Morgunblaðið - 18.04.1982, Page 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. APRÍL 1982
47
um öllum sparisjóðsstjórum og
útibússtjórum til að eignast lek-
heldan bílskúr. En ég sé aldrei eft-
ir slíku, því að það var meira en
peninganna virði að fá að mála og
njóta návistar Dolla í fyrirseta-
stólnum og eignast hann að vini.
Fáir hafa haft jafn góðan og
fölskvalausan dreng að geyma og
einmitt hann.
Adolf er innborinn Hafnfirðing-
ur, sonur hjónanna Björns Helga-
sonar skipstjóra og Ragnhildar
Egilsdóttur. Hann gekk kornung-
ur á Flensborgarskóla og varð
gagnfræðingur frá Menntaskólan-
um á Akureyri árið 1931. Síðan
hélt hann til Lundúna og settist í
þann heimsfræga viðskiptaskóla,
Pittmans College, þar í borg án
þess að þurfa að taka mannasiði
og kurteisi sem hliðargreinar.
Háttvísi er honum í blóð borin,
ríkulegar en mörgum aðalsmann-
inum og yfirstéttarkónanum í
sjálfri heimsborginni. Hann kom
aftur norður til Akureyrar fáum
árum síðar og starfaði þar við úti-
bú Utvegsbankans um eins árs
skeið. Síðan hefir hann verið full-
trúi við aðalbankann í Reykjavík.
Hann var og er hvers manns
hugljúfi, hvar sem hann er og
hvert sem hann fer.
Hann er einn afkastamesti eft-
irmælahöfundur þessa lands.
Hann hefir skrifað eftir á annað
hundrað manns og geri aðrir bet-
ur. Slíkt hlýtur að vera heimsmet
hjá óprestlærðum manni og ætti
að skrásetja í afrekabók Guinn-
essar. Það verður fróðlegt að lesa
endurminningar hans, sem hann
hyggst snúa sér að sem eftirlauna-
maður með mjúkhentum og mann-
úðlegum pennanum. Þá gleymir
hann vonandi ekki að minnast á
framboð sitt til Alþingis sem von-
arljós krata, líkt og Roy Jenkins
og Shirley Williams meðal sósíal-
demókrata á Englandi í dag. Þá
bað Adolf hæstvirta kjósendur
kjördæmis síns um að bera fram
óskalista ef hann næði kosningu.
Fundarritarinn hafði ekki undan
að skrásetja. Þá gaf Adolf skrif-
ara sínum þá landsfrægu ordru:
„Skrifaðu líka eitt stykki flugvöll,
takk!“
Það eina sem hefir angrað þenn-
an dáindisdreng um dagana er ex-
em eða psoriasis. Einhverjir
sprenglærðir djúpvitringar nú-
tímans halda því jafnvel fram, að
slíkir kvillar búi og blundi í mörg-
um okkar, en brjótist fram af
hæfileikaskorti við að láta inni-
byrgða gremju í ljós. Eftir þeirri
kenningu og kokkabók hlýtur
kurteisi og háttprýði að vera
hættuleg og heilsuspillandi. Það
er erfitt fyrir suma að vera „nice
boy“ í sjötíu ár. Ekki fyrir Dolla.
Aftur á móti hefir undirritaður
fengið snert af útbrotum með
skánandi framkomu og hegðun og
það ekki að ástæðulausu. Því hefi
ég hvatt Dolla til að byrja á að
bíta frá sér og klóra náungann
smávegis og ráðast á vegginn þar
sem hann er hæstur, klóra yfir-
boðarana, helzt sjálfa bankastjór-
ana þegar þeir eru erfiðir viðf-
angs. Þetta sagði ég við afmælis-
barnið á sextugsafmælinu og ætla
að leyfa mér að endurtaka það nú
í örfáum línum: Dolli minn, þú
værir sjálfsagt bankastjóri í dag,
ef þú hefðir kunnað listina að bíta
frá þér á réttum andartökum lífs
þíns, klórað frá, klórað undir og
klórað yfir. En slíkt ber sízt að
harma, því að sennilega hefir
aldrei nokkurt málverk af nokkr-
um bankastjóra verið kostað af
jafn einlægum samhug og hlýhug
ótal starfsbræðra og starfssystra
og um árið þegar ég málaði þig, af
því að þú klóraðir engan annan en
sjálfan þig. í því felst fölskvalaus
fegurð lífs þíns.
Örlygur Sigurðsson
Vinur minn og starfsfélagi
Adolf Björnsson, bankafulltrúi, er
70 ára í dag. En Dolli, eins og
hann er ævinlega nefndur meðal
vina sinna, er Hafnfirðingur í húð
og hár, sonur hjónanna Björns
Helgasonar, skipstjóra, og Ragn-
hildar Egilsdóttur. Adolf stundaði
nám við Flensborg í Hafnarfirði,
eins og flestir Hafnfirðingar, þar
sem hann lauk prófi 1928. Að því
loknu settist hann í Gagnfræða-
deild Menntaskólans á Akureyri,
þar sem hann lauk prófi 1931 og
brottfararprófi frá Verzlunar-
skóla íslands árið 1933 en þá hélt
kappinn utan til framhaldsnáms
við Pittman’s College, þar sem
hann dvaldi um 6 mánaða skeið.
Adolf Björnsson hóf svo störf við
Útvegsbanka íslands árið 1934 og
hefur því starfað í bankanum í 48
ár, að mestu í aðalbankanum utan
tveggja til þriggja ára sem hann
starfaði í útibúum bankans á Isa-
firði og Akureyri. Adolf hefur því
með litríkum starfsferli og löng-
um, öðlast mikla starfsreynslu,
sem skipar honum í röð meðal
virtustu bankamanna landsins.
Einhver, sem kann að lesa þess-
ar fátæklegu línur kann að spyrja
sjálfan sig, hvað maðurinn sé að
fara með allri þessari upptaln-
ingu. Er hann ef ti! vill að skrifa
minningargrein um sprellfjörugan
karl, sem ennþá á eftir langt ólif-
að, ef að líkum lætur. Þetta er lík-
lega hárrétt og vona ég af heilum
hug, að Dolli eigi eftir að verða
allra karla elstur, svo við megum
njóta sem lengst lífsgleði hans og
frásagnargáfu.
Adolf er með eindæmum vin-
margur, enda maður hjartahlýr.
Um daginn rakst ég á bókar-
skruddu eina mikla sem lá á
skrifborðinu fyrir framan hann,
talsvert stærri en Webster-
orðabókin mín heima, sem er
reyndar engin smásmíði og ég
ákaflega stoltur af. Hvar hefur þú
náð í þessa miklu orðabók, spyr ég
hann. Hvaða orðabók, hváir hann.
Þetta eru skeytin mín innbundin
frá því á sextugs afmæli mínu.
Fyrr má nú rota en dauðrota,
hugsaði ég með mér, er Adolf
nefndi töluna 250.
Adolf var snemma til forustu
valinn enda prýddur helstu kost-
um góðra leiðtoga. Hann er fram-
kvæmdamaður í eðli sínu, og læt-
ur ekki sitja við orðin tóm, ræðu-
skörungur mikill og ritfær vel,
enda viðriðinn stofnun og rekstur
fjölmargra fyrirtækja á sínum
yngri árum. Meðal annars sat
hann í stjórn ýmissa útgerðarfé-
laga í Hafnarfirðr. Þá var hann í
útgerðarráði Bæjarútgerðar
Hafnarfjarðar í afleysingum.
Einnig sat hann í niðurjöfnunar-
nefnd Hafnarfjarðar i 18 ár og
stjórnskipaður formaður í nefnd
til þess að endurskoða útvegslögin
1945. Adolf er með meiriháttar fé-
lagsverum þessa lands og skal hér
aðeins stiklað á stóru um afskipti
hans af félagsmálum. Hann átti
sæti í stjórn Sambands ísl. banka-
manna í 15 ár þar af 4 ár sem
formaður. I fyrstu stjórn Norræna
bankamannasambandsins. í
stjórn Eftirlaunasjóðs starfs-
manna Útvegsbanka íslands í 30
ár. Þá sat Adolf í stjórn Verzlun-
armannafélags Reykjavíkur í 6 ár,
þar af varaformaður í 2 ár. Form-
aður í fyrstu launakjaranefnd fé-
lagsins og í húsakaupanefnd sama
félags. Þá var hann og stjórnar-
formaður í Miðstöðinni hf. í 7 ár,
ritstjóri Bankablaðsins frá 1942
til 1949, í ritnefnd Frjálsrar verzl-
unar 1939. Þessi upptalning mín er
þó líklega ekki nema hálf sagan
sögð, svo mikil hafa umsvif Adolfs
verið. Adolf Björnsson var einn af
stofnendum Starfsmannafélags
Útvegsbanka íslands og sat í
stjórn þess í 35 ár, þar af formað-
ur í 26 ár. Það hefur verið sagt um
suma stjórnmálamenn þjóðarinn-
ar, að þeir séu svo uppteknir af
sjálfum sér og þaulsetnir við
stjórnartaumana að þeir gleymi
oft þeim, sem eiga að erfa landið,
og ala þá upp. Þetta sá Adolf eftir
26 ára setu sem formaður og lét þá
yngri menn spreyta sig, eins og
vitrum leiðtoga sæmir. Adolf
hreifst ungur af kenningum jafn-
aðarmanna og gekk í Alþýðuflokk-
inn, en kratar, eins og þeir eru
kallaðir, eiga miklu fylgi að fagna
í Hafnarfirði. Sem strákur í skóla
munu hægrisinnaðir þankagangar
eitthvað hafa angrað unglinginn, í
satans mynd sem snöggvast, en
orðið að láta í minni pokann.
Vart er hægt að segja, að Adolf
hafi orðið pólitískum hrossakaup-
um að bráð, þó hann hafi setið í
viðskiptanefnd og Verðlagsráði
fyrir krata og þegið fyrir það
væga þóknun.
Það var aðeins einu sinni sem
Adolf, vinur minn, gerði tilraun til
að komast á þing, en varð að lúta í
lægra haldi, þó hann yki fylgi
flokksins um 3000%, geri aðrir
betur. Þetta gerðist í Dalasýslu,
þar sem hann bauð sig fram, og að
ósk Alþýðuflokksins. Reyndar leit
djöfullega út fyrir flokknum
þarna í sýslunni og greinilegt að
Dalakútar voru tregir til að með-
taka boðskap jafnaðarmanna, þar
sem þeir höfðu aðeins fengið tvö
atkvæði í kosningunum á undan.
í kvæði Davíðs Stefánssonar,
Kirkja finnst engin, segir frá ung-
um nýútskrifuðum presti sem út-
skrifaðist með lélega einkunn og
fékk brauð samkvæmt því, eða
eins og segir í kvæðinu „Afdæla-
sveit þótti hæfa honum". Með
gamla biblíu trúlaus talinn tölti
hann vígður fram í dalinn o.s.frv.
Ætli Dolla hafi ekki verið svipað
innanbrjósts og presti forðum
þegar hann með boðskap krata
upp á vasann og hugrekki ungs
fullhuga lagði í stjórnmálaleið-
angur sinn í Dali fram.
Ekkert nema kraftaverk af
himnum ofan gat rétt hlut krata í
Dalasýslu.
Meðfædd herkænska hans og
„sjarmi“ að snúa fólki á sitt band,
kom honum nú að góðu haldi.
Hann ferðaðist á milli hreppa þar
vestra, hélt hverja kosningaræð-
una á fætur annarri og ávallt fyrir
fullu húsi. Ekki er mér grunlaust
um að hugnæmar ræður Adolfs
hafi einkum náð hjörtum kvenna.
Arangur erfiðisins urðu 35 at-
kvæði, sem honum höfðu fallið í
skaut, í stað tveggja atkvæða sem
flokkurinn hafði fengið i fyrri
kosningu. Það má telja fullvíst, að
Adolf hefði flogið inn á þing vegna
persónuvinsælda sinna, ef hann
hefði gefið kost á sér við næstu
kosningar.
I kosningaleiðangri sínum hafði
Adolf með sér skrifara, að heldri-
manna sið. Á fundi í Búðardal,
þegar Adolf hafði lokið ræðu
sinni, spyr hann af nærgætni
væntanlega kjósendur sína, hvort
þeir eigi ekki í fórum sínum óskal-
ista, því auðvitað sé hann allra
frambjóðenda líklegastur til þess
að geta látið óskir þeirra rætast.
Þá gellur í einum bóndanum fram-
an úr sal. Jú, herra frambjóðandi,
einu man ég eftir svona í svipan.
Það væri ekki ónýtt fyrir okkur
Dalamenn að fá flugvöll í plássið.
Ekki stóð einn flugvöllur í hálsin-
um á Adolfi, því hann sneri sér að
hjálparmanni sínum og sagði, eins
og hann væri að afgreiða fimm-
aura-kúlur til kjósenda: „Skrifaðu
flugvöll, góði.“
Margar smellnar sögur er hægt
að segja af Adolfi og skemmtileg-
um tilsvörum hans þvi að af
mörgu er að taka. Ég læt þó línur
þessar nægja að sinni, og óska af-
mælisbarninu til hamingju með
afmælisdaginn og fjöldamörg
ókomin æviár.
Reynir Jónasson
Adolf Björnsson, félagsmála-
fulltrúi í Útvegsbanka íslands, á
sjötugsafmæli í dag.
Hann er fyrir löngu landskunn-
ur maður vegna starfa sinna að
félagsmálum bankamanna, sem
hann hefir starfað að með ýmsum
hætti nærri hálfa öld. Hann hefir
haft á hendi mikilvæg forustu-
hlutverk í samtökum bankamanna
um langt skeið, bæði í Starfs-
mannafélagi Útvegsbankans og
Sambandi islenskra bankamanna
og átt sæti í stjórnum beggja þess-
ara samtaka, ýmist sem formaður
eða meðstjórnandi og í Starfs-
mannafélagi Útvegsbankans hefir
hann verið formaður iengur en
nokkur annar. Á vegum sam-
bandsins tók hann meðal annars
þátt í samstarfi norrænna banka-
manna og ritstjórn Bankablaðs-
ins.
Við þessi tímamót í ævi Adolfs
Björnssonar rifjast upp fyrir mér
endurminningar um langt og án^
ægjulegt og, að mínu áliti, mikil-
vægt samstarf okkar.
Ég mun ekki freista þess að
rekja hér ætt og æviferil Adolfs
Björnssonar. Til þess skortir mig
þekkingu. Hins vegar þekki ég til
starfa hans á félagsmálasviðinu
og mikilvægis þeirra. Fyrir þau vil
ég votta honum virðingu og þakk-
læti.
Mér hefir nú, vegna aldurs, gef-
ist tóm til að líta til baka og virða
fyrir mér liðna tíð og samferða-
menn á nokkuð langri ævi. Þegar
ég hugleiði þetta hlýt ég að meta
mikils og þakka þeim, sem sýnt
hafa mér sérstaka vinsemd og
drengskap í öllum persónulegum
samskiptum og einnig unnið langt
og mikið starf fyrst og fremst til
hagsbóta fyrir aðra. Þetta á ein-
mitt sérstaklega við um Adolf
Björnsson.
Um leið og ég þakka Adolfi
Björnssyni langvarandi óbrigðula
vináttu og ágætt samstarf óska ég
honum heilla og blessunar á kom-
andi tíð.
Ginv. Hallvarðsson
&KARNABÆH
sUiAorhf
Simi 85742 Ofl 85055
unnar.
Mike Oldfield hóf feril
sinn á því að skapa lista-
verkið Tubular Bells, en sú
plata hefur selst í 10 milljón
éintökum fram á þennan dag
og enn er hún að seljast.
Nú hefur Mike Oldfield
skapað nýtt meistarastykki,
þar sem gæðin eru í fyrir-
rúmi.
Oldfield hefur um sig hirð
góðra músíkanta á „Five Mil-
es Out“ og nýtur meðal ann-
ars aðstoðar söngkonunnar
Maggie Reilly á titillagi plöt-
Nafnið tryggir gæðin enda
bregst „Five Miles Out“ ekki
fremur en aðrar plötur
Oldfield.
"
IKE OLDFIELD
MILES OUT“
EGST EKKI
EF ÞAÐ ER
FRÉTTNÆMT
ÞÁ ER ÞAÐ I
MORGUNBLAÐINU