Morgunblaðið - 20.05.1982, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MAÍ1982
61
Kvennaframboð
og verkalýðs-
hreyfingin
eftir Magnús Einar
Sigurðsson, prentara
Sú staðreynd að konur á Akureyri
og í Reykjavík hafa ákveðið að bjóða
fram sérstaka lista í sveitarstjórna-
kosningum nú á laugardag hefur vak-
ið verðskuldaða athygli. Þessi fram-
boð segja sorglega sögu um stöðu
jafnréttis í landinu og undirstrika
hversu illt þetta ástand er í stjórn-
málaflokkunum, en þeir hafa í öllum
grundvallaratriðum sniðgengið helm-
ing þjóðarinnar, konur. Vissulega
halda flokkarnir öðru fram, en stað-
reyndirnar eru ólygnastar. Þær fáu
konur sem hafa náð fram í flokkunum
hafa þurft að tileinka sér vinnubrögð
karla og um leið hefur reynsla þeirra
sem kvenna ekki notið sín. Á ferðinni
hefur verið yfirborðsjafnrétti. Ekki
samvinna kvenna og karla á jafnrétt-
isgrundvelli. Mikið skortir á að verka-
lýðshreyfingunni sé stjórnað á jafn-
réttisgrundvelli, því miður, en það á
þó við um hana eins og konurnar, hún
hefur jafnframt verið blekkt af
stjórnmálaflokkunum. Þess vegna eru
kvennaframboðin raunverulegur
valkostur fyrir félagsfólk verka-
lýðshreyfingarinnar, karla og konur.
í upphafi gerði verkalýðshreyfingin
sér grein fyrir því, að til þess að ná
fram vilja sínum um betra og mann-
eskjulegra þjóðfélag yrði hún að hafa
pólitísk áhrif og hreyfingin gerði sitt
til þess að skapa sér pólitísk áhrif.
Síðan hefur margt breyst bæði innan
verkalýðshreyfingarinnar og eins hitt
að lengur fyrirfinnst enginn stjórn-
málaflokkur í landinu sem hefur
hagsmuni verkafólks að leiðarljósi.
Valdahlutfölllin í landinu eru öll í
hag eignastéttinni. Auðvitað er öðru
haldið fram, lesa má í svarthöfða-
greinum og leiðaraskrifum dagblaða
að verkalýðshreyfingin hafi svo og
svo mikil pólitísk völd og þar að auki
misnoti þau. Þetta eru að sjálfsögðu
áróðursskrif, sett fram til þess eins
að hindra framgang réttmætra óska
launafólks um hlutdeild í þeim arði
sem það framleiðir. Nei, pólitísk áhrif
launafólks eru lítil sem engin, og
staðreyndin er sú að stjórnmálaflokk-
arnir hafa getað nýtt sér verka-
lýðshreyfinguna í vafasömum til-
gangi fyrir tilstilli misvitra og oft
samviskulausra forustumanna henn-
ar. Verkalýðshreyfingin hefur verið
höfð að fótaskinni.
Ef verkalýðshreyfingin ætlar sér
að ná fram varanlegum lífskjarabót-
um, þannig að kjör launafólks þoli t.d.
samanburð við kjör fólks í nágranna-
löndunum er ljóst að hún verður að
öðlast raunhæf pólitísk áhrif. Þau
áhrif öölast hún ábyggilega ekki í
gegnum þá stjórnmálaflokka sem
fyrir eru, til þess þarf róttækan
verkalýðsflokk og enginn af stjórn-
málaflokkunum verðskuldar þá
nafngift.
Á stefnuskrá kvennaframboðs má
finna mörg af aðalbaráttumálum
verkafólks í gegnum tíðina, sem
stjórnmálaflokkamir hafa ekki hrint
í framkvæmd. { þessu sambandi má
nefna: jafnrétti í launa- og atvinnu-
málum, félagslega uppbyggingu íbúð-
arhúsnæðis, raunverulega dagvistun-
armöguleika fyrir börn úr öllum
starfstéttum o.s.frv. í raun byggir
stefnuskráin í megin atriðum á því
markmiði verkalýðshreyfingarinnar
að koma á manneskjulegu þjóðskipu-
lagi sem byggi á jafnrétti allra.
Nú þegar konur hafa ákveðið að bjóða
fram í kosningum vegna þess rang-
lætis sem þær eru beittar, vaknar sú
spurning, hvers vegna hefur verka-
lýðshreyfingin ekki fyrir löngu tekið
málin í sínar hendur á sama hátt og
konur hyggjast nú gera? Hagsmunir
launafólks og kvennaframboðs fara
saman í öllum megin atriðum, enda
þær konur sem ugglaust eru mest
kúgaðar í þjóðfélaginu liðsmenn
verkalýðshreyfingarinnar. Þó
kvennaframboð sé í dag raunveru-
legur valkostur fyrir launafólk getur
það aldrei orðið framtíðarlausn, þess
vegna er það mikilvægt að þau öfl
innan verkalýðshreyfingarinnar sem
vilja vinna að raunverulegum breyt-
ingum til jafnréttis í þjóðfélaginu
hefjist handa og skipuleggi sig til
sóknar gegn kúgunaröflunum. I því
starfi eiga konur og karlar samleið,
„Alþýöuflokkur, Al-
þýðubandalag og jafnvel
hinir flokkarnir tveir
halda því fram aö þeir séu
flokkar launafólks og
jafnréttis, en verk þessara
flokka eru ólygnasti mæli-
kvarðinn. Bæði Alþýðu-
flokkur og Alþýðubanda-
lag hafa reynst afturhalds-
öflunum drýgstur stuðn-
ingur undanfarin ár.“
stéttabaráttan skilar ekki árangri ef
hún byggir ekki jafnframt að fullu á
reynslu kvenna, jafnrétti innan
hreyfingarinnar.
Alþýðuflokkur, Alþýðubandalag og
jafnvel hinir flokkarnir tveir halda
því fram að þeir séu flokkar launa-
fólks og jafnreftis, en verk þessara
flokka eru ólygnasti mælikvarðinn.
Bæði Alþýðuflokkur og Alþýðubanda-
lag hafa reynst afturhaldsöflunum
drýgstur stuðningur undandfarin ár.
Alþýðuflokkurinn afhjúpaði sig end-
anlega á „viðreisnarárunum“ og Al-
þýðubandalagið á sér helst hliðstæðu
í „kristilegum frjálshyggjuflokkum
Evrópu" þegar litið er til órjúfandi
samstarfs þess við svæsnustu aftur-
haldsöfl landsins að undanförnu,
bæði á stjórnmálasviðinu sem og inn-
an verkalýðshreyfingarinnar. í jafn-
réttismálum eru þeir á sama bekk og
hinir flokkarnir. Konur eru annars
flokks félagsmenn, sem haldið er utan
við raunveruleg áhrif, nema því að-
eins þær lúti í einu og öllu leiðsögn
karla, verði einskonar „konukarlar" í
pólitíkinni.
Stjórnmálaflokkarnir geta ekki
nýst verkalýðshreyfingunni, þeir eru
allir sem einn hugsjónalaus viðrini í
höndum afturhaldsafla og í raun
gætu þeir einfaldlega sameinast í
einn stjórnmálaflokk. Þeirri hug-
mynd skaut raunar upp kollinum hjá
þeim í kringum Blaðaprentshneykslið
þegar stungið var uppá að sameinast
um eitt sameiginlegt málgagn. Ekk-
ert virðist vera í sjónmáli sem gefur
tilefni til að ætla að flokkarnir séu að
breytast til batnaðar, þrátt fyrir til-
raunir þeirra manna sem heiðalegir
mega teljast og enn eru innan þeirra.
Þau öfl innan verkalýðshreyfingar-
innar sem gera sér grein fyrir þessari
stöðu mála eru því miður enn sem
komið er ekki nægjanlega skipulögð
né sterk til þess að geta hrint í fram-
kvæmd stofnun raunhæfs stjórn-
málaflokks launafólks, en sá tími
hlýtur þó að koma.
Þær breytingar eru framundan í
atvinnuháttum að launafólki er nauð-
synlegt að afla sér pólitískra áhrifa
og valda, eigi þær breytingar ekki all-
ar að verða á kostnað þess.
Svo sem málum er háttað er það
því áreiðanlega vænlegasti kosturinn
fyrir launafólk að kjósa kvennalista í
komandi kosningum. Með því vinnst;
að grundvöllur er lagður að jafnrétti í
reynd, grafið er undan spilltu valdi
stjórnmálaflokkanna og jarðvegurinn
undirbúinn fyrir raunverulega þátt-
töku launafólks í stjórnun landsins.
— Magnús Einar Sigurðsson,
prentari.
TILRÆÐISTÓLIÐ — skjala-
taska og hnífur spænska
prestsins Juan Fernandez
Krohn, sem ætlaði að sýna
páfa banatilræði í Fatima í
Portúgal í liðinni viku. Hníf-
urinn er 37 sentimetra
langur. Myndin er tekin á
lögreglustöðinni í Lissa-
bon, en þar er tilræðis-
maðurinn í haldi.

ÞEIR SELJA LEE COOPER FÖTIN.
VL. BJARG Akranesi
VL. GRUND Grundarfirði
VL. HÓLMSKJÖR Stykkishólmi
VL. INGA Hellissandi
KF. BORGFIRÐINGA Borgarnesi
KF. HVAMMSFJARÐAR Búðardal
VL. ÓSK Akranesi
VL. VÍK Ólafsvík
VL. ARA JÓNSSONAR Patreksfirði
VL. EINARS OG KRISTJÁNS fsafirði
VL. EINARS GUÐFINNSSONAR
Bolunaarvík
VL. JONS S. BJARNASONAR
Bildudal
VL. LJÓNIÐ ísafirði
KF. DYRFIRÐINGA Þingeyri
KF. STEINGRÍMSFJARÐAR Hólmavik
VL. GUÐRUNAR RÖGNVALDSD.
Siglufirði
KF. HÚNVETNINGA Blönduósi
KF. ÞINGEYINGA Húsavík
KF. N-ÞINGEYINGA Kópaskeri
KF. N-ÞINGEYINGA Asbyrgi
KF. LANGNESINGA Þórshöfn
VL. SIGURÐAR PÁMASONAR
Hvammstanga
VL. SOGN Dalvík
VL. SPARTA Sauðárkróki
VÖRUHÚS K.E.A. Akureyri
VL.ELÍSAR GUÐNASONAREskifirði
KF. HERAÐSBUA Egilsstöðum
KF. VOPNFIRÐINGA Vopnafirði
KF. FRAM Neskaupstað
KF. FÁSKRÚÐSFJARÐAR
Fáskrúðsfirði
KF. STÖÐFIRÐINGA Breiðdalsvík
KF. A-SKAFTFELLINGA
Höfn, Hornafirði
KF. HÉRAÐSBÚA Seyðisfirði
KF. HÉRAÐSBÚA Borgarf Eystra
VL. ALDAN Sandgerði
VL. EIK Hafnarfirði
VL. PALAS Grindavík
VL. FREYJA Kópavogi
VL. SMÁRABORG Kópavogi
KF. ÁRNESINGA Selfossi
KF. RANGÆINGA Hvolsvelli
KF. SKAFTFELLINGA Vik í Mýrdal
VL. FRIÐRIKS FRIÐRIKSSONAR
Þykkvabæ
VL. STEINA OG STJÁNA
Vestmannaeyjum
VL. TRAFFIC Keflavík
VL. ADAM Laugavegi 47
VL. ELFUR Laugavegi 38
VL. FALDUR Austurveri
v/Háaleitisbr.
VL. HERRAHÚSIÐ Bankastræti 7 ,
VL. HERRAHÚSIÐ Aöalstræti 4
VL. STRÆTIÐ Hafnarstræti
VL. VINNUFATABUÐIN Hverfisgötu 26
VL. VINNUFATABÚÐIN Laugavegi 76
VL. TINNI Drafnarfelli