Morgunblaðið - 07.08.1982, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 1982
3
100 íslendingar skoðuðu
rústir Hvalseyjarkirkju
(irænlandi, 6. ágúst, frá llirti (líslasyni,
hlaAamanni MorgunblaAsins.
í DAG voru þrjú hundruð
manns viðstaddir messu
scra Jónatans Motzfeldt,
formanns grænlensku
landsstjórnarinnar í rústum
Hvalseyjarkirkju. Þar af
voru um hundrað íslend-
ingar og hafa aldrei verið
svo margir menn af ís-
lensku bergi brotnir saman
komnir þar, síöan á tímum
íslensku landnámsmann-
anna. Síðast var vitað með
vissu um íslenska guðsþjón-
ustu í Hvalseyjarkirkju
1408, en þá voru þrettán ís-
lendingar viðstaddir ís-
lenskt brúðkaup.
Það skyggði nokkur á hátíðar-
höldin í dag, að vegna mikillar
þoku komu þjóðhöfðingjarnir
ekki með þyrlu til Hvalseyjar,
eins og áætlað hafði verið, en aðr-
ir gestir komu þangað á skipum
og blaðamenn með þyrlu. Af
sömu sökum seinkaði áætlun um
u.þ.b. tvær klukkustundir. Þjóð-
höfðingjarnir komust heldur ekki
til Upernviarssuk, en nokkrir
gestanna fóru þangað á skipum.
Á þessum stað er m.a. sauðfjár-
ræktarstöð, garðyrkja og skóg-
ræktartilraunir. Um kvöldið var
svo opinberum gestum boðið til
málsverðar í Qaqortoq og var þar
hátíðarhöldunum á Suður-
Grænlandi formlega slitið. Á
morgun munu þjóðhöfðingjarnir
síðan heimsækja bæinn Nanort-
alik.
Henrik Lund, bæjarstjóri i Qaqortoq, býður Margréti
drottningu Dana velkomna til móttöku í ráðhúsi bæj-
arins á fimmtudagskvöld. Simamynd/Nordroto
Vigdís Finnbogadóttir, forseti Islands, Sonja, krón-
prinsessa Noregs, og prins Hinrik í þjóðbúningum í
veizlu bæjarstjórnar Qaqortog (Julianeháb) síðastlið-
inn fimmtudag. Simamynd/Nordrolo
Doktor Kristján Eldjárn, fyrr-
um forseti Islands og fornleifa-
fræðingur, var viðstaddur mess-
una í Hvalseyjarkirkju og gekk
hann um svæðið með blaðamanni
Morgunblaðsins og lýsti rústun-
um í stuttu máli. Sagði hann
kirkjuna byggða í fyrsta lagi árið
1280 og í síðasta lagi 1350 Hún
væri byggð í gotneskum stíl,
hlaðin úr grjóti, bundnu saman
með kalklími.
Sagði hann að gerð kirkjunnar
benti til þess, að hún væri byggð
af fagmanni á evrópskan mæli-
kvarða og stæðist hún fyllilega
samanburð við kirkjur byggðar á
sama tíma í Noregi. Stærð kirkj-
unnar ásamt öðrum húsakosti
benti ótvírætt til þess, að hér
hefði verið um stórbýli að ræða,
m.a. væri talið að fjósið, sem væri
tvístætt, hefði rúmað um þrjátíu
nautgripi og við það hefði verið
stór hlaða. Þá væru þarna rústir
fjárhúsa og síðast en ekki síst
stórs bæjar. Þá vekti það athygli,
að útihús væru á milli bæjarins
og kirkjunnar, en það væri
óvenjulegt.
Þá ræadi blaðamaður Morgun-
blaðsins við formann Norræna
félagsins á íslandi, Hjálmar
Ólafsson, en mikill fjöldi Islend-
inga er nú staddur hér á vegum
félagsins. Sagði Hjálmar, að hér
væru um hundrað manns á veg-
um félagsins og væri ánægjulegt
hve vel hefði til tekist með ferð-
ina og hve góðar móttökur Græn-
lendinga hefðu verið. Sagði hann,
að þeir gerðu sér vonir um að með
þessari heimsókn mætti auka
samskipti Islendinga og Græn-
lendinga og að heimsóknin yrði
m.a. til þess að ýta undir stofnun
norræns félags á Grænlandi.
Norskt skógræktarfólk í heimsókn:
„Hlakka til að koma hingað eftir 50 ár og
sjá þessar plöntur sem við gróðursettum44
Bjarni Gram Fritz Stegan Greibrokk
IIKK Á landi er staddur 60 manna
hópur skógræklarfólks frá Noregi.
Krá árinu 1949 hafa slíkir hópar kom-
ið hingað þriðja hvert ár og jafn
margir íslendingar farið út í boði
norsku skógræktarinnar. Norski hóp-
urinn kom hingað til lands I. ágúst sl.
en fer aftur utan 14. þessa mánaðar.
Ferðirnar borgar fólkið sjálft, en
uppihald greiðir það með þeirri vinnu
sem það leggur fram við skógrækt.
Síðdegis í gær héldu fréttamenn
Mbl. upp að Elliðavatni og hittu
fyrir Bjarna Gram, sem er farar-
stjóri hópsins sem dvelur þar.
Hann byrjar á að segja okkur að
þau séu 13 sem dvelji á Elliðavatni,
í boði Skógræktarfélags Reykjavík-
ur. Hópnum sem kom hingað til
lands hafi verið skipt í fjóra minni
hópa og dvelji hinir þrír í boði
Skógræktarfélags ríkisins á Laug-
arvatni, í Skorradal og Norður-
tungu í Borgarfirði.
Hann segir okkur að hópurinn sé
frá A-Noregi og þetta sé fyrsta ferð
flestra í hópnum til íslands. En ís-
lendingarnir sem fóru í skiptum til
Noregs hafi farið til Mæris og
Raumsdals.
Við spyrjum Bjarna hverskonar
ferð þetta sé.
„Þetta er sambland af skemmti-,
landkynningar- og gróðursetn-
ingarferð. Við gróðursetjum um
2.000 plöntur hérna í Heiðmörkinni
og einnig hlúum við að plöntum
sem hafa verið gróðursettar áður,
klippum þær til, gefum þeim áburð
og lítum eftir að þeim líði sem
best.“
— Leggið þið til plönturnar
sjálf?
„Nei, það gerir Skógrækt ríkis-
ins, við fáum í hendur sitkagreni-,
hirki- og stafafuruplöntur og gróð-
ursetjum þær. Ég hlakka til að
koma hingað eftir 50 ár og sjá þess-
ar plöntur sem við gróðursettum."
— Þetta er fyrsta ferð þín til ís-
lands, hvers vegna ákvaðstu að
koma hingað til að gróðursetja
trjáplöntur á íslandi?
„Mig hefur alltaf langað til að
heimsækja Ísland. ísland og Noreg-
ur eiga margt sameiginlegt og
byggja á sömu sögulegu hefðinni.
Heima í Noregi eigum við stóra
skóga, en það sem vakti hvað mesta
furðu mína þegar ég kom hingað
var þetta skógleysi ykkar. Það er
vissulega gaman að geta hjálpað
ykkur að rækta ykkar eigin skóg.“
— Hvað er það merkilegasta
sem þú hefur séð á íslandi?
„Það er þetta skógleysi, landið er
svo bert miðað við Noreg. Ég varð
einnig mjög hissa þegar ég kom í
sundlaugina í Laugardal, allt þetta
heita vatn sem þið eigið og getið
notað takmarkalaust. Mér finnst
sundlaugin alveg sérlega skemmti-
leg. Við eigum eftir að ferðast dá-
litið um ísland og ég hlakka mjög
mikið til að sjá bæði Gullfoss og
Geysi, eldfjöllin og hraunin. Hóp-
urinn fer einnig á Reykjanesskag-
ann og hann hlakka ég til að sjá.
Fólkíð hérna á íslandi er mjög
elskulegt, og við höfum fengið hlýj-
ar móttökur. Enda eru íslendingar
og Norðmenn mjög líkir, segir
Bjarni og hlær. Islenskur matur er
líka mjög góður, ég hef fengið
lambakjöt og fisk, hvort tveggja er
mjög gott.“
— Þú ert í lopapeysu, keyptirðu
hana hér?
„Nei, en lopinn í hana er keyptur
hér en konan mín prjónaði hana,
þetta er hlýjasta peysa sem ég hef
eignast.
Við hittum fyrir ungan mann að
nafni Fritz, sem segir okkur að
þetta sé önnur ferð hans til Islands,
hann hafi komið hingað fyrst á
vegum Skógræktarinnar 1973.
Hann kunni mjög vel við Island,
bæði fólkið og náttúruna. Veðrið sé
fjölhreytt en þó hafi hann verið
heppnari með veður nú, en þegar
hann kom hingað síðast, þá hafi
rignt næstum allan tímann. Ann-
ars skipti veðriö ekki svo miklu
máli því að íslendingar séu svo in-
dælt fólk. Að lokum segist hann
hlakka mjög til að sjá Gullfoss og
Geysi aftur.
Þegar við erum að kveðja hittum
við fyrir Stegan Greibrokk. Hann
er frá Setedal í Noregi, sem hann
segir okkur að sé fegursti dalurinn
þar í landi. ísland tjáir hann okkur,
að sé að sínu mati sérlega fallegt
land. Fjallasýnin hér sé alveg
stórkostleg: Um íslendinga hefur
hann það að segja að þeir séu mjög
hlýlégir og Stegan segir okkur að
hann hafi mikinn áhuga á sögu
landsins og hafi m.a. lesið Heims-
kringlu Snorra Sturlusonar. Hann
segir að fólk í Setedal í Noregi leit-
ist mikið við að halda sinni gömlu
menningu. Dalurinn hafi verið ein-
angraður áður fyrr og það hafi
hjálpað þeim til að varðveita þá
mállýsku sem þau tali og forna
menningu. Dalbúar byggi enn þann
dag í dag svipuð hús og tíðkuðust
fyrr á öldum, syngi sömu söngvana,
dansi sömu dansana og reyni á all-
an hátt að varðveita gamla tímann
sem best. Það sé mikill áhugi hjá
þeirri kynslóð sem nú sé að vaxa úr
grasi, að gamli tíminn verði sem
best varðveittur. Að lokum segist
Stegan ætla að koma til íslands að
15 árum liðnum til að sjá plönturn-
ar sem hann plantaði hér. Einnig
segist hann vonast til að geta kom-
ist í skógarhögg hér á landi, ein-
hvern tímann í framtíðinni.
llnnið að gróðursetningu f Heiðmörk.