
komu erlendra ferðamanna til Is-
lands, bæði frá Bandaríkjunum og
Evrópu og við vonum að það beri
árangur.
Víð teljum það mikilvægt til
þess að standa undir þeirri tíðni í
ferðum sem nauðsynleg er, til og
frá landinu, en það er erfitt að
réttlæta þá tíðni vegna íslendinga
eingöngu og aukinn ferðafjöldi
lækkar að sjálfsögðu kostnaðinn.
Starfsmönnum hefur ekki fækkað
síðan 1979 og ’80 þegar fækkaði
um 700 manns. Endurskipulagn-
ing er nauðsynleg i hverju fyrir-
tæki með vissu millibili til þess að
stöðnun eigi sér ekki stað og við
gengum í gegn um erfitt tímabil
með uppsögnum og öðrum ráðstöf-
unum, en það hefur þrátt fyrir allt
verið okkur holl reynsla sem er að
skila sér í vaxandi árangri og sam-
staðan og samhugurinn með starf-
sfólkinu hefur haft gífurlega þýð-
ingu fyrir Flugleiðir. Þótt okkur
hafi skilað áleiðis erum við ennþá
ekki komin yfir alla erfiðleika og
fjárhagsstaða félagsins er ennþá
veik.“
3 millj. dollara tekjutap 1981 vegna óhagstæðr-
ar þróunar í stöðu Evrópugjaldmiðils
28% millilandaflugsins á
hendi annarra en Flugleiða
Stefnt að breiðþotu-
rekstri vorið 1983
(ilrein: Arni Jnhnsen