Morgunblaðið - 08.04.1982, Blaðsíða 4

52
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1982
uðu tveir eða þrír öxlar undan bíl
á vetri. Vegirnir buðu líka upp á
það. Nú brotnar aldrei öxull. En
þetta voru miklu meiri átök hér
áður fyrr og maður fór aldrei svo í
túr að maður hefði ekki í það
minnsta einn öxul með sér. Ég
minnist þess ekki að það hafi verið
sérstaklega erfitt að fá varahluti.
Það var fyrst á stríðsárunum, sem
misbrestur varð á því.“
Varst þú aldrei hætt kominn í
Kömbunum?
„Það held ég að hafi ekki verið.
Kambarnir voru erfiðir í snjó og
hálku, en það er alveg merkilegt
hvað þar hafa orðið fá slys. Eg
man ekki eftir nema einu dauða-
slysi og það var í byrjun bílaaldar.
Þá fór vörubíll útaf og hrapaði
niður. Svo man ég líka eftir því að
einn veturinn í rosalega mikilli
hálku í byrjun stríðsins, að það
voru tveir herbílar á ferð niður
Kambana. Skiptir það engum tog-
um að fremri bíllinn snýst í hálk-
unni og hrapar fram af. Bílstjór-
anum tókst fyrir slembilukku að
kasta sér út úr honum áður en
„Jú, blessaður vertu
Þá var litið hátt upp til okkar“
Fordinn som Bjarni keypti 1935.
Hann var moð átta strokka vél
som þótti geysiiegur plús í þé
daga. „Þetta voru stórir og
klunnalegir kassar, þungir í stýri
og bremsurnar voru lélegar ...“
bíllinn hvarf. En svo kom sá
seinni og hann snerist á nákvæm-
lega sama stað á sama hátt og
hrapar fram af, beint ofan á þann
sem fyrir var. Þar tókst bílstjór-
anum líka að henda sér út svo þeir
sluppu báðir. Við kímdum svolítið
að þessu.“
Kömbunum blótað
„Maður hefur einhverntíma
blótað Kömbunum. Það var rosa-
leg brekka hér áður fyrr. Hallinn
var svo mikill og vegurinn var
mest grjót og svo mjór að varla
var hægt að mætast á honum. Og
beygjurnar voru svo krappar eins
og ég sagði áðan að það þurfti að
bakka úr þeim og keyra í þær aft-
ur ef ekki átti illa að fara.
Aður en ég fór nokkuð að keyra
bíla að ráði fór ég einu sinni sem
oftar á reiðhjóli frá Selfossi á leið
til Reykjavíkur. Þegar ég var að
koma að Kömbunum heyrði ég í
vörubíl á eftir mér og var þar
kominn Lýður Guðmundsson á
Gamla-Ford, bóndi í Litlu-Sand-
vík. Hann bauð mér eins og siður
var þá að keyra mig suður. Eg þáði
vitanlega boðið og henti reiðhjól-
inu á pallinn og fékk mér sæti hjá
Lýð í stýrishúsinu og ætlaði að
fara að njóta ferðarinnar. En því
var ekki að heilsa, að minnsta
kosti ekki upp Kambana, því ég
varð að ganga á eftir Fordinum
með grjót í hendi upp þá alla og
setja undir hjólin ef hann ætlaði
að renna aftur. Þá voru þeir svo
kraftlitlir Gömlu-fordarnir.“
„Sunnudagur, mánu-
dagur, Bjarnadagur ...“
„Það þótti alltaf sjálfsagt ef ek-
ið var fram á gangandi mann að
leyfa honum að sitja í, ef pláss
var. Og það var ekki alltaf spurt
um pláss. Það voru iðulega 15
manns í bíl sem tók ekki nema 10
og í ofanálag var fólk á pallinum.
Fólk var mikið keyrt á milli bæja
og þegar Flóabúið var opnað á
Selfossi, þá ók maður um alla
sveitina og tók fólk uppí og keyrði
það á Selfoss. Þá var maður nokk-
urs konar strætisvagn. Og maður
átti sína daga tvisvar í viku þegar
maður fór fram í Gaulverjabæ til
dæmis og þeir voru yfirleitt kall-
aðir Bjarnadagar. Og það var
fyndið að í einum barnaskólanum
átti krakki að þylja upp daganöfn-
in fyrir kennarann sinn. Krakkinn
hélt nú hann gæti það og byrjaði á
sunnudegi og sagði: „Sunnudagur,
mánudagur, Bjarnadagur, mið-
vikudagur, fimmtudagur, Bjarna-
dagur og laugardagur." Þá voru
bílstjórarnir þekktir um allar
sveitir.
Og þetta var miklu meira en
bara keyrslan í þá daga. Maður
verslaði heilmikið fyrir fólkið þeg-
ar maður fór til Reykjavíkur. Það
voru hinar og þessar útréttingar
eins og að fara með útvarp í við-
gerð eða úr, og svo var keypt fyrir
fólkið allt frá títuprjónum upp í
svefnbedda. Það fór mikið af
starfinu í þetta en það tilheyrði og
þótti alveg sjálfsagt."
Reimt á Hellis-
heiðinni
Þú hefur ekki orðið var við
drauga þegar þú keyrðir á milli
Flóans og Reykjavíkur?
„Ekki ég persónulega, en það
var talið reimt á Hellisheiðinni á
tímabili. Þar varð maður úti rétt
fyrir jól sem fannst ekki. Þar sem
hann sást síðast var nálægt stað
sem kallaður var Smiðjulaut. Ég
veit ekki hvort hann er kallaður
það enn, en staðurinn dró nafn sitt
af því að þegar verið var að leggja
veginn yfir Hellisheiði voru menn-
irnir þarna með smiðju í laut, til
að skerpa verkfærin.
Nema hvað menn þóttust sjá
þennan mann þarna í Smiðjulaut-
inni og það var einn sem tók hann
jafnvel uppí. Það var rútubílstjóri,
sem kom að austan, sem gerði það.
Þegar hann kom að Kolviðarhóli
rauk bílstjórinn þar inn stjarfur
af hræðslu og sagði að það væri
draugur í bílnum sínum. Nú, fólk-
ið fór út með hálfum huga og þeg-
ar til kom sást náttúrulega hvorki
tangur né tetur af draugsa. Það
fundust reyndar mannabein 30 til
40 árum seinna rétt við Kolviðar-
hól.
En margt af þessu var tilbún-
ingur. Þannig var um tvo menn á
þessum árum sem voru að koma
úr selskap austan af Eyrarbakka.
Þeir voru á fólksbíl og báðir nokk-
uð góðglaðir og voru að halda suð-
ur til Reykjavíkur, og keyrðu létt-
an, eða greitt. Þegar þeir voru
komnir áleiðis á Hellisheiðinni
varð öðrum þeirra litið afturí og
sá hann ekki betur að það sæti
maður í aftursætinu. Sagði hann
að höfuðið bæri við afturglugg-
ann. Mennirnir urðu náttúrulega
heldur en ekki hræddir, og þeir
keyrðu áfram eins og þeir komust.
Loks ná þeir til Reykjavíkur og
þar loksins þora þeir að gæta að
hvað væri í aftursætinu. Þá var
þar ekkert nema sætið sjálft, en
það hafði hrokkið upp og hluti af
því bar við gluggann. Svoleiðis
hafa eflaust margir draugarnir
verið í þá daga, og eru það eflaust
enn.
Því er þó ekki að neita að það
fór oft um mann hrollur þegar
maður keyrði einn í kolniðamyrkri
um llellisheiðina og oft flýtti
maður sér.“
Gæfan hefur fylgt mér
En var ekki oft fjör þegar ekið
var með fólk, kannski að sumar-
lagi og í góðu veðri?
„Jú. Og það var í gamla daga
sungið í rútu. Alltaf. Það var oft
heljarmikill gleðskapur í ferðun-
um og bokkan var oftar en ekki
með í ferðum og þá var nú bíl-
stjóranum boðið fyrst allra
manna. Hann tók venjulegast
stóran sopa enda þótti það ekki
tiltökumál þá þótt bílstjóri fengi
sér svolítið neðan í því. Það þótti
alveg sjálfsagt á þessum fyrstu
árum áætlanaferða. En ég lenti
aldrei í neinni hættu á þessum ár-
um og heldur ekki síðar meir. Það
er sennilega bara heppni sem fylg-
ir mér. Einhverntíma sagði sveita-
maður í Flóanum við mig að það
væri munur á því hvort gæfan elti
mann eða maður elti gæfuna. Ég
reikna með að hún hafi elt mig.“
Þurfti ekki fólk að búa sig vel
þegar það ferðaðist í þessum bíl-
um?
„Jú. Fólk var alltaf vel búið í
þessar ferðir milli Reykjavíkur og
Flóans og hefði þess vegna vel get-
að dvalið í bílnum þegar hann
festist í brjáluðu veðri án þess að
verða meint af. Þá voru það ullar-
fötin, sem giltu og þá klæddist
maður undantekningarlaust föð-
urlandinu. Svo var það mikill
Þessi mynd er tekin þegar Bjarni
var kominn í hópferöirnar. Bíllinn,
Bedford '39, er sokkinn í drullu
upp að grind é mióri Auókúlu-
heiði.
munur þegar hettuúlpurnar komu,
því það vildi oft fenna á milli húf-
unnar og úlpukragans, og snjórinn
lak síðan niður á bak. En ég er viss
um að maður hefði verið löngu
dauður ef maður hefði ekki verið í
föðurlandinu, það get ég sagt þér.“
Hvað hratt komust þessir bílar
sem þú áttir í byrjun?
„Það var hægt að koma Fordin-
um, sem ég keypti '35, upp í 70 eða
80 ef vegurinn var góður. Þeir hjá
Steindóri áttu Bjúikk, sem þeir
komu upp í 100 en það var sjaldan
sem það var gert, því hér fundust
engir vegir svo sléttir að hægt
væri að keyra léttan. En manni
þótti óskaplega gaman að gefa
svolítið í, eins og gengur og ger-
ist.“
Árstíðabundnir
fólksilutningar
Hvaða fólk var það sem þú
keyrðir í Flóann eða til Reykjavík-
ur.
„Það var mikið fólk sem var að
fara í borgina til að skemmta sér
og hitta kunningja sína og margir
fóru á sumrin úr Reykjavík út á