Morgunblaðið - 13.08.1982, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1982
Útgefandi nlifgifrife hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 120 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 8 kr. eintakiö.
„Banabiti“ nr. 1
Eins og mönnum rekur minni til vann Alþýðubandalagið
nokkurn kosningasigur 1978 eftir háværa áróðursherferð
gegn nokkurri skerðingu á verðbótum launa, sem gripið var
til sem liðar í fjölþættari verðbólguhömlum það ár. Tekizt
hafði að ná verðbólgu niður úr 50—60% ársvexti undangeng-
in ár í 26—27% í byrjun árs 1977, er hún tók á ný mikinn
vaxtarkipp í kjölfar óraunhæfra kjarasamninga það ár.
Gagnráðstafanir mættu hatrammri andstöðu Alþýðubanda-
lagsins, sem hafði hönd í bagga með ólöglegum verkföllum og
útflutningsbanni á sjávarvöruframleiðslu og víðfeðmari
blekkingaherferð í þjóðfélaginu en dæmi eru um á síðari
árum.
Annað mál er að eftir að Alþýðubandalagið komst í ríkis-
stjórn, í kjölfar Alþingiskosninga 1978, þegar kjörorð þess
vóru „kosningar eru kjarabarátta" og „gegn kaupráni", en
síðan þá hefur það nærri samfellt setið á valdastólum, hefur
verið gripið oftar og freklegar til kjaraskerðingar með stjórn-
valdsaðgerðum, þ.e. lagabreytingum á gerðum kjarasamning-
um, en í nokkurn sambærilegan tíma annan.
Þegar Mbl. birti fyrir nokkru frétt þess efnis, að skerðing
verðbóta á laun, væri einn af þáttum og máske meginþáttum
efnahagsaðgerða, sem fjallað væri um í ríkisstjórn, ruku
ráðherrar upp til handa og fóta og sóru af sér slíkar hugrenn-
ingar, hver sem betur gat. Fréttin var kölluð „tilhæfulaus
tilbúningur“, en olli þó þvílíku fjaðrafoki í stjórnarherbúðun-
um, að lýðum var ljóst að hún hitti í mark.
Þessa dagana er vísitöluskerðing launa eitt helzta ágrein-
ingsefnið í stjórnarherbúðum. Alþýðubandalagið, sem er hik-
andi við að höggva enn í sama knérunn „kjaraskerðingar", er
klofið í afstöðu til þess, hvort flokkurinn eigi að samþykkja
vísitöluskerðingu nú, þegar svo áliðið er kjörtímabils og
skammt er í nýjar kosningar! Ragnar Arnalds, fjármálaráð-
herra, og fyrrv. formaður Alþýðubandalagsins, vill stíga
þetta skref sem þátt í víðtækari efnahagsaðgerðum. Svavar
Gestsson, félagsmálaráðherra, og núv. formaður þess, er
einnig, skoðanalega, sáttur við aðgerðina, en óttast viðbrögð
ASI og „verkalýðsfylgi" flokksins! Stendur nú stríð í forystu-
liði Alþýðubandalagsins um þetta atriði og óvíst er með öllu í
hvorn fótinn flokkurinn stígur í málinu. Það eru ekki „prins-
ippið“ eða „mórallinn", sem vefjast fyrir forsjármönnum
ráðherrasósíalismans, heldur óttinn við kjörseðilinn. En
manna á meðal standa nú yfir fjörug veðmál um, hvort
Alþýðubandalagið magalendi í áframhaldandi stjórnar-
samstarfi og verðbótaskerðingu launa — eða taki áhættu af
tvísýnum haustkosningum. Það eru fleiri en bóndinn á Berg-
þórshvoli sem skapa spurningarmerki í íslenzkum stjórnmál-
um líðandi stundar!

Banabiti“ nr. 2
Þetta orð var í eina tíð ljótasta heitið sem talsmenn Al-
þýðubandalagsins gátu valið öðrum flokki.
Engir töluðu fjálglegar um hætturnar af „hávöxtum" fyrir
láglaunafólk, húsbyggjendur og atvinnuvegi!
Það fór ekki á milli mála í málflutningi Þjóðviljans, að
Alþýðubandalaginu var stillt upp sem ósættanlegum höfuð-
fjanda „hávaxta".
Síðar fór flokkurinn í ríkisstjórn, formaður þess var m.a.
bankaráðherra um tíma, og vextirnir héldu áfram að hækka í
takt við verðbólguna!
Eitt af því sem nú er fjallað um í ríkisstjórn er hækkun
vaxta, annarra en af gengistryggðum lánum, um 6—8%, sam-
hliða verulegri gengislækkun, sem einnig var ljótt orð fyrrum
— í skrifum Þjóðviljans.
En tímarnir breytast og mennirnir með. Og kokvídd Al-
þýðubandalagsins er með ólíkindum. Hvað það etur ofan í sig
í stjórnarráðinu þessa dagana — „það kemur í ljós í fyllingu
tímans", svo notuð séu orð forsætisráðherra!
*
Guðjón Jónsson formaður MSI:
„Sættum okkur ekki
við frekari skerðingu“
„RÍKISSTJÓRNIN gerir þetta
aldrei, það yrði aldrei samstaða
um það í ríkisstjórninni að
grípa til frekari skerðingar
verðbóta á laun. Ég treysti á að
alþýðubandalagsmennirnir í
ríkisstjórninni komi í veg fyrir
að gripið verði til frekari skerð-
ingar núna 1. september. Ég tel
þýðingarmikið að þeir séu í rík-
isstjórninni einmitt til þess að
koma í veg fyrir frekari skerð-
ingu,“ sagði Guðjón Jónsson,
formaður Málm- og skipasmiða-
sambands íslands, í samtali við
Morgunblaðið í gær þegar hann
var spurður um hver yrðu við-
brögð verkalýðshreyfingarinnar
ef ríkisstjórnin ákvæði að grípa
til skerðingar verðbóta á laun
sem þátt í efnahagsráð-
stöfunum og hans sem stuðn-
ingsmanns Alþýðubandalagsins
ef Alþýðubandalagið tæki þátt í
slíku.
Guðjón sagði einnig í svari
sínu: „Vísitalan hefur nú þegar
verið skert eins og Ólafslög
gera ráð fyrir, auk þess var í
síðustu samningum gert ráð
fyrir 2,9% skerðingu. Þetta er
samtals um 4,4% skerðing. Það
hefur legið ljóst fyrir síðan við
gerðum síðustu kjarasamninga
Guðjón Jónsson
að vísitalan 1. september yrði
skert sem þessu nemur. Með
því að fallast á það er verka-
lýðshreyfingin búin að gera ráð
fyrir ákveðinni skerðingu og
sættum við okkur ekki við frek-
ari skerðingu. Ég á heldur ekki
von á að Alþýðubandalagsráð-
herrarnir leggi til né samþykki
frekari skerðingu en þegar er
ákveðin."
— Hvaða áhrif telur þú að
6—8% hækkun vaxta hafi á
hag launþega og ungra hús-
byggjenda?
„Það er mjög alvarlegt ef nú
á að hækka vexti og það er al-
gerlega rangt sem þáttur í
lausn efnahagsvandans, sem
nú virðist vera framundan.
Fjármagnskostnaður atvinnu-
rekstrarins er nú þegar mjög
mikill vegna hárra vaxta og
fjármagnskostnaður atvínnu-
lífsins hlýtur að vaxa ef vext-
irnir verða hækkaðir.
Vaxtahækkun gerir hlutina
miklu erfiðari fyrir allan al-
menning og ekki síst þá sem
eru að reyna að eignast hús-
næði og taka til þess lán. Nú
þegar eru flest lán sem hús-
byggjendur fá verðtryggð og sé
ég ekki að þörf sé á að hækka
þá vexti.
Það er fráleitt að hækka
vextina nú. Þeir eru býsna háir
fyrir. Ég tel miklu jákvæðari
aðgerð í efnahagsmálunum að
lækka vexti en að hækka þá.
Það gerði ýmsum atvinnufyr-
irtækjum aðveldara fyrir,
minnkaði fjármagnskostnað
atvinnulífsins og örvaði það og
auðveldaði einnig fólki að eign-
ast sitt eigið húsnæði."
Hamrahlíðarkórinn kominn heim frá Belgíu:
„Heillandi og strangur
blær eyjar elds og ísa“
— segir í blaðadómi
EINS og sagt hefur verid frá í Morg-
unblaóinu tók Hamrahlíðarkórinn
þátt í móti á vegum Samtaka evr-
ópskra æskukóra, sem haldið var í
Namur i Belgíu dagana 29. júli —
8. ágúst. Nú hafa Morgunblaðinu
borist myndir frá veru kórsins í
Belgíu, og má sjá nokkrar þeirra hér
til hliðar.
Þátttaka kórsins í mótinu tókst
mjög vel, að sögn stjórnanda hans,
Þorgerðar Ingólfsdóttur. Það var 41
félagi Hamrahlíðarkórsins, sem fór
með honum út til Belgíu og var fólk
ánægt með ferðina og þótti hún
takast vel.
„Evrópa syngur" (Europa Cant-
at), eins og hátíð Samtaka evr-
ópskra æskukóra heitir, var nú
haldin í áttunda skipti, en hátíðirn-
ar eru haldnar þriðja hvert ár víðs
vegar um Evrópu. Þetta er í þriðja
skipti sem Hamrahlíðarkórinn tek-
ur þátt í þessari hátíð, en hann er
aðili að Samtökum evrópskra æsku-
kóra. Ekki er um eiginlega keppni
að ræða á mótinu, heldur er mótið
fremur hugsað sem vettvangur
fyrir kóra til að hittast á.
Aðaltónleikar kórsins voru
haldnir laugardaginn 31. júlí og
tókust þeir mjög vel. Var kórinn
ásamt sex öðrum kórum kjörinn til
að halda sérstaka aukatónleika.
Fóru þeir fram að kvöldi dags
þriðjudaginn 4. ágúst og söng kór-
inn þar ásamt kórum frá Japan og
Búlgaríu. Var það mikill heiður
fyrir kórinn, að sögn Þorgerðar
Ingólfsdóttur, að verða fyrir valinu,
því 80—100 kórar tóku þátt í mót-
inu, og má gera ráð fyrir að milli 3
og 4 þúsund manns hafi verið með-
limir í þeim. Þá hélt kórinn útitón-
leika á sunnudeginum 2. ágúst.
Skiptu áheyrendur þúsundum.
Söngur kórsins fékk góða dóma. í
blaðinu Vers l’Avenir frá 1,—2. ág-
úst skrifar Maurice Gillet mjög
Iofsamlegan dóm um söng Hamra-
hlíðarkórsins, þar sem meðal ann-
ars segir, að ungi söngstjórinn Þor-
gerður Ingólfsdóttir hafi vissulega
kunnað, með reisn, léttleika og ljoð-
rænu, að fá út úr Hamrahlíðar-
kórnum í Reykjavík heillandi og
strangan blæ eyjar, elds og ísa.
Margt söngfólk af kóramótinu, en
því miður of fáir Namur-búar, hafi
heyrt í kórnum. Um 40 piltar og
stúlkur á aldrinum 17—22 ára hafi
flutt þarna þjóðlög í þjóðbúningum
sínum, brosandi, en af mikilli ná-
kvæmni. Þarna hafi verið hlýjar
raddir, rómantísk lög og öruggir
hæfileikar.
Gagnrýnandinn segir að þessir
ungu listamenn hafi flutt þennan
ákveðna laugardag um tug laga eft-
ir ung tónskáld. Sum þeirra hafi
ekki náð þrítugsaldri, en skrifi sér-
stök kórverk tilbúin til söngflutn-
ings. Er þar sérstaklega getið
Hauks Tómassonar, 22 ára að aldri,
sem sjálfur sé með í kórnum. En
honum var sérstaklega fagnað á
hljómleikunum þennan laugardag,
eftir flutning á „Eitt tvö ljóð?“, sem
hann hafi sérstaklega samið í ár
fyrir félaga sína vegna hátíðarinn-
ar í Namur. En áheyrendur hafi þó
getað skilið hvert orð í laginu
„Humoresque" eftir Jón Ásgeirs-
son, þar sem textinn hafi saman-
staðið af einu saman tra-la-la...
Þegar tjaldið féll hafi þessi ánægju-
legi hópur dreift sér út í salinn,
áfram fram í anddyrið og út á stétt-
ina, þar sem söngurinn hafi breyst í
dans. Og í lokin talar gagnrýnand-
inn um ísland og segir á íslensku
með neðanmálsþýðingu, „Við höfum
skemmt okkur vel“.
Þýska sjónvarpið gerði 45 mín-
útna langa mynd um mótið. Myndin
var gerð með þeim hætti að fylgst
Hamrahlíðarkórinn í dansi með áheyrendum sínum eftir tónleika i Place du
Marcé-aux-Légumes.
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1982
15
i
1

Ný brú yfir Svarfaðardalsá
Þessa mynd tók Snorri Snorrason af brúarframkvæmdum á Svarfaðardalsá skammt frá Dalvík. Er þetta
80 metra löng brú, tvíbreið með gangstétt öðru megin, í 3 höfum með spenntri steinsteypu. Að sögn
Péturs Ingólfssonar hjá Vegagerðinni, þá má búast við, að hún verði tekin í notkun í byrjun október.
Kartöflukílóið á 17,50 kr.
ÁKVEÐIÐ hefur verið verð á ís-
lenzkum kartöflum í sumar. 2,5
kílóa poki kostar i smásölu 44,25
krónur og 5 kílóa poki 87,30. Sam-
svarar það því að eitt kíló i 2,5
kílóa poka kosti 17,68 en 17,40 í
stærri pokanum. Til samanburðar
má geta þess að 2,5 kílóa poki af
innfluttum kartöflum kostar 8
krónur, eða 3,20 krónur kílóið.
Að sögn Gunnlaugs Þórðarson-
ar, forstjóra Grænmetisverzlunar
landbúnaðarins, er hér um sumar-
verð að ræða og mun það síðan
fara lækkandi. Sagði hann að nú
fengju bændur 18 krónur fyrir
kílóið en hefðu fengið 12 á síðasta
ári. Nú væru bæði innlendar og
erlendar kartöflur niðurgreiddar
um 5,98 krónur kílóið. Hann sagði
ennfremur að birgðir erlendra
kartaflna hjá grænmetisverzlun-
inni myndu líklega endast út
næstu viku, en það færi þó eftir
því hve mikið seldist af nýju inn-
lendu kartöflunum og því hve mik-
ið menn væru farnir að taka upp
úr einkagörðum. Því væri ekki
reiknað með meiri innflutningi
fyrr en íslenzkar birgðir væru
þrotnar, en væntanlega yrði þó
eitthvað flutt inn af stórum kart-
öflum til verksmiðjuvinnslu.
Þýska sjónvarpH) kvikmyndar útitónleikana.
Fri útitónleikum kórsina, þar sem fleiri þúsund iheyrendur hlýddu á.
Kórinn að kenna vikivaka.
var með ferð tveggja kóra á mótið
og var islenski kórinn annar þeirra,
sem fengið var að fylgjast með,
hinn var ísraelskur. Var kórinn
myndaður hér heima áður en hann
fór á mótið við æfingar og dagleg
störf. Síðan mynduðu þýsku sjón-
varpsmennirnir kórinn í Namur við
þátttöku í mótinu og það sem kórfé-
lagar tóku sér fyrir hendur, þegar
þeir voru ekki að syngja. Þá var
tekið viðtal við stjórnanda kórsins,
Þorgerði Ingólfsdóttur, þar sem
hún hlýddi á tónleika. Gert er ráð
fyrir að myndin verði ,sýnd í þýska
sjónvarpinu 14. nóvember í haust
og sagði Þorgerður að kórfélagar
vonuðust eftir að íslenska sjónvarp-
ið sæi sér fært að taka myndina til
sýningar, en hún hefur verið keypt
af mörgum þjóðum.
Allir kórarnir tóku þátt í sam-
vinnuverkefnum. Var 21 slíkt
samvinnuverkefni á mótinu. Fengu
kórarnir senda verkefnaskrá, þar
sem þeir völdu þau verkefni, sem
þeir höfðu áhuga á að taka þátt í.
Æfðu þeir það svo áður en þeir fóru
á hátíðina og síðan meðan á hátíð-
inni stóð, með þeim kórum, sem
þátt tóku í verkefninu með þeim.
Hamrahlíðarkórinn valdi Sálma-
sinfóníuna eftir Igor Stravinsky og
flutti hana ásamt öðrum kórum og
kórabrotum við lok hátíðarinnar,
en að loknum flutningi hennar var
hátíðinni slitið. Voru það alls um
200 manns, sem þátt tóku í flutn-
ingnum, en hátíðinni lauk sunnu-
daginn 8. ágúst.
Kórinn fékk formlegt boð um að
taka þátt í alþjóðlegri tónlistarhá-
tíð í tsrael á næsta ári. Engin
ákveðin svör voru gefin við þessu
boði, en kórinn fékk einnig sam-
skonar boð á hátíð í Rómaborg.
Á mánudag og þriðjudag, 9. og 10.
ágúst, að lokinni hátíðinni, var
haldinn stofnfundur Alþjóðasam-
taka kóra og kórstjóra (Internat-
ionai Federation of Choral Music
and Choire Conductors). Þorgerður
Ingólfsdóttir var á stofnfundinum
og er ísland fullgildur aðili að sam-
tökunum.
Þá réðist það á mótinu í Namur,
að í apríl næsta vor kemur hingað
svissneskur kórstjóri að nafni Willi
Gohl, fyrir milligöngu Þorgerðar
Ingólfsdóttur, og heldur hér kór-
námskeið. Mun hann notast viö
Hamrahlíðarkórinn við kennsluna.
Skattaálagning í Vestmannaeyjum:
Óskar Kristins-
son skattakóngur
ÁLAGNINGARSKRÁ skatta í Vestmannaeyjum 1982 verður lögð framl dag.
Morgunblaðið hefur þegar skýrt frá heildarálagningu skatta þar en hér á
eftir fer listi yfir skatthæstu menn og lögaðila í Vestmannaeyjum.
Skatthæstu menn:
1. Óskar Kristinsson, útgerðarmaður, 1.587 þús.
2. Kristmann Karlsson, heildsali, 358 þús.
3. Einar Valur Bjarnason, læknir, 235 þús.
4. Björn ívar Karlsson, læknir, 231 þús.
5. Guðmundur Karlsson, alþingismaður, 205 þús.
6. Gísli Valur Einarsson, útgerðarmaður, 198 þús.
7. Guðfinnur Sigurfinnsson, læknir, 189 þús.
8. Þorsteinn Sigurðsson, forstjóri, 179 þús.
9. Sigurjón Guðjónsson, lyfsali, 178 þús.
10. Guðmundur Sveinbjörnsson, skipstjóri, 162 þús.
Skatthæstu lögaðilar í Vestmannaeyjum eru:
1. Vinnslustöðin hf., 2.387 þús.
2. Fiskiðjan hf., 1.983 þús.
3. Isfélag Vestmannaeyja hf., 1.971 þús.
4. Hraðfrystistöðin í Vestmannaeyjum hf., 1.744 þús.
5. Vestmannaeyjakaupstaður, 1.556 þús.
Skattaálagning á Vestfjörðum:
Bolvíkingar með hæstu
skatta að meðaltali
ÁLAGNINGARSKRÁ sveitarfélaga í Vestfjarðaumdæmi 1982, vegna tekna og
eigna 1981, liggja frammi 13. til og með 27. ágúst næstkomandi. Heildarskrár
og álagningarskrá ísafjarðar liggja frammi á Skattstofunni. Álagningarskrár
annarra sveitarfélaga liggja frammi á vegum hvers umboðsmanns eins og hann
auglýsir.
Heildargjöld einstaklinga nema 162 milljónum króna, þar af 821 þúsund
hjá- börnum yngri en 16 ára. Hækkun heildargjalda frá upphæð í
skattskrá árið 1981 nemur 57,28%. Álagning einstaklinga, 16 ára og eldri,
samkvæmt ofansögðu hvílir á 7.247 aðilum, þannig að meðaltalsálagning
er 22.240 krónur í umdæminu í heild. Meðaltalsálagning er aftur á móti
hæst í einstökum sveitarfélögum sem hér greinir: Bolungarvík 27.777,
Bíldudalur 27.334, ísafjörður 26.112, Patreksfjörður 24.131, Tálknafjörður
23.738.
Hæstu gjaldategundir hjá einstaklingum, 16 ára og eldri, eru tekju-
skattur 83,8 milljónir og útsvar 64,3 milljónir.
Hæstu gjaldendur af einstaklingum eru:
1. Jón Fr. Einarsson, byggingaverktaki, Bolungarvík, 426 þús.
2. Hrafnkell Stefánsson, lyfsali, ísafirði, 382 þús.
3. Rut Tryggvason, kaupmaður, ísafirði, 341 þús.
4. Tryggvi Tryggvason, skipaafgr. Eimskips, ísafirði, 303 þús.
5. Guðfinnur Einarsson, forstjóri, Bolungarvík, 226 þús.
Heildargjöld lögaðila nema 40,9 milljónum króna. Hækkun frá upphæð
í skattskrá 1981 nemur 39,6%. Hæstu gjaldategundir eru aðstöðugjald 9,6
milljónir, lífeyristryggingagjald 8,9 milljónir, launaskattur 8,6 milljónir
og tekjuskattur 5,2 milljónir.
Hæstu gjaldendur af lögaðilum eru:
1. íshúsfélag Bolungarvíkur, Bolungarvík, 2.083 þús.
2. Norðurtanginn, hraðfrystihús ísafirði, 1.970 þús.
3. Einar Guðfinnsson hf., Bolungarvík, 1.755 þús.
4. íshúsfélag ísfirðinga, Isafirði, 1.306 þús.
5. ísafjarðarkaupstaður, 1.185 þús.
Skattaálagning á Austurlandi:
Skipstjórar hæstir
ÁLAGNINGARSKRÁ skatta á Austurlandi 1982 verður lögð fram í dag. Mbl.
hefur þegar sagt frá heildarskattálagningu en hér á eftir fer listi yfir skatt-
hæstu menn annars vegar og skatthæstu lögaðila hinsvegar:
Skatthæstu menn:
1. Þorsteinn Kristjánsson, skipstjóri, Eskifirði, 392 þús.
2. Sigurjón Valdimarsson, skipstjóri, Neskaupstað, 366 þús.
3. Eggert Brekkan, læknir, Neskaupstað, 353 þús.
4. Magnús Sigurðsson, verktaki, Seyðisfirði, 271 þús.
5. Rúnar Þór Hallsson, vélsmiður, Fáskrúðsfirði, 253 þús.
6. Ólafur M. Ólafsson, útgerðarmaður, Seyðisfirði, 247 þús.
7. Theódór Heiðar Pétursson, vöruflutningabílstjóri, Höfn, 244 þús.
8. Aðalsteinn Jónsson, útgerðarmaður, Eskifirði, 207 þús.
9. Björn Ólafsson, heiídsali, Höfn, 203 þús.
10. Guðmundur Gíslason, kaupfélagsstjóri, Stöðvarfirði, 203 þús.
Skatthæstu félög á Austurlandi eru:
1. Kaupfélag Austur-Skaftfellinga, Höfn, 4063 þús.
2. Síldarvinnslan, Neskaupstað, 3630 þús.
3. Hraðfrystihús Eskifjarðar, Eskifirði, 2741 þús.
4. Kaupfélag Héraðsbúa, Egilsstöðum, 2575 þús.
5. Hraðfrystihús Fáskrúðsfjarðar, Fáskrúðsfirði, 1566 þús.