Morgunblaðið - 13.06.1982, Blaðsíða 4

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ1982
Söngáhugi hefur verið einstak-
lega mikill hér á landi á undan-
fornum árum og margir hafa lagt
leið sína út á þá braut. Sumir hafa
rifið sig upp úr öruggu lífsstarfi og
lagt á brattann, en aðrir hafa fetað
sig rólega en örugglega áfram og
farið eins og knapinn í kvæði
Hannesar Hafstein, „Um Hólm-
inn“:
Ef færðin er torveld, þá förum
við stillt/ og færustu kaflana
sneiðum,/ og forum af baki, þá
bratt er og illt,“ og blessaða klár-
ana leiðum.“ Ef skeiðflöt ég finn/
sem framrétta kinn,/ þá fær hún
og hófkossinn sinn.“
Þetta kvæði eða þessi samlíking
kom mér í hug, þegar ég ræddi við
Guðmund Gíslason bónda, hesta-
mann, gæðingadómara og nem-
anda í Söngskólanum í Reykjavík,
sem hóf þar nám fyrir þremur ár-
um. Þá eins og nú rekur Guð-
mundur bú að Torfastöðum í Bisk-
upstungum ásamt konu sinni,
Katrínu Þórarinsdóttur, og fjórum
börnum þeirra. Það var því stór
ákvörðun að halda til Reykjavíkur
og leggja fyrir sig söngnám. „En
þörfin var mikil,“ eins og Guð-
mundur orðar það sjálfur og hann
stefnir að því að ná sér í kennara-
réttindi í faginu. Á meðan hugsa
konan og börnin um búið.
„Það má segja að áhuginn
fyrir söngnum hafi vaknað, þeg-
ar ég var á bændaskólanum á
Hvanneyri. Þar söng ég bæði í
kór og kvartett, sem þar voru
starfandi. Þegar ég var búinn í
skólanum langaði mig til að
læra að syngja en ég sagði ekki
nokkrum manni frá því. Mér
fannst rödd mín líka vera svo
mjó og lítil að hún ætti sér enga
framtíð. Þá vissi ég ekki að við
þjálfun og aukinn þroska eykst
röddin. A þessum árum var
maður líka svo til baka og vissi
heldur ekki hvert ætti að snúa
sér til að fá tilsögn," sagði Guð-
mundur, þegar hann var spurð-
ur að því hvenær áhuginn á
söngnum hefði vaknað.
„Eftir að náminu á Hvanneyri
lauk, vann ég við húsasmíðar í
Reykjavík, en ég er uppalinn í
Smáíbúðahverfinu í Reykjavík.
En sveitin heillaði mig alltaf.
Ég hafði verið nokkur sumar í
sveit sem unglingur, meðal ann-
ars í Fellskoti í Biskupstungum
og þar fékk ég áhuga á búskap
og þá sérstaklega hestamennsk-
unni. Þar voru góðir hestar og
góður hestamaður til að læra af,
sem var bóndinn á bænum, Þór-
arinn Guðlaugsson. Ekki minnk-
aði áhuginn á hestum meðan ég
var á Hvanneyri. Þar hafði ég
með mér tvo fola. Annar var
ljúfur og meðfærilegur en hinn
hrekkjóttur og slægur. Þessa
fola þjálfaði ég um veturinn og
um vorið fór ég í árlega tamn-
ingakeppni, sem haidin er á veg-
um skólans, og vann Morgun-
blaðsskeifuna. Ég vildi reyna
betur fyrir mér á þessu sviði.
Við réðumst því í það þrír
Hvanneyringar, að leigja okkur
land á Bergsstöðum í Biskups-
tungum og rákum þar tamn-
ingastöð í nokkra mánuði. Við
lifðum eins og villimenn á þessu
tímabili. Heimili okkar var
sendibíll, sem var fastur úti í
mýri, en staðsetningin var
svona undarleg vegna þess að
við ætluðum að koma bílnum á
túnblett, sem var hinum megin
við mýrina, en komumst aldrei
svo langt, þar eð bíllinn varð
bensínlaus á miðri leið. í þess-
um bíl var pláss fyrir þrjá dív-
ana og hann míglak. Þegar
búskapartímanum lauk, var far-
kosturinn dreginn upp með ýtu!
Þegar hér var komið, var ég
trúlofaður heimasætunni í
Fellskoti, henni Katrínu, og vor-
um við búin að eignast fyrsta
soninn, svo alvaran blasti við.
Við lögðum því leið okkar aftur í
bæinn og ég fór að læra múr-
verjc. En votíð 1*967 ftéttúm'við
Guðmundur ásaml konu sinni Katrfnu og sonunum Rúnarí Þór og Eiríki Þór.
RAX.
„Búskapurinn líður
fyrir söngáhugann“
Rætt við Guðmund Gíslason nemanda í Söngskólanum í Reykjavík, sem jafnframt rekur bú í Biskupstungunum
af því að Torfastaðir væru laus-
ir til ábúðar. Þar hafði verið
prestsetur, en verið var að
leggja það niður sem slíkt og
presturinn að flytjast í Skálholt,
sem þá var nýendurreist. Þarna
byggðum við svo upp okkar bú
og höfum verið með fjár- og
hestabúskap. Ég ákvað að koma
mér upp góðum hrossastofni og
með það markmið í huga keypti
ég mér velættuð folöld og trippi
og ól upp. Náði ég ágætum
árangri og á stórmóti á Hellu
sumarið 1975 var ég með þrjár
efstu merarnar í eldra flokki og
þá efstu í fjögurra og fimm
vetra flokki."
„Upp úr þessu fer að bera á
þessari einkennilegu áráttu, að
mig fer að langa til að fá tilsögn
í söng. Ég hafði verið í Skál-
holtskórnum í nokkur ár, sem
þá var undir stjórn dr. Roberts
Abrahams Ottóssonar, en hætti
í kórnum, þegar dr. Robert
Abraham dó. Þá byrjaði ég að
syngja með kór, sem var starf-
andi í Biskupstungunum undir
stjórn Lofts S. Loftssonar tón-
listarkennara. Ég ræddi um það
svo einhvern tíma við Loft, að
mig langaði til að fá almenna
tilsögn í söng. Hann vísaði mér
á Glúm Gylfason, sem þá var
tekinn við Skálholtskórnum.
Á þessum tíma fann ég að
röddin var að breytast. Hún var
bæði að dýpka og breikka og
eins og væru að myndast tvö
raddsvið. Annars vegar gat ég
sungið bjarta og skæra tóna og
hins vegar dökka og reiða tóna
með bariton-blæ. Ég minntist á
þetta við Glúm eitt sinn er við
vorum að æfa saman. Hann bað
mig þá að syngja lagið sem við
vorum að æfa í hærri tóntegund
og gerði ég það. Þannig hljómaði
röddin betur. Síðan lét hann mig
syngja nokkra hærri tónstiga og
þegar ég var kominn á háa c-ið
leit hann undrandi á mig og
sagði: „Þú þyrftir að læra al-
mennilega að syngja, ef þú hefur
hug á því, get ég komið þér í
samband við mann, sem getur
prófað rödd þína.“ En það er nú
ekki þar með sagt að þó viðkom-
andi komist upp á háa c-ið að
hann sé eitthvert söngmanns-
efni, því söngvari verður að hafa
eyra fyrir tónlist og fallega
rödd. Það sakaði þó ekkert að
prófa. Það var því umsvifalaust
hringt í þennan mann, sem var
Garðar Cortes, og svo undarlega
vildi til að maðurinn var heima,
en þá eins og nú vinnur hann
allan sólarhringinn. Það var
ákveðið að ég færi í prófun niður
í Söngskóla skömmu síðar. Þeg-
ar þangað kom voru þar fyrir
Garðar og Jón Stefánsspn
stjórnandi Langholtskórsins. Ég
byrjaði á því að syngja „Efst á
Arnarvatnshæðum", en var ekki
búinn að syngja lengi, þegar allt
loft var þrotið og ég byrjaður að
skjálfa. Ég bað Jón að hækka
lagið rösklega, en hann er allra
manna flinkastur að tónflytja,
þá loks komst ég i gegnum lagið.
Þegar þessu var lokið sagði
Garðar: „Ég ætla að sjá hvað
hann getur,“ og fór að þenja mig
eftir tónstiganum, þangað til
hann var kominn upp í e fyrir
ofan háa c-ið, þá brosti hann og
sagði, „þetta er nóg.“ — Það
kom ekkert út úr þessu að sinni,
en ég ákvað að sækja um skóla-
vist.
Um sumarið var mér boðið að
setjast á skólabekk í Tónskóla
Þjóðkirkjunnar. Einn kennarinn
þar vildi fyrst fá álit annarra
söngkennara á því hvora rödd-
ina ætti að þjálfa, þá björtu og
skæru, það er að segja tenórinn,
eða baritonröddina, því það er
ekki ætlast til þess að menn hafi
tvær raddir. Komst ég þannig í
samband við enskan söngkenn-
ara og var úrskurður hans sá að
ég ætti fremur að nota efri
röddina. Vildi hann reyna að fá
músikalska áferð á sönginn og
mýkja röddina, en hún var hörð
og klemmd. Það var leitað til
fleiri sérfræðinga í þessu skyni.
Glúmur, sem var á leið til Kaup-
mannahafnar, hafði með sér
snældu, sem ég hafði sungið inn
á og bað kennara við Tónlistar-
háskólann í Kaupmannahöfn að
segja sér hvora röddina ætti að
þjálfa. Þeir voru sammála enska
kennaranum, að þjálfa ætti háu
röddina.
Skömmu síðar var ég kallaður
niður í Söngskóla því allir um-
sækjendurnir urðu að taka inn-
tökupróf aftur, því aðsóknin að
skólanum var mikil. Ég mætti,
söng fyrir þá og fékk inngöngu í
akólant: Ég ákvað að sjá hvað
þau segðu um rödd mína í
Söngskólanum og fór í fyrsta
tímann. Ég söng fyrir þá eins og
mér hafði verið sagt af hinum
útlenda sérfræðingi en var ekki
búinn að syngja lengi, þegar
Garðar sagði: „Stopp, þetta er
vitlaust," og lét mig slaka á og
•þá kom þessi ljóta í ljós eins og
ég kallaði bariton-röddina. Ég
var ekki sáttur við að syngja
svona fyrst, en Garðar sagði:
„Þú verður að trúa mér og gefa
mér tvo mánuði og eftir það áttu
aldrei eftir að syngja með björtu
klemmdu röddinni." Þetta kom
á daginn og smátt og smátt birti
yfir þessari ljótu og hún varð
skárri og nú syng ég eingöngu
tenór. Það er ekkert óvenjulegt
að raddir taki svona miklum
breytingum, en það er aftur á
móti harla óvenjuleg lífsreynsla
fyrir þá sem upplifa slíkt.
Nú hef ég verið í Söngskólan-
um í þrjá vetur og stefni að því
að ná mér í kennararéttindi í
söng, en til þess þarf ég að vera
4—5 ár í viðbót. Að vera í söng-
námi þýðir meðal annars að ég
get ekki stundað erfiðisvinnu
eins og bústörf samhliða. Því ef
þreyta er til dæmis í öxlum og
hálsi, þá hefur það bein áhrif á
röddina, sama er að segja um
kulda og vosbúð, sem fylgja úti-
störfum. Það verður því að segj-
ast eins og er að búskapurinn
líður fyrir þennan söngáhuga,
sem ég get alls ekki hugsað mér
að setja til hliðaf. Þessa, Yétur,.
r sem ég;hef verið í skólanum,